NGƯỜI LÁI ĐÒ SÔNG ĐÀ ( Nguyễn Tuân)

Chia sẻ: Kata_9 Kata_9 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:9

Thêm vào BST

Báo xấu

209
lượt xem 13
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Giúp HS I. Kiến thức cơ bản 1.Hoàn cảnh sáng tác : - Tùy bút “Sông Đà” được sáng tác năm 1960, gồm 15 tùy bút và một bài thơ phác thảo. Đây là kết quả chuyến đi thực tế của Nguyễn Tuân lên Tây Bắc vào năm 1958. 2.Về thể loại tùy bút: - Một loại bút ký ghi chép người thật việc thật, không có cốt truyện, đặc biệt in đậm cảm xúc chủ quan của người viết, đậm chất trữ tình.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: NGƯỜI LÁI ĐÒ SÔNG ĐÀ ( Nguyễn Tuân)

NGƯỜI LÁI ĐÒ SÔNG ĐÀ ( Nguyễn Tuân) I.Mục tiêu bài học: Giúp HS I. Kiến thức cơ bản 1.Hoàn cảnh sáng tác : - Tùy bút “Sông Đà” được sáng tác năm 1960, gồm 15 tùy bút và một bài thơ phác thảo. Đây là kết quả chuyến đi thực tế của Nguyễn Tuân lên Tây Bắc vào năm 1958. 2.Về thể loại tùy bút: - Một loại bút ký ghi chép người thật việc thật, không có cốt truyện, đặc biệt in đậm cảm xúc chủ quan của người viết, đậm chất trữ tình. - Thể loại giúp Nguyễn Tuân thăng hoa cảm xúc và tư tưởng của mình. 3.Nội dung: + Phong cảnh Tây Bắc vừa uy nghiêm hùng vĩ, vừa thơ mộng trữ tình. + Con người Tây Bắc dũng cảm, lao động cần cù. => ChÊt vµng mêi cña t©m hån 4. §o¹n trÝch - Xuất xứ: Trích từ tùy bút “Sông Đà” (1960) - Nội dung :Vẻ đẹp của thiên nhiên Tây Bắc qua hình ảnh của Sông Đà hung bạo- trữ tình.
Vẻ đẹp của con người lao động Tây Bắc qua hình ảnh của những người lái đò trên sông. - Chủ đề: Tác phẩm thể hiện tình cảm yêu mến thiên nhiên, đất nước, con người và cuộc sống mới ở vùng cao Tây Bắc của nhà văn - Phong cách của Nguyễn Tuân: + Cách nhìn và tả cảnh thiên nhiên thật đẹp ( thiên nhiên sông Đà vừa mang một vẻ đẹp dữ dội “như thiên anh hùng ca”, vừa mang vẻ đẹp trữ tình, thơ mộng…) + Cách nhìn và tả con người ở phương diện tài hoa nghệ sĩ  Tình yêu thiên nhiên, con người; tâm hồn nhạy cảm, vốn ngôn ngữ cực kỳ phong phú của nhà văn. - Nghệ thuật viết tùy bút của Nguyễn Tuân thật đặc sắc : + Lối ví von độc đáo, bất ngờ, chính xác. + Chi tiết chân thực và hóm hỉnh. +Cách viết phóng túng, ngôn ngữ điêu luyện. + Sự hiểu biết khoa học cặn kẽ, sức tưởng tượng phong phú, cảm xúc sâu lắng. Đặc biệt là lòng yêu thương và tự hào về con người và đất nước. II. PHÂN TÍCH 1.Hình ảnh sông Đà : a. Lai lịch: Sông Đà được nhà văn quan sát và miêu tả ở nhiều góc độ :
