Ngộ độc cấp acetaminophen (Paracetamol)

Chia sẻ: Nguyen Phong | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:8

Thêm vào BST

Báo xấu

75
lượt xem 5
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Paracetamol là một thuốc giảm đau, hạ sốt được sử dụng rộng rãi nhất, hiện nay trên thị trường có rất nhiều loại thuốc khác nhau có chứa paracetamol. Đây là một thuốc nói chung an toàn, nhưng khi dùng quá liều có thể gây ngộ độc, chủ yếu là gây hoại tử tế bào gan.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Ngộ độc cấp acetaminophen (Paracetamol)

Ngộ độc cấp acetaminophen (Paracetamol) 1. Đại cương Paracetamol là một thuốc giảm đau, hạ sốt đ ược sử dụng rộng rãi nhất, hiện nay trên thị trường có rất nhiều loại thuốc khác nhau có chứa paracetamol. Đây l à một thuốc nói chung an toàn, nhưng khi dùng quá liều có thể gây ngộ độc, chủ yếu là gây hoại tử tế bào gan. 2. Triệu chứng lâm sàng 2.1.Chia làm 4 giai đoạn theo thời gian - Giai đoan 1 (0.5-24h): ngay sau uống: thường không có triệu chứng. + Có thể gặp chán ăn, nôn , buồn nôn.
+ Vã mồ hôi, khó chịu. + Có thể tăng AST,ALT. + Khám LS thấy BT.- Giai đoạn 2: 24-72 h: + Chán ăn, buồn nôn, nôn ít nổi bật. + AST, ALT, bilirubin, thời gian PT, chức năng thận giảm. - Giai đoạn 3: (712-96h): + Hoại tử TB gan: vàng da, RLĐM. bệnh não gan. + Sinh thiết gan thấy hoại tử trung tâm tiểu thuỳ..Nếu suy gan tối cấp xảy ra có thể gây TV, bệnh não gan, thời gian PT ( tiên lượng xấu). + Suy thận cấp: đôi khi gặp có thể phối hợp hoặc khôgn phói hợp với suy gan. + Suy đa tạng * Giai đoạn 4: từ 4-14 ngày: nếu BN sống thì chức năng gan hồi phục hoàn toàn không để lại xơ hoá. 2.2. Suy đa tạng a. Tiêu hoá:- AST, ALT tăng sớm từ 8 giờ sau uống. BN bị tổn thương gan được biểu hiện trong 24 giờ đầu. Hoạt độ cao nhất l à 50.000UI/l sau 48-72 giờ và trở về
BT sau 2 tuần. BN có ( men gan >1000 UI/l có biểu hiện suy gan sau 24-72 giờ sau, TV sau 72-96 giờ. - Yếu tố tiên lượng: pH 100sec hoặc Prothrombin 3,4 mg/dl. Thời gian TP tiếp tục tăng sau 4 ngày đt. b. Hô hấp: OAP không do timc. Tim mạch: Tổn thương cơ tim, ST chênh lên, CKMB tăng. d. Tiết niệu: hoại tử ống thận, đái máu, protein niệu. e. Máu: Tan máu ở người thiếu G6PD, giảm TC. Thêi ®iÓm lÊy m¸u xÐt nghiÖm nång ®é paracetamol (giê sau qu¸ liÒu) §å thÞ Rumack-Matthew.
f. Chuyển hoá: toan CH nặng rõ sau 2-4 ngày. hạ đường máu. g. Thân nhiệt: giảm thân nhiệt. h. Điện giải đồ: giảm phospho máu. 3.Xét nghiệm + Định lượng Paracetamol máu vào thời điểm 4h, nếu kết quả không rõ ngộ độc nên lấy lần 2 vào 8 giờ (trong trường hợp bị hấp thu chậm), sau đó đối chiếu với đồ thị Rumack-Matthew. Nồng độ paracetamol có thể tăng giả khi có nồng độ salixylat trong máu cao.
