Nghieân cöùu Y hoïc<br />
<br />
Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 11 * Phuï baûn Soá 1* 2007<br />
<br />
NGHIEÂN CÖÙU LIEÄT MAËT NGOAÏI BIEÂN<br />
TREÂN CAÙC BEÄNH NHAÂN PHAÃU THUAÄT TAI XÖÔNG CHUÕM<br />
TAÏI BV. TAI MUÕI HOÏNG TP. HCM TÖØ THAÙNG 1-2001 ÑEÁN THAÙNG 6-2006<br />
Tröông Myõ Thuïc Uyeân*, Leâ Traàn Quang Minh*, Voõ Quang Phuùc*<br />
<br />
TOÙM TAÉT<br />
Muïc tieâu: Xaùc ñònh caùc beänh lyù tai xöông chuõm gaây lieät maët ngoïai bieân treân caùc beänh nhaân phaãu thuaät<br />
tai xöông chuõm.<br />
Phöông phaùp nghieân cöùu: Khaûo saùt hoài cöùu 48 beänh nhaân lieät maët ngoïai bieân coù phaãu thuaät tai xöông<br />
chuõm.<br />
Keát quaû: Vieâm tai xöông chuõm maïn coù keøm cholesteatoma laø nguyeân nhaân gaây bieán chöùng lieät maët<br />
ngoaïi bieân ôû 44 beänh nhaân (91,7%), neáu khoâng keøm cholesteatoma bieán chöùng naøy xaûy ra ôû 4 beänh nhaân<br />
(8,3%), caùc nguyeân nhaân khaùc hieám gaëp laø lao vaø ung thö, thöôøng ñöôïc chaån ñoaùn sau moå. 70,83% beänh<br />
nhaân nhaäp vieän coù lieät maët ñoä III (phaân loaïi theo House JW, Brackmann). Ña soá beänh nhaân coù thôøi gian<br />
chaûy tai >10 naêm (64,59%). Vò trí deã toån thöông nhaát (ñoaïn II + ñoaïn III + khuyûu) cuûa thaàn kinh maët tìm<br />
thaáy ôû 31 beänh nhaân(64,58 %).Taát caû caùc beänh nhaân coù lieät maët ngoïai bieân ñoä II ñeàu hoài phuïc hoaøn toaøn<br />
sau phaãu thuaät.<br />
Keát luaän: Tieân löôïng cuûa beänh nhaân phuï thuoäc vaøo nhieàu yeáu toá nhö thôøi gian khôûi phaùt, möùc ñoä lieät<br />
maët, loaïi beänh tích.... Chuùng ta caàn phaûi phaùt hieän vaø ñieàu trò toát beänh lyù vieäm tai giöõa vaø vieâm tai xöông<br />
chuõm trong giai ñoaïn sôùm. Ñaây laø phöông caùch phoøng ngöøa chuû ñoäng vaø hieäu quaû nhaát bieán chöùng lieät thaàn<br />
kinh maët.<br />
<br />
ABSTRACT<br />
THE PERIPHERAL FACIAL PALSY OBSERVATION ON OPERATED OTOGENIC PATIENTS<br />
AT ENT HOSPITAL, HCMC FROM 1-2001 TO 6-2006<br />
Truong My Thuc Uyen, Le Tran Quang Minh, Vo Quang Phuc<br />
* Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 11 – Supplement of No 1 - 2007: 71 – 74<br />
Objective: To estimate the characteristics of otogenic facial palsy on operated otogenic patients.<br />
Methods: We performed a retrospective study on 48 patients hospitalized for operated otogenic facial<br />
palsy in the period from 1-2001 to 6-2006 at ENT hospital, HCMC.<br />
Conclusion: The prognosis of the patient depended on many factors such as onset, facial palsy grade,<br />
etiology..... We had to diagnose and to treat well chronic otitis media and chronic mastoiditis in early<br />
stage.These were the most initiative and efficacy prevention to facial palsy complication.<br />
ñaëc ñieåm cuûa lieät maët ngoaïi bieân treân caùc beänh<br />
ÑAËT VAÁN ÑEÀ<br />
nhaân coù phaãu thuaät tai xöông chuõm, töø ñoù xaùc<br />
Lieät maët ngoaïi bieân laø toån thöông thaàn kinh<br />