“Chúng thủy giai đông tẩu Đà giang độc Bắc lưu” (Mọi con sông đều chảy theo hướng Đông, chỉ có sông Đà theo hướng Bắc) -> Cách giới thiệu tạo ấn tượng về Sông Đà ; đã thâu tóm được cái thần, cái độc đáo của sông Đà và cái thần chữ của Nguyễn Tuân. b.Về tính cách : b1.Một dòng sông hung bạo – hiểm ác: - Cảnh đá bờ sông dựng vách thành/ vách đá chẹt lòng sông Đà như một cái yết hầu/ ngồi trong khoang đò qua quãng ấy, đang mùa hè mà cũng thấy lạnh...trên cái tầng thứ mấy nào vừa tắt phụt đèn điện -> Cảnh tượng hùng vĩ, huyền bí.-> Sử dụng: tổng hợp nhiều giác quan; so sánh, liên tưởng mới mẻ, độc đáo - Mặt ghềnh Hát Loóng/ nước xô đá, đá xô sóng, sóng xô gió/đòi nợ xuýt bất cứ người lái đò sông Đà... -> Cái dữ dằn của ghềnh sông với sự hợp sức của gió, của sóng, của đá-> được diễn đạt: điệp từ, điệp ngữ, điệp cấu trúc, tăng tiến và sự hỗ trợ bởi các thanh trắc=> mối đe doạ thực sự với người lái đò. - Những cái hút nước giống như cái giếng bê tông/ nước ặc ặc/ từ đáy cái hút nhìn ngược lên vách thành hút mặt sông chênh nhau tới một cột nước cao đến vài sải.
Những cái hút nước khủng khiếp-> qua: so sánh, nhân hoá, kết hợp tả kể, liên tưởng, tưởng tượng, thủ pháp điện ảnh-> gây cảm giác lạnh người, hãi hùng. - Sự hung bạo của sông Đà còn thể hiện ở thác nước, nhà văn đã nhân hoá con sông thành một sinh thể dữ dằn, gào thét -> Sông Đà như một bầy thuỷ quái: hung hăng, nham hiểm, bạo ngược, xảo quyệt. (“ Khi thì “oán trách van xin” , khi thì “ khiêu khích, giọng gằn và chế nhạo”, khi thì “rống lên”, “reo như đun sôi”…) - Đá trên sông Đà bày thạch trận chặn đánh tiêu diệt con người-> qua trí tưởng tượng phong phú, tài quan sát, sử dụng ngôn từ điêu luyện, nhân hoá hợp lí -> Sông Đà “thành ra diện mạo và tâm địa của một thứ kẻ thù số một” sẵn sàng dìm chết con thuyền. => Khung cảnh sông Đà giống như sa bàn khổng lồ, một trận đồ thiên la địa võng thách đố, khủng bố tinh thần ngêi chiến sỹ làm nghề sông nước b2.Một dòng sông thơ mộng- trữ tình: - Về hình dáng : Từ trên cao nhìn xuống: “Sông Đà tuôn dài như một áng tóc trữ tình… ; Sông Đà như một áng tóc mun, dài ngàn ngàn vạn vạn sải”.-> qua liên tưởng, so sánh: Sông Đà hiện lên như người thiếu nữ Tây Bắc với vẻ đẹp trữ tình trẻ trung và duyên dáng, man s¬.(so s¸nh giµu gi¸ trÞ nh©n v¨n)
