Nghiên cứu hiệu quả gây tê tủy sống với bupivacaine phối hợp morphine trong phẫu thuật nội soi khớp gối

Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 1 * 2011<br /> <br /> NGHIÊN CỨU HIỆU QUẢ GÂY TÊ TỦY SỐNG VỚI BUPIVACAINE<br /> PHỐI HỢP MORPHINE TRONG PHẪU THUẬT NỘI SOI KHỚP GỐI<br /> Nguyễn Văn Chừng*, Nguyễn Hữu Cầu**, Nguyễn Phục Nguyên*<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Mục tiêu nghiên cứu: Đánh giá hiệu quả vô cảm, giảm đau sau mổ, tác dụng phụ của phương pháp gây tê<br /> tủy sống với 10 mg Bupivacaine 0,5% phối hợp 100 µg Morphine trong phẫu thuật nội soi khớp gối.<br /> Phương pháp nghiên cứu: Chúng tôi thực hiện nghiên cứu tiền cứu, ngẫu nhiên có nhóm chứng trên 90<br /> bệnh nhân phẫu thuật nội soi khớp gối với gây tê tủy sống. Bệnh nhân được chia ngẫu nhiên thành 3 nhóm:<br /> nhóm 1 dùng Bupivacaine 0,5% 10 mg, nhóm 2 dùng Bupivacaine 0,5% 10 mg phối hợp Fentanyl 20 µg, nhóm<br /> 3 dùng Bupivacaine 0,5% 10 mg phối hợp Morphine 100 µg. Hiệu quả vô cảm, thời gian giảm đau sau mổ, tổng<br /> lượng thuốc giảm đau cần sử dụng, tác dụng phụ của từng bệnh nhân được đánh giá trong mổ và 24 giờ đầu<br /> sau mổ.<br /> Kết quả: Tất cả bệnh nhân đều đạt vô cảm tốt trong mổ. Không có sự khác biệt đáng kể về tuổi, giới tính,<br /> cân nặng, chiều cao, ASA giữa 3 nhóm. Thời gian giảm đau khác biệt có ý nghĩa thống kê giữa các nhóm, nhóm<br /> 3: 812,03 ± 134,01phút, nhóm 2: 284,43 ± 38,34 phút, nhóm 1: 229,13 ± 49,96 phút. Điểm đau khi nghỉ và khi<br /> vận động tại các thời điểm 2, 4, 6, 12 giờ sau mổ ở nhóm 3 thấp hơn đáng kể so với nhóm 1. Điểm đau ở thời<br /> điểm 18 và 24 giờ sau mổ tương tự nhau giữa 3 nhóm. Tổng lượng thuốc giảm đau 24 giờ sau mổ nhóm 3 giảm<br /> đáng kể so với nhóm 1 và nhóm 2. Không có sự khác biệt có ý nghĩa thống kê về tác dụng phụ giữa 3 nhóm.<br /> Kết luận: So với gây tê tủy sống sử dụng Bupivacaine 0,5% đơn thuần hay với Fentanyl, sự phối hợp<br /> Bupivacaine 0,5% 10 mg và Morphine 100 µg trong phẫu thuật nội soi khớp gối là an toàn và kéo dài thời gian<br /> giảm đau sau mổ, giảm tổng lượng thuốc giảm đau trong 24 giờ đầu sau mổ mà không tăng tác dụng phụ.<br /> Từ khóa: Morphine, Fentanyl, gây tê tủy sống, Morphine tê tủy sống, giảm đau sau mổ, phẫu thuật nội soi<br /> khớp gối.<br /> <br /> ABSTRACT<br /> STUDYING EFFICACY OF SPINAL ANESTHESIA USING BUPIVACAINE AND MORPHINE IN<br /> ARTHROSCOPIC KNEE JOINT SURGERY<br /> Nguyen Van Chung, Nguyen Huu Cau, Nguyen Phuc Nguyen<br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 15 - Supplement of No 1 - 2011: 354 - 361<br /> Purpose: To evaluate the efficacy of spinal anesthesia, postoperative analgesia, side effects of the spinal<br /> anesthesia using 10 mg Bupivacaine 0.5% and 100 µg Morphine in arthroscopic knee joint surgery.