Nghiên cứu mối quan hệ giữa năng lực tâm lý, chất lượng sống trong công việc và hiệu quả công việc của dược sĩ trên địa bàn tỉnh An Giang

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 20 * Số 2 * 2016 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> <br /> NGHIÊN CỨU MỐI QUAN HỆ GIỮA NĂNG LỰC TÂM LÝ,<br /> CHẤT LƯỢNG SỐNG TRONG CÔNG VIỆC VÀ HIỆU QUẢ CÔNG VIỆC<br /> CỦA DƯỢC SĨ TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH AN GIANG<br /> Phạm Vĩnh Thăng*, Nguyễn Thị Quỳnh Nga**, Nguyễn Thị Hải Yến**, Phạm Đình Luyến**<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Mở đầu: Năng lực tâm lý (NLTL) và chất lượng sống trong công việc (CLSCV) là những yếu tố ảnh hưởng<br /> nhiều đến hiệu quả công việc (HQCV) của người lao động nói chung và đối với dược sĩ nói riêng.<br /> Mục tiêu: Nghiên cứu mối quan hệ giữa NLTL, CLSCV với HQCV của dược sĩ tại các cơ sở dược trên địa<br /> bàn tỉnh An Giang.<br /> Đối tượng – Phương pháp nghiên cứu: Nghiên cứu xây dựng thang đo gồm năm khái niệm: (1) NLTL (hy<br /> vọng, lạc quan, tự tin, hồi phục tinh thần), (2) CLSCV, (3) HQCV, (4) nỗ lực trong công việc, (5) tính hấp dẫn<br /> của công việc. Cỡ mẫu là toàn bộ dược sĩ công tác tại An Giang (n=184) và dữ liệu được phân tích với phần mềm<br /> SPSS 20.0 Amos Graphics 22.0 với mô hình cấu trúc tuyến tính và phân tích cấu trúc đa nhóm. 9 giả thuyết<br /> được thành lập để kiểm tra mối quan hệ giữa các thành phần nghiên cứu.<br /> Kết quả: Kết quả nghiên cứu cho thấy sự phù hợp của mô hình với dữ liệu nghiên cứu: CMIN/DF = 2,56;<br /> GFI = 0,916; TLI = 0,914; CFI = 0,901; RMSEA = 0,077. Các nhân tố tự tin, nỗ lực trong công việc, chất lượng<br /> sống trong công việc là những nhân tố ảnh hưởng có ý nghĩa đến HQCV. Khi phân tích từng nhóm đối tượng,<br /> vai trò của các yếu tố này có sự thay đổi giữa các nhóm.<br /> Kết luận: Kết quả nghiên cứu là cơ sở đề xuất giải pháp góp phần cải thiện NLTL, CLSCV và tối ưu hóa<br /> HQCV cho các dược sĩ tại tỉnh An Giang.<br /> Từ khóa: An Giang, chất lượng sống trong công việc, dược sĩ năng lực tâm lý, hiệu quả công việc.<br /> ABSTRACT<br /> STUDY ABOUT THE RELATIONSHIP BETWEEN PSYCHOLOGICAL CAPITAL, QUALITY OF WORK<br /> LIFE AND JOB PERFORMANCE OF PHARMACISTS IN AN GIANG PROVINCE<br /> Thang Pham Vinh, Nga Nguyen Thi Quynh, Yen Nguyen Thi Hai, Luyen Pham Dinh<br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Supplement of Vol. 20 - No 2 – 2016: 121 - 130<br /> <br /> Background: Psychological capital (PsyCap) and quality of working life (QoWL) has been proven to be the<br /> factors that meaningfully affect job performance of employees in general and for pharmacists in particular.<br /> Objectives: The aim of this study was to examine how PsyCap and QoWL affect job performance in different<br /> groups of pharmacists in An Giang province, Vietnam.<br /> Method: Applying the theory of 5 scale ((1) Psychological capital (2) Quality of work life, (3) Job<br /> performance, (4) Job effort and (5) Job attractiveness), this study used linear structural analysis (with multigroup<br /> moderation) to test the theoretical model and hypotheses. The sample size was all pharmacists working in An<br /> Giang province (n = 184). Data were analyzed by the SPSS 20.0 and Amos Graphics 22.0. 9 hypotheses were<br /> established to test the relationships among 4 factors of PsyCap scale (hope, optimism, self-efficacy, resilience), 1<br /> factor of QoWL scale, 1 factor of job performance scale and 2 intermediate variables (job effort, job attractiveness).