ñònh caùc yeáu toá giuùp caûi thieän tieân löôïng cho beänh<br />
thöôøng gaëp trong caùc beänh lyù tai xöông chuõm, coù<br />
nhaân. Vì vaäy chuùng toâi thöïc hieân ñeà taøi naøy vôùi<br />
theå ñeå laïi di chöùng naëng neà cho ngöôøi beänh neáu<br />
nhöõng muïc tieâu cuï theå sau:<br />
khoâng ñöôïc phaùt hieän vaø ñieàu trò kòp thôøi1,2).<br />
– Xaùc ñònh caùc beänh lyù tai xöông chuõm gaây<br />
Nghieân cöùu naøy ñöôïc tieán haønh ñeå khaûo saùt caùc<br />
lieät maët ngoaïi bieân<br />
* BV. Tai Mũi Họng - Tp. Hoà Chí Minh<br />
<br />
Tai Muõi Hoïng<br />
<br />
71<br />
<br />
Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 11 * Phuï baûn Soá 1* 2007<br />
– Khaûo saùt caùc yeáu toá lieân quan ñeán lieät maët<br />
ngoïai bieân: thôøi gian chaûy tai, thôøi gian nhaäp vieän<br />
töø luùc khôûi phaùt, möùc ñoä lieät maët<br />
– Ñaùnh giaù caùc thöông toån döïa vaøo thaêm<br />
khaùm laâm saøng vaø caùc phöông phaùp caän laâm saøng:<br />
hình daïng maøng nhó qua noäi soi, thính löïc ñoà, X<br />
Quang Schuller.<br />
– Khaûo saùt caùc thöông toån khi phaãu thuaät.<br />
– Ñaùnh giaù khaû naêng hoài phuïc sau phaãu thuaät.<br />
<br />
ÑOÁI TÖÔÏNG VAØ PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN<br />
CÖÙU<br />
<br />
Nghieân cöùu Y hoïc<br />
<br />
Thôøi gian chaûy tai<br />
Soá beänh nhaân<br />
<br />
Tyû leä %<br />
<br />
10 naêm<br />
<br />
30<br />
<br />
62,5<br />
<br />
Toång soá<br />
<br />
47<br />
<br />
97,91<br />
<br />
Coù 1 tröôøng hôïp khoâng coù tieàn caên chaûy tai<br />
(2,09 %)<br />
<br />
Thôøi gian nhaäp vieän sau khi khôûi phaùt lieät<br />
maët<br />
Soá beänh nhaân<br />
<br />
Tyû leä %<br />
<br />
14 ngaøy<br />
<br />
15<br />
<br />
31.26<br />
<br />
Toång soá<br />
<br />
48<br />
<br />
100<br />
<br />
Thieát keá nghieân cöùu<br />
Moâ taû haøng loaït ca<br />
<br />
Döõ kieän nghieân cöùu<br />
– loaïi toån thöông trong tai giöõa vaø lieät maët<br />
– caùc yeát toá lieân quan vaø lieät maët<br />
– vò trí toån thöông cuûa daây VII<br />
<br />
Tieán haønh nghieân cöùu<br />
Hoài cöùu hoà sô vaø xöû lyù soá lieäu baèng SPSS 11.0<br />
<br />
KEÁT QUAÛ NGHIEÂN CÖÙU<br />
Toång soá beänh nhaân lieät maët:151<br />
Toång soá beänh nhaân lieät maët coù can thieäp phaãu<br />
thuaät: 48<br />
Vtxc maïn<br />
<br />
Sau phaãu thuaät<br />
<br />
Lao<br />
<br />
Ung thö<br />
<br />
42<br />
<br />
1<br />
<br />
3<br />
<br />
2<br />
<br />
Giôùi<br />
21 nam vaø 27 nöõ<br />
<br />
Phaân ñoä lieät maët ngoïai bieân theo house jw,<br />
brackmann<br />
Ñoä<br />
<br />
Soá beänh nhaân<br />
<br />
Tyû leä %<br />
<br />
II<br />
<br />
4<br />
<br />
8.33<br />
<br />
III<br />
<br />
34<br />
<br />
70.83<br />
<br />
IV<br />
<br />
10<br />
<br />
20.84<br />
<br />
V<br />
<br />
0<br />
<br />
0<br />
<br />
Toång soá<br />
<br />
48<br />
<br />
100<br />
<br />
Hình aûnh treân phim x quang schuler<br />
- Môø thoâng baøo chuõm:15<br />
- Hình aûnh nghi coù huûy xöông:33<br />