<br /> Methods: We performed a prospective, randomized, controlled study in 90 patients undergoing arthroscopic<br /> knee joint surgeries under spinal anesthesia. Patients were randomly allocated to three groups: group 1: received<br /> Bupivacaine 0.5% 10 mg, group 2: received Bupivacaine 0.5% 10 mg combined Fentanyl 20 µg , group 3:<br /> received Bupivacaine 0.5% 10 mg combined Morphine 100 µg. The efficacy of spinal anesthesia, duration of<br /> postoperative analgesia, total analgesic requirements, side effects of each patients were recorded during operation<br /> and within the first 24 hours postoperation.<br /> Results: All of patients got adequate anesthesia for surgery. There were no significant differences in age, sex,<br /> weight, height, ASA between three groups. The duration of completed analgesia was statistically different<br /> * Đại học Y Dược Thành phố Hồ Chí Minh, ** Bệnh Viện quận Thủ Đức TP HCM<br /> Địa chỉ liên hệ : BS Nguyễn Phục Nguyên ĐT: 0935138183<br /> Email: nguyencd1983@yahoo.com<br /> <br /> 354<br /> <br /> Chuyên Đề Ngoại Khoa<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 1 * 2011<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> between 3 groups: Group 3 : 812.03 ± 134.01 minutes, Group 2: 284.43 ± 38.34 minutes, Group 1: 229.13 ±<br /> 49.96 minutes. Pain scores at rest and at movement at 2, 4, 6, 12h postoperation in group 3 were significantly<br /> lower than that in group 1. Pain scores at 18, 24h postoperation were similar between 3 groups. Total analgesic<br /> requirements in the first 24 hours postoperation in group 3 were significantly lower than that in group 1 and<br /> group 2. There were no statistically significant differences in side effects betweeen 3 groups.<br /> Conclusion: Comparing with spinal anesthesia using Bupivacaine 0.5% alone or with Fentanyl, the<br /> combination of Bupivacaine 0.5% 10 mg and Morphine 100 µg for arthroscopic knee joint surgery was safe,<br /> prolonged duration of postoperative analgesia and reduced the total analgesic requirements in the first 24 hours<br /> postoperation without increasing side effects.<br /> Key words: Morphine, Fentanyl, spinal anesthesia, intrathecal Morphine, postoperative analgesia,<br /> arthroscopic knee joint surgery.