Nghiên cứu tạo nguồn thức ăn thô xanh chất lượng cao phục vụ phát triển chăn nuôi gia súc ăn cỏ tại Đồng Văn

Chia sẻ: Nguyen Nhi | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:7

Thêm vào BST

Báo xấu

129
lượt xem 14
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Ưu tiên phát triển gia súc ăn cỏ là hướng chiến lược mũi nhọn trong phát triển chăn nuôi ở huyện Đồng Văn. Những việc phát triển chăn nuôi trâu, bò , dê lại gặp phải trở ngại lớn là khó khăn về nguồn thức ăn. Muốn tăng đàn vật trong huyện và phát triển chăn nuôi ngành sản xuất hàng hóa, yêu cầu đầu tiên là phải tạo ra nguồn thức ăn thô xanh có năng suất cao, Nghiên cứu tạo nguồn thức ăn thô xanh chất lượng cao phục vụ phát triển chăn nuôi gia súc ăn cỏ...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Nghiên cứu tạo nguồn thức ăn thô xanh chất lượng cao phục vụ phát triển chăn nuôi gia súc ăn cỏ tại Đồng Văn

NGHIÊN C U T O NGU N TH C ĂN THÔ XANH CH T LƯ NG CAO PH C V PHÁT TRI N CHĂN NUÔI GIA SÚC ĂN C T I NG VĂN Nguy n Th Mùi1, Lương T t Nh 2, Phùng Th Vân2, Hoàng Th H n3 và Mai Th Hư ng3 1 ng c và cây TAGS; 2B môn Kinh t và h th ng chăn nuôi B môn 3 Phòng Nông nghi p huy n ng văn Tác gi liên h : TS. Nguy n Th Mùi, T: 04 8 348948; 0914657554 E-mail: nguyenthimui@yahoo.com ABSTRACT On-farm studies were conducted at 11 small scale households’ in Dongvan district, Hagiang province in a period of two years (2003-2004). Nine improved pastures introduced were P. purpureum kingrass, P. purpureum malagasca, Panicum maximum TD58, Paspalum atratum, B. ruziziensis, Tripsacum andersonii, Leucaena leucocephalla K636, Trichantera gigantea, Flemingia macrophyla for planting as cut and carry system. After 2 year conducting studies, the results showed that: (i) The improved grasses as P. purpureum, P.M. TD58, and Tripsacum andersonii gave high edible yields (83-243; 42-63 and 38-67 tonnes/ha/year, respectively), (ii) The P. purpureum can produce 152 tones/ha/year planting materials and delivered to other 50 farms inside the commune and others of district in the second year. (iii) The nutrient status of the soil was improved by using residues of grasses, maize stove as mulching for grass plantation (iv) Improved pastures and technologies of grass and by-products processing were introduced for producing high quality feeds have had good impacts on increasing feed resources for ruminants, contributing to increase of number of animals raising in farms and indirect effect on household incomes of H’mong farms in mountainous districts of Hagiang province. Keywords: P. Purpureum kingrass, P.M. TD58, Tripsacum andersonii, Biomass yield, Feed, Processing, Soil fertility. TV N Ưu tiên phát tri n gia súc ăn c là hư ng chi n lư c mũi nh n trong phát tri n chăn nuôi c a huy n ng Văn. Nhưng vi c phát tri n chăn nuôi trâu, bò, dê l i g p ph i tr ng i l n là khó khăn v ngu n th c ăn (TA). Mu n tăng àn v t nuôi trong huy n và phát tri n chăn nuôi thành ngành s n xu t (SX) hàng hoá, yêu c u u tiên là ph i t o ra ngu n TA thô xanh có năng su t (NS) cao, ch t lư ng t t và phát tri n b n v ng trong i u ki n khí h u và th i ti t c a vùng sinh thái ng Văn. M