<br />
Thính löïc ñoà<br />
Möùc ñoä nghe keùm<br />
<br />
Soá beänh nhaân<br />
<br />
Tyû leä %<br />
<br />
1<br />
<br />
1<br />
<br />
2.08<br />
<br />
Nhoû nhaát: 16; lôùn nhaát:73 ;<br />
<br />
2<br />
<br />
11<br />
<br />
22.91<br />
<br />
Tuoåi trung bình: 48,7<br />
<br />
3<br />
<br />
17<br />
<br />
35.41<br />
<br />
4<br />
<br />
19<br />
<br />
39.6<br />
<br />
Tuoåi<br />
<br />
72<br />
<br />
Ña soá beänh nhaân nhaäp vieän sau 7 ngaøy<br />
<br />
Chuyeân Ñeà Tai Muõi Hoïng - Maét<br />
<br />
Nghieân cöùu Y hoïc<br />
<br />
Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 11 * Phuï baûn Soá 1* 2007<br />
<br />
Toång soá<br />
<br />
48<br />
<br />
100<br />
<br />
Thôøi gian naèm vieän trung bình: 12,8 ngaøy<br />
<br />
Hình aûnh oáng tai ngoaøi & maøng nhó<br />
<br />
13%<br />
<br />
8%<br />
<br />
29%<br />
<br />
BAØN LUAÄN<br />
<br />
THUÛNG ROÄNG<br />
SAÙT XÖÔNG<br />
<br />
- Toång soá caùc beänh nhaân lieät maët ngoaïi bieân<br />
coù can thieäp phaãu thuaät laø 48.<br />
<br />
TÖÏ KHOEÙT<br />
ROÃNG<br />
<br />
- Lieät maët ngoaïi bieân gaëp ôû nöõ nhieàu hôn<br />
nam, taäp trung ôõ tuoåi trung nieân, khaùc vôùi keát quaû<br />
nghieân cöùu cuûa Mary C Snyder (beänh nhaân treû<br />
tuoåi hôn)5). Ñieàu naøy coù theå laø do ôû nöôùc ta ngöôøi<br />
beänh chæ ñeán beänh vieän khi beänh ñaõ dieãn tieán<br />
naëng, xuaát hieän bieán chöùng.<br />
<br />
MAØNG NHÓ<br />
ÑOÙNG KÍN<br />
<br />
40%<br />
<br />
SUÏP THAØNH<br />
SAU OÁNG TAI<br />
<br />
2% 8%<br />
<br />
POLYPE OÁNG<br />
TAI<br />
THUÛNG MAØNG<br />
CHUØNG<br />
<br />
Phöông phaùp phaãu thuaät<br />
Khoeùt roãng ñaù chuõm toaøn phaàn + giaûi aùp daây<br />
thaàn kinh maët.<br />
<br />
Ñieàu trò noäi khoa tröôùc & sau moå<br />
Khaùng sinh+ corticosteroid.<br />
<br />
Caùc nguyeân nhaân gaây lieät maët ngoïai bieân<br />
Vtxc maïn<br />
Lao Ung<br />
Ung thö +<br />
Vtxc maïn<br />
cholesteatoma<br />
thö cholesteatoma cholesteatom<br />
thöù phaùt<br />
(+)<br />
a nguyeân<br />
phaùt<br />
42<br />
<br />
3<br />
<br />
1<br />
<br />
1<br />
<br />
1<br />
<br />
Vò trí toån thöông cuûa daây thaàn kinh maët<br />
Ñoaïn ii<br />
<br />
Ñoaïn ii+ñoaïn iii+ khuyûu<br />
<br />
17<br />
<br />
31<br />
<br />
Tyû leä hoài phuïc sau phaãu thuaät<br />
Ñoä<br />
<br />
Tröôùc phaãu thuaät<br />
<br />
Hoài phuïc<br />
<br />
%<br />
<br />
II<br />
<br />
4<br />
<br />
4<br />
<br />
100<br />
<br />
III<br />
<br />
34<br />
<br />
25<br />
<br />
73.52<br />
<br />
IV<br />
<br />
10<br />
<br />
7<br />
<br />
70<br />
<br />
Caùc thöông toån boäc loä töï nhieân keøm theo:<br />
- Toån thöông thaàn kinh maët + xoang tónh<br />
maïch beân: 7 beänh nhaân<br />
- Toån thöông thaàn kinh maët + maøng naõo: 16<br />
beänh nhaân<br />
<br />
Tai Muõi Hoïng<br />
<br />
- Chæ coù toån thöông thaàn kinh maët: 25 beänh nhaân<br />
<br />
- 43/48 tröôøng hôïp (89,58%) laø vieâm tai<br />
