Nghiên cứu ứng dụng cây tiêu rừng Nam Mỹ (Piper colubrinum) trong phòng trừ tuyến trùng Meloidogyne incognita gây hại trên cây hồ tiêu

KHOA HOÏC KYÕ THUAÄT 21<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> SỐ 03 NĂM 2019<br /> Nghiên cứu ứng dụng cây tiêu rừng Nam Mỹ (Piper colubrinum) trong<br /> phòng trừ tuyến trùng Meloidogyne incognita gây hại trên cây hồ tiêu<br /> TRẦN THỊ DIỆU HIỀN,<br /> NGUYỄN TRẦN QUYỆN,<br /> NGUYỄN QUANG NGỌC,<br /> NGUYỄN THỊ THANH PHỤNG<br /> Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển cây Hồ tiêu<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> T<br /> uyến trùng Meloidogyne incognita là một nhiều nghiên cứu và khuyến cáo được đưa ra<br /> trong những đối tượng gây ra bệnh vàng để phòng trị loại bệnh này.<br /> lá chết chậm trên cây hồ tiêu. Hiện nay, ở Sử dụng vật liệu hoang dại có khả năng<br /> Việt Nam chưa có giống hồ tiêu nào có khả năng kiểm soát tuyến trùng Meloidogyne incognita<br /> kháng với đối tượng này. Mục tiêu của nghiên làm gốc ghép cho cây hồ tiêu đã được nghiên<br /> cứu nhằm đánh giá khả năng kháng và hiệu quả cứu ở nhiều nước như Brazil, Ấn Độ, Indonesia.<br /> phòng trừ tuyến trùng Meloidogyne incognita (Vanaja, T., 2007; P.A. Nazeem1, 2008). Tiêu rừng<br /> của cây tiêu rừng Nam Mỹ (Piper colubrinum). Nam Mỹ (Piper colubrinum) là giống hoang<br /> Thí nghiệm được thực hiện trong nhà màng, dại có họ hàng gần gũi với giống tiêu (Piper<br /> gồm hai thí nghiệm riêng biệt. Thí nghiệm thứ nigrum) được nhiều tác giả chọn làm gốc ghép<br /> nhất, đánh giá khả năng kháng tuyến trùng do có khả năng kháng cao với tuyến trùng<br /> Meloidogyne incognita bằng phương pháp lây Meloidogyne incognita (Varma và ctv., 2009).<br /> bệnh nhân tạo. Thí nghiệm thứ 2, đánh giá Sử dụng các chế phẩm chiết xuất từ thảo<br /> hiệu quả phòng trừ tuyến trùng Meloidogyne mộc cũng đã được khuyến cáo bón cho hồ tiêu<br /> incognita của bột lá cây tiêu rừng Nam Mỹ (Piper nhằm ngăn chặn tuyến trùng như bột cây xoan<br /> colubrinum) dạng tươi và khô. Ấn Độ (Azadirachta indica), cây sầu đâu rừng<br /> Kết quả cho thấy, cây tiêu rừng Nam (Brucea javanica), vỏ hải sản tôm, cua,... (Koshy<br /> Mỹ có khả năng kháng cao với tuyến trùng và cs,2005; Tôn Nữ Tuấn Nam và cs, 2012).<br /> Meloidogyne incognita. Bột lá cây tiêu rừng Tiêu rừng Nam Mỹ (Piper colubrinum)<br /> Nam Mỹ dạng tươi có hiệu quả phòng trừ tuyến có chứa chất có khả năng chống lại một số<br /> trùng Meloidogyne incognita rất tốt. mầm bệnh thực vật như nấm  Phytophthora<br /> Từ khóa: Meloidogyne incognita, Piper capsici, các vi khuẩn gây bệnh thối rễ ở cây<br /> colubrinum tiêu, các loại tuyến trùng như  Meloidogyne<br /> incognita và Radopholus similes gây hại trên cây<br /> 1. Đặt vấn đề<br /> hồ tiêu (Nambiar và Sarma, 1977; Devasahayam,<br /> Bệnh vàng lá chết chậm mà nguyên nhân 2000). Đây là một đối tượng có tiềm năng để sử<br /> chính do tuyến trùng Meloidogyne incognita dụng làm gốc ghép cho cây hồ tiêu và sử dụng<br /> gây ra đã làm thiệt hại nghiêm trọng cho sản các bộ phận thân, lá, rễ làm chế phẩm phòng<br /> xuất hồ tiêu trên thế giới và Việt Nam. Có rất trừ tuyến trùng Meloidogyne incognita.