Nghiên cứu điều dưỡng về kiến thức, thái độ và chăm sóc tại nhà của người lớn mắc bệnh hen

Nghiên cứu Y học <br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Phụ bản của Số 5 * 2014<br /> <br /> NGHIÊN CỨU ĐIỀU DƯỠNG VỀ KIẾN THỨC, THÁI ĐỘ  <br /> VÀ CHĂM SÓC TẠI NHÀ CỦA NGƯỜI LỚN MẮC BỆNH HEN <br /> Ngô Thanh Trúc*, Nguyễn Thị Thu Ba**, Jane Dimmitt Champion*** <br /> <br /> TÓM TẮT <br /> Mục tiêu: Khảo sát kiến thức, thái độ và chăm sóc hen tại nhà của người lớn mắc bệnh hen. <br /> Phương pháp nghiên cứu: Mô tả cắt ngang <br /> Kết quả: Trong 350 người bệnh hen phế quản (HPQ) gồm có 231 nữ và 119 nam, tỷ lệ kiến thức chung tốt <br /> về HPQ chiếm 47,1%, thái độ tích cực chiếm 49,7%, thực hành sử dụng bình xịt định liều (BXĐL) đúng chiếm <br /> 31,7%. Có mối liên quan giữa kiến thức với thái độ về HPQ với p=0,0028 (KTC 95%, PR: 1,11‐ 1,71). Có mối <br /> liên quan giữa kiến thức với thực hành sử dụng BXĐL với p=0,026 (KTC 95%, PR: 1,02‐1,63).  <br /> Kết luận: Kết quả nghiên cứu cho thấy kiến thức, thái độ chưa cao và thực hành sử dụng BXĐL của người <br /> bệnh HPQ còn thấp. Điều này cho thấy cần tăng cường tuyên truyền, giáo dục sức khỏe cho người bệnh các kiến <br /> thức về HPQ đồng thời nhân viên y tế phải kiểm tra lại cách sử dụng thuốc và sử dụng BXĐL, hướng dẫn lại <br /> những thông tin liên quan đến HPQ mỗi lần tái khám nhằm nâng cao chất lượng cuộc sống cho người bệnh. <br /> Từ khóa: kiến thức, thái độ, bình xịt định liều, hen phế quản <br /> <br /> ABSTRACT <br /> NURSING RESEARCH ON KNOWLEDGE, ATTITUDE <br />  AND HOME CARE OF ASTHMATIC ADULT PATIENTS <br /> Ngo Thanh Truc, Nguyen Thi Thu Ba, Jane Dimmitt Champion <br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 18 ‐ Supplement of No 5‐ 2014: 184‐ 189 <br /> Objective: Survey on knowledge, attitude and home care of asthmatic adult patients <br /> Research methods: descriptive cross‐sectional  <br /> Results: In 350 asthmatic patients, including 231 females and 119 males, rate of good general knowledge is <br /> 47.1%,  rate  of  positive  attitude  is  49.7%,  and  rate  of  correct  practice  of  using  MDI  is  31.7%.  There  is  a <br /> significant relationship between good knowledge and positive attitude about asthma with p=0.0028 (CI 95%, PR: <br /> 1.11‐ 1.71).  There  is  a  significant  relationship between  knowledge of  patients  and  practice  of using  MDI with <br /> p=0.026 (CI 95%, PR: 1.02‐1.63). <br /> Conclusions:  Results  of  the  study  showed  that  knowledge  and  attitude  are  not  good  enough  and  correct <br /> practice of using MDI is low. Hence, there is a need to have educational programs to: provide information about <br /> asthma  in  mass  media  in  order  for  everyone  to  approach;  Educate  health  for  patients  about  their  disease. <br /> Healthcare workers must recheck on