xöông chuõm maïn tính coù cholesteatoma<br />
- Coù 2 beänh nhaân ung thö tai vaø 3 beänh nhaân<br />
lao tai coù chaån ñoaùn xaùc ñònh sau moã (giaûi phaãu<br />
beänh)<br />
- So saùnh vôùi nghieân cöùu cuûa Voõ Quang Phuùc(4):<br />
thôøi gian chaûy tai treân 10 naêm thaáp hôn (64,59<br />
10 naêm, Schuller coù hình aûnh huûy xöông.<br />
Khi phaãu thuaät cholesteatome ñaày aép töø saøo baøo<br />
ñeán thöôïng nhó, boäc loä töï nhieân daây VII. Tuy<br />
nhieân thöôïng nhó coù ít moâ luøi suøi vaø giaûi phaãu<br />
beänh cho keát quaû ung thö.<br />
- Toån thöông cuûa daây thaàn kinh maët ña soá do<br />
boäc loä töï nhieân: tuy nhieân do ñaëc ñieåm giaûi phaãu<br />
cuûa daây thaàn kinh VII vaø beänh sinh<br />
cholesteatome thöôøng ñi töø trung nhó sau, ngaùch<br />
maët neân thöông toån thöôøng ôû ñoaïn II + ñoaïn III vaø<br />
khuyûu, trong nghieân cöùu cuûa chuùng toâi tyû leä naøy<br />
chieám 64,58%.<br />
- Tyû leä hoài phuïc sau phaãu thuaät: möùc ñoä lieät<br />
maët caøng nheï thì khaû naêng hoài phuïc caøng cao neáu<br />
ñöôïc moå giaûi aùp sôùm, trong khaûo saùt cuûa chuùng<br />
<br />
74<br />
<br />
Nghieân cöùu Y hoïc<br />
<br />
toâi, taát caû caùc beänh nhaân lieät maët ñoä II ñeàu hoài<br />
phuïc sau moå.<br />
<br />
KEÁT LUAÄN<br />
- Lieät maët ngoïai bieân laø moät bieán chöùng nguy<br />
hieåm trong beänh lyù tai xöông chuõm vì coù theå ñeå<br />
laïi di chöùng naëng neà aûnh höôûng ñeán thaåm myõ vaø<br />
ñôøi soáng, taâm lyù cuûa beänh nhaân<br />
- VTXC maïn coù Cholesteatoma laø nguyeân<br />
nhaân thöôøng gaëp nhaát gaây lieät maët ngoaïi bieân<br />
- Toån thöông cuûa daây thaàn kinh maët ña soá do<br />
boäc loä töï nhieân,vò trí thöôøng gaëp ôû ñoaïn II+ ñoaïn<br />
III + ñoaïn khuyûu.<br />
- Khoeùt roãng ñaù chuõm toaøn phaàn + giaûi aùp daây<br />
thaàn kinh maët laø phöông phaùp phaãu thuaät duy nhaát<br />
ñöôïc choïn löïa<br />
- Möùc ñoä lieät maët caøng nheï thì khaû naêng hoài<br />
phuïc caøng cao.<br />
<br />
TAØI LIEÄU THAM KHAÛO<br />
1.<br />
<br />
2.<br />
<br />
3.<br />
4.<br />
<br />
5.<br />
<br />
Gao MH, Mao QD, Zou F. (2000), Clinical analysis of facial<br />
nerve palsy in middle ear and mastoid surgery in 23 cases,<br />
Am J Otol., 14(12):556-7.<br />
Harker LA, Pignatari SS (1992), Facial nerve paralysis<br />
secondary to chronic otitis media without cholesteatoma. Am<br />
J Otol., 13(4):372-4.<br />
Kaya S (1998),.Iatrogenic facial paralysis in middle ear<br />
operations.Turk Arch ORL; 36 (3-4): 74-76.<br />
Takahashi H, Nakamura H, Yui M, Mori H. (1985), Analysis<br />
of fifty cases of facial palsy due to otitis media. Arch<br />
Otorhinolaryngol., 241(2): 163-8.<br />
Yetiser S, Tosun F, Kazkayasi M. (2002), Facial nerve<br />
paralysis due to chronic otitis media, Otol Neurotol., 23(4):<br />
580-8.<br />
<br />
Chuyeân Ñeà Tai Muõi Hoïng - Maét<br />
<br />
Thêm vào BST
Báo xấu
Download
Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ
