intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Nghiên cứu độc tính bán trường diễn của thổ phục linh (Smilax Glabra Roxb, Liliaceae) trên thỏ

Chia sẻ: Sunshine_3 Sunshine_3 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:5

72
lượt xem
7
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Trên thỏ, dạng bột đông khô của dịch chiết ethanol của thổ phục linh (Smilax glabra Roxb - SG) với liều 1, 25g vμ 2,5g/kg thân trọng gấp 5 - 10 lần liều tác dụng hạ đường huyết) uống liên tục sau 15, 30 ngμy đã không lμm ảnh hưởng đến cân nặng, các chỉ số huyết học cũng như các chỉ số đánh giá chức năng gan thận. Tuy nhiên trên hình ảnh vi thể có biểu hiện thoái hóa mức độ nhẹ của tế bμo gan ở cả 2 lô dùng thuốc....

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Nghiên cứu độc tính bán trường diễn của thổ phục linh (Smilax Glabra Roxb, Liliaceae) trên thỏ

  1. TCNCYH 24 (4) - 2003 Nghiªn cøu ®éc tÝnh b¸n tr−êng diÔn cña thæ phôc linh (Smilax Glabra Roxb, Liliaceae) trªn thá §µo V¨n Phan1, NguyÔn Ngäc Xu©n2, NguyÔn ThÞ BÝch Thu3 1 §¹i häc Y Hµ Néi, §¹i häc T©y Nguyªn 2, 3 ViÖn D−îc liÖu TW Hµ Néi Trªn thá, d¹ng bét ®«ng kh« cña dÞch chiÕt ethanol cña thæ phôc linh (Smilax glabra Roxb - SG) víi liÒu 1, 25g vµ 2,5g/kg th©n träng gÊp 5 - 10 lÇn liÒu t¸c dông h¹ ®−êng huyÕt) uèng liªn tôc sau 15, 30 ngµy ®· kh«ng lµm ¶nh h−ëng ®Õn c©n nÆng, c¸c chØ sè huyÕt häc còng nh− c¸c chØ sè ®¸nh gi¸ chøc n¨ng gan thËn. Tuy nhiªn trªn h×nh ¶nh vi thÓ cã biÓu hiÖn tho¸i hãa møc ®é nhÑ cña tÕ bµo gan ë c¶ 2 l« dïng thuèc. I. §Æt vÊn ®Ò chóng t«i dïng 2 l« thá, cho uèng 2 liÒu kh¸c nhau: liÒu gÊp 5 lÇn (1,25g/kg) vµ liÒu gÊp 10 Thæ phôc linh (Smilax Glabra Roxb, lÇn (2,5g/kg). Liliaceae - SG) ®· ®−îc chøng minh lµ cã t¸c dông h¹ ®−êng huyÕt trªn chuét nh¾t b×nh Thá ®−îc chia lµm 3 l«, mçi l« 10 con th−êng vµ chuét nh¾t g©y ®¸i th¸o ®−êng thùc L« 1. L« chøng, uèng NaCl 0,9% 5ml/kg nghiÖm b»ng streptozotocin [5], [3]. Sau khi s¬ c©n nÆng. bé t×m hiÓu c¬ chÕ t¸c dông cña thuèc [2] [4] vµ L« 2. Uèng SG liÒu 1,25g/kg c©n nÆng x¸c ®Þnh ®−îc liÒu LD50 [3] cña SG trªn chuét L« 3. Uèng SG liÒu 2,5g/kg c©n nÆng. nh¾t, ®Ó chuÈn bÞ cho viÖc thö thuèc trªn l©m Thá ®−îc cho uèng thuèc mét lÇn vµo buæi