asthmatic patients’ using medicines, using inhalers devices and re‐explain <br /> information related to asthma to the patients in following‐up checks to increase patients’ quality of life. <br /> Key words: knowledge, attitude, asthma, MDI. <br /> <br /> ĐẶT VẤN ĐỀ <br /> <br /> 100‐150 triệu người mắc bệnh này(10). <br /> <br /> Hen phế quản là một trong những bệnh mãn <br /> tính ở đường hô hấp, thường gặp nhất trên thế <br /> giới,  hiện  tại  trên  thế  giới  có  khoảng  300  triệu <br /> người  mắc  bệnh  hen  phế  quản  với  tỷ  lệ  từ 2%‐<br /> 12% dân số(4), dự báo đến năm 2025 sẽ có thêm <br /> <br /> Cho  đến  nay  HPQ  vẫn  là  một  trong  những <br /> căn  bệnh  ảnh  hưởng  nghiêm  trọng  đến  cuộc <br /> sống  và  sức  khoẻ.  Chi  phí  cho  bệnh  HPQ  năm <br /> 2007  tại  Mỹ  là  56  tỉ  đô  la  với  3.300  người  chết <br /> mỗi năm(5). Một số nghiên cứu ở nước ngoài cho <br /> <br /> * Trường ĐHYK Phạm Ngọc Thạch** ĐH Y Dược Thành phố Hồ Chí Minh*** University of Texas ‐ USA <br /> Tác giả liên lạc: ThS. Ngô Thanh Trúc <br /> ĐT: 0913 626 087<br /> Email: ngotruc1980@yahoo.com.vn<br /> <br /> 184<br /> <br /> Chuyên Đề Điều Dưỡng Kỹ Thuật Y Học <br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Phụ bản của Số 5 * 2014 <br /> thấy  kiến  thức  và  sử  dụng  BXĐL  trên  người <br /> bệnh HPQ thấp(8,11). <br /> Việc  hiểu  biết  về  HPQ  sẽ  giúp  cho  người <br /> bệnh  kiểm  soát  tốt  bệnh  của  mình,  hạn  chế  số <br /> lần tái phát cơn hen, giảm số lần nhập viện, giảm <br /> chi  phí  y  tế,  ngăn  ngăn  xảy  ra  các  biến  chứng. <br /> Nghiên  cứu  của  chúng  tôi  nhằm  phát  hiện <br /> những kiến thức, thái độ, chăm sóc tại nhà chưa <br /> đúng,  từ  đó  có  định  hướng  tốt  hơn  trong  việc <br /> hướng dẫn những kiến thức cần thiết, phù hợp <br /> cho  người  bệnh  HPQ  để  nâng  cao  chất  lượng <br /> cuộc sống cho họ.  <br /> <br /> PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU <br /> Đối tượng nghiên cứu <br /> Người bệnh được chẩn đoán HPQ từ 18 tuổi <br /> trở lên, đến khám tại phòng khám hô hấp bệnh <br /> viện Đại học Y Dược TP.HCM, từ tháng 02 đến <br /> tháng 05 năm 2013. <br /> <br /> Tiêu chuẩn nhận bệnh <br /> Người  bệnh  từ  18  tuổi  trở  lên,  được  chẩn <br /> đoán HPQ bởi bác sĩ chuyên khoa hô hấp. <br />  Người bệnh có sử dụng BXĐL. <br /> Người bệnh tái khám từ lần thứ 2 trở lên. <br /> Người  bệnh  tình  nguyện  tham  gia  nghiên <br /> cứu. <br /> Tiêu chuẩn loại trừ <br /> ‐ Người bệnh bị bệnh nặng, câm, điếc. <br /> ‐ Người bệnh HPQ kết hợp với COPD. <br /> <br /> Kỹ thuật chọn mẫu <br /> Chọn mẫu thuận tiện không theo nguyên tắc <br /> xác  suất.  