<br /> <br /> <br /> * Sở Y tế tỉnh An Giang **Khoa Dược, Đại học Y Dược Thành phố Hồ Chí Minh<br /> Tác giả liên lạc: DS. Nguyễn Thị Quỳnh Nga ĐT: 01667827405 Email: quynhnga.uphcm@gmail.com<br /> Chuyên Đề Dược 121<br /> Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 20 * Số 2 * 2016<br /> <br /> Results: The study results showed that the proposed model received an acceptable fit to the data: Chi-<br /> square/df = 2.56 (< 3), TLI = 0.914, CFI = 0.901, GFI = 0.916, RMSEA = 0.077. The results indicated that self-<br /> efficacy, job effort and QoWL had significant impact on the job performance. However, when examining each<br /> group, the roles of these factors changed among the groups.<br /> Conclusion: The study results offered a number of implications for theory and practice, which can be helpful<br /> in improving PsyCap, QoWL and optimizing the job performance for pharmacists in An Giang province.<br /> Key words: An Giang, Job performance, Pharmacists, Psychological capital, Quality of work life.<br /> MỞ ĐẦU Việt Nam, đặc biệt là các cấp quản lý nhiều vấn<br /> đề cần giải quyết để giữ vững vị thế trên thị<br /> Trong thời đại hội nhập hiện nay, hiệu quả trường cạnh tranh khốc liệt và nâng tầm ngành<br /> công việc luôn được xem là mục tiêu hàng đầu dược nước nhà. Để có thể làm được điều này,<br /> của các nhà quản trị, năng lực tâm lý và chất yếu tố con người đóng vai trò rất quan trọng và<br /> lượng sống trong công việc của người lao động đặc biệt là việc nâng cao năng lực và hiệu quả<br /> là 2 yếu tố đã được chứng minh là có tác động công việc của dược sĩ tại các cơ sở dược hợp<br /> nhân quả theo nhiều cách thức khác nhau đến pháp là ngày càng được quan tâm nhiều hơn.<br /> hiệu quả công việc(9). Thực tế cho thấy, ngày Chính vì vậy, rất cần có những đề tài nghiên cứu<br /> càng nhiều tổ chức, công ty quan tâm và xem được tiến hành một cách khoa học để cung cấp<br /> trọng vấn đề này. Nhiều nhà nghiên cứu đã tìm những số liệu đáng tin cậy giúp tối ưu hóa việc<br /> ra các mô hình nghiên cứu nhằm đánh giá yếu tố sử dụng nguồn nhân lực trong lĩnh vực dược. Từ<br /> tâm lý, yếu tố về chất lượng sống trong công việc những lý do thực tiễn trên, đề tài Nghiên cứu<br /> và những tác động của chúng để giúp người mối quan hệ giữa năng lực tâm lý, chất lượng<br /> quản trị, người lãnh đạo có cái nhìn chính xác, sống trong công việc với hiệu quả công việc của<br /> đồng thời đưa ra những chính sách hợp lý để tối dược sĩ tại các cơ sở dược trên đại bàn tỉnh An<br /> ưu hóa hiệu quả công việc. Hiện nay tại Việt<br /> Giang được thực hiện.<br /> Nam, lĩnh vực hành nghề dược nói chung đang<br /> trở thành một trong những ngành nhận được sự PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU<br /> quan tâm và lựa chọn của ngày càng nhiều các Cỡ mẫu nghiên cứu<br /> đối tượng lao động trong và ngoài nước. Kể từ Nghiên cứu được tiến hành trên đối tượng là<br /> sau khi gia nhập Tổ chức Thương mại thế giới toàn bộ dược sĩ đang công tác tại các cơ sở dược<br /> (World Trade Organization - WTO), ngành dược trên địa bàn tỉnh An Giang (n=184). Tiêu chí<br /> Việt Nam đã luôn đạt được tốc độ tăng trưởng chọn mẫu như sau:<br /> cao trong bối cảnh nền kinh tế Việt Nam đang<br />  Dược sĩ có trình độ đại học trở lên;<br /> trên đà phát triển. Bên cạnh những thuận lợi về<br /> môi trường đầu tư, tiếp cận công nghệ mới, đón  Đang công tác tại các cơ sở dược hợp<br /> nhận một lượng vốn đầu tư lớn, có cơ hội lựa pháp tại tỉnh An Giang;<br /> chọn nguồn nguyên liệu đa dạng với chi phí hợp  Mỗi dược sĩ đánh 01 phiếu khảo sát<br /> lý… ngành dược phải đối đầu với không ít khó ứng với lĩnh vực nghề nghiệp chính<br /> khăn như: thiếu hiểu biết các quy định về sở hữu mà người đó tham gia công tác;<br /> trí tuệ; thiếu vốn, kỹ thuật công nghệ; đối mặt  Đồng ý hợp tác tham gia nghiên cứu.