c tiêu c a nghiên c u là ánh giá kh năng SX, phát tri n m r ng m t s gi ng c có tri n v ng trên t có d c cao vùng núi á huy n ng Văn và nghiên c u ng d ng m t s bi n pháp k thu t ch bi n ơn gi n và d tr s n ph m t c hoà th o và c u d tr làm TA nuôi bò, dê trong mùa ông t i xã ng Văn, huy n ng Văn V T LI U VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN C U Thi t l p mô hình th nghi m và phát tri n m r ng cây th c ăn gia súc Các bư c ti p c n (i) Ch n các nông h trong huy n (t nguy n và có nuôi trâu bò). Nông h ư c ch n tham gia thí nghi m (TN) ph i có di n tích t tr ng m i ít nh t 1500m2; (ii) Ki m tra i u ki n s n có trong các nông h tham gia TN; (iii) ưa cán b khuy n nông huy n, xã và các nông dân then ch t v Ba Vì, Hà N i và các vùng tr ng cây TA gia súc tham quan
1 tu n. T p hu n cho h v k thu t tr ng c , ch bi n TA thô xanh; (iv) nh hư ng nhóm gi ng thích h p cho vùng ng Văn; (v) Tuỳ a hình, ch t t, kh năng tư i tiêu, i u ki n kinh t m i h mà ưa ra thi t k TN, ch chăm sóc (có ch h ho c ch trang tr i tham gia). Các y u t k thu t xen vào: khuy n cáo các gi ng c có NS, ch t lư ng cao, k thu t ch bi n b o qu n, cách ng d ng., m t s h tr ng thâm canh dùng phân h u cơ 20 t n/ha Ti n hành các thí nghi m sau khi ã ch n các h tham gia nghiên c u TN 1: Nghiên c u t o ngu n TA thô xanh ch t lư ng cao: 9 gi ng c ư c tr ng cu i tháng 11/2002 t i m t nông h (2000 m2) kh o nghi m kh năng ch u l nh c a c t i ng Văn. 5 trong 9 gi ng c có kh năng ch u h n, l nh ư c ưa vào nghiên c u m r ng [theo “Phương pháp phát tri n c trong nông h ” c a Peter và Werner (1999), k t h p v i phương pháp Khuy n nông có s tham gia c a ngư i dân (PAEM, 2003)]. TN ư c ti n hành t i 11 h nông dân xã ng Văn. Tr ng c trong các nông h (tháng 3 n tháng 5/2003) theo dõi các ch tiêu NS k thu t t ng gi ng. Theo dõi kh năng cho ch t xanh c a các gi ng c trong 11 h , thu ho ch c theo t ng l a c t trong năm. T i m i nông h , các gi ng c ư c kh o s t 5 m u /1 l a c t (ít nh t 50m2 /1 ô m u kh o sát ). Tính NS xanh các gi ng c b ng t ng s l a c t trong năm. Ch t lư ng c : l y m u c gi a mùa mưa và gi a mùa khô, g i v phân tích thành ph n hoá h c t i Vi n Chăn nuôi. TN 2: ánh giá kh năng SX gi ng c a c Voi: theo dõi kh năng SX gi ng c a 2 gi ng c chính (c Voi và c TD58) (nhân gi ng vô tính): dành 1/3 t ng di n tích tr ng c t i 9 h (trong 11 h ư c ch n) tr ng c gi ng. TN 3: ánh giá kh năng ch u l nh c a m t s gi ng c : 5 trong 11 h ư c ch n th nghi m kh năng ch u l nh qua ông (có tuy t rơi) c a các gi ng c : dùng rơm, thân cây ngô khô t g c trong mùa ông. Ch tiêu theo dõi: m t cây m c qua ông, kh năng sinh trư ng c a cây, NS l a c t sau khi qua ông, tr ng thái dinh dư ng c a t có và không có g c theo “Bio-test” (Phan Gia Tân, 1993). Tr ng ngô trong m u t TN, sau 35 ngày thu ngô xác nh NS sinh kh i và NS b r ngô (qua t ng NS ngô và NS b r ngô gián ti p xác nh tr ng thái dinh dư ng t). TN 4: Ch bi n c xanh, rơm tươi d tr cho mùa ông, ch bi n bánh dinh dư ng làm TA b sung cho gia súc ăn c trong mùa ông: Ch n 3 h phơi khô c TD58 d tr trong mùa khô. T p hu n cho nông dân và cán b khuy n nông huy n v ch bi n bánh UMB (urea+r m t+khoáng) nuôi gia súc trong mùa ông v i kh u ph n là c khô và ti n hành th nghi m trong 3 h . Ch n 3 h thí i m chua c Voi, c Guatemala, thân cây ngô, x lý rơm tươi urea theo 2 cách (b xây và túi nilon có ∅ 90 cm) K T QU VÀ TH O LU N T o ngu n th c ăn thô xanh ng Văn r t th p (có tháng 0oC và có Nhi t trung bình các tháng mùa ông nh ng ngày tuy t rơi), mưa r t ít ho c không có là m t trong nh ng khó khăn r t l n cho SX nông nghi p. Tháng 11/2002, 1 h nông dân trong huy n tr ng th nghi m 9 gi ng c
(P. purpureum kingrass, P. purpureum madagasca, Panicum maximum TD58, Paspalum atratum, B. ruziziensis, Guatemala, Leucaena K636, Trichantera gigantea, Flemingia macrophyla) qua 4 tháng mùa ông. K t qu là các gi ng u s ng ư c qua ông l nh (có tuy t, sương mu i) và ã phát tri n t t trong xuân hè 2003. Tháng 3/2003, các gi ng c trên ư c tr ng t i 11 nông h (B ng 1). B ng 1. Các gi ng c tr ng trong nông h và phương th c tr ng Tên nông h Tr ng Duy trì & tr ng Phương th c tr ng năm 1 (m2) m i năm 2 (m2) Nguy n văn Ngán 3000 3000 Tr ng thu n, xen dư i cây lâm nghi p Sình Mí Sính 2000 4000 Tr ng thu n L u Sính Già 4000 4000 Tr ng thu n, xen dư i cây M V V Nô 5000 5000 Tr ng thu n Vàng Sìa Sáu 2000 2000 Tr ng trong vư n t p Hoàng Trung Hinh 5000 5000 Tr ng thu n (thâm canh) Lương Mãn Thư ng 10000 10000 Tr ng thu n Hoàng Th Trinh 2000 2000 Tr ng thu n Lương Mãn Hơn 2000 3500 Xen dư i cây lâm nghi p Lù A Páo 2000 3500 Tr ng thu n Lù A Qu y 2000 3500 Tr ng thu n Di n tích tr ng c n nh, tr 3 h nhân r ng di n tích (B ng 1). M t s h bán gi ng theo k ho ch thu mua c a huy n nhân r ng cho các xã trong huy n. B ng 2. Năng su t xanh c a m t s gi ng c tr ng t i các nông h C Voi (P.purpureum) Ghinê (TD58) Guatemala Cao Tên nông h La Cao NS La Cao NS La NS th m ct th m (t n/ ct th m (t n/ ct (t n (cm) (cm) ha) (cm) ha) ha) Năm Nguy n Văn Ngán 2 126 125,7 th Sình Mí Sính 3 115 124,4 3 82 57,5 2 105 35,7 nh t L u Sính Giàng 3 122 75,7 3 75 41.3 2 102 27,8 V V Nô 2 115 53,0 2 86 19,1 2 103 26,3 Vàng Sìa Sáu 3 128 109,8 3 75 32,7 Hoàng Trung Hinh 3 127 144,6 3 75 50,8 2 98 28,9* Lương Mãn Thư ng 2 131 89,6 1 63 47,3 1 115 38,0 Hoàng Th Trinh 1 117 23,0 Lương Mãn Hơn 3 133 103,3 Lù A Páo 3 115 132,4 1 86 13,0 Lù A Qu y 3 123 114,4 SE 9,4 87,6 11,0 1.2,5 2.56 5.3 Năm Nguy n Văn Ngán 4 111 244,3 Sình Mí Sính 4 110 217,0 3 62 51,4 2 76 67.4
C Voi (P.purpureum) Ghinê (TD58) Guatemala Cao Tên nông h La Cao NS La Cao NS La NS th m ct th m (t n/ ct th m (t n/ ct (t n (cm) (cm) ha) (cm) ha) ha) th L u Sính Giàng 4 115 229,6 2 71 62,8 hai V V Nô 3 108 162,4 3 81 59,1 2 81 66,2 Vàng Sìa Sáu 4 111 173,6 Hoàng Trung Hinh 4 109 242,2 2 71 51,9 2 78 71,2 Lương Mãn Thư ng 3 113 162,2 2 61 42,3 1 74 38,0 Hoàng Th Trinh 2 105 83,3 Lương Mãn Hơn 4 113 172,9 Lù A Páo 4 100 236,6 3 66 63,0 Lù A Qu y 4 102 242,9 SE 3.54 88,4 5.5 4.2 2.1 11.7 *: Guatemala tr ng xen trong ngô Trong năm th nh t, do v tr ng khác nhau (tháng 2, tháng 4 và tháng 5/2003) nên s l a c t c a các gi ng c trong các h cũng khác nhau (B ng 2). Do ch phân bón, chăm sóc r t khác nhau nên NS l a c t c Voi khác nhau r t rõ gi a các nông h . NS ch t xanh c Voi tăng t i năm th hai (bình quân 197 t