Nghiên cứu khoa học " Kết quả nghiên cứu khả năng hấp thụ carbon rừng mỡ trồng thuần loài tại vùng trung tâm bắc bộ, việt nam "

Chia sẻ: Nguye Nhi | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:14

Thêm vào BST

Báo xấu

68
lượt xem 5
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Nghiên cứu khả năng hấp thụ carbon là một trong những nội dung nghiên cứu quan trọng nhằm định l-ợng giá trị môi tr-ờng của rừng, phục vụ cho việc xây dựng cơ chế chi trả các dịch vụ môi tr-ờng của rừng. Nghiên cứu này đ-ợc thực hiện tại 2 tỉnh Tuyên Quang và Phú Thọ cho đối t-ợng nghiên cứu là rừng trồng Mỡ thuần loài - một trong những loài cây trồng rừng chủ yếu ở n-ớc ta. Kết quả nghiên cứu đã xác định đ-ợc cấu trúc và l-ợng carbon hấp thụ trong cây Mỡ, cây...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Nghiên cứu khoa học " Kết quả nghiên cứu khả năng hấp thụ carbon rừng mỡ trồng thuần loài tại vùng trung tâm bắc bộ, việt nam "

T¹p chÝ NN&PTNT sè 19/2007, Trang 50-58 KÕt qu¶ nghiªn cøu kh¶ n¨ng hÊp thô carbon rõng mì trång thuÇn loμi t¹i vïng trung t©m b¾c bé, viÖt nam TS. Vâ §¹i H¶i ViÖn Khoa häc L©m nghiÖp ViÖt Nam Tãm t¾t: Nghiªn cøu kh¶ n¨ng hÊp thô carbon lµ mét trong nh÷ng néi dung nghiªn cøu quan träng nh»m ®Þnh l−îng gi¸ trÞ m«i tr−êng cña rõng, phôc vô cho viÖc x©y dùng c¬ chÕ chi tr¶ c¸c dÞch vô m«i tr−êng cña rõng. Nghiªn cøu nµy ®−îc thùc hiÖn t¹i 2 tØnh Tuyªn Quang vµ Phó Thä cho ®èi t−îng nghiªn cøu lµ rõng trång Mì thuÇn loµi - mét trong nh÷ng loµi c©y trång rõng chñ yÕu ë n−íc ta. KÕt qu¶ nghiªn cøu ®· x¸c ®Þnh ®−îc cÊu tróc vµ l−îng carbon hÊp thô trong c©y Mì, c©y bôi th¶m t−¬i, vËt r¬i rông vµ trong ®Êt rõng, tõ ®ã ®· x¸c ®Þnh ®−îc tæng l−îng carbon hÊp thô trong l©m phÇn Mì trång trªn c¸c cÊp ®Êt vµ cÊp tuæi kh¸c nhau. KÕt qu¶ nghiªn cøu còng ®· x©y dùng ®−îc mèi quan hÖ gi÷a l−îng carbon hÊp thô víi c¸c nh©n tè ®iÒu tra dÔ x¸c ®Þnh nh− D1,3, Hvn, tuæi vµ mËt ®é lµm c¬ së cho viÖc x¸c ®Þnh nhanh vµ dù b¸o l−îng carbon tÝch lòy ë rõng trång Mì t¹i vïng Trung T©m B¾c Bé n−íc ta. Tõ kho¸: Mì (Manglietia conifera Dandy); HÊp thô Carbon, CÊp ®Êt. Summary: Research on carbon sequestration is one of important research activities aiming at quantifying environmental value of the forests, serving as a basis for formulation of environmental service payment mechanism. The research has conducted in Tuyen Quang and Phu Tho provinces focusing on pure plantation of Manglietia conifera Dandy - one of major planting tree species in Vietnam. Structure and amount of carbon sequestration in trees, ground vegetation cover, litter and soil were identified. Based upon that total amount of carbon sequestration of the Manglietia conifera forest on different site and age classes were also calculated. Relation between carbon sequestration amount and D1.3, total height, age and density has been established in order to forecast carbon sequestation capability of Manglietia conifera forest in Central region of North Vietnam. I. §Æt vÊn ®Ò B»ng qu¸ tr×nh quang hîp, thùc vËt mµu xanh ®· hÊp thô mét l−îng CO2 kh¸ lín vµ tr¶ l¹i m«i tr−êng khÝ O2 (®Ó cho t−¬ng ®ång víi CO2). Qu¸ tr×nh quang hîp cña thùc vËt lµ mét ho¹t ®éng kh«ng thÓ thiÕu cña Chu tr×nh carbon, lµ c¬ së cña sù sèng trªn tr¸i ®Êt. Vai trß hÊp thô khÝ CO2, ®iÒu hoµ khÝ O2 trong khÝ quyÓn cña rõng ®· ®−îc thõa nhËn, song viÖc ®Þnh l−îng hãa vai trß ®ã cña rõng th× ch−a ®−îc nghiªn cøu nhiÒu, ®Æc biÖt lµ ë ViÖt Nam. §©y lµ néi dung nghiªn cøu cÇn thiÕt nh»m x©y dùng c¬ së khoa häc cho viÖc x©y dùng c¬ chÕ chi tr¶ dÞch vô m«i tr−êng cña rõng. Nghiªn cøu nµy ®−îc thùc hiÖn n¨m 2006 t¹i 2 tØnh Tuyªn Quang vµ Phó Thä trong khu«n khæ ®Ò tµi “Nghiªn cøu kh¶ n¨ng hÊp thô vµ gi¸ trÞ th−¬ng m¹i carbon cña mét sè d¹ng rõng trång chñ yÕu ë ViÖt Nam". II. Môc tiªu, néi dung, ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu 1. Môc tiªu X¸c ®Þnh ®−îc l−îng carbon hÊp thô ë rõng Mì trång thuÇn loµi (trong tÇng c©y gç, c©y bôi th¶m t−¬i, vËt r¬i rông, trong ®Êt rõng) theo c¸c cÊp ®Êt. X©y dùng mèi quan hÖ gi÷a l−îng carbon hÊp thô víi c¸c nh©n tè ®iÒu tra chñ yÕu nh»m phôc vô cho c«ng t¸c dù b¸o. 2. Néi dung