Người  bệnh  đủ  tiêu  chí  chọn  mẫu  sẽ <br /> được  mời  phỏng  vấn  trực  tiếp  dựa  trên  bộ  câu <br /> hỏi  có  sẵn  gồm:  các  thông  tin  của  người  bệnh, <br /> kiến thức có liên quan đến HPQ (13 câu), thái độ <br /> (5 câu) và bảng kiểm sử dụng BXĐL (6 bước). <br /> <br /> Phân tích số liệu <br /> Số  liệu  được  mã  hóa  và  nhập  bằng  phần <br /> mềm  Epidata  3.1,  sử  dụng  chương  trình  thống <br /> kê SPSS 11.5 để xử lý số liệu. <br /> <br /> Chuyên Đề Điều Dưỡng Kỹ Thuật Y Học<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU <br /> Qua khảo sát kiến thức, thái độ và quan sát <br /> sử dụng BXĐL của 350 người bệnh HPQ, chúng <br /> tôi có kết quả nghiên cứu như sau <br /> <br /> Đặc điểm chung của dân số nghiên cứu <br /> Bảng 1‐ Đặc điểm chung của dân số nghiên cứu <br /> Đặc điểm của đối tượng<br /> Tuổi<br /> <br /> Nơi cư trú<br /> Giới tính<br /> <br /> Trình độ<br /> học vấn<br /> <br /> Nghề<br /> nghiệp<br /> <br /> Tình trạng<br /> hôn nhân<br /> Gia đình có<br /> người bị<br /> bệnh HPQ<br /> Hút thuốc lá<br /> <br /> 18-40<br /> 41-60<br /> > 60<br /> Tỉnh<br /> TPHCM<br /> Nữ<br /> Nam<br /> Mù chữ<br /> Cấp 1<br /> Cấp 2<br /> Cấp 3<br /> Trung cấp/<br /> CĐ/ĐH/SĐH<br /> Nhân viên văn phòng<br /> Giáo viên<br /> Nội trợ<br /> Buôn bán<br /> Nông dân<br /> Khác<br /> Độc thân<br /> Đã kết hôn<br /> Góa<br /> Không<br /> Có<br /> <br /> Tần số<br /> Tỷ lệ %<br /> 43,7+/- 15,3*<br /> 151<br /> 43,1<br /> 153<br /> 43,7<br /> 46<br /> 13,2<br /> 233<br /> 66,6<br /> 117<br /> 33,4<br /> 231<br /> 66,0<br /> 119<br /> 34,0<br /> 5<br /> 1,4<br /> 35<br /> 10,0<br /> 73<br /> 20,9<br /> 97<br /> 27,7<br /> 140<br /> 40,0<br /> 19<br /> 23<br /> 59<br /> 61<br /> 22<br /> 166<br /> 69<br /> 279<br /> 2<br /> 214<br /> 136<br /> <br /> 5,4<br /> 6,6<br /> 16,9<br /> 17,4<br /> 6,3<br /> 47,4<br /> 19,7<br /> 79,7<br /> 0,6<br /> 61,1<br /> 38,9<br /> <br /> Không<br /> 307<br /> Có<br /> 43<br /> * Trung bình ± độ lệch chuẩn<br /> <br /> 87,7<br /> 12,3<br /> <br /> Kiến thức có liên quan đến HPQ <br /> Bảng 2‐ Kiến thức có liên quan đến HPQ <br /> Tần Tỷ lệ<br /> suất %<br /> Bệnh mãn 179 51,1<br /> 1. Theo Ông/Bà HPQ là bệnh gì?<br /> tính<br /> Đúng<br /> 293 83,7<br /> 2. Theo Ông/Bà HPQ là bệnh dễ<br /> tái đi tái lại?<br /> 254 72,6<br /> 3. Theo Ông/Bà HPQ có liên quan<br /> Có<br /> đến dị ứng không?<br /> Không<br /> 259 74,0<br /> 4. Theo Ông/Bà HPQ có lây<br /> không?<br /> Không<br /> 171 48,8<br /> 5. Theo Ông/Bà HPQ trị có dứt<br /> không?<br /> Nội dung<br /> <br /> Trả lời<br /> <br /> 185<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Phụ bản của Số 5 * 2014<br /> <br /> Nghiên cứu Y học <br /> Nội dung<br /> <br /> Trả lời<br /> <br /> 6. Theo Ông/Bà thời gian điều trị<br /> Không đúng<br /> hen chỉ vài tuần là dứt bệnh?<br /> 7. Theo Ông/Bà nuốt con thằn lằn<br /> Không<br /> có trị hết bệnh hen không?<br /> 8. Theo Ông/Bà hút cà độc dược<br /> Không<br /> có trị hết bệnh hen không?<br /> 9. Theo Ông/Bà cấy chỉ dưới da<br /> Không<br /> có trị hết bệnh hen không?