<br /> 22 KHOA HOÏC KYÕ THUAÄT<br /> 2. Vật liệu, nội dung và phương pháp * Chuẩn bị giá thể: tương tự thí nghiệm 1.<br /> TẠP CHÍ KHOA HỌC CÔNG NGHỆ VÀ MÔI TRƯỜNG<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> nghiên cứu * Chuẩn bị vật liệu:<br /> 2.1. Vật liệu nghiên cứu Tiêu rừng Nam Mỹ (Piper colubrinum): sử<br /> - Hom lươn giống tiêu Vĩnh Linh (Piper dụng lá già và lá bánh tẻ, băm nhỏ. Đối với<br /> nigrum); tiêu rừng Nam Mỹ (Piper colubrinum). dạng bột khô được xử lý bằng cách sấy lạnh ở<br /> Các vật liệu được thu thập từ vườn tập đoàn nhiệt độ 40C đến khô kiệt. Trộn bột tiêu rừng<br /> giống hồ tiêu và vật liệu hoang dại của Trung Nam Mỹ vào giá thể đã hấp tiệt trùng với liều<br /> tâm Nghiên cứu và Phát triển cây Hồ tiêu. lượng 50 g bột/chậu. Tiến hành vào chậu (2 kg<br /> - Tuyến trùng Meloidogyne incognita: được giá thể/chậu) với cây tiêu lươn giống Vinh Linh<br /> thu thập từ các vườn tiêu nhiễm bệnh, phân đã được ươm trong bầu đất sạch 3 tháng, chăm<br /> lập và nhân nuôi tại Bộ môn Bảo vệ thực vật, sóc sau 2 tuần tiến hành lây nhiễm tuyến trùng.<br /> Viện Khoa học Kỹ thuật Nông Lâm nghiệp Tây * Phương pháp bố trí thí nghiệm:<br /> Nguyên.<br /> Thí nghiệm bố trí ngẫu nhiên, không lặp<br /> 2.2. Nội dung và phương pháp nghiên cứu lại. Gồm 4 công thức, 15 chậu/công thức. Dung<br /> 2.2.1. Thí nghiệm 1: Đánh giá khả năng lượng mẫu 60 chậu tiêu Vĩnh Linh.<br /> kháng tuyến trùng Meloidogyne incognita của<br /> - Công thức 1 (ĐC1): Đất sạch không nhiễm<br /> tiêu rừng Nam Mỹ (Piper colubrinum).<br /> Meloidogyne incognita<br /> * Chuẩn bị giá thể và vật liệu<br /> - Công thức 2 (ĐC2): Đất nhiễm Meloidogyne<br /> - Chuẩn bị giá thể: hấp tiệt trùng giá thể incognita, không xử lý<br /> (đất, phân chuồng ủ hoai mục, tỷ lệ 3:1) trong<br /> - Công thức 3 (NMT ): Đất nhiễm<br /> thời gian 30 phút ở nhiệt độ 121oC. Giá thể được<br /> Meloidogyne incognita được trộn bột tiêu rừng<br /> cho vào chậu, khối lượng 2 kg/chậu.<br /> Nam Mỹ tươi (50g/chậu)<br /> - Chuẩn bị vật liệu: vật liệu được xử lý nấm<br /> - Công thức 4 (NMK ): Đất nhiễm<br /> bằng cách ngâm trong dung dịch thuốc Ridomil<br /> Meloidogyne incognita được trộn bột tiêu rừng<br /> Gold 68WG 0,3% trong 15 phút trước khi cắm<br /> vào chậu chứa 2 kg giá thể). Nam Mỹ khô (50g/chậu)<br /> <br /> * Bố trí thí nghiệm * Phương pháp lây nhiễm tuyến trùng: tương<br /> tự Thí nghiệm 1.<br /> Thí nghiệm bố trí ngẫu nhiên, không lặp<br /> lại. Gồm 2 công thức, 45 chậu/công thức. Dung 2.2.3. Chỉ tiêu và phương pháp theo dõi<br /> lượng mẫu 90 chậu tiêu Vĩnh Linh. Các chỉ tiêu theo dõi 1 lần vào thời điểm 5<br /> Công thức 1: Hom lươn giống Vĩnh Linh tháng sau lây nhiễm tuyến trùng.