Nghiªn cøu l−îng carbon tÝch lòy trong c©y Mì c¸ thÓ; l−îng carbon tÝch lòy trong c©y bôi th¶m t−¬i, vËt r¬i rông d−íi t¸n rõng trång Mì; l−îng carbon tÝch lòy trong ®Êt d−íi t¸n rõng trång Mì; l−îng carbon tÝch luü cña rõng Mì. 3. Ph−¬ng ph¸p a. Ph−¬ng ph¸p thu thËp sè liÖu ngoµi hiÖn tr−êng: LËp 48 « tiªu chuÈn (¤TC) diÖn tÝch 1.000 m2 (25m x 40m) cho 4 cÊp ®Êt rõng Mì trång thuÇn loµi t¹i Tuyªn Quang vµ Phó Thä, mçi cÊp ®Êt lËp 12 ¤TC. Trªn mçi ¤TC, lËp 5 « thø cÊp (4 « ë 4 gãc vµ 1 « ë gi÷a ¤TC) diÖn tÝch 25 m2 (5mx5 m) ®Ó ®iÒu tra c©y bôi, th¶m t−¬i; tæng sè « thø cÊp lµ 240 «. ë trung t©m mçi « thø cÊp, lËp 1 « d¹ng b¶n diÖn tÝch 1m2 (1mx1m) ®Ó ®iÒu tra vËt r¬i rông, sè « d¹ng b¶n lµ 240 «. Thu thËp mÉu c©y c¸ thÓ Mì: Trªn mçi ¤TC, tiÕn hµnh ®o ®Õm toµn diÖn c¸c chØ tiªu sinh tr−ëng D1,3, Hvn, Dt¸n tõ ®ã chän ra c©y tiªu chuÈn. TiÕn hµnh chÆt h¹ c©y tiªu chuÈn vµ ph©n thµnh c¸c bé phËn: l¸, cµnh, th©n, ®µo vµ lÊy toµn bé rÔ cã ®−êng kÝnh lín h¬n 2 mm. Mçi bé phËn ®−îc c©n t−¬i ngay t¹i rõng råi lÊy mÉu ®em vÒ ph©n tÝch trong phßng thÝ nghiÖm. Thu thËp mÉu c©y bôi th¶m t−¬i: T¹i mçi « thø cÊp, tiÕn hµnh chÆt vµ ®µo lÉy rÔ cña toµn bé c©y bôi th¶m t−¬i råi ph©n chia thµnh c¸c bé phËn th©n, cµnh, l¸, rÔ. C©n t−¬i c¸c bé phËn ngay t¹i hiÖn tr−êng råi lÊy mÉu ®em vÒ ph©n tÝch trong phßng thÝ nghiÖm. Thu thËp mÉu vËt r¬i rông: T¹i mçi « d¹ng b¶n, thu gom toµn bé vËt r¬i rông, c©n t¹i chç khèi l−îng t−¬i sau ®ã tÝnh trung b×nh cho 1 m2. Trén ®Òu vËt r¬i rông, lÉy mçi ¤TC 1 mÉu ®em vÒ ph©n tÝch trong phßng thÝ nghiÖm. Thu thËp mÉu ®Êt: T¹i mçi ¤TC lÊy 3 mÉu ®Êt tæng hîp tõ c¸c ®iÓm ngÉu nhiªn ë c¸c ®é s©u lÊy mÉu ®Êt lµ 0-10 cm, 10-20 cm vµ 20-30 cm. X¸c ®Þnh dung träng ®Êt ë 3 ®é s©u t−¬ng øng. Mçi mÉu lÊy tõ 1,5-2,0 kg ®em ph©n tÝch hµm l−îng carbon trong phßng thÝ nghiÖm. b. Ph−¬ng ph¸p ph©n tÝch trong phßng thÝ nghiÖm §èi víi c¸c bé phËn cña c©y vµ mÉu vËt r¬i rông: MÉu thu vÒ ®−îc sÊy kh« ®Õn nhiÖt ®é 700 C, sau ®ã mang ph©n tÝch hµm l−îng carbon trong mÉu theo ph−¬ng ph¸p Rayment vµ Higginsin (1992), Gifford (2000), Mc Kenzie (2001). L−îng carbon tÝch luü trong rõng ®−îc quy ®æi th«ng qua l−îng carbon cã trong mÉu ®em ph©n tÝch. §èi víi mÉu ®Êt: MÉu ®Êt ®−îc ®em ph©n tÝch hµm l−îng carbon b»ng ph−¬ng ph¸p ®èt ch¸y råi tÝnh trung b×nh tû lÖ carbon trong c¶ 3 vÞ trÝ lÊy mÉu, c¨n cø vµo dung träng ®Êt ®Ó quy ®æi ra l−îng carbon cã trong 1 ha ®Êt rõng. c. Ph−¬ng ph¸p ph©n tÝch vµ xö lý sè liÖu: Sè liÖu thu thËp ®−îc xö lý trªn phÇn mÒm SPSS. Sö dông ph−¬ng ph¸p b×nh ph−¬ng bÐ nhÊt ®Ó x©y dùng mèi quan hÖ gi÷a c¸c ®¹i l−îng. C¸c ph−¬ng tr×nh ®−îc chän lµ ph−¬ng tr×nh cã hÖ sè t−¬ng quan cao nhÊt, sai sè thÊp nhÊt vµ dÔ ¸p dông nhÊt. iii. KÕt qu¶ nghiªn cøu vμ th¶o luËn 1. Nghiªn cøu l−îng carbon hÊp thô trong c©y c¸ thÓ Mì a. CÊu tróc l−îng carbon hÊp thô trong c©y c¸ thÓ KÕt qu¶ nghiªn cøu vÒ l−îng carbon hÊp thô trong c©y c¸ thÓ ë 48 ¤TC ®−îc thÓ hiÖn trong b¶ng 1.
B¶ng 1: CÊu tróc carbon hÊp thô trong c©y c¸ thÓ Th©n Cµnh L¸ RÔ Tæng CÊp Sè CÊp ®Êt OTC Tuæi Kg % Kg % Kg % Kg % Kg % 1 6 6,04 62 1,01 10 0,46 5 2,22 23 9,73 100 1 8 7,85 68 0,98 9 0,59 5 2,12 18 11,54 100 I 6 10 14,23 71 1,11 5 1,10 5 3,51 18 19,96 100 2 12 22,09 73 1,45 5 0,89 3 5,92 19 30,34 100 2 16 60,94 78 3,77 5 0,93 1 13,24 17 78,87 100 3 8 5,17 54 1,04 11 0,50 5 2,85 30 9,56 100 2 10 13,91 76 0,93 5 0,77 4 2,77 15 18,37 100 II 6 12 20,32 73 1,50 6 1,33 5 4,33 16 27,48 100 1 14 27,26 80 0,97 3 1,01 3 4,95 14 34,19 100 2 8 5,92 68 0,66 8 0,40 5 1,66 19 8,64 100 1 10 12,44 69 0,77 4 0,75 4 3,96 22 17,93 100 III 6 12 15,52 70 1,42 6 1,36 6 3,97 18 22,28 100 3 14 24,59 77 1,12 4 1,43 4 4,86 15 32,00 100 1 10 6,51 61 0,84 8 0,41 4 2,85 27 10,61 100 1 14 14,70 72 1,73 8 0,68 3 3,34 16 20,45 100 IV 6 16 15,78 71 1,83 8 1,12 5 3,51 16 22,24 100 4 18 17,78 67 2,36 9 1,30 5 4,86 18 26,31 100 Qua b¶ng 1 cho thÊy: VÒ l−îng carbon tÝch lòy trong c©y c¸ thÓ: Trong cïng mét cÊp ®Êt, khi tuæi c©y c¸ lÎ t¨ng lªn th× l−îng carbon hÊp thô trong c©y còng t¨ng theo vµ ng−îc l¹i, vÝ dô ë cÊp ®Êt II, ë cÊp tuæi 8 l−îng carbon tÝch luü trong th©n c©y c¸ lÎ lµ 9,56 kg, sang ®Õn tuæi 10 con sè nµy lµ 18,37 kg, ®Õn tuæi 12 lµ 27,48 kg vµ tuæi 14 lµ 34,19 kg, ®iÒu nµy ph¶n ¸nh qu¸ tr×nh tÝch luü carbon cña c©y rõng theo thêi gian, c©y tuæi cµng cao th× l−îng carbon tÝch luü trong th©n cµng lín (biÓu ®å 1).
