Nghiên cứu nồng độ PSA và testosterone ở người cao tuổi tại Bệnh viện Thống Nhất

Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 19 * Số 5 * 2015<br /> <br /> <br /> NGHIÊN CỨU NỒNG ĐỘ PSA VÀ TESTOSTERONE<br /> Ở NGƯỜI CAO TUỔI TẠI BỆNH VIỆN THỐNG NHẤT<br /> Cao Thị Vân*, Lê Sỹ Sâm, Lê Đình Thanh<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Mục tiêu: Khảo sát mối liên quan các yếu tố tuổi, nồng độ PSA, testosterone và thể tích tuyến tiền liệt ở<br /> bệnh nhân cao tuổi đến khám tại BVTN.<br /> Phương pháp: Nghiên cứu tiến cứu. Thời gian từ 01/2015 đến 7/2015 tại Bệnh viện Thống Nhất TPHCM.<br /> Chọn ngẫu nhiên những bệnh nhân đến khám bệnh bất ký có làm xét nghiệm PSA, Testosteron đồng thời với siêu<br /> âm đánh giá kích thước tuyến tiền liệt.<br /> Kết quả: Nhóm nghiên cứu gồm 184 bệnh nhân, 90 bệnh nhân bị phì đại tuyến tiền liệt và 94 bệnh nhân có<br /> tuyến tiền liệt không phì đại. Tuổi trung bình của nhóm nghiên cứu là 64 tuổi, nhóm có tuyến tiền liệt bình<br /> thường là 57 tuổi, nhóm phì đại tuyến tiền liệt là 72 tuổi. Thể tích trung bình của TTL ở nhóm có phì đại TTL là<br /> 53,47 (cm3). Nồng độ trung bình của PSA ở nhóm có tuyến tiền liệt bình thường là 0,99 ng/mL, nhóm phì đại<br /> tuyến tiền liệt là 4,29 ng/mL. Nồng độ trung bình của Testosterone ở nhóm có tuyến tiền liệt bình thường là 4,62<br /> ng/mL, trong khi nhóm có phì đại TTL là 5,01 ng/mL.<br /> Kết luận: Tuổi càng tăng thì nguy cơ bị phì đại TTL càng cao. Nồng độ PSA có liên quan chặt chẽ với thể<br /> tích TTL (r = 0,81). Nồng độ Testosteron không rõ liên quan với nồng độ PSA, tuy nhiên có xu hướng giảm dần<br /> theo sinh lý.<br /> Từ khóa: Tuyến tiền liệt, Phì đại tuyến tiền liệt, PSA, Testosterone<br /> ABSTRACT<br /> STUDY CONCENTRATION PSA AND TESTOSTERONE IN ELDERLY<br /> IN THONG NHAT HOSPITAL<br /> Cao Thi Van, Le Dinh Thanh, Le Sy Sam<br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Supplement of Vol. 19 - No 5 - 2015: 388 - 393<br /> <br /> Objective: To determining relation between age with PSA, Testosterone concentration and prostate volume<br /> in elderly patients examined at Thong Nhat Hospital.<br /> Methods: A prospective study. From 01/2015 to 7/2015 at Thong Nhat Hospital. Randomly selected<br /> patients to any medical examination PSA, Testosterone testing simultaneously with ultrasound evaluation of<br /> prostate size.<br /> Results: Group study of 184 patients, 90 patients with prostatic hypertrophy and 94 patients prostate non-<br /> hypertrophy. The average age is 64 years, the normal prostate group was 57, and prostatic hypertrophy group was<br /> 72 years old. The average volume of Prostatic in the hypertrophy group was 53.47 (cm3). The average<br /> concentration of PSA in the group with normal prostate was 0.99 ng/ mL, prostate hypertrophy group was 4.29<br /> ng/ mL. The average concentration of testosterone in the normal prostate group was 4.62 ng/mL, while the<br /> hypertrophy group is 5.01 ng/ mL.