<br /> (đối chứng). - Mật số tuyến trùng Meloidogyne incognita<br /> Công thức 2: Tiêu rừng Nam Mỹ. trong rễ và đất: phân tích mật số tuyến trùng<br /> trong đất và rễ được tiến hành tại Bộ môn Bảo<br /> * Phương pháp lây nhiễm tuyến trùng: lây<br /> vệ thực vật, Viện Khoa học kỹ thuật Nông Lâm<br /> nhiễm bệnh nhân tạo 1 lần sau khi cây giống<br /> nghiệp Tây Nguyên.<br /> đạt 3 - 5 lá. Mật độ tuyến trùng Meloidogyne<br /> incognita là 100 con/100 g giá thể. Lây nhiễm - Tỷ lệ rễ bị nốt sưng (%): khi kết thúc thí<br /> bằng cách đổ trực tiếp tuyến trùng vào trong nghiệm, lấy 5 cây/công thức rửa sạch rễ đếm<br /> chậu đất, xung quanh rễ. số rễ bị nốt sần/tổng số rễ x 100.<br /> 2.2.2. Thí nghiệm 2: Đánh giá hiệu quả - Tỷ lệ cây có biểu hiện vàng lá (%): số cây<br /> kiểm soát tuyến trùng Meloidogyne incognita có từ 1/3 số lá trên cây bị vàng trở lên /tổng số<br /> của bột tiêu rừng Nam Mỹ (Piper colubrinum) cây thí nghiệm x 100.<br />  KHOA HOÏC KYÕ THUAÄT 23<br /> - Hiệu quả phòng trừ: tính theo công thức incognita ở cả trong đất và trong rễ. Kết quả<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> SỐ 03 NĂM 2019<br /> Abbott này hoàn toàn phù hợp với các nghiên cứu<br /> CT trước đó (Nambiar và Sarma, 1977; Ramana và<br /> Hiệu quả (%) = (1 - -------) x 100 Mohandas, 1987; Devasahayam, 2000; Varma và<br /> ĐC2 ctv., 2009;) rằng cây tiêu rừng Nam Mỹ có khả<br /> năng kháng tuyến trùng Meloidogyne incognita.<br /> Trong đó: CT: Công thức thí nghiệm.<br /> Mặt khác, khi quan trắc tỷ lệ nốt sưng và<br /> ĐC2: Công thức đối chứng có lây nhiễm<br /> tỷ lệ vàng lá dễ dàng nhận thấy: CT2 không có<br /> tuyến trùng.<br /> sự xuất hiện của nốt sưng và cũng không bị<br /> 2.2.4. Phương pháp xử lý số liệu vàng lá. CT1 có tỷ lệ vàng lá và tỷ lệ nốt sưng<br /> Số liệu được xử lý bằng phần mềm excel. rất cao lần lượt là 37,78% và 91,33%. Nguyên<br /> nhân là do tuyến trùng Meloidogyne incognita<br /> 2.3. Thời gian và địa điểm nghiên cứu<br /> khi xâm nhiễm vào rễ cây đã tạo nên các khối<br /> Nghiên cứu được thực hiện từ tháng 1 - 12 u, làm giảm khả năng hút nước và dinh dưỡng<br /> năm 2018 tại nhà kính của Trung tâm Nghiên của cây, làm cho cây sinh trưởng phát triển<br /> cứu và Phát triển cây Hồ tiêu - Viện Khoa học Kỹ chậm, lá bị vàng.<br /> thuật Nông Lâm nghiệp Tây Nguyên.<br /> Như vậy, có thể khẳng định cây tiêu rừng<br /> 3. Kết quả và thảo luận Nam Mỹ có khả năng kháng cao với tuyến trùng<br /> 3.1. Đánh giá khả năng kháng tuyến Meloidogyne incognita.<br /> trùng Meloidogyne incognita của cây tiêu 3.2. Đánh giá hiệu quả kiểm soát tuyến<br /> rừng Nam Mỹ trùng Meloidogyne incognita của bột tiêu<br /> Hom lươn giống Vĩnh Linh và tiêu rừng rừng Nam Mỹ<br /> Nam Mỹ được giâm trong giá thể sạch, khi Bảng 2. Mật số tuyến trùng Meloidogyne<br /> cây được 3-5 lá (khoảng 4 tháng tuổi) mới tiến incognita<br /> hành lây nhiễm tuyến trùng. Kết quả phân tích<br /> Mật số tuyến trùng Meloidogyne incognita<br /> mật số tuyến trùng trong đất trước lây nhiễm<br /> Công Trong đất Trong