Trong mét cÊp tuæi, l−îng carbon tÝch luü trong c©y c¸ thÓ cã xu h−íng gi¶m dÇn theo cÊp ®Êt, tõ cÊp ®Êt tèt ®Õn cÊp ®Êt xÊu (I→ II→ III→ IV). Cô thÓ ë cÊp tuæi 10, l−îng caron hÊp thô trong th©n c©y c¸ thÓ ë cÊp ®Êt I lµ 19,96 kg, sang cÊp ®Êt II gi¶m xuèng cßn 18,37 kg, cÊp ®Êt III lµ 17,93 kg vµ ë cÊp ®Êt IV lµ 10,61 kg. §iÒu nµy cho thÊy ë cÊp ®Êt tèt h¬n, rõng cã kh¶ n¨ng hÊp thô vµ ®ång ho¸ carbon nhiÒu h¬n so víi cÊp ®Êt xÊu h¬n (biÓu ®å 2). Carbon 20 Carbon 35 (Kg) 30 (Kg) 15 25 20 10 15 10 5 5 0 0 14 Cấp 1 2 3 4 8 10 12 Cấp tuổi đất Biểu đồ 1: L−îng carbon hÊp thô c©y c¸ Biểu đồ 2: L−îng carbon hÊp thô c©y thÓ theo cấp tuổi ở cấp đất II c¸ thÓ theo cấp đất ở cấp tuổi 10 VÒ cÊu tróc carbon tÝch lòy trong c©y c¸ thÓ: CÊu tróc carbon c©y c¸ thÓ Mì gåm 4 phÇn, carbon trong th©n c©y, cµnh c©y, l¸ c©y vµ rÔ c©y. Trong ®ã carbon chñ yÕu tËp trung vµo th©n c©y (54 - 80%), rÔ c©y (14 - 30%), cµnh c©y (3 - 11%) vµ thÊp nhÊt lµ ë trong l¸ c©y (1 - 6%). CÊu tróc carbon trong c©y c¸ thÓ Mì nÕu tÝnh trung b×nh cho c¶ 48 ¤TC nghiªn cøu th× sÏ lµ: th©n 70%, cµnh 7%, l¸ 4% vµ rÔ 19%. Trong tõng cÊp ®Êt, cïng víi sù t¨ng lªn cña tuæi th× tû lÖ % carbon cña th©n c©y t¨ng lªn trong khi tû lÖ nµy cña cµnh, l¸, rÔ ®Òu gi¶m xuèng. VÝ dô ë cÊp ®Êt I: ë cÊp tuæi 6 tû träng carbon cña th©n chiÕm 62%, rÔ lµ 23%, cµnh lµ 10% vµ cuèi cïng lµ l¸ 5% (biÓu ®å 4.8); cßn ë cÊp tuæi 16 tû träng cña th©n lµ 78%, rÔ lµ 17%, cµnh lµ 5% vµ l¸ lµ 1% (biÓu ®å 3) Rễ 17% Rễ 23% Lá 1% Cành Lá 5% 5% Cành 10% Thân 62% Thân 78% Cấp tuổi 6 Cấp tuổi 16 BiÓu ®å 3. CÊu tróc carbon c©y c¸ thÓ cÊp ®Êt I theo cÊp tuæi b. Mèi quan hÖ gi÷a l−îng carbon hÊp thô trªn mÆt ®Êt vµ d−íi mÆt ®Êt trong c©y c¸ thÓ Mì KÕt qu¶ nghiªn cøu cho thÊy, gi÷a l−îng carbon trªn mÆt ®Êt vµ carbon d−íi mÆt ®Êt c©y c¸ thÓ Mì cã mèi liªn hÖ víi nhau. Mèi quan hÖ nµy ®−îc biÓu diÔn qua ph−¬ng tr×nh t−¬ng quan sau: C1 = 0,6485 + 0,1775*C2
Víi: C1 lµ l−îng carbon d−íi mÆt ®Êt c©y c¸ thÓ (lµ l−îng carbon tÝch luü trong rÔ c©y); C2 lµ l−îng carbon trªn mÆt ®Êt (tæng l−îng carbon tÝch luü trong th©n, cµnh vµ l¸ c©y). Ph−¬ng tr×nh trªn cã hÖ sè t−¬ng quan R = 0,89 víi sai tiªu chuÈn thÊp (S = 1,0852) chøng tá r»ng carbon d−íi mÆt ®Êt cã mèi quan hÖ chÆt chÏ víi carbon trªn mÆt ®Êt c©y c¸ thÓ Mì. KÕt qu¶ kiÓm tra sù tån t¹i cña R2 vµ hÖ sè håi quy ®Òu cho Sig.F vµ Sig.Ta1 nhá thua 0,05 chøng tá hÖ sè x¸c ®Þnh R2 vµ c¸c hÖ sè cña ph−¬ng tr×nh ®Òu tån t¹i. VËy cã thÓ sö dông c¸c ph−¬ng tr×nh nµy ®Ó biÓu diÔn mèi quan hÖ gi÷a carbon trªn mÆt ®Êt víi carbon d−íi mÆt ®Êt c©y c¸ thÓ Mì. c. Mèi quan hÖ gi÷a l−îng carbon hÊp thô trong c©y c¸ lÎ víi c¸c nh©n tè ®iÒu tra l©m phÇn Nghiªn cøu ®· sö dông phÇn mÒm SPSS 13.0 ®Ó th¨m dß c¸c d¹ng ph−¬ng tr×nh tuyÕn tÝnh vµ phi tuyÕn nh»m x©y dùng mèi quan hÖ gi÷a l−îng carbon tÝch luü trong c©y c¸ thÓ víi c¸c nh©n tè ®iÒu tra l©m phÇn. KÕt qu¶ ®· chän ®−îc c¸c ph−¬ng tr×nh t−¬ng quan thÝch hîp nhÊt ®−îc tr×nh bµy ë b¶ng 2. B¶ng 2: KÕt qu¶ ph©n tÝch mèi quan hÖ l−îng carbon hÊp thô trong c©y c¸ thÓ Mì theo cÊp ®Êt víi c¸c nh©n tè ®iÒu tra l©m phÇn CÊp Bé Ph−¬ng tr×nh lËp ®−îc R S ®Êt phËn Th©n lnCth = -4,8013 + 3,1457.lnD1.3 0,97 0,170 Cµnh Cc = -2,5910 + 0,3602.D1.3 0,83 0,692 I L¸ lnCl = -4,1803 + 4,2183.lnD1.3 - 2,5659.lnHvn 0,77 0,338 RÔ lnCr = -4,5187 + 2,4633.lnD1.3 0,87 0,325 Tæng lnCZ = -3,8263 + 2,8837.lnD1.3 0,97 0,175 Th©n lnCth = -3,1970 + 2,4479.lnD1.3 0,90 0,290 Cµnh lnCc = -0,7511 + 2,4484.lnD1.3 - 2,0752.lnHvn 0,81 0,208 II L¸ lnCl = -3,8904 + 1,5777.lnD1.3 0,68 0,420 Cr = 8,6370 + 0.0091.D1.32.Hvn RÔ 0,85 4,976 Tæng lnCZ = -1,4663 + 1,8780.lnD1.3 0,91 0,215 Th©n lnCth = -2,4113 + 2,1531.lnD1.3 0,94 0,174 Cµnh lnCc = -2,2003 + 4,2544.lnD1.3 - 3,3711.lnHvn 0,77 0,310 III L¸ lnCl = -5,2992 + 2,2503.lnD1.3 0,85 0,328 RÔ lnCr = -2,5698 +1,6250.lnD1.3 0,83 0,253 Tæng lnCZ = -1,7458 + 2,0147.lnD1.3 0,94 0,165