<br /> với các doanh nghiệp dược phẩm nước ngoài<br /> Phương pháp nghiên cứu<br /> trên một sân chơi bình đẳng khi Chính phủ cam<br /> kết giảm thuế suất thuế nhập khẩu; năng lực Nghiên cứu định tính kết hợp nghiên cứu<br /> cạnh tranh cũng như năng lực quản lý còn yếu(1). định lượng với mô hình nghiên cứu được xây<br /> Những thách thức này đặt ra cho ngành dược dựng dựa trên thang đo về năng lực tâm lý của<br /> <br /> <br /> <br /> 122 Chuyên Đề Dược<br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 20 * Số 2 * 2016 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Snyder, Rand và Sigmon (2002), Carver và nghiên cứu ở các nhóm đối tượng khác nhau,<br /> Scheider (2002), Parker (1998), Block và Kremen bao gồm:<br /> (1996), thang đo hiệu quả công việc của Rego và  Giới tính: Nam và Nữ.<br /> Cunha (2008). Hai biến trung gian được thêm<br />  Tuổi: 23-30 tuổi, 31-40 tuổi, 41-50 tuổi<br /> vào mô hình bao gồm tính hấp dẫn trong công<br /> và trên 50 tuổi.<br /> việc và nỗ lực trong công việc, được xây dựng<br />  Trình độ chuyên môn: Dược sĩ, Thạc<br /> dựa trên thang đo của Sirgy và cộng sự (2001),<br /> sĩ/chuyên khoa I, Tiến sĩ/chuyên<br /> Christen và cộng sự (2006)(2-4,6-8).<br /> khoa II.<br /> Các bước kiểm định độ tin cậy với phân tích<br />  Thâm niên: dưới 5 năm, 5 đến dưới<br /> hệ số Cronbach’s alpha, phân tích nhân tố khám<br /> 10 năm, 10 đến dưới 15 năm và trên<br /> phá EFA (phân tích bởi phần mềm SPSS) và<br /> 15 năm.<br /> phân tích nhân tố khẳng định CFA (phân tích<br /> bởi phần mềm AMOS) được sử dụng để hiệu  Lĩnh vực chuyên môn: DBV – Dược<br /> chỉnh thang đo. bệnh viện, DTNL - Đào tạo nhân lực,<br /> KDPP – kinh doanh phân phối,<br /> Mô hình cấu trúc tuyến tính (SEM) được sử<br /> QLNN – Quản lý nhà nước và<br /> dụng để kiểm định mô hình lý thuyết và các mối<br /> SXDBCL - Sản xuất và bảo đảm chất<br /> quan hệ với độ tin cậy 95%. Để khám phá mối<br /> lượng thuốc.<br /> quan hệ giữa các khái niệm nghiên cứu theo<br /> từng nhóm đối tượng tham gia nghiên cứu,  Thu nhập hàng tháng: Dưới 5<br /> phương pháp phân tích đa nhóm được sử dụng. triệu/tháng, 5 đến dưới 10<br /> Kiểm định mô hình cấu trúc đa nhóm xác định triệu/tháng, 10 đến dưới 15<br /> các mối quan hệ giả thuyết trong mô hình triệu/tháng và Trên 15 triệu/tháng.<br /> <br /> Nỗ lực trong Chất lượng sống trong<br /> công việc công việc<br /> H5<br /> H6<br /> Hy vọng H9<br /> H1<br /> Năng lực Lạc quan<br /> tâm lý H2<br /> Tự tin H3 Hiệu quả công việc<br /> <br /> Hồi phục H4<br /> <br /> H8<br /> H7 Tính hấp dẫn<br /> của công việc<br /> <br /> <br /> Hình 1: Mô hình nghiên cứu<br /> Phương pháp phân tích dữ liệu sử dụng trong nghiên cứu định lượng sơ bộ với<br /> 8 thành phần và 41 biến tương ứng với 41 câu<br /> Dữ liệu thu thập được phân tích với phần<br /> hỏi để xác định các thành phần nghiên cứu. Kết<br /> mềm SPSS 20.0 và AMOS 20.0.