<br /> Conclussion: Increasing age, the risk of higher prostatic hypertrophy. PSA levels are related closely with<br /> <br /> <br /> * Khoa Ngoại Tiết niệu, Bệnh viện Thống Nhất, TP. Hồ Chí Minh<br /> Tác giả liên lạc: Bs.Lý Văn Quảng ĐT: 0913633520 Email: bslyquang@gmail.com<br /> <br /> <br /> 388 Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật BV. Thống Nhất năm 2015<br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 19 * Số 5 * 2015 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> prostatic volume (r = 0.81). Testosterone concentrations has unknown relation with PSA levels, however, tends to<br /> decrease as the physiological<br /> Keywords: prostate, prostatic hypertrophy, Prostate Specific Antigen, testosterone<br /> ĐẶT VẤN ĐỀ ở Việt Nam đặc biệt quan tâm, tại bệnh viện<br /> Thống Nhất TPHCM, số lượng bệnh nhân đến<br /> Phì đại tuyến tiền liệt (TTL) là bệnh lành tính<br /> khám điều trị và được kiểm tra sức khỏe định kỳ<br /> của người cao tuổi, nó gây ảnh hưởng không hàng năm là không nhỏ. Việc phát hiện bệnh<br /> nhỏ đến sức khoẻ và sinh hoạt của người cao sớm phì đại TTL là vấn đề cần quan tâm tích cực<br /> tuổi. Tỷ lệ mắc bệnh và mức độ trầm trọng của cho người có tuổi. Vì vậy đề tài nghiên cứu nồng<br /> bệnh thường gia tăng theo độ tuổi.<br /> độ PSA và Testosterone có ảnh hưởng như thế<br /> Sự tăng sinh không kiểm soát được của cả tế nào trên bệnh nhân có phì đại tuyến tiền liệt, đặc<br /> bào biểu mô và mô đệm của TTL gây ra u TTL biệt là bệnh nhân cao tuổi tại bệnh viện Thống<br /> bao gồm u phì đại TTL và ung thư TTL. Sự tăng Nhất để giúp phòng bệnh và điều trị sớm nhằm<br /> sinh lành tính của cả tế bào mô đệm và biểu mô cải thiện chất lượng sống cho bệnh nhân.<br /> có ảnh hưởng đến sự tổng hợp nồng độ PSA<br /> Mục tiêu nghiên cứu<br /> (Prostate Specific Antigen)(5). PSA là một protein<br /> chính của tinh dịch, được tổng hợp ở tế bào biểu Khảo sát nồng độ PSA và Testosterone ở<br /> mô của nang và ống tuyến tiền liệt rồi được bài bệnh nhân cao tuổi đến khám tại BVTN đồng<br /> tiết trực tiếp vào lòng ống TTL, sau đó đổ vào thời xác định mối liên quan các yếu tố tuổi,<br /> tinh dịch qua ống dẫn tinh. nồng độ PSA, testosterone và thể tích tuyến<br /> tiền liệt.<br /> Testosteron là hormon của tinh hoàn, nó duy<br /> trì chức năng của TTL và thúc đẩy sự phát triển ĐỐITƯỢNG-PHƯƠNGPHÁPNGHIÊNCỨU<br /> các đặc điểm giới tính của nam giới. Testosterone Thời gian nghiên cứu<br /> là androgen được điều hòa bởi nội tiết tố hoàng<br /> Từ tháng 1 đến tháng 7 năm 2015.<br /> thể LH của vùng dưới đồi. Tại tuyến ntiền liệt,<br /> hơn 90% testosteron được chuyển hóa thành Địa điểm nghiên cứu<br /> dihydrotestosteron (DHT). Các tác giả cho rằng Bệnh viện Thống Nhất.<br /> DHT đóng vai trò chính trong việc hình thành u Thiết kế nghiên cứu<br /> phì đại lành tính TTL do sự mất cân bằng về tỷ lệ<br /> Tiến cứu theo các tiêu chí cụ thể qua phiếu<br /> hormon sinh dục giữa androgen và estrogen ở<br /> nghiên cứu có sẵn.<br /> tuổi già gây nên.<br /> Đối tượng nghiên cứu<br /> Mặc dù nguyên nhân gây bệnh phì đại TTL<br /> đến nay vẫn chưa rõ, tuy nhiên có hai yếu tố cần Tiêu chuẩn chọn bệnh<br /> thiết cho sự hình thành phì đại TTL, đó là Chọn những bệnh nhân đến khám bệnh tại<br /> dihydrotestosteron và tuổi già(05). bệnh viện Thống nhất có làm xét nghiệm PSA và<br /> Chẩn đoán phì đại tuyến tiền liệt không Testosteron đồng thời với làm siêu âm tuyến tiền<br /> khó, ngoài các triệu chứng lâm sàng điển hình liệt.<br /> thì siêu âm là một phương pháp chẩn đoán Tiêu chuẩn loại trừ<br /> hình ảnh cho phép xác định được kích thước Bệnh nhân đến khám không đủ đồng thời<br /> và hình thái của TTL, lượng nước tiểu tồn dư các tiêu chí kể trên.<br /> trong bàng quang..<br /> Phương pháp nghiên cứu<br /> Chăm sóc sức khoẻ người cao tuổi đang là<br /> Xét nghiệm PSA, Testosterone: Bệnh phẩm là<br /> vấn đề được các quốc gia trên thế giới cũng như<br /> máu tĩnh mạch cho vào ống có chứa chất chống<br /> <br /> <br /> Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật BV. Thống Nhất năm 2015 389<br /> Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 19 * Số 5 * 2015<br /> <br /> đông heparin. Thuốc thử của Roche. Xét nghiệm lượng 20gram. TTL được xem là phì đại khi thể<br /> định lượng PSA được thực hiện trên máy phân tích > 20cm3 và trọng lượng > 25gram.<br /> tích miễn dịch tự động Cobas tại khoa Hóa Sinh Kết quả đo kích thước TTL được ghi nhận<br /> Bệnh viện Thống Nhất TP HCM. Chất lượng xét với ba số đo kích thước theo 3 chiều (d1, d2, d3).<br /> nghiệm được tuân thủ theo nguyên tắc nội kiểm Thể tích TTL được xác định theo công thức:<br /> ngoại kiểm của Trung tâm kiểm chuẩn Đại học Y (mm3).<br /> dược, Bộ Y tế.<br /> Kỹ thuật tiến hành nghiên cứu<br /> Siêu âm qua thành bụng trên xương mu với<br /> Ghi nhận tuổi bệnh nhân, kích thướt TTL<br /> đầu dò siêu âm thông thường. Qua siêu âm có<br /> qua siêu âm, xét nghiệm PSA và Testosteron.<br /> thể đo được kích thước và ước lượng trọng<br /> lượng của TTL. Kích thước sinh lý bình thường Phân tích kết quả bằng phần mềm SPSS 20.0<br /> (trung bình là 25mm x 30mm x 40mm) và thể và Microsoft excel 2010.<br /> tích trung bình là 15,708 cm3 tương đương trọng<br /> KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU<br /> Bảng 1: Tuổi trung bình của nhóm NC<br /> Toàn bộ nhóm nghiên cứu Nhóm TTL bình thường Nhóm TTL phì đại P value<br /> Số bệnh nhân 184 94 90<br /> Trung bình 64 ± 13 57 ± 11 72 ± 9 0,000<br /> Trung vị 64 56 72,5<br /> Nhỏ nhất 36 36 54<br /> Lớn nhất 95 88 95<br /> Độ lệch chuẩn 12,6 11,6 8,6<br /> ĐTC 95% 1,8 2,4 1,8<br /> Bảng 2: Phân bố tuổi nhóm NC<br /> Lớp tuổi Nhóm chung TTL bình thường TTL phì đại Tỷ lệ %<br /> Số BN Tỷ lệ % Số BN Tỷ lệ % Số BN Tỷ lệ %<br /> < 46 13 7,07 13 7,07 0 0 0<br /> 46 - 50 15 8,15 15 8,15 0 0 0<br /> 51 - 55 17 9,24 15 8,15 2 1,09 11,76<br /> 56 - 60 32 17,39 25 13,59 7 3,80 21,88<br /> 61 - 65 19 10,33 6 3,26 13 7,07 68,42<br /> 66 - 70 21 11,41 4 2,17 17 9,24 80,95<br /> 71 - 75 26 14,13 9 4,89 17 9,24 65,38<br /> 76 - 80 19 10,33 2 1,09 17 9,24 89,47<br /> > 80 22 11,96 5 2,72 17 9,24 77,27<br /> Tổng cộng 184 100 94 51,09 90 48,91<br /> Bảng 3: Nồng độ trung bình của PSA, Testosteron và thể tích TTL ở nhóm nghiên cứu<br /> Nồng độ TTL bình thường PSA TTL phì đại TEST PSA TEST VTTL (cm3)<br /> Trung bình 0,989 4,623 4,294 5,100 53,474<br /> Trung vị 0,719 4,41 3,231 4,995 47,407<br /> Nhỏ nhất 0,003 0,062 0,03 0,025 20,890<br /> Lớn nhất 4,745 12,78 13,88 10,03 