Th©n lnCth = -4,5231 + 3,0491.lnD1.3 0,82 0,182 Cµnh lnCc = -7,2126 + 3,2952.lnD1.3 0,82 0,194 IV L¸ lnCl = -9,0738 + 3,8265.lnD1.3 0,72 0,314 RÔ lnCr = -0,7496 + 0,1939.D1.3 0,71 0,164 Tæng lnCZ = -3,6616 + 2,8437.lnD1.3 0,88 0,134 Th©n lnCth = -3,4782 + 2,5953.lnD1.3 0,92 0,215 Cµnh Cc = -0,7449 + 0,2012.D1.3 0,57 0,629 Chung cho c¸c L¸ lnCl = -3,7974 + 1,5626.lnD1.3 0,60 0,407 cÊp ®Êt RÔ lnCr = -2,3523 + 1,5470.lnD1.3 0,73 0,289 Tæng lnCZ = -2,3327 + 2,2646.lnD1.3 0,92 0,188 Qua b¶ng 2 cho thÊy thùc sù tån t¹i mèi quan hÖ gi÷a tæng l−îng carbon vµ l−îng carbon tÝch lòy trong c¸c bé phËn c©y c¸ thÓ trong tõng cÊp ®Êt víi c¸c nh©n tè ®iÒu tra l©m phÇn dÔ x¸c ®Þnh nh− D1.3, Hvn b»ng c¸c ph−¬ng tr×nh d¹ng ®¬n gi¶n nh−: C = a0 + a1.D1.3; lnC = a0 + a1.lnD1.3; lnC = a0 + a1.lnD1.3 + a2.lnHvn hoÆc C = a0 + a1.D1.32.Hvn víi C lµ l−îng carbon tÝch luü; a0, a1, a2 lµ c¸c hÖ sè cña ph−¬ng tr×nh t−¬ng quan. C¸c ph−¬ng tr×nh lËp ®−îc cã hÖ sè t−¬ng quan (R) biÕn ®éng tõ 0,57 ®Õn 0,97 chøng tá r»ng l−îng carbon hÊp thô trong c©y cã quan hÖ víi D1.3, Hvn tõ t−¬ng ®èi chÆt ®Õn rÊt chÆt. KiÓm tra sù tån t¹i cña c¸c ph−¬ng tr×nh vµ hÖ sè håi quy cho Sig.F vµ Sig.T nhá thua 0,05 chøng tá R vµ c¸c hÖ sè cña ph−¬ng tr×nh ®Òu tån t¹i. BiÓu ®å 4. T−¬ng quan gi÷a carbon th©n (Cth) víi D1,3 cÊp ®Êt I Qua c¸c ph−¬ng tr×nh lËp ®−îc cho thÊy mèi quan hÖ gi÷a carbon trong th©n vµ tæng l−îng carbon cña c©y víi c¸c nh©n tè ®iÒu tra l©m phÇn ë cÊp ®Êt I, II, III vµ chung cho c¸c cÊp ®Êt lµ rÊt chÆt chÏ (R = 0,90 - 0,97), riªng cÊp ®Êt IV lµ ë møc chÆt (R = 0,82 - 0,88). Cßn ®èi víi c¸c bé phËn kh¸c nh− cµnh, rÔ vµ l¸ th× mèi quan hÖ nµy tõ t−¬ng ®èi chÆt ®Õn chÆt (R = 0,57 - 0,87) víi hÇu hÕt c¸c sai tiªu chuÈn ®Òu ë møc thÊp.
d. Mèi quan hÖ gi÷a l−îng carbon hÊp thô víi sinh khèi kh« c©y c¸ thÓ HiÖn nay ®Ó x¸c ®Þnh l−îng carbon tÝch luü trong sinh khèi kh« cña c©y gç, ng−êi ta th−êng sö dông mét hÖ sè quy ®æi lµ 0,44 hoÆc hÖ sè lµ 0,5 (do tæ chøc JIFPRO ®Ò xuÊt), tuy nhiªn víi mçi lo¹i c©y gç kh¸c nhau th× tû lÖ nµy lµ kh«ng gièng nhau, mÆt kh¸c cÊu t¹o gç ë tõng bé phËn cña c©y còng kh¸c nhau nªn viÖc ¸p dông cïng mét chØ sè víi tÊt c¶ c¸c loµi c©y vµ cho c¸c bé phËn kh¸c nhau trªn c©y sÏ kh«ng cho ®é chÝnh x¸c cao. §Ó n©ng cao ®é chÝnh x¸c, ®· tiÕn hµnh nghiªn cøu ®· x©y dùng mèi quan hÖ gi÷a sinh khèi kh« víi l−îng carbon hÊp thô trong c©y c¸ lÎ Mì th«ng qua sè liÖu cña 48 c©y tiªu chuÈn thu thËp ®−îc. KÕt qu¶ cô thÓ ®−îc tr×nh bµy ë b¶ng 3 B¶ng 3. KÕt qu¶ ph©n tÝch mèi quan hÖ gi÷a l−îng carbon tÝch luü víi sinh khèi kh« c©y c¸ thÓ Mì Sig. CÊp Bé Ph−¬ng tr×nh t−¬ng quan R S Sig.F ®Êt phËn Ta1 Th©n lnCth = -0,5832 + 0,9985.lnPthk 0,99 0,0186 0,000 0,000 Cµnh lnCc = -0,5950 + 0,9931.lnPck 0,99 0,0231 0,000 0,000 I L¸ lnCl = -0,6862 + 1,0311.lnPlk 0,99 0,0335 0,000 0,000 RÔ lnCr = -0,5803 + 0,9879.lnPrk 0,99 0,0255 0,000 0,000 Tæng lnCZ = -0,5800 + 0,9974.lnPZk 0,99 0,0154 0,000 0,000 Th©n lnCth = -0,5551 + 0,9886.lnPthk 0,99 0,0230 0,000 0,000 Cµnh lnCc = -0,6038 + 0,9978.lnPck 0,99 0,0201 0,000 0,000 II L¸ lnCl = -0,6688 + 1,0072.lnPlk 0,99 0,0332 0,000 0,000 RÔ lnCr = -0,5826 + 0,9864.lnPrk 0,99 0,0388 0,000 0,000 Tæng lnCZ = -0,5783 + 0,9939.lnPZk 0,99 0,0219 0,000 0,000 Th©n lnCth = -0,6807 + 1,0206.lnPthk 0,99 0,0392 0,000 0,000 Cµnh lnCc = -0,6224 + 1,0305.lnPck 0,99 0,0234 0,000 0,000 III L¸ lnCl = -0,6807 + 1,0206.lnPlk 0,99 0,0392 0,000 0,000 RÔ lnCr = -0,5219 + 0,9583.lnPrk 0,99 0,0251 0,000 0,000 Tæng lnCZ = -0,5822 + 0,9968.lnPZk 0,99 0,0086 0,000 0,000 Th©n lnCth = -0,5972 + 1,0056.lnPthk 0,99 0,0137 0,000 0,000 IV Cµnh lnCc = -0,5663 + 0,9640.lnPck 0,99 0,0236 0,000 0,000 L¸ lnCl = -0,6763 + 0,9661.lnPlk 0,99 0,0423 0,000 0,000