<br /> <br /> ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> Sự ra đời của lĩnh vực nội soi được ghi nhận<br /> từ giữa thế kỷ XIX và ngày càng phát triển mạnh<br /> ở tất cả các chuyên ngành ngoại khoa. Trong<br /> ngành chấn thương chỉnh hình, kể từ khi Tagaki<br /> và Watanabe lần đầu tiên quan sát khớp gối<br /> bằng dụng cụ soi bàng quang năm 1918 – 1920,<br /> đến nay phẫu thuật nội soi khớp gối đã tiến bộ<br /> rất nhanh và phát triển lớn mạnh. Kết quả cuối<br /> cùng việc điều trị bệnh không chỉ dừng lại ở<br /> thành công của cuộc mổ mà còn là cả một quá<br /> trình nổ lực tập phục hồi chức năng sau mổ.<br /> Đau là một vấn đề làm bệnh nhân (BN) lo<br /> lắng. Đau gây ra nhiều ảnh hưởng lên các cơ<br /> quan, lên sự hồi phục sức khỏe và tâm lý BN. Do<br /> vậy, kiểm soát đau sau mổ được các bác sỹ gây<br /> mê hồi sức và bác sỹ phẫu thuật quan tâm. Việc<br /> giảm đau tốt giúp BN được nâng đỡ về thể chất<br /> lẫn tinh thần, lấy lại cân bằng tâm sinh lý, tham<br /> gia tập vật lý trị liệu sớm sau mổ, giảm thời gian<br /> nằm viện…<br /> Gây tê tủy sống là phương pháp vô cảm<br /> được áp dụng phổ biến trong phẫu thuật nội soi<br /> khớp gối vì kỹ thuật tiến hành tương đối dễ<br /> dàng, đảm bảo vô cảm tốt cho thao tác phẫu<br /> thuật, đồng thời BN còn tỉnh táo để trao đổi hợp<br /> tác với bác sỹ. Tuy nhiên, thời gian giảm đau sau<br /> mổ của thuốc tê tủy sống ngắn, nên phải dùng<br /> thêm một lượng lớn thuốc giảm đau toàn thân<br /> sau mổ.<br /> <br /> Chuyên Đề Ngoại Khoa<br /> <br /> Sự kết hợp thuốc tê và opioid làm tăng tác<br /> dụng giảm đau, kéo dài thời gian giảm đau sau<br /> mổ và giảm được liều, giảm tác dụng phụ của<br /> mỗi thuốc.<br /> Morphine là thuốc ít tan trong mỡ, ít gắn<br /> protein, nên khi tiêm vào tủy sống sẽ chậm thải<br /> trừ và có tác dụng giảm đau kéo dài.<br /> Trên thế giới, đã có rất nhiều nghiên cứu về<br /> kết hợp một liều nhỏ Morphine và Bupivacaine<br /> khi gây tê tủy sống để có thể kéo dài thời gian<br /> giảm đau sau mổ. Ở Việt Nam, các nghiên cứu<br /> về sử dụng Morphine tiêm tủy sống để giảm<br /> đau sau mổ là chưa nhiều, và chưa có nghiên<br /> cứu nào trong phẫu thuật nội soi khớp gối.<br /> Đồng thời, hiện nay với sự có mặt của<br /> Morphine không có chất bảo quản (Opiphin),<br /> thuốc có thể dùng được qua đường tủy sống,<br /> điều này đảm bảo an toàn cho chúng tôi tiến<br /> hành nghiên cứu với các mục tiêu đánh giá hiệu<br /> quả của gây tê tủy sống với Bupivacaine phối<br /> hợp Morphine trong phẫu thuật nội soi khớp<br /> gối về các vấn đề sau:<br /> Hiệu quả vô cảm trong mổ.<br /> Thời gian giảm đau và mức độ giảm đau sau<br /> mổ khi nghỉ, khi vận động.<br /> Tác dụng phụ và biến chứng.