<br /> quả nghiên cứu định lượng cho thấy hệ số<br /> KẾT QUẢ Cronbach’s alpha của các khái niệm nghiên cứu<br /> Xây dựng thang đo và mô hình nghiên cứu đều đạt yêu cầu, lần lượt là: Hy vọng (0,827), Lạc<br /> quan (0,820), Tự tin (0,783), Hồi phục (0,721),<br /> Từ cơ sở lý thuyết, nghiên cứu định tính với<br /> Chất lượng sống trong công việc (0,841), Nỗ lực<br /> kỹ thuật thảo luận nhóm đã xây dựng thang đo<br /> <br /> <br /> Chuyên Đề Dược 123<br /> Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 20 * Số 2 * 2016<br /> <br /> trong công việc (0,858), Hiệu quả công việc = 0,908 (> 0,9); Normed Fit Index (CFI) = 0,919<br /> (0,877). Kết quả phân tích nhân tố khám phá (> 0,9); Root mean square error of<br /> (EFA) cho thấy các thang đo đều đạt giá trị yêu approxiamation (RMSEA) = 0,059. Thang đo<br /> cầu trong phân tích EFA. Đặc biệt, giá trị phương đạt các yêu cầu về tính đơn hướng, giá trị<br /> sai trích của tất cả các thang đo đều cao (3 thang phân biệt, độ tin cậy và giá trị hội tụ.<br /> đo trên 70%, 1 thang đo trên 60%, yêu cầu là trên Như vậy, sau các bước nghiên cứu định tính<br /> 50%), chứng tỏ thang đo xây dựng giải thích và định lượng, thang đo hoàn chỉnh sử dụng<br /> được phần lớn biến thiên dữ liệu thu được. trong các bước phân tích tiếp theo bao gồm 9<br /> Thang đo tiếp tục được sử dụng trong thành phần mới với 31 biến tương ứng với 31<br /> nghiên cứu định lượng chính thức với kết quả câu hỏi để xác định các thành phần nghiên cứu,<br /> trị số Cronbach’s alpha đối với tám thành lần lượt là:<br /> phần nghiên cứu đều cao, tất cả các giá trị đều  Năng lực tâm lý được đo lường bởi các<br /> lớn hơn 0,7; năm trên tám trị số lớn hơn 0,8; nhân tố Hy vọng (gồm 2 biến), Tự tin (gồm<br /> đặc biệt là thành phần hiệu quả công việc có 5 biến), Lạc quan (gồm 4 biến), Hồi phục<br /> Cronbach’s alpha cao nhất (0,877). Ở bước (gồm 2 biến);<br /> phân tích EFA, có sự sắp xếp lại các biến trong<br />  Chất lượng sống trong công việc được đo<br /> mô hình nghiên cứu và loại bớt biến có hệ số<br /> lường bởi các nhân tố Chất lượng sống cá<br /> tải nhân tố không đạt yêu cầu. Kết thúc bước<br /> nhân (ký hiệu là CLSIN, bao gồm 4 biến),<br /> phân tích EFA, thang đo được hiệu chỉnh<br /> Chất lượng sống gia đình (ký hiệu là<br /> thành 9 thành phần mới với 31 biến. Trong<br /> CLSOUT, bao gồm 2 biến);<br /> phân tích CFA, các nhân tố độc lập và phụ<br />  Tính hấp dẫn trong công việc (gồm 3 biến);<br /> thuộc của mô hình được đưa vào phần mềm<br /> AMOS và xem xét mối liên hệ trên tổng thể.  Nỗ lực trong công việc (gồm 4 biến);<br /> Kết quả nghiên cứu cho thấy mô hình nghiên  Hiệu quả công việc (gồm 4 biến).<br /> cứu về năng lực tâm lý đạt các giá trị yêu cầu Kiểm định mô hình cấu trúc tuyến tính<br /> và cho thấy sự phù hợp của mô hình nghiên<br /> Kiểm định mô hình cấu trúc tuyến tính xét<br /> cứu với dữ liệu nghiên cứu, các bước phân<br /> trên tổng thể mẫu nghiên cứu là các dược sĩ<br /> tích tiếp theo có thể được tiến hành. Cụ thể các<br /> đang công tác tại tỉnh An Giang được thực hiện<br /> giá trị thể hiện mức độ phù hợp chung:<br /> trước khi tiến hành phân tích đa nhóm để có sự<br /> CMIN/DF = 1,622 (≤ 2); Goodness-of-fit Index<br /> so sánh giữa các nhóm đối tượng khác nhau.<br /> (GFI) = 0,920 (> 0,9); Tucker-Lewis Index (TLI)<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Hình 2: Mô hình cấu trúc tuyến tính xây dựng trong phần mềm AMOS (mô hình khả biến)<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 124 Chuyên Đề Dược<br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 20 * Số 2 * 2016 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Mô hình nghiên cứu được hiệu chỉnh sau gia đình-CLSOUT) và 3 yếu tố phụ thuộc (Hấp<br /> bước xây dựng thang đo gồm 6 yếu tố độc lập dẫn, Nỗ lực và Hiệu quả công việc) với các<br /> (Hi vọng, Lạc quan, Tự tin, Hồi phục, Chất mối liên hệ như hình 2.<br /> lượng sống cá nhân- CLSIN, Chất lượng sống<br /> Bảng 1: Mối quan hệ giữa các khái niệm nghiên cứu (P – value < 0,05)<br /> Mối quan hệ Hệ số chưa chuẩn hóa Hệ số chuẩn hóa S.E P<br /> HAPDAN