RÔ lnCr = -0,4018 + 0,8781.lnPrk 0,88 0,0578 0,000 0,000 Tæng lnCZ = -0,5689 + 0,9914.lnPZk 0,99 0,0197 0,000 0,000 Th©n lnCth = -0,5740 + 0,9969.lnPthk 0,99 0,0177 0,000 0,000 Cµnh lnCc = -0,6024 + 0,9989.lnPck 0,99 0,0229 0,000 0,000 Chung L¸ lnCl = -0,6794 + 1,0089.lnPlk 0,99 0,0380 0,000 0,000 cho c¸c cÊp ®Êt RÔ lnCr = -0,5618 + 0,9761.lnPrk 0,99 0,0385 0,000 0,000 Tæng lnCZ = -0,5842 + 0,9969.lnPZk 0,99 0,0166 0,000 0,000 KÕt qu¶ nghiªn cøu cho thÊy gi÷a l−îng carbon hÊp thô vµ sinh khèi kh« c©y c¸ thÓ Mì thùc sù tån t¹i mèi quan hÖ rÊt chÆt chÏ ë d¹ng ph−¬ng tr×nh lnC = a0 + a1.lnP, c¸c ph−¬ng tr×nh lËp ®−îc ®Òu cã hÖ sè t−¬ng quan rÊt cao (R = 0,99) víi sai tiªu chuÈn rÊt thÊp. KiÓm tra sù tån t¹i cña R2 vµ hÖ sè a1 ®Òu cho Sig.F vµ Sig.Ta1 nhá thua 0,05. Qua c¸c ph−¬ng tr×nh trªn còng nhËn thÊy tû lÖ carbon trong sinh khèi kh« c©y c¸ thÓ Mì dao ®éng kh«ng nhiÒu theo c¸c cÊp ®Êt, cÊp tuæi vµ vÞ trÝ kh¸c nhau trªn c©y. Tõ nh÷ng kÕt qu¶ nghiªn cøu nµy, chóng ta cã thÓ x¸c ®Þnh l−îng carbon tÝch lòy trong th©n c©y c¸ thÓ Mì th«ng qua sinh khèi kh« víi ®é chÝnh x¸c cao. 2. Nghiªn cøu l−îng carbon tÝch lòy trong c©y bôi th¶m t−¬i, vËt r¬i rông d−íi t¸n rõng trång Mì a. Nghiªn cøu l−îng carbon tÝch lòy trong c©y bôi, th¶m t−¬i L−îng carbon tÝch luü trong c©y bôi, th¶m t−¬i KÕt qu¶ nghiªn cøu l−îng carbon hÊp thô trong c©y bôi, th¶m t−¬i d−íi t¸n rõng trång Mì theo cÊp ®Êt vµ cÊp tuæi cña 48 ¤TC ®−îc tr×nh bµy ë b¶ng 4. B¶ng 4: L−îng carbon tÝch lòy trong c©y bôi th¶m t−¬i CÊp Sè Carbon c©y bôi, CÊp Carbon c©y bôi, Tuæi Sè ¤TC Tuæi ®Êt ¤TC th¶m t−¬i (kg/ha) ®Êt th¶m t−¬i (kg/ha) 1 6 1.568 3 8 896 1 8 1.001 2 10 1.006 I II 6 10 1.171 6 12 1.156 2 12 323 1 14 128 2 16 999 III 2 8 1.284 IV 1 10 794 1 10 1.389 1 14 132 6 12 1.341 6 16 419
3 14 764 4 18 1.531 KÕt qu¶ b¶ng 4 cho thÊy: Tæng l−îng carbon tÝch luü trong c©y bôi, th¶m t−¬i trªn 1 ha rõng trång Mì dao ®éng kh¸ lín tõ 128 - 1.568 kg/ha vµ phô thuéc rÊt lín vµo ®Æc ®iÓm ®Êt ®ai, ®é tµn che cña tÇng c©y cao vµ c¸c biÖn ph¸p t¸c ®éng vµo rõng,... L−îng carbon tÝch luü trong c©y bôi th¶m t−¬i theo c¸c cÊp ®Êt nh− sau: CÊp ®Êt I tõ 323 - 1.568 kg/ha, trung b×nh ®¹t 1.012 kg/ha; cÊp ®Êt II 128 - 1.156 kg/ha, trung b×nh ®¹t 797 kg/ha; cÊp ®Êt III tõ 764 - 1.389 kg/ha, trung b×nh ®¹t 1.195 kg/ha; cÊp ®Êt Iv tõ 132 - 1.531 kg/ha, trung b×nh ®¹t 719 kg/ha. Mèi quan hÖ gi÷a l−îng carbon tÝch luü víi sinh khèi kh« c©y bôi th¶m t−¬i (kÕt qu¶ nghiªn cøu xem b¶ng 5) B¶ng 5: KÕt qu¶ ph©n tÝch mèi quan hÖ gi÷a l−îng carbon tÝch luü víi sinh khèi kh« c©y bôi th¶m t−¬i CÊp ®Êt Ph−¬ng tr×nh t−¬ng quan R S Sig.F Sig.Ta1 I lnCcb = -0,8751 + 1,0300.lnPcbk 0,93 0,2474 0,000 0,000 II lnCcb = -0,6726 + 1,0086.lnPcbk 0,99 0,0937 0,000 0,000 III lnCcb = -0,4816 + 0,9818.lnPcbk 0,99 0,1202 0,000 0,000 IV lnCcb = -0,6105 + 1,0018.lnPcbk 0,99 0,0706 0,000 0,000 Chung lnCcb = -0,6022 + 0,9975.lnPcbk 0,99 0,1414 0,000 0,000 Sè liÖu b¶ng 5 cho thÊy: gi÷a l−îng carbon tÝch luü víi sinh khèi kh« c©y bôi th¶m t−¬i thùc sù tån t¹i mèi quan hÖ rÊt chÆt chÏ víi nhau (R > 0,9) ë d¹ng ph−¬ng tr×nh lnY = a0 + a1.lnX víi c¸c sai tiªu chuÈn rÊt thÊp (S = 0,0706 - 0,2474). KÕt qu¶ kiÓm tra cho thÊy hÖ sè x¸c ®Þnh vµ c¸c hÖ sè håi quy cña c¸c ph−¬ng tr×nh ®Òu tån t¹i (Sig.F = 0,000; Sig.Ta1 = 0,000). Tõ kÕt qu¶ nµy, ng−êi ta cã thÓ x¸c ®Þnh l−îng carbon tÝch lòy trong c©y bôi th¶m t−¬i d−íi t¸n rõng trång Mì th«ng qua sinh khèi kh« cña chóng trªn tõng cÊp ®Êt b»ng c¸c ph−¬ng tr×nh trªn. b. Nghiªn cøu l−îng carbon tÝch lòy trong vËt r¬i rông d−íi t¸n rõng trång Mì L−îng carbon tÝch lòy trong vËt r¬i rông B¶ng 6: L−îng carbon tÝch lòy trong vËt r¬i rông L¸ VRR vµ thµnh Cµnh VRR Tæng CÊp phÇn kh¸c Tuæi ®Êt Kg % Kg % Kg % 6 804 19 3.533 81 4.337 100 I 8 2.569 85 442 15 3.012 100 10 919 49 847 51 1.766 100