n/ha, cao nh t 242,9 t n và th p nh t 83,3 t n/ha). NS c Voi tăng 118% so v i năm th nh t (90,3 t n/ha năm 2003). Chi phí SX 1kg c xanh bi n ng r t rõ và ư c tính NS ng v t s ng trên m t ơn v di n tích s tùy thu c l n vào ch tr ng c thâm canh hay qu ng canh (B ng 3 và 4). Các gi ng tr ng ít, ang nhân gi ng: P. atratum, B. Ruzicinensis, Madagasca. Các gi ng chưa di n tích kh o sát: Leucaena K636, Trichantera gigantea, Flemingia Macrophyla B ng 3. Giá chi phí cho 1 kg c xanh, ư c tính s gia súc có th nuôi/ha c xanh Giá chi phí 1 kg c xanh, NS VCK, Ư c tính s gia súc* có Nông h ng/kg t n/ha/năm th nuôi, con/ha Năm 1 Năm 2 Năm 1 Năm 2 Năm 1 Năm 2 Nguy n Văn Ngán 190 98 22 43 9 17 Sình Mí Sính 192 110 22 38 8 15 L u Sính Giàng 316 104 13 41 5 16 V V Nô 451 147 9 29 4 11 Vàng Sìa Sáu 218 138 19 31 7 12 Hoàng Trung Hinh 165 99 26 43 10 16 Lương Mãn Thư ng 267 147 16 29 6 11 Hoàng Th Trinh 1039 287 4 15 2 6 Lương Mãn Hơn 231 138 18 31 7 12 Lù A Páo 181 101 23 42 9 16 Lù A Qu y 209 98 20 43 8 17 *: Tinh theo FAO (1996): 2600kg VCK/gia súc/năm B ng 4. Chi phí cho 1 ha c tr ng thâm canh t i ng Văn (tri u ng) N i dung thuê khoán VT S lư ng ơn giá Thành ti n Công lao ng 9,475
N i dung thuê khoán VT S lư ng ơn giá Thành ti n Làm t: Ha 1 0.9 0,900 Bón phân: 15 công/ha/năm Công 15 0.025 0,375 Tr ng, d m c hàng năm: 40 công/ha Công 40 0.025 1,000 Chăm sóc c d i: 50 công/l a/ 3l a/năm/ha Công 120 0.025 3,000 Thu ho ch, chuyên ch : 300 kg/công: 50 Công 150 0.025 3,750 công /l a x 3 l a/năm/ha Công x i: 3 công/tháng/6 tháng/ha Công 18 0.025 0,450 Gi ng c 3,200 Hom gi ng kg 4000 0.0008 3,200 Phân bón các lo i 6,770 Phân m: 300 kg/ha kg 60 0.0045 0,270 Phân lân: 400 kg/ha kg 400 0.0015 0,600 Phân kali: 200 kg/ha kg 200 0.0045 0,900 Phân h u cơ 10 t n/ha/năm Tn 10 0.500 5,000 V t r ti n ph c v thí nghi m (cu c) Cái 5 0.03 0,150 19,600 C ng NS xanh bình quân: 182t n/ha; Giá chi phí cho 1 kg c xanh SX ra: 108 ng Kh năng s n xu t gi ng c a C voi NS gi ng c a c Voi t i ng Văn: 152,7 t n/ha, lư ng ch t xanh t n d ng cho gia súc: 38,9 t n/ha. T ng s gi ng c Voi t các h tham gia nghiên c u: 21.354kg, trong ó Phòng Nông nghi p huy n ng Văn ã mua l i 9.690kg (350 /kg) phân ph i cho nông dân trong huy n. Nh ó ã tăng thu nh p và c ng c tin tư ng cho nông dân H’mông i v i ng d ng k thu t m i t o ngu n TA xanh cho gia súc ăn c . S gi ng còn l i ư c ưa thêm vào 27 h trong huy n (Gi ng c do các h t nhân r ng trong h không bao g m tromg k t qu này) Kh năng ch ng ch u qua mùa ông c a các gi ng c thí nghi m B ng 5. Năng su t xanh c a ngô tr ng trên m u t l y t các ô thí nghi m trong các nông h sau 5 và 12 tháng t t và không t t NS t ng s , g/túi NS b r ngô, g/túi Tên nông h t Không ph t Ph t Không ph t T Sau 5 V V Nô 47±2,5 44±1,5 24±3 29±2,1 tháng L u Sính Giàng 29±3,0 33±1,7 15±1,6 17±2,0 t rãnh Sình Mí Sính 33±2.1 34±3,0 17±1,5 14±0,8 Sình Súa Pó 26±1,5 21±2,7 12±0,9 10±0.6 Hoàng Trung Hinh 100±7 88±3,2 29±3,4 30±2,4 Sau 12 V Va Nô 36±0,4 31±1,9 21±0,3 17±0,9 tháng L u Sính Giàng 25±0,6 28±1,5 16±0,5 18±0,5 t rãnh Sinh Mý Sính 27±0,8 24±1,1 13±0,3 16±0,8 Sinh Súa Pó 29±0,5 19±0,6 15±0.6 14±0,2 Hoàng Trung Hinh 82±3,7 71±3,1 49±1,4 51±1,4