sµng, môc tiªu cña nghiªn cøu nµy lµ x¸c ®Þnh s¸ng (tÊt c¶ ®Òu trong cïng mét thÓ tÝch 5ml/kg ®éc tÝnh b¸n tr−êng diÔn cña SG trªn mét sè c©n nÆng); uèng liªn tôc trong 30 ngµy vµ hµng chØ sè sinh häc cña thá. ngµy ghi nhËn xÐt t×nh tr¹ng ho¹t ®éng, ¨n II. ChÊt liÖu, ®èi t−îng vµ ph−¬ng uèng cña tõng thá. ph¸p nghiªn cøu. Vµo tr−íc lóc thÝ nghiÖm (N0) vµ vµo ngµy 1. ChÊt liÖu vµ ®èi t−îng nghiªn cøu thø 15 (N15), ngµy thø 30 (N30) thá ®−îc theo - Th©n rÔ cña SG ph¬i kh« ®−îc chiÕt trong dâi c©n nÆng, lÊy m¸u ®Ó ®¸nh gi¸ chøc n¨ng ethanol, thu håi d−íi d¹ng bét: 1mg bét t−¬ng gan (AST, ALT), thËn (creatinin) b»ng kü thuËt ®−¬ng 25mg d−îc liÖu kh« ®−îc dïng trong enzym, dùa trªn nguyªn lý do sù thay ®æi mËt nghiªn cøu (chi tiÕt xin xem [1, 2]) ®é t¹o thµnh NAD+ (ph¶n øng gi÷a AST, ALT, creatinin víi c¸c kit t−¬ng øng) trªn m¸y quang Thá khoÎ m¹nh, chñng New Zealand c¶ 2 phæ Screenmaster cña h·ng Hospital gièng c©n nÆng 2 - 2,5kg do Trung t©m nghiªn Diagnostic, vµ chøc n¨ng t¹o m¸u (hång cÇu, cøu gièng dª thá S¬n T©y cung cÊp. Nghiªn b¹ch cÇu, c«ng thøc b¹ch cÇu, Hb). Ngµy kÕt cøu ®−îc tiÕn hµnh t¹i bé m«n D−îc lý Tr−êng thóc uèng (N30) c¸c thá cña mçi l« ®−îc giÕt ®Ó §¹i häc Y Hµ Néi. quan s¸t h×nh ¶nh ®¹i thÓ cña tÊt c¶ c¸c phñ 2. Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu t¹ng, sau ®ã c¾t sinh thiÕt gan thËn (mçi t¹ng §Ó thö ®éc tÝnh b¸n tr−êng diÔn, dùa trªn c¬ c¾t 3 l¸t ë 3 vÞ trÝ kh¸c nhau) ®Ó kiÓm tra h×nh së liÒu cã t¸c dông h¹ ®−êng huyÕt cña SG ®· ¶nh vi thÓ t¹i Bé m«n Gi¶i phÉu bÖnh Tr−êng ®−îc x¸c ®Þnh lµ 0,25kg/kg th©n träng thá, §¹i häc Y Hµ Néi. 15
  2. TCNCYH 24 (4) - 2003 III. KÕt qu¶ 1. ¶nh h−ëng cña SG tíi c©n nÆng thá B¶ng 1: DiÔn biÕn träng l−îng cña thá trong 15 vµ 30 ngµy uèng SG (n = 10/l«). Träng l−îng (kg) L« Ch−a dïng thuèc 15 ngµy sau dïng thuèc 30 ngµy sau dïng thuèc NaCL 0,9% (1) 2,04 ± 0,207 2,12 ± 0,149 2,32 ± 0,179 SG 1,25g/kg (2) 2,00 ± 0,216 2,13 ± 0,156 2,14 ± 0,365 SG 2,5g/kg (3) 2,01 ± 0,195 2,16 ± 0,150 2,33 ± 0,206 P (1) - (2) > 0,05 > 0,05 > 0,05 P (1) - (3) > 0,05 > 0,05 > 0,05 NhËn xÐt: - SG víi c¸c liÒu 1,25g/kg, 2,5g/kg th©n träng uèng liªn tôc trong 154 vµ 30 ngµy, thá cã xu h−íng t¨ng c©n ë tÊt c¶ c¸c nhãm so víi thêi ®iÓm ch−a uèng thuèc; träng l−îng cña c¸c nhãm thá ë tõng thêi ®iÓm nghiªn cøu so víi chøng kh«ng cã sù kh¸c biÖt cã ý nghÜa (p > 0,05). 