+ XN khác: đường, ĐGĐ, ure , creatinin, AST, ALT, + Đông máu cơ bản + Đông máu toàn bộ + các xXN đông máu khác nếu cần + XN viêm gan vi rút và viêm gan tự miễn. + Khi có rối loạn ý thức: định lượng NH3 máu. - Người có nguy cơ cao, những đối tượng này dễ bị ngộ độc khi dùng acetaminophen ở ngay cả liều điều trị như nghiện rượu, suy dinh dưỡng, nhịn đói, đang điều trị thuốc chống co giật (Carbamazepin), thuốc chống lao: INH. Rifampicin, phenyltoin 4.Chẩn đoán - BN uống acetaminophen liều ngộ độc: 140mg/kg. - XN có paracetamol trong nước tiểu, dịch dạ dày.Định lượng paracetamol máu 5. Điều trị 5.1.Các biện pháp ABC
Hỗ trợ chức năng sống khi bệnh nhân đến muộn hoặc ngọ độc đồng thời nhiều chất. 5.2.Loại bỏ chất độc - Rửa dạ dày khi bệnh nhân đến sớm trước 6 giờ. - Than hoạt: 1g/kg. 5.3. Thuốc giải độc đặc hiệu - Cysteamin: hiệu quả nhưng nhiều tác dụng phụ nên hiện nay không dùng. - Methionin: an toàn nhưng không hiệu quả. - Nếu nồng độ paracetamol máu trong vùng nguy hiểm. - N acetylcystein (NAC: uống 140 mg/kg tấn công, (tác dụng tốt nhất là trong 8-10 giờ đầu. liều duy trì 70 mg/kg mỗi 4 giờ, tổng liều 17 liều. Tuy vậy không nên không dùng NAC ngay cả khi bệnh nhân đến muộn sau 24h. Nếu nôn do NAC, dùng metoclopramide.Nếu nồng độ dưới mức nguy hiểm sẽ không dùng NAC trừ khi nếu không xác định được thời gian uống hoặc ở BN có nguy cơ cao.Tuy vậy phác đồ thành công nhất ở Canada, Anh và châu âu dùng NAC IV trong 20 giờ.Phác đồ NAC 20 giờ: 150mg/kg bolus trong 15 phút, tiếp theo l à 50mg/kg truyền trong 4 giờ, sau cùng là 100mg/kg truyền trong 20 giờ, tổng liều 300 mg/kg.Phác đồ NAC 48 giờ: bolus 140mg/kg sau đó 70mg/kg cách 4 giờ truyền
trong 1 giờ (tổng 12 liều). ống 0,2g/ml pha lo ãng với tỉ lệ 1/5 với G5%Muộn nhất có thể đưa NAC sau 36 giờ sau uống Paracetamol. Sau đó nồng độ paracetamol giảm xuống không định lượng được hoặc men gan về bình thường thì ngừng NAC. Nếu có viêm gan nhiễm độc thì tiếp tục dùng NAC cho đến khi men gan về bình thường. - Nôn tự nhiên: làm chậm chỉ định dùng than hoạt: điều trị bằng metoclopramide hoặc ondansatronLiều BT: người lớn: 10-20mg TB, TMC . TE: 0.1mg/kg.Liều cao: 1-2 mg/kg TMC hoặc truyền TM trong 15’, có thể nhắc lại sau 2-3 giờ cho tới tổng liều 12mg/kg. BN suy thận giảm liều.hoặc Ondansatron: ng ười lớn: 0.15mg/kg trong 50ml Nacl 9%o hoặc G5% có thể nhắc lại sau 4giờ điều trị hoặc dùngliều cao duy nhất 32mg/kg pha trong 50ml dịch đẳng tr ương truyền trong 15 phút. .Với người suy gan tổng liều không qúa 6 mg. 5.4. Các biện pháp điều trị chung - Điều trị suy gan: truyền Albumin 20%, 25%; levomel, fortec, truyền các chế phẩm máu như huyết tương tươi đông lạnh, khối tiểu cầu, hồng cầu, cryo, vitamin K1: TMC 10-20 mg - Thay huyết tương, lọc máu liên tục, ghép gan.- Suy thận: furosemide ống 20 mg: 1-2g/ngày, không kết quả chạy thận ngắt quãng .
- Bệnh não gan: ciprobay, duphalac, truyền đường 20-50% tránh hạ đường máu. Chống phù não khi cần