BiÓu ®å 1. ¶nh h−ëng cña tñ gãc th¶m cá ®Õn sè mÇm mäc qua mïa ®«ng, M Çm/m2 28 Ho ng Trung Hinh 35 22 Sinh Sóa Pã 26 Kh«ng tñ 26 Sinh Mý SÝnh 31 Tñ gèc 21 LÇu SÝnh Gi ng 28 27 Võ Va N« 33 0 10 20 30 40 n s m m m c trong mùa ông (m m / m2) Bi u 1- nh hư ng c a t g c th m c Nh n xét: dùng rơm, thân ngô khô t g c c trong mùa ông không có sai khác ý nghĩa v m t cây, t c sinh trư ng c a th m c và dinh dư ng t ng s c a t tr ng c . NS ngô tr ng trong các m u t l y t các ô thí nghi m (B ng 6), qua Bio-test, cho th y sau 5 tháng t g c, tr ng thái dinh dư ng t t ng s chưa có sai khác (P>0.05) v các ch tiêu theo dõi c a th m c vì th i gian thí nghi m còn ng n (8 tháng) chưa tác ng v th i gian cho s phân gi i các thành ph n h u cơ t thân ngô ho c rơm r . Nhưng sau 12 tháng t g c, s m m c m c sau mùa ông các lô t g c cao hơn rõ r t (P
urea, xây 3 b (4m3/b ) và c khô. 3 h chua c Voi, Goatemala, thân ngô, x lý rơm dùng túi nilon (∅ 0,9m). M t s k t qu khác Tác ng tr c ti p Sau 3 tháng tr ng c Voi và c Ghinê (năm th nh t), h u h t các h tr ng c ã th a c xanh trong các tháng 7, 8 và 9 nuôi s gia súc s n có. Ngoài ra, m t lư ng l n c Voi, Ghinê ư c dùng làm gi ng cho các h t nhân r ng di n tích c a chính h và chuy n cho các h m i tham gia th nghi m. Tham quan t p hu n T ch c tham quan mô hình tr ng c và chăn nuôi gia súc t i Ba Vì (30 ngư i). T p hu n k thu t tr ng c (26 cán b khuy n nông huy n, 50 h nông dân), ch bi n và s d ng (55 h ). Tr l i ph ng v n v ánh giá, 100% ý ki n cho r ng d m r ng ra SX và bư c u có hi u qu t t và 10/11 h tham gia thí nghi m mua thêm gia súc (1-3 con) so v i trư c khi tr ng K T LU N VÀ NGH K t lu n Trong 9 gi ng c kh o sát, c Voi, Goatemala, Ghinê TD58 có sinh trư ng t t và ã cho NS xanh cao trên vùng núi á huy n ng Văn. C Voi cho NS cao nh t, sau ó n Goatemala và Ghinê TD58. Paspalum atratum, B. ruziziensis, Madagasca ư c tr ng còn ít và ang nhân gi ng. Leucaena K636, Trichantera gigantea, Flemingia macrophyla chưa di n tích kh o sát. Mô hình t o ngu n cây TA xanh ch t lư ng cao ã có nh hư ng t t n chăn nuôi trâu bò trong các nông h ngư i H’Mông (h t mua gi ng c tr ng cho gia ình), các h tr ng c ã th a TA xanh cho s trâu bò hi n có, bi t ch bi n, d tr TA cho gia súc trong mùa khô l nh trên ng Văn, Hà Giang. ngh Công nh n k t qu c a nghiên c u và nhân r ng ra các xã, huy n trong t nh. C n nghiên c u v ánh giá hi u qu kinh t c a ngu n TA thô xanh ch t lư ng cao thông qua các th nghi m trên gia súc và ánh giá b n v ng c a mô hình. TÀI LI U THAM KH O PAEM. 2003 - Guidelines on Participatory Agricultural Extension Methodology. SFDP Manual PAEM. Sonla Provincial People’s Committee Peter M. Horn and Werner W. Stur. 1999 - Developing Forage technologies with smallholder farmers. Published by ACIAR and CIAT. ACIAR Monograph, No. 62 Phan Gia Tan, 1993. Effect on production of sugar cane and on soil fertility of leaving the dead leaves on the soil or removing them. Proceeding of National Seminar-workshop, Sustainable Livestock Production on Local Feed Resources, pp. 28-32. Skerman P.J. and Riveros F.. 1990 - Tropical grasses and legumes. Food and Agriculture Organization of the United Nations.