2. Chøc n¨ng t¹o m¸u 2.1. Sè l−îng hång cÇu vµ hµm l−îng hemoglobin B¶ng 2: ¶nh h−ëng cña SG trªn sè l−îng hång cÇu vµ hµm l−îng hemoglobin trªn thá sau 15 vµ 30 ngµy uèng SG (n = 10/l«) NaCl 0,9% SG 1,25g/kg SG 2,5g/kg ChØ sè P (a)- (b) P (a)- (c) (a) (b) (c) Hång cÇu N0 4,89 ± 0,35 5,00 ± 0,49 5,11 ± 0,44 > 0,05 (x1012/l) N15 5,05 ± 0,33 5,01 ± 0,29 5,14 ± 0,26 > 0,05 N30 5,07 ± 0,24 4,67 ± 0,42 5,01 ± 0,28 > 0,05 P (No)- (N15) > 0,05 > 0,05 > 0,05 P (No)- (N30) > 0,05 > 0,05 > 0,05 Hemoglo bin N0 11,41 ± 1,03 11,0 ± 1,08 10,0 ± 1,35 > 0,05 (g/l) N15 10,98 ± 1,10 11,52 ± 0,88 10,81 ± 0,88 > 0,05 N30 11,7 ± 0,75 11,48 ± 1,77 11,3 ± 1,66 > 0,05 P (No)- (N15) > 0,05 > 0,05 > 0,05 P (No)- (N30) > 0,05 > 0,05 > 0,05 NhËn xÐt: - SG víi c¸c liÒu 1,25g/kg, 2,5g/kg th©n träng uèng liªn tôc 15 vµ 30 ngµy, sè l−îng hång cÇu, vµ l−îng hemoglobin cña c¸c nhãm thá ë tõng thêi ®iÓm nghiªn cøu so víi chøng kh«ng cã sù kh¸c biÖt cã ý nghÜa (p > 0,05) 2.2. Sè l−îng b¹ch cÇu vµ c«ng thøc b¹ch cÇu 16
  3. TCNCYH 24 (4) - 2003 B¶ng 3: ¶nh h−ëng cña SG trªn sè l−îng b¹ch cÇu vµ c«ng thøc b¹ch cÇu thá sau 15 vµ 30 ngµy uèng SG (n = 10/l«) NaCl 0,9% SG 1,25g/kg SG 2,5g/kg ChØ sè P (a)- (b) P (a)- (c) (a) (b) (c) Sè l−îng N0 8,07 ± 0,73 7,99 ± 0,73 7,92 ± 0,65 > 0,05 b¹ch cÇu N15 5,13 ± 0,68 7,89 ± 0,67 7,86 ± 0,72 > 0,05 (x109/l) N30 7,98 ± 0,31 7,6 ± 0,42 7,53 ± 0,2 > 0,05 P (No)- (N15) > 0,05 > 0,05 > 0,05 B¹ch cÇu N0 25,6 ± 16,43 23,54 ± 9,00 15,54 ± 7,33 > 0,05 trung tÝnh (%) N15 20,4 ± 13,95 19,00 ± 12,61 23,9 ± 11,23 > 0,05 N30 10,42 ± 3,10 12,11 ± 15,15 9,66 ± 7,81 > 0,05 P (No)- (N15) > 0,05 > 0,05 > 0,05 P (No)- (N30) > 0,05 > 0,05 > 0,05 B¹ch cÇu N0 74,6 ± 19,7 76,1 ± 9,25 85,2 ± 5,96 > 0,05 lympho (%) N15 79,7 ± 14,00 80,9 ± 12,5 76,0 ± 11,4 > 0,05 N30 89,4 ± 3,05 87,6 ± 15,1 90,3 ± 7,81 > 0,05 P (No)- (N15) > 0,05 > 0,05 > 0,05 P (No)- (N30) > 0,05 > 0,05 > 0,05 NhËn xÐt: 3.3. Chøc n¨ng gan - SG víi c¸c liÒu 1,25 g/kg, 2,5g/kg th©n §Ó ®¸nh gi¸ ¶nh h−ëng cña SG tíi nhu m« träng uèng liªn tôc 15 vµ 30 ngµy, sè l−îng gan, chóng t«i ®· ®Þnh l−îng enzym b¹ch cÇu