<br /> <br /> ĐỐI TƯỢNG - PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU<br /> Thiết kế nghiên cứu<br /> Nghiên cứu thử nghiệm lâm sàng ngẫu<br /> nhiên có nhóm chứng.<br /> <br /> 355<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 1 * 2011<br /> <br /> Đối tượng nghiên cứu<br /> Chúng tôi tiến hành nghiên cứu trên 90 bệnh<br /> nhân nhập viện để phẫu thuật nội soi khớp gối<br /> tại bệnh viện Đại Học Y Dược TP Hồ Chí Minh.<br /> Bệnh nhân được chia ngẫu nhiên thành 3 nhóm:<br /> Nhóm 1: Gây tê tủy sống với Bupivacaine<br /> 0,5% 10 mg.<br /> Nhóm 2: Gây tê tủy sống với Bupivacaine<br /> 0,5% 10 mg phối hợp Fentanyl 20 μg.<br /> Nhóm 3: Gây tê tủy sống với Bupivacaine<br /> 0,5% 10 mg phối hợp Morphine 100 μg.<br /> <br /> Kỹ thuật chọn mẫu<br /> Tiêu chuẩn chọn bệnh<br /> ASA I, II<br /> Tuổi 18-60<br /> Phẫu thuật chương trình nội soi khớp gối.<br /> <br /> Tiêu chuẩn loại trừ<br /> Không giao tiếp được.<br /> Không đồng ý tham gia nghiên cứu.<br /> Bệnh nhân có chống chỉ định gây tê tủy<br /> sống.<br /> <br /> Phương Pháp tiến hành<br /> Thăm khám tiền mê, kiểm tra các xét nghiệm<br /> tiền thường qui trước mổ.<br /> Chọn bệnh nhân theo tiêu chuẩn nghiên<br /> cứu.<br /> Giải thích cho BN về các phương pháp tê tủy<br /> sống<br /> Áp dụng kỹ thuật chọn ngẫu nhiên theo<br /> kiểu bốc thăm.<br /> Đặt đường truyền tĩnh mạch ngoại biên<br /> bằng kim 18G hay 20G, truyền dung dịch<br /> Lactate Ringer hay Natri Cloride 0,9% 10 ml/kg<br /> trước khi vào phòng mổ.<br /> Đặt các điện cực theo dõi ECG, đo huyết áp,<br /> SpO2 trước khi gây tê.<br /> <br /> 356<br /> <br /> Thở oxy qua cannula mũi 2-3 l/phút.<br /> Đặt BN tư thế nằm nghiêng bên chân cần<br /> mổ, mốc chọc dò là khoảng liên đốt L3-4.<br /> Chọc dò tủy sống với kim tê tủy sống 27G.<br /> Thuốc bơm vào tủy sống theo kết quả bóc<br /> thăm trên phiếu.<br /> <br /> Theo dõi BN<br /> Theo dõi trong mổ<br /> Theo dõi dấu hiệu sinh tồn: mạch, huyết áp,<br /> nhịp thở, SpO2 trước gây tê và sau gây tê ở phút<br /> thứ 1, 3, 5, 7, 10, 15, 20, 30, 60 và khi kết thúc<br /> phẫu thuật.<br /> Ghi nhận thời gian từ khi bơm thuốc tê đến<br /> khi BN có cảm giác tê, thời gian từ khi bơm<br /> thuốc tê đến khi ức chế được cảm giác đến<br /> khoanh tủy D10.<br /> Đánh giá mức độ liệt vận động theo thang<br /> điểm Bromage Scale.<br /> Đánh giá kết quả gây tê.<br /> Đánh giá các tác dụng phụ như: lạnh run, bí<br /> tiểu, nhức đầu, đau lưng, buồn nôn, ngứa.<br /> Theo dõi sau mổ<br /> Ghi nhận thời gian tê<br /> Ghi nhận thời điểm BN bắt đầu có nhu cầu<br /> dùng thuốc giảm đau, tổng lượng thuốc<br /> paracetamol, non steroid, morphine đã dùng<br /> trong 24 giờ sau mổ.