<br /> Ngăn chặn<br /> 10. Theo Ông/Bà sử dụng thuốc<br /> xuất hiện<br /> hàng ngày theo phác đồ điều trị để<br /> các triệu<br /> làm gì?<br /> chứng hen<br /> 11. Tác dụng phụ hay gặp của<br /> thuốc xịt dùng điều trị bệnh hen<br /> Đúng<br /> hàng ngày là bị nấm miệng?<br /> 12. Các thuốc điều trị bệnh hen có<br /> Không<br /> gây nghiện không?<br /> 13. Theo Ông/Bà hen phế quản có<br /> thể phòng ngừa để hạn chế số lần<br /> Có<br /> lên cơn hen không?<br /> <br /> Tần Tỷ lệ<br /> suất %<br /> 296 84,6<br /> 191 54,6<br /> 188 53,7<br /> 179 51,2<br /> 135 38,6<br /> <br /> N<br /> 165<br /> 185<br /> <br /> 5<br /> 6<br /> <br /> Trình tự các bước<br /> <br /> Bảng 6‐ Thực hành chung đúng <br /> Thực hành chung<br /> Đúng<br /> Chưa đúng<br /> <br /> n<br /> 111<br /> 239<br /> <br /> Tỷ lệ %<br /> 31,7<br /> 68,3<br /> <br /> Bảng 7‐ Nguồn thông tin về HPQ <br /> 263 75,2<br /> 265 75,7<br /> <br /> Tỷ lệ %<br /> 47,1<br /> 52,9<br /> <br /> Thái độ của người bệnh về HPQ <br /> Bảng 4‐ Thái độ của người bệnh về HPQ <br /> Tần Tỷ lệ<br /> suất %<br /> 1.Ông/Bà có đồng ý với ý Thái độ tích cực 177 50,6<br /> kiến cho rằng nuốt con thằn Thái độ chưa tích<br /> 173 49,4<br /> lằn sẽ hết bệnh hen<br /> cực<br /> 2. Ông/Bà có đồng ý với ý Thái độ tích cực 176 50,3<br /> kiến cho rằng hút cà độc Thái độ chưa tích<br /> 174 49,7<br /> dược sẽ hết bệnh hen<br /> cực<br /> 3. Ông/Bà có đồng ý với ý Thái độ tích cực 166 47,4<br /> kiến cho rằng cấy chỉ dưới da Thái độ chưa tích<br /> 184 52,6<br /> sẽ hết bệnh hen<br /> cực<br /> 4. Theo Ông/Bà tái khám Thái độ tích cực 342 97,7<br /> thường xuyên sẽ giúp bệnh Thái độ chưa tích<br /> 8<br /> 2,3<br /> hen ổn định<br /> cực<br /> 5. Theo Ông/Bà sử dụng Thái độ tích cực 342 97,7<br /> thuốc theo đúng phác đồ điều<br /> trị giúp kiểm soát được triệu Thái độ chưa tích 8<br /> 2,3<br /> cực<br /> chứng hen<br /> Thái độ tích cực 174 49,7<br /> Thái độ chung<br /> Thái độ chưa tích<br /> 176 50,3<br /> cực<br /> Nội dung<br /> <br /> 1<br /> 2<br /> 3<br /> 4<br /> <br /> Thực Tần Tỷ lệ<br /> hành suất %<br /> Mở nắp bình xịt<br /> Đúng 350 100<br /> Giữ bình thẳng, lắc kỹ<br /> Đúng 340 97,1<br /> Thở ra chậm<br /> Đúng 197 56,3<br /> Ngậm ống kín<br /> Đúng 280 80,0<br /> Hít vào chậm đồng thời ấn bình Đúng 198 56,6<br /> và tiếp tục hít vào thật sâu<br /> Nín thở 10 giây<br /> Đúng 204 58,3<br /> <br /> 113 32,3<br /> <br /> Bảng 3‐ Kiến thức chung của người bệnh về HPQ <br /> Kiến thức chung<br /> Tốt<br /> Chưa tốt<br /> <br /> STT<br /> <br /> Trả lời<br /> <br /> Nguồn thông tin về HPQ<br /> Bác sĩ<br /> Điều dưỡng<br /> Người thân<br /> Tivi<br /> Radio<br /> Báo chí<br /> Internet<br /> Khác (bạn bè, tổng đài tư vấn)<br /> <br /> Tần suất Tỷ lệ %<br /> 334<br /> 95,4<br /> 1<br /> 0,3<br /> 51<br /> 14,6<br /> 13<br /> 3,7<br /> 7<br /> 2<br /> 33<br /> 9,4<br /> 20<br /> 5,7<br /> 4<br /> 1,1<br /> <br /> Liên  quan  giữa  kiến  thức  với  thái  độ  về <br /> HPQ <br /> Bảng 8‐ Liên quan giữa kiến thức với thái độ về <br /> HPQ <br /> Thái độ (n=350)<br /> p<br /> PR<br /> KTC 95%<br /> Chưa tích cực Tích cực<br /> (n=176)<br /> (n=174)<br /> Chưa tốt 107 (57,8%) 78 (42,2%) 0,0028<br /> 1,38<br /> (n=185)<br /> (1,11- 1,71)<br /> 69 (41,8%)<br /> 96 (58,2%)<br /> Tốt<br /> (n=165)<br /> Kiến<br /> thức<br /> <br /> Liên quan giữa kiến thức với thực hành sử <br /> dụng BXĐL <br /> Bảng 9‐ Liên quan giữa kiến thức với thực hành sử <br /> dụng BXĐL <br /> Kiến thức<br /> <br /> Chưa tốt<br /> (n=185)<br /> Tốt (n=165)<br /> <br /> Thực hành (n=350)<br /> p<br /> PR<br /> KTC 95%<br /> Chưa đúng<br /> Đúng<br /> (n=176)<br /> (n=174)<br /> 96 (51,9%) 89 (48,1%) 0,026<br /> 1,29<br /> (1,02-1,63)<br /> 66 (40%)<br /> 99 (60%)<br /> <br /> Thực hành sử dụng BXĐL <br /> <br /> BÀN LUẬN <br /> <br /> Bảng 5‐ Sử dụng BXĐL <br /> <br /> Tuổi thấp nhất trong nghiên cứu của chúng <br /> tôi là 18 tuổi, cao nhất là 87 tuổi, đa số đối tượng <br /> ở các tỉnh nhiều hơn ở TP.HCM với tỷ lệ 66,6%. <br /> <br /> STT<br /> <br /> 186<br /> <br /> Trình tự các bước<br /> <br /> Thực Tần Tỷ lệ<br /> hành suất %<br /> <br /> Chuyên Đề Điều Dưỡng Kỹ Thuật Y Học <br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Phụ bản của Số 5 * 2014 <br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Tỷ  lệ  nữ  là  66%  và  nam  là  34%,  nhiều  nghiên <br /> cứu cho thấy ở tuổi trưởng thành thì tỷ lệ nữ giới <br /> mắc bệnh HPQ nhiều hơn nam giới(9,13), kết quả <br /> của  chúng  tôi  phù  hợp  với  y  văn.  Tỷ  lệ  người <br /> bệnh HPQ có trình độ học vấn từ cấp III trở lên <br /> trong  mẫu  của  chúng  tôi  chiếm  đa  số  (bảng  1), <br /> đây là một điểm thuận lợi cho việc giáo dục sức <br /> khỏe  cho  người  bệnh.  Tỷ  lệ  người  bệnh  HPQ <br /> hiện có hút thuốc lá trong nghiên cứu của chúng <br /> tôi là 12,3%, khói thuốc lá gây kích thích đường <br /> hô  hấp,  làm  tăng  nguy  cơ  nhạy  cảm  với  dị <br /> nguyên và làm tăng các triệu chứng hen(6,12). <br /> <br /> Nhìn  chung  kiến  thức  về  HPQ  của  người <br /> bệnh  vẫn  còn  thấp.  Để  đạt  được  sự  kiểm  soát <br /> HPQ hiệu quả, chúng ta cần phải cung cấp cho <br /> người  bệnh  những  kiến  thức  cơ  bản  về  sinh  lý <br /> bệnh của HPQ, về các triệu chứng của cơn hen. <br /> Bên cạnh đó, NVYT phải hướng dẫn cho người <br /> bệnh cách xác định yếu tố nguy cơ gây khởi phát <br /> hen  cho  họ  để  phòng  tránh  hen  tái  phát  song <br /> song với việc cung cấp kiến thức cơ bản về thuốc <br /> điều  trị  để  người  bệnh  hiểu  được  vai  trò,  tác <br /> dụng của thuốc.  <br /> <br /> Kiến thức của người bệnh về HPQ <br /> <br /> Chúng tôi nhận thấy đa số người bệnh đồng <br /> ý là tái khám thường xuyên sẽ giúp bệnh hen ổn <br /> định  (97,7%)  và  sử  dụng  thuốc  trị  HPQ  theo <br /> đúng  phác  đồ  điều  trị  sẽ  kiểm  soát  được  triệu <br /> chứng hen (97,7%). HPQ là một bệnh viêm mãn <br /> tính ở đường hô hấp hay thay đổi, tùy thuộc vào <br /> sự đáp ứng thuốc điều trị, tại mỗi bậc sẽ có phác <br /> đồ điều trị khác nhau. Do đó nếu người bệnh sử <br /> dụng  thuốc  điều  trị  hàng  ngày  theo  đúng  chỉ <br /> định sẽ làm giảm viêm đường thở, bảo vệ đường <br /> thở chống lại các yếu tố gây cơn hen. Khi HPQ <br /> được  kiểm  soát  tốt  sẽ  giảm  tối  thiểu  các  triệu <br /> chứng  hen  về  đêm,  giảm  số  lần  lên  cơn  hen, <br /> giảm  lượng  thuốc  sử  dụng  mỗi  ngày,  giảm  sử <br /> dụng  thuốc  cắt  cơn  và  người  bệnh  sẽ  có  cuộc <br /> sống giống như người bình thường. Thái độ của <br /> người  bệnh  đối  với  các  phương  pháp  trị  HPQ <br /> trong dân gian như nuốt con thằn lằn, hút cà độc <br /> dược, cấy chỉ dưới da chưa cao, điều này có thể <br /> do họ chưa nghe đến các phương pháp này nên <br /> không biết hoặc họ tin vào điều này là đúng. Do <br /> đó,  NVYT  cần  phổ  biến  những  kiến  thức  về <br /> HPQ để thay đổi nhận thức, niềm tin của người <br /> bệnh về HPQ, để đạt được sự phối hợp tốt trong <br /> điều trị, kiểm soát hen hiệu quả. <br /> <br />   Kết  quả  của  chúng  tôi  cho  thấy  gần  một <br /> nửa  dân  số  trong  mẫu  nghiên  cứu  không  biết <br /> HPQ  là  một  bệnh  mãn  tính  với  tỷ  lệ  44,6%  và <br /> 4,3% cho là bệnh nhiễm trùng, điều này cho thấy <br /> người bệnh sẽ không theo dõi cũng như là điều <br /> trị hen lâu dài. Họ chỉ đến khám khi triệu chứng <br /> hen xuất hiện và có khả năng sẽ không sử dụng <br /> thuốc  ngừa  cơn  hàng  ngày  theo  toa  khi  hết  các <br /> triệu  chứng  hen.  Đa  số  người  bệnh  cho  rằng <br /> HPQ  là  bệnh  dễ  tái  đi  tái  lại  chiếm  83,7%  và <br /> 72,6%  cho  rằng  HPQ  có  liên  quan  với  dị  ứng. <br /> Nghiên  cứu  của  Tarig  thực  hiện  tại  Sudan  cho <br /> thấy  có 31%  (n=490)  người  bệnh  HPQ  cho  rằng <br /> dị ứng có liên quan đến HPQ, kết quả này thấp <br /> hơn  kết  quả  của  chúng  tôi(11).  Có  18,3%  người <br /> bệnh không biết và 7,7% cho rằng HPQ là bệnh <br /> lây, điều này cho thấy người bệnh chưa thực sự <br /> hiểu  biết  về  HPQ.  Về  thuốc  điều  trị  HPQ  hàng <br /> ngày,  có  38,6%  trả  lời  đúng  là  ngăn  chặn  xuất <br /> hiện các triệu chứng hen, 10,6% cho rằng để cắt <br /> cơn  hen.  Sự  nhầm  lẫn  giữa  tác  dụng  của  thuốc <br /> ngừa  cơn  và  thuốc  cắt  cơn  dẫn  tới  HPQ  không <br /> được kiểm soát tốt, đưa đến tăng tỷ lệ nhập viện, <br /> tăng  chi  phí  điều  trị,  chỉ  có  32,3%  người  bệnh <br /> biết được tác dụng phụ thường gặp của thuốc xịt <br /> sử  dụng  hàng  ngày  là  nấm  miệng.  