vµ c«ng thøc b¹ch cÇu cña c¸c nhãm transaminase AST vµ ALT. thá ë tõng thêi ®iÓm nghiªn cøu so víi chøng kh«ng cã sù kh¸c biÖt cã ý nghÜa (p > 0,05). B¶ng 4: ¶nh h−ëng cña SG trªn c¸c enzym AST vµ ALT thá sau 15 vµ 30 ngµy uèng SG (n = 10/l«) NaCl 0,9% SG 1,25g/kg SG 2,5g/kg ChØ sè P (a)- (b) P (a)- (c) (a) (b) (c) AST N0 46,55 ± 49,9 ± 18,63 43,86÷ 12,88 > 0,05 (U/l) 25,48 N15 35,89± 14,31 44,54 ± 25,87 41,9 ÷11,09 > 0,05 N30 43,43 ± 19,6 42,85 ± 22,45 36,26÷5,24 > 0,05 P (No)- (N15) > 0,05 > 0,05 > 0,05 P (No)- (N30) > 0,05 > 0,05 > 0,05 ALT N0 84,4 ± 27,2 74,8 ± 27,2 56,3 ÷ 22,8 > 0,05 (U/l) N15 65,9± 18,2 67,6 ± 19,8 75,6 ÷ 20,6 > 0,05 N30 89,1 ± 1,61 71,3 ± 22,4 79,8 ÷ 17,6 > 0,05 P (No)- (N15) > 0,05 > 0,05 > 0,05 P (No)- (N30) > 0,05 > 0,05 > 0,05 17
  4. TCNCYH 24 (4) - 2003 NhËn xÐt: 4. Chøc n¨ng thËn - SG víi c¸c liÒu 1,25g/kg, 2,5g/kg th©n §Ó theo dâi ¶nh h−ëng cña SG ®Õn chøc träng uèng liªn tôc 15 vµ 30 ngµy, hµm l−îng n¨ng läc cña cÇu thËn, chóng t«i ®· ®Þnh l−îng c¸c men AST, ALT cña c¸c nhãm thá ë tõng creatinin huyÕt thanh thá. thêi ®iÓm nghiªn cøu so víi chøng kh«ng cã sù kh¸c biÖt cã ý nghÜa (p > 0,05) B¶ng 5: ¶nh h−ëng cña SG trªn nång ®é creatinin huyÕt thanh thá sau 15 vµ 30 ngµy uèng SG (n = 10/l«) L« Ch−a dïng 15 ngµy sau 30 ngµy sau P (a) - (b) P (a) - (c) thuèc (a) dïng thuèc (b) dïng thuèc (c) NaCL 0,9% (1) 1,02 ÷ 0,09 1,06 ÷ 0,12 1,06 ÷ 0,1 > 0,05 SG 1,25g/kg (2) 1,00 ÷ 0,10 1,05 ÷ 0,10 1,22 ÷ 0,57 > 0,05 SG 2,5g/kg (3) 0,96 ÷ 0,09 1,06 ÷ 0,07 1,04 ÷ 0,14 > 0,05 P (1) - (2) > 0,05 > 0,05 > 0,05 P (1) - (3) > 0,05 > 0,05 > 0,05 NhËn xÐt: 5.1. VÒ mÆt ®¹i thÓ - SG víi c¸c liÒu 1,25g/kg, 2,5g/kg th©n Trªn tÊt c¶ c¸c thá thùc nghiÖm, kh«ng thÊy träng uèng liªn tôc 15 vµ 30 ngµy, nång ®é cã c¸c thay ®æi bÖnh lý nµo vÒ mÆt h×nh th¸i creatinin huyÕt thanh cña c¸c nhãm thá ë tõng ®¹i thÓ cña c¸c c¬ quan tim, phæi, gan, thËn, thêi ®iÓm nghiªn cøu so víi chøng kh«ng cã sù l¸ch, tuþ vµ hÖ thèng tiªu ho¸. kh¸c biÖt cã ý nghÜa (p > 0,05) 5.2. VÒ mÆt vi thÓ 5. Nh÷ng thay ®æi vÒ h×nh th¸i Trªn 3 tiªu b¶n ë 3 vÞ trÝ kh¸c nhau cho mçi Sau 30 ngµy uèng thuèc, tÊt c¶ c¸c thá thùc gan vµ thËn ë tõng thá thÝ nghiÖm, qua kÝnh nghiÖm ®Òu ®−îc mæ, kh¸m nghiÖm tö thi. KÕt