137,027<br /> Độ lệch chuẩn 0,823 2,118 3,424 1,917 23,552<br /> ĐTC 95% 0,169 0,434 0,717 0,402 4,933<br /> TEST: Testosteron; VTTL: thể tích tuyến tiền liệt<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 390 Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật BV. Thống Nhất năm 2015<br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 19 * Số 5 * 2015 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> <br /> Bảng 4: Nồng độ trung bình của PSA, testosterone tuổi có khoảng 75% bị phì đại TTL (30/40), từ 70 -<br /> phân theo lớp tuổi ở nhóm NC: 80 tuổi có khoảng 75,6% bị phì đại TTL (34/45), ở<br /> Lớp tuổi TTL bình thường TTL phì đại VTTL (cm )<br /> 3 nhóm trên 80 tuổi có khoảng 77,3% bệnh nhân bị<br /> PSA TEST PSA TEST phì đại TTL (17/22). Như vậy tỷ lệ bị phì đại TTL<br /> < 46 0,746 4,580 tăng nhanh theo độ tuổi, nhất là khi bệnh nhân<br /> 46 - 50 0,979 4,801 vào độ tuổi 60.<br /> 51 - 55 1,123 5,580 1,166 4,595 37,871<br /> 56 - 60 1,032 4,723 2,021 4,749 46,218 Bình thường, TTL phát triển mạnh trong độ<br /> 61 - 65 0,874 3,956 4,003 6,612 49,655 tuổi từ lúc trưởng thành đến 30 tuổi, sau tuổi 30,<br /> 66 - 70 0,832 4,515 2,896 5,732 50,365 TTL phát triển chậm lại. Ở độ tuổi từ 40 tuổi trở<br /> 71 - 75 1,319 4,017 4,700 4,094 57,371 đi, TTL phát triển theo hai hướng, phần lớn theo<br /> 76 - 80 1,182 6,375 4,231 5,016 54,100<br /> hướng phì đại và phần nhỏ thì teo đi(6). Trong<br /> > 80 0,637 2,100 5,642 4,606 59,806<br /> nghiên cứu của chúng tôi, ở biểu đồ trên, nhận<br /> BÀN LUẬN thấy tỉ lệ mắc phì đại TTL chiếm hầu như ở các<br /> Đề tài nghiên cứu có 184 bệnh nhân được nhóm tuổi từ 60 trở lên. Điều này phù hợp hầu<br /> chia làm hai nhóm, trong đó nhóm có tuyến tiền hết với các nghiên cứu và sự phì đại của TTL<br /> liệt bình thường là 94 bệnh nhân và nhóm có tăng theo tuổi tác như đã được ghi nhận(2,7). Theo<br /> tuyến tiền liệt bị phì đại là 90 bệnh nhân. PGS. TS. Hà Hoàng Kiệm, phì đại TTL không tìm<br /> Ở bảng 1, tuổi trung bình của nhóm nghiên thấy ở người dưới 40 tuổi. Tỷ lệ người có u xơ<br /> cứu là 64 tuổi, trong đó tuổi trung bình của TTL tăng dần theo tuổi. Ở lứa tuổi 50 tỷ lệ mắc<br /> nhóm có TTL bình thường là 57 tuổi, nhóm phì khoảng 18%, lứa tuổi 60 khoảng 40%, lứa tuổi 80<br /> đại TTL là 72 tuổi. Nhận thấy có sự khác biệt về tỷ lệ mắc lên đến khoảng 88%. (Bài giảng Điều trị<br /> tuổi của hai nhóm nghiên cứu rất có ý nghĩa U xơ Tuyến tiền liệt).<br /> thống kê, pvalue = 0,000. PSA là kháng nguyên đặc hiệu của TTL,<br /> trong ung thư TTL nồng độ PSA thường tăng<br /> Tỷ lệ % (có phì đại TTL/tổng số theo lớp tuổi)<br /> 100%<br /> cao(3). Tuy PSA là kháng nguyên đặc hiệu của<br /> 11%<br /> 22% TTL, song nó không phải là kháng nguyên đặc<br /> 80% hiệu của ung thư, vì vậy nồng độ PSA có thể<br /> 60%<br /> 68% 65%<br /> 77%<br /> tăng trong u lành tính và ác tính. Theo khuyến<br /> 80%<br /> Tỷ lệ %<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 90% cáo của nhiều nghiên cứu thì nồng độ PSA tăng<br /> 40% trên 10 ng/mL thường gặp trong ung thư TTL.<br /> Sự tăng sinh lành tính của tế bào mô đệm và<br /> 20%<br /> biểu mô TTL có ảnh hưởng đến sự tổng hợp<br /> 0% nồng độ PSA(5).