Về  phòng <br /> ngừa, trong nghiên cứu của chúng tôi có 75,7% <br /> trả  lời  rằng  có  thể  phòng  ngừa  để  hạn  chế  lên <br /> cơn hen, kết quả của chúng tôi cao hơn kết quả <br /> nghiên cứu của Anwar (57,3%)(3).  <br /> <br /> Chuyên Đề Điều Dưỡng Kỹ Thuật Y Học<br /> <br /> Thái độ của người bệnh về HPQ <br /> <br /> Thực hành sử dụng BXĐL <br /> Kết  quả  người  bệnh  thực  hành  sử  dụng <br /> BXĐL đúng 6 bước theo bảng kiểm trong nghiên <br /> cứu  của  chúng  tôi  là  31,7%,  nghiên  cứu  của <br /> Anjum Hashmi ở Pakistan cũng cho thấy chỉ có <br /> 16,3%  (n=215)  thực  hành  đúng  hoàn  toàn  các <br /> bước sử dụng BXĐL(2). Chúng tôi ghi nhận đa số <br /> <br /> 187<br /> <br /> Nghiên cứu Y học <br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Phụ bản của Số 5 * 2014<br /> <br /> người bệnh thực hiện sai ở các bước thứ 3, 5, 6, <br /> do  đó  NVYT  cần  phải  kiểm  tra  cách  sử  dụng <br /> bình  xịt  mỗi  khi  người  bệnh  tái  khám,  huấn <br /> luyện  lại  cách  sử  dụng  để  việc  kiểm  soát  HPQ <br /> được hiệu quả hơn, giảm chi phí y tế, nâng cao <br /> chất lượng cuộc sống cho người bệnh. Hamdan <br /> đã  chứng  minh  việc  sử  dụng  bình  xịt  không <br /> đúng có liên quan đến kiểm soát HPQ kém và đi <br /> cấp cứu thường xuyên hơn(1,7). <br /> <br /> Nguồn thông tin về HPQ <br /> Các thông tin về HPQ mà người bệnh nhận <br /> được từ Điều dưỡng rất thấp 0,3%, điều này gợi <br /> ý cho các nhà lãnh đạo Điều dưỡng ở các khoa <br /> hô  hấp  nên  có  một  chiến  lược  trong  việc  xây <br /> dựng chương trình giáo dục sức khỏe phù hợp <br /> cho  người  bệnh  HPQ.  Bởi  vì  Điều  dưỡng  là <br /> người có thời gian tiếp xúc với người bệnh nhiều <br /> nhất trong quá trình chăm sóc, do đó sẽ có cơ hội <br /> để giáo dục sức khỏe cho họ, góp phần vào việc <br /> kiểm  soát  HPQ  được  hiệu  quả.  Ngoài  ra,  các <br /> thông tin liên quan tới HPQ trên các phương tiện <br /> truyền  thông  đại  chúng  còn  rất  thấp,  do  đó <br /> chúng  ta  cần  có  các  chương  trình  tuyên  truyền <br /> về HPQ cho cộng đồng để mọi người có cơ hội <br /> tiếp cận (bảng 7). <br /> <br /> Liên quan giữa kiến thức với thái độ  <br /> Kết  quả  nghiên  cứu  của  chúng  tôi  cho  thấy <br /> có mối liên quan có ý nghĩa thống kê giữa kiến <br /> thức  với  thái  độ  về  HPQ  với  p=0,0028.  Những <br /> người bệnh HPQ có kiến thức tốt sẽ có khả năng <br /> có thái độ tích cực cao hơn so với những người <br /> bệnh  có  kiến  thức  chưa  tốt  PR=1,38;  KTC  95% <br /> (1,11‐ 1,71) (bảng 8). <br /> <br /> năng  tiếp  thu  của  người  bệnh,  không  được <br /> hướng dẫn cách sử dụng BXĐL hoặc do không <br /> được kiểm tra lại kỹ thuật mỗi khi tái khám hoặc <br /> không  có  khả  năng  phối  hợp  các  động  tác.  