hiÓn vi quang häc, sau 30 ngµy uèng thuèc liªn qu¶ cho thÊy: tôc, chóng t«i thu ®−îc mét sè kÕt qu¶ sau: B¶ng 6: H×nh ¶nh vi thÓ cña gan vµ thËn thá sau 30 ngµy uèng SG L« Gan ThËn NaCL 0,9% M¹ch m¸u: Kh«ng cã xung huyÕt vµ ø CÇu thËn b×nh th−êng: èng l−în gÇn, quai m¸u HenlÐ, èng l−în xa, èng gãp b×nh th−êng. TÕ bµo gan ë vïng trung t©m vµ c¸c tiÓu thïy gan cã cÊu tróc b×nh th−êng SG 1,25g/kg H×nh ¶nh tho¸i ho¸ h¹t vµ hèc nhÑ ë CÇu thËn, èng l−în gÇn, quai HenlÐ èng mét sè tÕ bµo gan. X©m nhËp viªm l−în xa, èng gãp b×nh th−êng nhÑ ë mét sè kho¶ng cöa SG 2,5g/kg H×nh ¶nh tho¸i ho¸ h¹t, tho¸i ho¸ hèc, CÊu tróc cÇu thËn, èng l−în gÇn, quai møc ®é nhÑ HenlÐ, èng l−în xa, èng gãp b×nh th−êng ®−êng huyÕt (1,25g/kg th©n träng), cho uèng liªn III. Bµn luËn tôc trong 30 ngµy ®· kh«ng g©y thay ®æi c¸c chøc KÕt qu¶ nghiªn cøu thùc nghiÖm trªn thá ®· n¨ng sinh lý cña thá: thá vÉn ¨n uèng ho¹t ®éng cho thÊy dÞch chiÕt ethanol cña thæ phôc linh d−íi vµ t¨ng c©n nh− l« chøng, c¸c chØ sè huyÕt häc vµ d¹ng bét ®«ng kh« víi liÒu gÊp 5 lÇn liÒu g©y h¹ sinh ho¸ vÒ chøc phËn gan thËn vÉn trong giíi h¹n 18
  5. TCNCYH 24 (4) - 2003 b×nh th−êng. H×nh ¶nh m« bÖnh häc vÒ gan vµ kh«ng g©y ra c¸c thay ®æi vÒ chØ sè huyÕt häc, chøc thËn kh«ng thÊy kh¸c biÖt cã ý nghÜa so víi l« phËn gan thËn vµ h×nh ¶nh m« bÖnh häc gan thËn. chøng. - Tuy nhiªn liÒu gÊp 2 lÇn liÒu trªn, tøc gÊp 160 Theo §ç TÊt Lîi [1], kinh nghiÖm d©n gian lÇn liÒu dïng cho ng−êi míi thÊy mét sè thay ®æi th−êng dïng Thæ phôc linh d¹ng n−íc s¾c víi liÒu nhÑ vÒ m« bÖnh häc gan thËn trong khi c¸c chØ sè 10 - 20g/ngµy hoÆc cao h¬n (tøc kho¶ng 0,4g/kg sinh ho¸ vµ huyÕt häc vÉn n»m trong giíi h¹n b×nh th©n träng/ngµy). Trong c¸c nghiªn cøu tr−íc [2], th−êng. [3] chóng t«i ®· x¸c ®Þnh ®−îc liÒu t¸c dông vµ liÒu Tµi liÖu tham kh¶o LD50 trªn chuét nh¾t theo ®−êng tiªm mµng bông. 1. §ç TÊt Lîi (1999), Nh÷ng c©y thuèc vµ vÞ LiÒu dïng theo ®−êng uèng cho thá trong nghiªn thuèc ViÖt Nam – Nhµ xuÊt b¶n Y häc. cøu nµy cña chóng t«i tÝnh ra d¹ng d−îc liÖu kh« lµ gÊp 80 lÇn liÒu dïng trªn ng−êi. Nh− vËy cho 2. §µo V¨n Phan, NguyÔn Ngäc Xu©n, thÊy SG cã ®é an toµn rÊt cao. NguyÔn Duy ThuÇn (2000), B−íc ®Çu t×m hiÓu c¬ chÕ t¸c dông h¹ ®−êng huyÕt cña thæ phôc