<br /> < 46 46 - 50 51 - 55 56 - 60 61 - 65 66 - 70 71 - 75 76 - 80 > 80<br /> Phì đại<br /> Lớp tuổi Trong nghiên cứu ở bảng 3, nồng độ trung<br /> bình thường<br /> bình của PSA ở nhóm có TTL bình thường là<br /> Biểu đồ 1: Phân bố tỷ lệ phì đại TTL theo lớp tuổi: 0,99 ng/mL, trong khi nhóm có phì đại TTL là<br /> Ở bảng 2, phân tích sự phân bố tuổi theo 4,29 ng/mL cao gấp 4 lần nồng độ của nhóm có<br /> từng nhóm tuổi ta thấy nhóm nghiên cứu có tuổi TTL bình thường. Kiểm định z-test cho thấy<br /> > 65 chiếm 50%, trong đó có 40% có phì đại TTL, sự khác biệt rất có ý nghĩa thống kê, với p <<br /> nghĩa là trên 65 tuổi có khoảng 80% bệnh nhân 0,0001. Nghĩa là nồng độ PSA có sự khác biệt<br /> bị phì đại TTL. Ở nhóm tuổi dưới 50 thì không rất rõ ràng giữa người có TTL bình thường và<br /> có bệnh nhân bị phì đại TTL, từ 50 – 60 tuổi có người có TTL phì đại.<br /> khoảng 18,37% bị phì đại TTL (9/49), từ 60 – 70<br /> <br /> <br /> <br /> Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật BV. Thống Nhất năm 2015 391<br /> Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 19 * Số 5 * 2015<br /> <br /> Nồng độ trung bình của Testosterone ở Liên quan nồng độ Testosterone với lớp tuổi<br /> nhóm có TTL bình thường là 4,62 ng/mL, trong 7.000<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Nồng độ Testosterone (ng/mL<br /> khi nhóm có phì đại TTL là 5,01 ng/mL. Kiểm 6.000<br /> <br /> định z-test cho thấy không có sự khác biệt về 5.000<br /> <br /> nồng độ testosterone ở hai nhóm bệnh nhân có 4.000<br /> <br /> TTL bình thường và nhóm bệnh nhân có phì đại 3.000<br /> <br /> TTL, pvalue = 0,054. 2.000 Bình thường<br /> 1.000 Phì đại<br /> Thể tích trung bình của TTL ở nhóm có phì Toàn bộ<br /> 0.000<br /> đại TTL là 53,47 (cm3) tăng hơn gấp đôi so với<br /> < 46 46 - 50 51 - 55 56 - 60 61 - 65 66 - 70 71 - 75 76 - 80 > 80<br /> thể tích TTL bình thường. Kiểm định z-test so Lớp tuổi<br /> sánh thể tích trung bình của TTL với thể tích<br /> chuẩn 20cm3 cho thấy sự khác biệt có ý nghĩa Biểu đồ 3: Đường biểu diễn nồng độ Testosterone và<br /> thống kê pvalue = 0,001. tuổi<br /> Tuyến tiền liệt có thể tích càng lớn thì nồng Trên biểu đồ nhận thấy đó nồng độ<br /> độ PSA càng cao(01). Ở bảng 4, phân tích nồng độ testosterone có giảm dần theo sự gia tăng của lớp<br /> PSA, Testoserone và thể tích TTL theo từng lớp tuổi. Điểm sụt giảm nồng độ thấp nhất là ngay<br /> tuổi: ta thấy nhóm có phì đại TTL, tuổi càng lớn đỉnh điểm của tuổi thọ trên 80. Như vậy sự suy<br /> thì thể tích TTL càng tăng và nồng độ PSA cũng giảm nồng độ testosterone của nhóm nghiên cứu<br /> tăng tỉ lệ thuận theo tuổi và thể tích. là phù hợp với sự suy giảm androgen của tuổi<br /> già(4,5).<br /> Liên quan nồng độ PSA và lớp tuổi<br /> 6.000 Phân tích mối liên quan giữa các yếu tố tuổi,<br /> Bình thường<br /> nồng độ PSA, Testosterone và thể tích tuyến tiền<br /> 5.000 Phì đại<br /> liệt. Ta có kết quả ở bảng sau:<br /> Nồng độ PSA (ng/mL)<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Toàn bộ<br /> 4.000 Bảng 5: Liên quan giữa nồng độ PSA, nồng độ<br /> 3.000 Testosteron và thể tích TTL (mL)<br /> Thể tích TTL Thể tích TTL Nồng độ Nồng độ<br /> 2.000 cm3 (ml) cm3 PSA TEST<br /> Nồng độ PSA 0,809832 1<br /> 1.000<br /> Nồng độ TEST -0,139243 0,265108 1<br /> 0.000 Tuổi 0,455825 -0,09815<br /> < 46 46 - 50 51 - 55 56 - 60 61 - 65 66 - 70 71 - 75 76 - 80 > 80 Nồng độ PSA và thể tích TTL có liên quan<br /> Lớp tuổi<br /> chặt chẽ với nhau với r = 0,81.