đất Trong rễ<br /> là không có. thức trước TN sau TN sau TN<br /> Bảng 1. Mật số tuyến trùng Meloidogyne (con/100 g đất) (con/100 g đất) (con/5 g rễ)<br /> <br /> incognita, tỷ lệ nốt sưng và vàng lá của các công ĐC1 0 0 0<br /> thức thí nghiệm ĐC2 0 48 252<br /> <br /> Mật số tuyến trùng<br /> NMT 0 0 8<br /> Tỷ lệ<br /> Meloidogyne incognita<br /> Công<br /> Tỷ lệ cây<br /> nốt bị<br /> NMK 0 48 88<br /> Loại vật liệu Trong đất<br /> thức Trong đất Trong rễ sưng vàng<br /> trước TN (%) lá<br /> sau TN sau TN<br /> (con/100 g<br /> đất)<br /> (con/100 g đất) (con/5 g rễ) (%) Từ kết quả thí nghiệm 1 cho thấy cây tiêu<br /> CT1 Hom lươn Vĩnh Linh 0 64 256 91,33 37,78 rừng Nam Mỹ có khả năng kháng cao với tuyến<br /> CT2 Tiêu rừng Nam Mỹ 0 0 0 0,00 0,00 trùng Meloidogyne incognita. Tiến hành thu lá<br /> Kết quả phân tích mật số tuyến trùng trong xay nhỏ, trộn vào giá thể trồng cây tiêu hom<br /> đất và trong rễ sau khi lây nhiễm 05 tháng cho lươn giống Vĩnh Linh và tiến hành lây nhiễm<br /> thấy: Quá trình lây nhiễm khá thành công, thể tuyến trùng, từ đó đánh giá hiệu quả kiểm soát<br /> hiện ở công thức đối chứng (CT1) có mật số tuyến trùng Meloidogyne incognita của bột tiêu<br /> tuyến trùng Meloidogyne incognita rất cao lần rừng Nam Mỹ. Kết quả được trình bày ở bảng<br /> lượt là 64 con/100 g đất và 256 con/5 g rễ. Trong 2 và bảng 3.<br /> khi đó, mẫu tiêu rừng Nam Mỹ không thấy Thí nghiệm được bố trí cách ly khá tốt và<br /> có sự xuất hiện của tuyến trùng Meloidogyne kết quả lây nhiễm tuyến trùng với áp lực cao<br /> 24 KHOA HOÏC KYÕ THUAÄT<br /> 100 con/100 g đất. Công thức đất sạch không - Bột tiêu rừng Nam Mỹ tươi với liều lượng<br /> TẠP CHÍ KHOA HỌC CÔNG NGHỆ VÀ MÔI TRƯỜNG<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> lây nhiễm (ĐC1) sau 5 tháng tiến hành thí 50 g/kg giá thể có hiệu quả phòng trừ tuyến<br /> nghiệm không xuất hiện tuyến trùng. Công trùng Meloidogyne incognita rất tốt, đạt 85,44%.<br /> thức đất sạch có lây nhiễm nhưng không xử lý<br /> 4.2. Đề nghị<br /> (ĐC2) có mật số tuyến trùng trong rễ rất cao<br /> 252 con/5 g rễ. - Sử dụng cây tiêu rừng Nam Mỹ (Piper<br /> colubrinum) làm gốc ghép cho cây hồ tiêu.<br /> Sau 5 tháng tiến hành lây nhiễm, công thức<br /> sử dụng bột tiêu rừng Nam Mỹ tươi (NMT) có - Sử dụng bột tiêu rừng Nam Mỹ (Piper<br /> mật độ tuyến trùng Meloidogyne incognita rất colubrinum) tươi trộn với giá thể trước khi đóng<br /> thấp 8 con/100 g đất và không có sự xuất hiện bầu, liều lượng 50 g/kg giá thể để phòng trừ<br /> của tuyến trùng này trong rễ tiêu. Công thức sử tuyến trùng Meloidogyne incognita gây hại trên<br /> dụng tiêu rừng Nam Mỹ khô có mật số tuyến cây hồ tiêu trong giai đoạn vườn ươm.<br /> trùng trong rễ là 88 con/5 g rễ, nếu so với áp<br /> - Có thể nghiên cứu trồng xen cây tiêu rừng<br /> lực lây nhiễm cao của thí nghiệm thì mật số<br /> Nam Mỹ trong vườn tiêu để khai thác thân, lá<br /> này là khá thấp.