<br /> Ghi nhận thời gian phục hồi vận động.<br /> Theo dõi mạch, huyết áp, nhịp thở, SpO2,<br /> mức độ an thần, đánh giá mức độ đau khi nghỉ<br /> và khi vận động, các tác dụng phụ như: buồn<br /> nôn, nôn, ngứa, bí tiểu, lạnh run, nhức đầu, đau<br /> lưng tại các thời điểm 0 – 1 – 2 – 4 – 6 – 12 – 18 –<br /> 24 giờ sau phẫu thuật. Ngoài các thời điểm trên,<br /> bất kỳ khi nào BN có diễn tiến bất thường đều<br /> được ghi nhận và xử trí.<br /> <br /> Chuyên Đề Ngoại Khoa<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 1 * 2011<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> KẾT QUẢ<br /> Đặc điểm chung<br /> Bảng 1: Đặc điểm chung của mẫu nghiên cứu<br /> NHÓM 1<br /> <br /> NHÓM 2<br /> <br /> NHÓM 3<br /> <br /> TỔNG CỘNG<br /> <br /> Giới (%)<br /> <br /> ĐẶC ĐIỂM<br /> Nữ<br /> <br /> 18(60,0)<br /> <br /> 14(46,7)<br /> <br /> 10(33,3)<br /> <br /> 42(46,7)<br /> <br /> Nam<br /> <br /> 12(40,0)<br /> <br /> 16(53,3)<br /> <br /> 20(20,0)<br /> <br /> 48(53,3)<br /> <br /> Chiều cao<br /> (%)<br /> <br /> < 150 cm<br /> <br /> 6(20,0)<br /> <br /> 5(16,7)<br /> <br /> 1(3,3)<br /> <br /> 12(13,3)<br /> <br /> 150 ->159 cm<br /> <br /> 7(23,3)<br /> <br /> 7(23,3)<br /> <br /> 8(26,7)<br /> <br /> 22(24,4)<br /> <br /> ASA<br /> <br /> ≥160 cm<br /> <br /> 17(56,7)<br /> <br /> 18(60,0)<br /> <br /> 21(70,0)<br /> <br /> 56(62,2)<br /> <br /> I (%)<br /> <br /> 17 (56,7)<br /> <br /> 14 (46,7)<br /> <br /> 21 (70,0)<br /> <br /> 52 (58,8)<br /> <br /> 13 (43,3)<br /> <br /> 16 (53,3)<br /> <br /> 9 (30,0)<br /> <br /> 38 (42,2)<br /> <br /> Tuổi ( năm)<br /> <br /> II (%)<br /> <br /> 45,87 ± 16,28<br /> <br /> 49,57 ± 16,44<br /> <br /> 41,10 ± 15,53<br /> <br /> 45,51± 16,28<br /> <br /> Cân nặng (kg)<br /> <br /> 60,70 ± 10,96<br /> <br /> 61,83 ± 10,70<br /> <br /> 64,17 ± 10,41<br /> <br /> 62,23 ± 10,67<br /> <br /> Thời gian từ lúc tiêm thuốc đến lúc phẫu<br /> thuật ( phút)<br /> <br /> 22,00 ± 5,37<br /> <br /> 20,50 ± 7,69<br /> <br /> 18,87 ± 5,43<br /> <br /> 20,46 ± 6,32<br /> <br /> Thời gian phẫu thuật ( phút)<br /> <br /> 61,03±26,23<br /> <br /> 62,17±23,70<br /> <br /> 61,57±18,95<br /> <br /> 61,59 ± 22,90<br /> <br /> Không có sự khác biệt về giới, tuổi, cân<br /> nặng, chiều cao, phân loại ASA, thời gian tiêm<br /> thuốc đến lúc phẫu thuật, thời gian phẫu thuật<br /> giữa 3 nhóm ( p > 0,05 ).