12 1.758 72 677 28 2.434 100 16 1.553 68 709 32 2.261 100 8 1.558 71 642 29 2.200 100 10 891 49 1.281 51 2.172 100 II 12 981 50 1.113 50 2.093 100 14 1.345 62 814 38 2.159 100 8 1.551 56 1.213 44 2.764 100 10 1.783 56 1.410 44 3.193 100 III 12 1.492 55 1.215 45 2.707 100 14 916 38 1.930 62 2.846 100 10 1.148 70 503 30 1.652 100 14 1.696 66 879 34 2.575 100 IV 16 1.388 69 645 31 2.033 100 18 1.400 59 950 41 2.350 100 KÕt qu¶ b¶ng 6 cho thÊy: Carbon tÝch lòy trong vËt r¬i rông ë 2 bé phËn lµ carbon trong cµnh, carbon trong l¸ vµ c¸c thµnh phÇn r¬i rông kh¸c, trong ®ã tû lÖ carbon trong c¸c bé phËn nµy thay ®æi rÊt kh¸c nhau trong tõng ¤TC, tÝnh trung b×nh cho c¶ 48 ¤TC nghiªn cøu th× carbon trong l¸ vµ c¸c thµnh phÇn r¬i rông kh¸c chiÕm 58%; carbon trong cµnh chiÕm 42% trong tæng l−îng carbon vËt r¬i rông. Tæng carbon tÝch luü trong vËt r¬i rông trªn tõng cÊp ®Êt lµ: CÊp ®Êt I tõ 1.766 - 4.337 kg/ha ; cÊp ®Êt II tõ 2.093 - 2.200 kg/ha; cÊp ®Êt III tõ 2.707 - 3.193 kg/ha; cÊp ®Êt IV tõ 1.652 - 2.575 kg/ha. Mèi quan hÖ gi÷a l−îng carbon hÊp thô víi sinh khèi kh« vËt r¬i rông d−íi t¸n rõng trång Mì B¶ng 7: KÕt qu¶ ph©n tÝch mèi quan hÖ gi÷a l−îng carbon hÊp thô víi sinh khèi kh« vËt r¬i rông CÊp ®Êt Bé phËn Ph−¬ng tr×nh t−îng quan R S L¸ +TP kh¸c lnClrr = -0,8359 + 1,0161.lnPlrrk 0,99 0,0350 I Cµnh lnCcrr = -0,8423 + 1,0317.lnPcrrk 0,99 0,0364 L¸ +TP kh¸c lnClrr = -1,0892 + 1,0516.lnPlrrk 0,99 0,0417
L¸ +TP kh¸c lnClrr = -1,0892 + 1,0516.lnPlrrk 0,99 0,0417 II Cµnh lnCcrr = -1,0018 + 1,0462.lnPcrrk 0,99 0,1542 L¸ +TP kh¸c lnClrr = -0,6367 + 0,9892.lnPlrrk 0,99 0,0486 III Cµnh lnCcrr = -0,7454 + 1,0198.lnPcrrk 0,99 0,0190 L¸ +TP kh¸c lnClrr = -1,0296 + 1,0353.lnPlrrk 0,99 0,0710 IV Cµnh lnCcrr = -0,9084 + 1,0390.lnPcrrk 0,99 0,0441 L¸ +TP kh¸c lnClrr = -0,9047 + 1,0240.lnPlrrk 0,99 0,0505 Chung c¸c cÊp ®Êt Cµnh lnCcrr = -0,9077 + 1,0383.lnPcrrk 0,99 0,0806 KÕt qu¶ b¶ng 7 cho thÊy, còng gièng nh− c©y c¸ thÓ vµ c©y bôi th¶m t−¬i, gi÷a carbon víi sinh khèi kh« vËt r¬i rông thùc sù tån t¹i mèi quan hÖ víi nhau ë d¹ng ph−¬ng tr×nh tuyÕn tÝnh 1 líp lnY = a0 + a1.lnX. C¸c mèi quan hÖ nµy ®Òu ë møc rÊt chÆt chÏ (R = 0,99) víi c¸c sai tiªu chuÈn rÊt thÊp (S = 0,0350 - 0,1542), hÖ sè x¸c ®Þnh vµ c¸c hÖ sè håi quy cña c¸c ph−¬ng tr×nh ®Òu tån t¹i (Sig.F = 0,000; Sig.Ta1 = 0,000). Tõ kÕt qu¶ nµy, chóng ta còng cã thÓ x¸c ®Þnh l−îng carbon tÝch lòy trong vËt r¬i rông cña rõng trång Mì qua sinh khèi kh« trªn tõng cÊp ®Êt. 3. Nghiªn cøu l−îng carbon tÝch lòy trong ®Êt d−íi t¸n rõng trång Mì (KÕt qu¶ xem b¶ng 8) B¶ng 8: Carbon trong ®Êt rõng theo cÊp ®Êt vµ tuæi Hµm Hµm C% CÊp Sè C% CÊp l−îng C l−îng C Tuæi Sè ¤TC Tuæi trong ®Êt OTC trong ®Êt ®Êt ®Êt kg/ha kg/ha 1 6 1,28 38.300 3 8 1,46 43.867 1 8 0,90 27.000 2 10 1,33 39.900 I II 6 10 1,24 33.733 6 12 1,54 46.267 2 12 1,12 33.750 1 14 0,88 26.600 2 16 1,83 54.850 2 8 1,24 37.200 1 10 1,05 31.500 1 10 0,79 23.800 1 14 1,03 31.000 III IV 6 12 1,35 40.383 6 16 1,23 36.883 3 14 1,23 37.067 4 18 1,14 34.300 KÕt qu¶ b¶ng 8 cho thÊy tû lÖ % carbon trong ®Êt d−íi t¸n rõng trång Mì dao ®éng tõ 0,79 - 1,83%, tËp trung nhiÒu nhÊt trong kho¶ng 1,03 - 1,54% vµ ®¹t gi¸ trÞ trung b×nh lµ 1,2%.