Từ <br /> mối liên quan có ý nghĩa thống kê giữa kiến thức <br /> với  thái  độ,  giữa  kiến  thức  với  thực  hành  sử <br /> dụng BXĐL của người bệnh HPQ, chúng tôi có <br /> thể kết luận là việc nâng cao kiến thức cho người <br /> bệnh về HPQ là cần thiết, nó không chỉ nâng cao <br /> tỷ  lệ  người  bệnh  HPQ  có  kiến  thức  tốt  mà  còn <br /> cải  thiện  được  thái  độ  và  thực  hành  đúng  để <br /> điều trị được hiệu quả. <br /> <br /> KẾT LUẬN <br />   Tỷ lệ người bệnh có kiến thức tốt về HPQ <br /> chưa  cao  chiếm  47,1%,  thái  độ  tích  cực  chiếm <br /> 49,7% và sử dụng đúng BXĐL thấp chiếm 31,7%. <br /> Có mối liên quan giữa kiến thức với thái độ về <br /> HPQ  với  p=0,0028.  Có  mối  liên  quan  giữa  kiến <br /> thức với thực hành sử dụng BXĐL với p=0,026. <br /> Qua  nghiên  cứu,  cần  thiết  phải  tăng  cường <br /> giáo dục sức khỏe cho người bệnh các kiến thức <br /> về HPQ. Nhân viên y tế phải kiểm tra lại cách sử <br /> dụng BXĐL, hướng dẫn lại những thông tin liên <br /> quan đến HPQ mỗi lần người bệnh tái khám để <br /> việc kiểm soát hen được hiệu quả, nâng cao chất <br /> lượng cuộc sống cho người bệnh. Cần có những <br /> chương  trình,  các  thông  tin  về  HPQ  trên  các <br /> phương  tiện  truyền  thông  đại  chúng  để  mọi <br /> người cùng được tiếp cận. <br /> <br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO <br /> 1.<br /> <br /> Coelho  ACC  et  al  (2011).  “Use  of  the  inhaler  devices  and <br /> asthma control in severe asthma patients at a referral center in <br /> the  city  of  Salvador,  Brazilʺ.  J  Bras  Pneumol,  37  (6),  pp.720‐<br /> 728. <br /> Hashmi  A,  Soomro  JA  et  al  (2012).  “Incorrect  inhaler <br /> technique compromising quality of life of asthmatic patients”. <br /> J Medicine, 13 (1), pp.16‐21. <br /> Anwar H, Hassan N et al (2008). “Asthma knowledge among <br /> asthmatic  school  students”.  Oman  Madical  Journal,  23  (2), <br /> pp.90‐95. <br /> Beasley  R  (2004).  The  global  burden  of  asthma  report.  In: <br /> Global  Initiative  for  asthma,  http://www.ginasthma.org, <br /> accessed on May 2012. <br /> CDC <br /> (2012) <br /> Vital <br /> Sign. <br /> Asthma <br /> in <br /> US, <br /> http://www.cdc.gov/VitalSigns/Asthma/index.html,  accessed <br /> on May 2012. <br /> <br /> Liên quan giữa kiến thức với thực hành sử <br /> dụng BXĐL <br /> <br /> 2.<br /> <br /> Chúng  tôi  tìm  thấy  có  mối  liên  quan  có  ý <br /> nghĩa thống kê giữa kiến thức với thực hành sử <br /> dụng BXĐL (p=0,026), người bệnh HPQ có kiến <br /> thức  tốt  sẽ  có  khả  năng  thực  hành  đúng  BXĐL <br /> cao  hơn  người  bệnh  có  kiến  thức  chưa  tốt <br /> (PR=1,29;  KTC  95%  (1,02‐1,63)  (bảng  9).  Thực <br /> hành chưa đúng có thể do chưa có kiến thức tốt <br /> hoặc do ảnh hưởng bởi các yếu tố khác như: khả <br /> <br /> 3.<br /> <br /> 188<br /> <br /> Chuyên Đề Điều Dưỡng Kỹ Thuật Y Học <br /> <br /> 4.<br /> <br /> 5.<br /> <br />