<br /> <br /> Đặc điểm gây tê<br /> Bảng 2: Thời gian ức chế cảm giác, vận động giữa 3<br /> nhóm<br /> Thời gian ( T)<br /> NHÓM 1<br /> T từ lúc gây tê đến lúc 30,17 ±<br /> có cảm giác tê (giây)<br /> 14,59<br /> T từ lúc gây tê đến lúc 9,40 ± 3,29<br /> đạt mức ức chế D 10<br /> (giây)<br /> T tê (phút)<br /> 238,50 ±<br /> 60,52<br /> T liệt vận động (phút) 210,13 ±<br /> 61,26<br /> <br /> NHÓM 2 NHÓM 3<br /> 34,10 ±<br /> 24,50<br /> 20,35<br /> ±11,09<br /> 8,83 ± 2,78 7,63 ± 2,88<br /> <br /> 319,63 ±<br /> 56,44*<br /> 205,60 ±<br /> 48,25<br /> <br /> 303,87 ±<br /> 49,80*<br /> 197,5 ±<br /> 43,22<br /> <br /> *: Sự khác biệt có ý nghĩa thống kê ( p< 0,05) so với<br /> nhóm 1. Có sự khác biệt về thời gian tê giữa 3 nhóm (p <<br /> 0,05).<br /> <br /> Bảng 3: Độ liệt trong nhóm nghiên cứu.<br /> Độ liệt<br /> <br /> Nhóm I<br /> <br /> Nhóm II<br /> <br /> Nhóm III<br /> <br /> Tổng cộng<br /> <br /> Độ 0 (%)<br /> <br /> 0(0,0)<br /> <br /> 0(0,0)<br /> <br /> 0(0,0)<br /> <br /> 0(0,0)<br /> <br /> Độ 1(%)<br /> <br /> 1(3,3)<br /> <br /> 1 (3,3)<br /> <br /> 3(10,0)<br /> <br /> 5(5,6)<br /> <br /> Độ 2(%)<br /> <br /> 23(76,7)<br /> <br /> 22(73,3)<br /> <br /> 21(70,0)<br /> <br /> 66(73,3)<br /> <br /> Độ 3(%)<br /> <br /> 6(20,0)<br /> <br /> 7(23,3)<br /> <br /> 6(20,0)<br /> <br /> 19(21,1)<br /> <br /> Đa số BN liệt độ 2 với tỷ lệ 73,3%. Không có<br /> sự khác biệt về độ liệt giữa 3 nhóm (p > 0,05).<br /> <br /> Chuyên Đề Ngoại Khoa<br /> <br /> Hiệu quả giảm đau 24 giờ đầu sau mổ<br /> Bảng 4: Thời gian giảm đau sau mổ<br /> Thời gian ( T)<br /> NHÓM 1<br /> T từ lúc tiêm thuốc tê 229,13 ±<br /> đến lúc có BN cảm<br /> 49,96<br /> giác đau (phú )<br /> T từ lúc gây tê đến lúc 258,50 ±<br /> BN dùng thuốc giảm<br /> 55,48<br /> đau (phút)<br /> <br /> NHÓM 2<br /> 284,43 ±<br /> 38,34*<br /> <br /> NHÓM 3<br /> 812,03 ±<br /> 134,01*†<br /> <br /> 315,73 ±<br /> 39,49*<br /> <br /> 848,37 ±<br /> 133,00*†<br /> <br /> (*): Sự khác biệt có ý nghĩa thống kê ( p< 0,05) so với<br /> nhóm 1. (†): Sự khác biệt có ý nghĩa thống kê ( p< 0,05) so<br /> với nhóm 2.<br /> <br /> Có sự khác biệt về thời gian từ lúc tiêm<br /> thuốc tê đến lúc BN có cảm giác đau, và dùng<br /> thuốc giảm đau sau mổ giữa 3 nhóm ( p < 0,05).<br /> Bảng 5: Điểm đau khi nghỉ tại các thời điểm 24 giờ<br /> đầu sau mổ<br /> Thời<br /> điểm<br /> Ts0<br /> Ts1<br /> Ts2<br /> Ts4<br /> Ts6<br /> Ts12<br /> Ts18<br /> Ts24<br /> <br /> Nhóm I<br /> <br /> Nhóm II<br /> <br /> Nhóm III<br /> <br /> 0,0 ± 0,0<br /> 0,17 ± 0,63<br /> 0,75 ± 1,17<br /> 2,75 ±1,52<br /> 3,50 ± 1,25<br /> 3,25 ± 1,17<br /> 3,50 ± 1,25<br /> 3,17 ± 1,12<br /> <br /> 0,0 ± 0,0<br /> 0,0 ± 0,0<br /> 0,17 ± 0,63*<br /> 1,83 ± 1,73*<br /> 2,92 ±1,33<br /> 3,42 ± 1,39<br /> 3,17 ± 1,12<br /> 3,17 ± 1,12<br /> <br /> 0,0 ± 0,0<br /> 0,0 ± 0,0<br /> 0,0 ± 0,0*<br /> 0,0 ± 0,0*†<br /> 0,0 ± 0,0*†<br /> 2,17 ± 1,83*†<br /> 3,33 ± 1,37<br /> 3,08 ± 1,08<br /> <br /> Có sự khác biệt điểm đau khi nghỉ tại thời<br /> điểm 2, 4, 6, 12 giờ sau mổ ở nhóm 3 so với<br /> nhóm 1 ( p < 0,05) và ở thời điểm 4, 6, 12 giờ sau<br /> mổ ở nhóm 3 so với nhóm 2 ( p < 0,05).