<br /> làm vật liệu ép xanh, tủ gốc vừa có tác dụng<br /> Bảng 3. Tỷ lệ nốt sưng và hiệu quả phòng cung cấp nguồn hữu cơ, giữ ẩm và phòng trừ<br /> trừ tuyến trùng hại rễ hồ tiêu./.<br /> Công Tỷ lệ Hiệu quả phòng<br /> thức nốt sưng (%) trừ (%)<br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> ĐC1 0<br /> 1. Nguyễn Tăng Tôn, 2010. Nghiên cứu các giải pháp<br /> ĐC2 32,44 - quản lý dịch hại tổng hợp phát sinh từ đất trên cây Hồ tiêu.<br /> NMT 4,72 85,44 Báo cáo tổng kết đề tài năm 2010. Viện Khoa học Kỹ thuật<br /> Nông nghiệp Miền Nam.<br /> NMK 13,96 56,96<br /> 2. Tôn Nữ Tuấn Nam, Đinh Nhã Trúc, Nguyễn Thị Kim<br /> Tỷ lệ nốt sưng trên rễ tiêu của các công Loang, 2012. Báo cáo kết quả đề tài “Nghiên cứu xây dựng quy<br /> thức tỷ lệ thuận với mật số tuyến trùng trong trình sản xuất Hồ tiêu theo hướng GAP tại Gia Lai”.<br /> <br /> rễ. Công thức ĐC1 không có sự xuất hiện của 3. Anandaraj, M., 2000. Disease of Black Pepper. In P.N.<br /> Ravindran (Eds), BLACK PEPPER (Piper nigrum), pp. 239-268.<br /> nốt sưng. Công thức NMT có tỷ lệ nốt sưng rất<br /> 4. Nazeem1* P.A., C.R. Achuthan1, T.D. Babu1, G.V.<br /> thấp 4,72%, tiếp đến là NMK (13,96%). Công<br /> Parab1, D. Girija1, R. Keshavachandran1, and R. Samiyappan,<br /> thức ĐC2 có tỷ lệ này cao nhất 32,44%. 2008. Expression of pathogenesis related proteins in black pepper<br /> (Piper nigrum L.) in relation to Phytophthora foot rot disease.<br /> H iệu quả phòng trừ tuyến trùng Centre for Plant Biotechnology and Molecular Biology, IT-BT<br /> Meloidogyne incognita sau 5 tháng lây nhiễm Complex, College of Horticulture, Kerala Agricultural University,<br /> KAU P O, Thrissur 680 656, Kerala, India; Department of Plant<br /> của bột tiêu rừng Nam Mỹ tươi (NMT) đạt cao<br /> Pathology, Centre for Plant Protection Studies, Tamil Nadu<br /> nhất 85,44%, bột tiêu rừng Nam Mỹ khô (NMK) Agricultural University, Coimbatore 641 003, Tamil Nadu, India.<br /> cũng có hiệu quả phòng trừ khá tốt (56,96%). 5. Nambiar K.K.N., Sarma Y.R., 1977. Wilt disease of black<br /> pepper. J. Plantati Crops. 5:92-103.<br /> Như vậy, sử dụng bột tiêu rừng Nam Mỹ<br /> 6. Varma, R. S., George, K. J., Balaji, S., & Parthasarathy, V.<br /> với liều lượng 50 g/kg giá thể có hiệu quả kiểm A., 2009. Differential induction of chitinase in Piper colubrinum<br /> soát tuyến trùng Meloidogyne incognita rất tốt. in response to inoculation with Phytophthora capsici, the<br /> Trong đó, dạng bột tươi có hiệu quả tốt hơn cause of foot rot in black pepper.  Saudi journal of biological<br /> sciences, 16(1), 11-16.<br /> bột khô.<br /> 7. Vanaja, T., Neema, V. P., Rajesh, R., & Mammootty, K. P.,<br /> 4. Kết luận và đề nghị 2007. Graft recovery of Piper nigrum L. runner shoots on Piper<br /> colubrinum Link. rootstocks as influenced by varieties and<br /> 4.1. Kết luận month of grafting. Journal of Tropical Agriculture, 45.<br /> <br /> - Cây tiêu rừng Nam Mỹ có khả năng kháng<br /> cao với tuyến trùng Meloidogyne incognita.<br />