Trong c¸c cÊp ®Êt vµ cÊp tuæi kh¸c nhau cña rõng trång Mì, l−îng carbon tÝch luü trong ®Êt lµ kh¸ cao vµ dao ®éng m¹nh tõ 23.800 - 54.850 kg/ha. §iÒu nµy cã thÓ gi¶i thÝch lµ do l−îng carbon tÝch luü trong ®Êt phô thuéc rÊt lín vµo nguån gèc ®Êt trång rõng, ®Æc ®iÓm khÝ hËu (nhiÖt ®é, l−îng m−a), ®Æc ®iÓm ®Êt ®ai, l−îng vËt r¬i rông chuyÓn thµnh chÊt h÷u c¬, mËt ®é tÇng c©y gç, ®Æc ®iÓm tÇng c©y bôi th¶m t−¬i, c¸c biÖn ph¸p t¸c ®éng vµo rõng,... Carbon tÝch lòy trong ®Êt theo c¸c cÊp ®Êt nh− sau: CÊp ®Êt I tõ 27.000 - 54.850 kg/ha, trung b×nh ®¹t 37.527 kg/ha, ®¹t cao nhÊt ë cÊp tuæi 16, thÊp nhÊt ë cÊp tuæi 8; cÊp ®Êt II tõ 26.600 - 46.267 kg/ha, trung b×nh ®¹t 39.158 kg/ha; cÊp ®Êt III tõ 23.800 - 40.383 kg/ha, trung b×nh ®¹t 34.613 kg/ha, ®¹t cao nhÊt ë cÊp tuæi 12 vµ thÊp nhÊt ë cÊp tuæi 10; cÊp ®Êt IV tõ 31.000 - 36.883 kg/ha, trung b×nh ®¹t 33.421 kg/ha, ®¹t cao nhÊt ë cÊp tuæi 16 vµ thÊp nhÊt ë cÊp tuæi 14 vµ biÕn ®éng kh«ng lín gi÷a c¸c cÊp tuæi. 4. Nghiªn cøu tæng l−îng carbon tÝch lòy cña rõng Mì a. CÊu tróc tæng l−îng carbon tÝch lòy l©m phÇn rõng trång Mì Tæng l−îng carbon tÝch lòy trong l©m phÇn Mì gåm carbon trong tÇng c©y gç, carbon trong c©y bôi th¶m t−¬i, carbon trong vËt r¬i rông vµ carbon trong ®Êt rõng (KÕt qu¶ tÝnh to¸n xem b¶ng 9) B¶ng 9. Tæng l−îng carbon tÝch luü trong l©m phÇn Tæng hµm l−îng carbon trong l©m phÇn MËt CÊp Sè CÊp TÇng C©y bôi VËt r¬i §Êt Tæng ®é ®Êt OTC tuæi c©y gç th¶m t−¬i rông rõng C/ha kg % (%) (%) (%) (%) 1 6 1.090 19 2,86 7,91 70 54.814 100 1 8 1.480 36 2,08 6,26 56 48.086 100 I 6 10 1.035 33 2,38 3,47 61 56.068 100 2 12 1.050 47 0,47 3,59 49 68.465 100 2 16 1.095 60 0,73 1,56 38 145.041 100 3 8 1.224 20 1,50 3,85 75 58.395 100 2 10 1.085 30 2,01 4,10 64 62.688 100 II 6 12 890 34 1,59 3,37 61 74.175 100 1 14 1.130 57 0,19 3,20 39 67.521 100 2 8 1.795 24 2,23 4,84 66 56.670 100 1 10 700 31 3,39 7,80 58 40.933 100 III 6 12 747 31 2,16 4,49 62 65.136 100 3 14 1.027 45 1,06 3,77 51 73.553 100 IV 1 10 1.480 32 1,60 3,33 63 49.642 100
1 14 1.310 44 0,22 4,26 51 60.501 100 6 16 1.285 41 0,78 3,21 55 68.325 100 4 18 7.58 34 2,60 4,06 60 58.286 100 KÕt qu¶ b¶ng 9 cho thÊy, tæng l−îng carbon tÝch lòy trong mét ha rõng trång mì lµ rÊt lín vµ dao ®éng trong kho¶ng tõ 40.933 kg ®Õn 145.041 kg, trong ®ã chñ yÕu tËp trung vµo carbon trong ®Êt: 38 - 75% (trung b×nh lµ 58%) vµ tÇng c©y gç lµ 19- 60% (trung b×nh 36%), tiÕp theo lµ carbon trong vËt r¬i rông 1,56 - 7,91% (trung b×nh 4%) vµ carbon trong c©y bôi th¶m t−¬i 0,21 - 3,25% (trung b×nh 2%). Trong cïng mét cÊp ®Êt, khi tuæi l©m phÇn t¨ng lªn th× carbon trong l©m phÇn còng cã xu h−íng t¨ng theo, tuy nhiªn kh«ng hoµn toµn theo quy luËt nµy. VÝ dô nh− ë cÊp ®Êt I, l−îng carbon tÝch luü ë cÊp tuæi 8 (48.086 kg/ha) l¹i thÊp h¬n so víi l−îng carbon ë cÊp tuæi 6 (54.814 kg/ha),... Trong cïng mét cÊp tuæi, tæng carbon toµn l©m phÇn ë c¸c cÊp ®Êt kh¸c nhau rÊt kh¸c nhau. CÊp ®Êt I: Tæng carbon l©m phÇn dao ®éng tõ 48.086 - 145.041 kg/ha øng víi cÊp tuæi tõ 6 ®Õn 16. CÊp ®Êt II: Tæng carbon l©m phÇn dao ®éng tõ 58.395 - 74.175 kg/ha øng víi c¸c cÊp tuæi tõ 8 ®Õn 14. CÊp ®Êt III: Tæng carbon l©m phÇn dao ®éng tõ 40.933 - 73.553 kg/ha øng víi cÊp tuæi tõ 8 - 14. CÊp ®Êt IV: Tæng carbon l©m phÇn dao ®éng tõ 49.642 - 68.325 kg/ha øng víi cÊp tuæi tõ 10 -18. Cã thÓ lý gi¶i nguyªn nh©n cña hiÖn t−îng nµy lµ do carbon toµn l©m phÇn phô thuéc rÊt lín vµo carbon trong ®Êt vµ carbon trong tÇng c©y gç, trong khi l−îng carbon trong ®Êt vµ mËt ®é tÇng c©y gç l¹i thay ®æi tuú thuéc vµo t¸c ®éng cña con ng−êi, ®Æc ®iÓm ®Êt ®ai, ®Þa h×nh, nguån gèc ®Êt tr−íc khi trång rõng, ®iÒu kiÖn