<br /> <br /> 357<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 1 * 2011<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Bảng 6: Điểm đau khi vận động tại các thời điểm 24<br /> giờ đầu sau mổ<br /> Thời<br /> điểm<br /> Ts0<br /> Ts1<br /> Ts2<br /> Ts4<br /> Ts6<br /> Ts12<br /> Ts18<br /> Ts24<br /> <br /> Nhóm I<br /> <br /> Nhóm II<br /> <br /> Nhóm III<br /> <br /> 0,0 ± 0,0<br /> 0,33 ± 1,27<br /> 1,83 ± 1,85<br /> 4,50 ± 1,02<br /> 4,83 ± 0,63<br /> 4,92 ± 0,80<br /> 5,17 ± 0,91<br /> 5,08 ± 0,46<br /> <br /> 0,0 ± 0,0<br /> 0,0 ± 0,0<br /> 0,92 ± 1,67*<br /> 3,33 ± 2,11*<br /> 4,75 ± 1,37<br /> 4,83 ± 0,91<br /> 5,08 ± 0,80<br /> 5,17 ± 0,63<br /> <br /> 0,0 ± 0,0<br /> 0,0 ± 0,0<br /> 0,0 ± 0,0*<br /> 0,0 ± 0,0*†<br /> 0,0 ± 0,0*†<br /> 3,17 ± 2,17*†<br /> 4,75 ± 0,76<br /> 4,92 ± 0,46<br /> <br /> Có sự khác biệt điểm đau khi vận động tại<br /> thời điểm 2, 4, 6, 12 giờ sau mổ ở nhóm 3 so với<br /> nhóm 1 (p < 0,05) và ở thời điểm 4, 6, 12 giờ sau<br /> mổ ở nhóm 3 so với nhóm 2 (p < 0,05).<br /> Bảng 7: Lượng thuốc giảm đau trung bình dùng<br /> trong 24 giờ đầu sau mổ:<br /> Thuốc giảm đau NHÓM 1<br /> NHÓM 2<br /> NHÓM 3<br /> Paracetamol<br /> 4,37 ± 0,49 4,27 ± 0,52 2,60 ± 0,56*†<br /> ( mg )<br /> Ketocin ( mg )<br /> 128,00 ±<br /> 121,00 ±<br /> 77,00 ±<br /> 13,49<br /> 9,59<br /> 15,12*†<br /> Morphine ( mg ) 0,17 ± 0,91 0,67 ± 2,17<br /> 0,0<br /> <br /> Lượng Ketocin và Paracetamol dùng ở<br /> nhóm 3 thấp hơn nhóm 1 và nhóm 2 có ý nghĩa<br /> thống kê (p< 0,05).<br /> <br /> Tác dụng phụ<br /> Bảng 8: Tác dụng phụ<br /> Tác dụng<br /> phụ<br /> Tụt huyết<br /> áp(%)<br /> Mạch<br /> chậm(%)<br /> Ngứa(%)<br /> Buồn nôn,<br /> nôn(%)<br /> Lạnh run(%)<br /> Bí tiểu(%)<br /> Nhức<br /> đầu(%)<br /> Suy hô<br /> hấp(%)<br /> Đau lưng(%)<br /> Khác(%)<br /> <br /> Nhóm I<br /> <br /> Nhóm I<br /> <br /> Nhóm III Tổng cộng<br /> <br /> 1(3,3)<br /> <br /> 2(6,7)<br /> <br /> 1(3,3)<br /> <br /> 4(4,4)<br /> <br /> 3(10,0)<br /> <br /> 2(6,7)<br /> <br /> 2(6,7)<br /> <br /> 7(7,8)<br /> <br /> 0(0,0)<br /> 3(10,0)<br /> <br /> 5(16,7)<br /> 5(16,7)<br /> <br /> 6(20,0)<br /> 6(20,0)<br /> <br /> 11(12,2)<br /> 14(15,6)<br /> <br /> 5(16,7)<br /> 1(3,3)<br /> 1(3,3)<br /> <br /> 4(13,3)<br /> 2(6,7)<br /> 1(3,3)<br /> <br /> 4(13,3)<br /> 6(20,0)<br /> 2(6,7)<br /> <br /> 13(14,4)<br /> 9(10,0)<br /> 4(4,4)<br /> <br /> 0(0,0)<br /> <br /> 0(0,0)<br /> <br /> 0(0,0)<br /> <br /> 0(0,0)<br /> <br /> 0(0,0)<br /> 0(0,0)<br /> <br /> 0(0,0)<br /> 0(0,0)<br /> <br /> 0(0,0)<br /> 0(0,0)<br /> <br /> 0(0,0)<br /> 0(0,0)<br /> <br /> Tác dụng phụ gặp nhiều nhất là buồn nôn<br /> và nôn (15,6%), kế tiếp là lạnh run (14,4%) và<br /> ngứa (12,2%). Không có BN nào trong nhóm<br /> <br /> 358<br /> <br /> nghiên cứu bị suy hô hấp. Sự khác biệt về tác<br /> dụng không mong muốn giữa 3 nhóm không có<br /> ý nghĩa thống kê (p > 0,05).<br /> <br /> BÀN LUẬN<br /> Về đặc điểm vô cảm<br /> Về mặt lý thuyết, mức tê cần đạt được để mổ<br /> nội soi khớp gối là D12. Tuy nhiên, thực tế do có<br /> sự chồng chéo giữa 2 khoanh da lân cận nên để<br /> BN đạt được mức vô cảm cần thiết, chúng tôi<br /> chọn mức D10. Liều Bupivacine 0,5% chúng tôi<br /> lựa chọn sử dụng để đảm bảo mức tê cần thiết<br /> cho tất cả BN là 10 mg. Trong nghiên cứu của<br /> chúng tôi, 100% BN đạt được mức vô cảm D10<br /> nên không có BN nào đau trong lúc phẫu thuật.<br /> Thời gian từ lúc bơm thuốc tê đến lúc đạt mức<br /> vô cảm D10 là 8,62 ± 3,05 phút, thời gian ngắn<br /> nhất 2 phút, thời gian dài nhất 15 phút. Thời<br /> gian này còn thuộc vào nhiều yếu tố như tốc độ<br /> bơm thuốc, tư thế BN, thể tích thuốc tê...<br /> Trong nghiên cứu của chúng tôi, đa số BN<br /> liệt độ 2 (66%). Thời gian liệt vận động trung<br /> bình là 247,33 ± 65,48 phút, không có sự khác<br /> biệt về độ liệt cũng như thời gian liệt giữa 3<br /> nhóm. Thời gian tê trung bình nhóm 2 và nhóm<br /> 3 cao hơn có ý nghĩa so với nhóm 1. Khi giảm<br /> liều thuốc tê thì mức độ liệt vận động và thời<br /> gian liệt giảm. Việc phối hợp thêm Fentanyl<br /> không làm thay đổi mức tê và mức độ liệt vận<br /> động, nhưng sẽ làm tăng mức ức chế cảm giác<br /> làm kéo dài thời gian giảm đau sau mổ(11).<br /> <br /> Về tác dụng giảm đau sau mổ<br /> Việc phối hợp Fentanyl và thuốc tê làm cải<br /> thiện chất lượng tê và kéo dài thời gian giảm<br /> đau sau mổ được chứng minh trong nhiều<br /> nghiên cứu. Ngoài Fentanyl, một loại Opioid<br /> tan trong mỡ đã được sử dụng khá phổ biến<br /> hiện nay thì Morphine với đặc tính của một<br /> Opioid tan trong nước có ưu điểm là kéo dài<br /> thời gian giảm đau sau mổ, giảm đau sau mổ<br /> hiệu quả cũng được ưa chuộng, tuy nhiên<br /> người ta vẫn còn e ngại về các tác dụng phụ<br /> của nó. Morphine liều cao dẫn đến tăng tỷ lệ<br /> các tác dụng không mong muốn bao gồm: an<br /> <br /> Chuyên Đề Ngoại Khoa<br /> <br />