linh" Tuy nhiªn, víi liÒu gÊp 10 lÇn liÒu g©y h¹ (Smilax glabra), T¹p chÝ Nghiªn cøu Y häc, §¹i ®−êng huyÕt (2,5g/kg th©n träng) uèng liªn tôc häc Y Hµ Néi, Vol 11 No 1, 37 -42. trong 30 ngµy, kÕt qu¶ cho thÊy trong khi c¸c th«ng sè sinh lý vµ sinh ho¸ kh«ng thay ®æi cã ý 3. NguyÔn Ngäc Xu©n, §µo V¨n Phan, nghÜa so víi l« chøng vµ l« uèng thuèc liÒu gÊp 5 NguyÔn Duy ThuÇn (2000), B−íc ®Çu nghiªn cøu lÇn th× c¸c h×nh ¶nh m« bÖnh häc vÒ gan ®· cã t¸c dông h¹ ®−êng huyÕt cña thæ phôc linh hiÖn t−îng tho¸i ho¸ h¹t vµ tho¸i ho¸ hèc ë møc (Similax glabra) trªn chuét nh¾t, T¹p chÝ Nghiªn nhÑ. Nh÷ng h×nh ¶nh nµy còng ®· gÆp c¶ ë vµi thá cøu Y häc, §¹i häc Y Hµ Néi, Vol 11, No, 3 - 6. l« chøng. Nh÷ng th−¬ng tæn nµy ch−a ®ñ ®Ó g©y 4. NguyÔn Ngäc Xu©n, §µo V¨n Phan, ra nh÷ng thay ®æi vÒ sinh ho¸. NguyÔn Duy ThuÇn (2003), §¸nh gi¸ t¸c dông h¹ §iÒu nµy gîi ý cho viÖc chØ nªn dïng thuèc ®−êng huyÕt cña Thæ phôc linh (Smilax glabra roxb, ng¾t qu·ng tõng ®ît 20 ngµy, hoÆc víi liÒu thÊp Liliaceae - SG) theo ®−êng uèng trªn chuét nh¾t vµ h¬n. Trong qu¸ tr×nh dïng thuèc, nªn theo dâi ¶nh h−ëng cña nã trªn test dung n¹p glucose, T¹p chøc n¨ng gan, thËn vµ nªn thËn träng khi dïng chÝ Nghiªn cøu Y häc, §¹i häc Y Hµ Néi. thuèc cho nh÷ng bÖnh nh©n cã tiÒn sö bÖnh lý gan 5. Fukunaga, T., Toshihiro Miura (1997), vµ thËn. Hypoglycemic effect of the Rhizomes of Smilax IV. KÕt luËn glabra in normal and Diabetic Mice - Biol. Pharm. Bull, 20 (1), 44 – 46. - Trªn thá, SG d¹ng bét ®«ng kh« víi liÒu uèng gÊp 5 lÇn liÒu g©y h¹ ®−êng huyÕt (1,25g/kg th©n träng) hoÆc gÊp 80 lÇn liÒu dïng trªn ng−êi theo kinh nghiÖm d©n gian, uèng liªn tôc trong 30 ngµy ®· Summary Subchronic toxicity of smilax glabra roxb (sg) on rabbit The ethanol extract of SG has been given orally to rabit with the daily dose of 1,25 g and 2,5 g/kg body weight (equuivalent to 5 and 10 times of hypoglycemic dosis repectively) for 30 days consecutive, no changes have been noted in the animal activities, the blood cells and the biochemical functions of liver and kidney. But with the hight does (2,5g/kg) some small modifications in the microscopic examination of the liver have been observed. 19
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2