<br /> Biểu đồ 2: Đường biểu diễn nồng độ PSA theo lớp Nồng độ Testosteron và thể tích TTL liên<br /> tuổi trong nghiên cứu quan nghịch và rất yếu r = -0,14.<br /> Nhận thấy ở nhóm bệnh nhân phì đại TTL, Nồng độ PSA và nồng độ Testosteron có liên<br /> nồng độ PSA tăng từ lớp tuổi 50 tuổi trở đi. quan yếu, r = 0,27.<br /> Trong nhóm bệnh nhân không có phì đại TTL thì Nồng độ PSA và tuổi có liên quan vừa với r =<br /> tuổi có tăng nhưng nồng độ PSA lại không tăng. 0,46.<br /> Hai đường biểu diễn của nồng độ PSA ở 2 Nồng độ testosterone với tuổi có liên quan<br /> nhóm nghiên cứu khác biệt nhau rõ rệt. rất yếu r = - 0,098.<br /> Qua kết quả nghiên cứu trên, nhận thấy phì<br /> đại tuyến tiền liệt là bệnh lành tính có liên quan<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 392 Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật BV. Thống Nhất năm 2015<br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 19 * Số 5 * 2015 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> đến nhiều yếu tố nhưng yếu tố có liên quan chặt 2. Đỗ Trường Thành (2001). Vai trò của PSA tự do trong việc<br /> phát hiện và tiên lượng bệnh lý ung thư tuyến tiền liệt.<br /> chẽ đó là nồng độ PSA, tuổi người bệnh. Tạp chí ngoại khoa, (3), tr.59.<br /> 3. Barry M,J, (1997). "The natural history of patient with<br /> KẾT LUẬN benign prostatic hyperplasia as diagnosed by North<br /> American", J, Urol, pp, 157-160.<br /> Ở Người cao tuổi:<br /> 4. Chan J,M,, Stampfer M,J,, Glovannucci E, et, al, (1998).<br /> Tuổi càng tăng thì nguy cơ bị phì đại TTL "Plasma insulin-like growth factor-I and prostate cancer<br /> risk: A prospective study", Science, 279 (5350), pp, 563-<br /> càng cao.<br /> 566.<br /> Nồng độ PSA có liên quan chặt chẽ với thể 5. Presti J,C, (2000). “Neoplasms of the prostate gland”<br /> Smith’s General Urology, Lange medical book McGraw-<br /> tích TTL (r = 0,81).<br /> Hill, pp 309-421.<br /> Nồng độ Testosteron không rõ liên quan với 6. Schroder F,H,, Roobol-Bouts M,, Vis A,N, (2001). “Prostate-<br /> specific antigen-based early detection of prostate cancer<br /> nồng độ PSA, tuy nhiên có xu hướng giảm dần validation of screening without rectal examination”,<br /> theo sinh lý. Urology, 57(1), pp 83-90.<br /> 7. Thorpe A, and Neal D, (2003). "Benign prostatic<br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO hyperplasia", Lancet, 361, pp, 1359.<br /> 1. Nguyễn Phương Hồng (2000). Vai trò của sinh thiết tuyến<br /> tiền liệt qua đường trực tràng, có siêu âm hướng dẫn<br /> trong chẩn đoán sớm ung thư tuyến tiền liệt. Tạp chí Ngày nhận bài báo: 28/08/2015<br /> ngoại khoa, (6), tr.57.<br /> Ngày phản biện nhận xét bài báo: 20/09/2015<br /> Ngày bài báo được đăng: 20/10/2015<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật BV. Thống Nhất năm 2015 393<br />