khÝ hËu, kh¶ n¨ng ph©n huû kh¶ n¨ng ph©n hñy chÊt h÷u c¬ cña c¸c vi sinh vËt ®Êt,.... b. Mèi quan hÖ tæng carbon toµn l©m phÇn víi c¸c nh©n tè ®iÒu tra KÕt qu¶ ph©n tÝch mèi quan hÖ gi÷a tæng carbon tÝch luü toµn l©m phÇn víi c¸c nh©n tè ®iÒu tra l©m phÇn dÔ x¸c ®Þnh nh− D1.3; Hvn; tuæi vµ mËt ®é ®−îc thÓ hiÖn ë b¶ng 10. B¶ng 10: KÕt qu¶ ph©n tÝch mèi quan hÖ gi÷a carbon toµn l©m phÇn víi c¸c nh©n tè ®iÒu tra CÊp Sig. Sig. Ph−¬ng tr×nh t−¬ng quan R S Sig.F ®Êt Ta1 Ta2 lnPZclp= 4,4558 + 1,3884.lnD1.3 + 0,4722.lnN 0,81 0,2840 0,008 0,006 0,039 I lnPZclp= 6,8439 + 0,4497.lnN + 0,1103.A 0,88 0,2268 0,001 0,018 0,001 lnPZclp= 5,3730 + 1,0174.lnD1.3 + 0,4715.lnN 0,85 0,1632 0,003 0,002 0,005 III lnPZclp = 6,6362 + 0,4877.lnN + 0,0892.A 0,75 0,2015 0,022 0,015 0,018 lnPZclp= 6,8130 + 0,7551.lnHvn + 0,3587.lnN 0,71 0,2167 0,043 0,036 0,049 IV lnPZclp = 7,4419 + 0,3962.lnN + 0,0561.A 0,80 0,1640 0,010 0,003 0,046 Chung lnPZclp= 5,9426 + 0,8989.lnD1.3 + 0,4307.lnN 0,71 0,2234 0,000 0,000 0,000 cho c¸c lnPZclp= 6,5021 + 0,7264.lnHvn + 0,4092.lnN 0,75 0,2108 0,000 0,000 0,000
cÊp ®Êt lnP = 7,9041 + 0,3837.lnN + 0,0428.A 0,62 0,2502 0,000 0,000 0,001 Zclp KÕt qu¶ ë b¶ng 10 cho thÊy, gi÷a tæng carbon toµn l©m phÇn víi c¸c nh©n tè ®iÒu tra dÔ x¸c ®Þnh nh− D1.3; Hvn; mËt ®é vµ tuæi cã mèi quan hÖ chÆt chÏ víi nhau. C¸c mèi quan hÖ nµy ®· sè ®Òu ë møc t−¬ng ®èi chÆt ®Õn chÆt víi c¸c sai tiªu chuÈn thÊp. C¸c ph−¬ng tr×nh ®Òu tån t¹i v× cã Sig.F vµ Sig.T nhá thua 0,05. Tõ kÕt qu¶ nµy, ng−êi ta cã thÓ x¸c ®Þnh nhanh carbon toµn l©m phÇn rõng trång Mì th«ng qua c¸c chØ tiªu D1.3 vµ mËt ®é hoÆc Hvn vµ mËt ®é hoÆc tuæi vµ mËt ®é trªn tõng cÊp ®Êt. MÆc dï ®· thö nghiÖm trªn nhiÒu ph−¬ng tr×nh t−¬ng quan kh¸c nhau song kÕt qu¶ cho thÊy kh«ng tån t¹i mèi quan hÖ carbon víi c¸c nh©n tè ®iÒu tra l©m phÇn, tuæi, mËt ®é ë cÊp ®Êt II nªn trong tr−êng hîp nµy nÕu muèn tÝnh to¸n l−îng carbon tÝch luü theo cÊp ®Êt II th× cã thÓ ¸p dông c¸c ph−¬ng tr×nh chung cho c¸c cÊp ®Êt. IV. KÕt luËn KÕt qu¶ nghiªn cøu cña ®Ò tµi cho thÊy: L−îng carbon tÝch luü trong tÇng c©y gç l©m phÇn rõng trång Mì thay ®æi rÊt râ theo cÊp ®Êt vµ cÊp tuæi. CÊu tróc carbon c©y c¸ thÓ Mì lµ th©n (54 - 80%), rÔ (14 - 30%), cµnh (3 - 11%), l¸ (1 - 6%). Tæng l−îng carbon tÝch luü trong l©m phÇn rõng trång Mì dao ®éng kh¸ lín tõ 40.933 - 145.041 kg, bao gåm 4 thµnh phÇn chÝnh lµ carbon trong ®Êt (38 - 75%), trong tÇng c©y gç (19 - 60%), trong vËt r¬i rông 1,56 - 7,91% vµ carbon trong c©y bôi th¶m t−¬i 0,21 - 3,25%. Gi÷a l−îng carbon tÝch luü trong c©y c¸ thÓ Mì vµ trong l©m phÇn rõng trång Mì cã mèi liªn hÖ chÆt chÏ víi c¸c nh©n tè ®iÒu tra l©m phÇn dÔ x¸c ®Þnh nh− D1,3, Hvn, tuæi vµ mËt ®é; gi÷a l−îng carbon tÝch luü trong tõng bé phËn c©y gç, c©y bôi th¶m t−¬i vµ vËt r¬i rông víi sinh khèi kh« cña chóng cã mèi quan hÖ tuyÕn tÝnh mét líp ®Æc biÖt chÆt chÏ víi nhau b»ng c¸c ph−¬ng tr×nh t−¬ng quan ë d¹ng ®¬n gi¶n, dÔ ¸p dông. Tõ ®ã cã thÓ sö dông c¸c ph−¬ng tr×nh t−¬ng quan ®· lËp ®−îc nh»m dù b¸o hoÆc x¸c ®Þnh nhanh l−îng carbon tÝch luü cña l©m phÇn rõng trång Mì vïng trung t©m B¾c Bé n−íc ta. Tμi liÖu tham kh¶o 1. Bé NN&PTNT - Vô Khoa häc C«ng nghÖ vµ CLSP (2003). BiÓu ®iÒu tra kinh doanh rõng trång cña 14 loµi c©y chñ yÕu. NXB N«ng nghiÖp, Hµ Néi 2003, 178 trang. 2. Kurniatun Hairiah, SM Sitompul, Meine van Noodijk and Cheryl Palm (2001). Method for sampling carbon stocks above and below ground. International center for research in Agroforestry, ICRAF. 3. NguyÔn H¶i TuÊt, NguyÔn Träng B×nh (2005). Khai th¸c vµ sö dông SPSS ®Ó xö lý sè liÖu nghiªn cøu trong l©m nghiÖp. Nhµ xuÊt b¶n N«ng nghiÖp, Hµ Néi 2005.