- Nhìn ngắm sông Đà từ nhiều thời gian và không gian khác nhau: phát hiện những màu sắc tươi đẹp và đa dạng của dòng sông: Màu nước của dòng sông thay đổi theo mùa :“Mùa xuân, dòng xanh ngọc bích”, Mùa thu lừ lừ chín đỏ như da người bầm đi vì…… - Hai bên bờ sông : +“ lặng tờ, + hoang dại như một bờ tiền sử…” + “ Hồn nhiên như nỗi niềm cổ tích tuổi xưa”… -> S«ng Đà thật mỹ lệ và như “một cố nh©n…lắm bệnh nhiều chứng” mét ngêi t×nh nh©n cha quen biÕt gợi cảm hứng nghệ thuật vµ cảm xóc: vừa Đường thi lại vừa hiện đại. Nghệ thuật: - S«ng §µ ®ưîc nh×n tõ nhiÒu gãc ®é: V¨n hãa, ®Þa lÝ, lÞch sö, v¨n häc trÝ tưëng tựëng phong phó, kh¶ n¨ng quan s¸t tinh tưêng b»ng nhiÒu gi¸c quan ; vèn tri thøc réng, s©u cña t¸c gi¶ vÒ nhiÒu ngµnh nghÒ: qu©n sù, v¨n häc, thÓ thao - BiÖn ph¸p: liªn tưëng so s¸nh cã søc diÔn t¶ chÝnh x¸c vµ s¾c s¶o , liÖt kª, ®éng tõ m¹nh cã gi¸ trÞ t¹o h×nh cao, søc gîi lín ®Ó x©y dùng, khiÕn S«ng §µ như mét sinh thÓ cã hån, cã tÝnh c¸ch mô g× ghÎ chuyªn lµm m×nh , lµm mẩy víi ngưêi l¸i ®ß.
 Vẻ đẹp của thiên nhiên Tây Bắc 2. Ông lái đò: * Về lai lịch : Ông đò là một ông già 70 tuổi. Ông sinh ra và lớn lên ngay bên bờ sông Đà . Phần lớn cuộc đời ông dành cho nghề lái đò dọc trên sông Đà – một nghề đầy gian khổ và hiểm nguy. * Về hình dáng: Cái gian nan, khổ cực của nghề lái đò như “ chạm khắc”, làm nên một hình dáng rất đặc biệt của ông lái  Chỉ một vài nét, Nguyễn Tuân đã tạc nên một bức chân dung của lái đò không chỉ hình dáng bề ngoài mà cả nội tâm, phong thái của một người lao động có tâm hồn . * Nhà văn đã tưởng tượng ra một cuộc chiến đấu ác liệt giữa người lái đò sông Đà với “bầy thuỷ quái sông Đà qua tõng trïng vi-> Vẻ đẹp của con người lao động Tây Bắc Thiên nhiên : Lớn lao, dữ dội hiểm độc với trường trường lớp lớp dàn trận bủa vây, có sự hợp sức của nhiều thế lực: sóng, nước, đá, gió... Con người: Nhỏ bé trên một con thuyền đơn độc và vũ khí trên tay chỉ là những cán chèo -Trïng vi 1 +S«ng §µ sãng níc: ïa vµo bÎ g·y c¸n chÌo hß la, ®¸ tr¸i, thóc gèi vµo bông,
h«ng thuyÒn, ®éi thuyÒn- B¸m lÊy th¾t lưng ®ßi lËt ngöa thuyÒn §¸nh nh÷ng ®ßn hiÓm bãp lÊy h¹ bé ngưêi l¸i ®ß, 5 cưả : 4 tö, 1 sinh + Ngêi l¸i ®ß - NÐn vÕt th¬ng, hai ch©n kÑp vµo cuèng l¸i, mÆt mÐo bÖch -VÉn nghe tiÕng chØ huy cña ngêi cÇm l¸I -> ¤ng l¸i ®ß b×nh tÜnh, biÕt nÐn ®au th¬ng ®Ó chiÕn ®Êu víi nh÷ng ©m mu,thñ ®o¹n cña sãng níc S«ng §µ - Trïng vi 2 +S«ng §µ đổi chiÕn thuËt :T¨ng thªm nhiÒu cöa tö ,cöa sinh bè trÝ lÖch phÝa h÷u ng¹n Dßng th¸c hïm beo, hång héc, Bän thuû qu©n nÝu l«i thuyÒn vµo tËp ®oµn cöa tö. Chóng vÉn kh«ng ngít khiªu khÝch + Ngêi l¸i ®ß: ¤ng ®ß n¾m ch¾c binh ph¸p cña thÇn ®¸, thÇn s«ng,thuéc quy luËt phôc kÝch. «ng gh× cư¬ng l¸i, phãng nhanh vµo cöa sinh, l¸i 1 ®êng th¼ng miÕt. §øa th× «ng tr¸nh, ®øa th× «ng ®Ì sÊn chÆt ®«i më ®- êng tiÕn-> Lµ ngêi mu trÝ, th«ng minh, hiÓu biÕt, nhiÒu kinh nghiÖm trong nghÖ thuËt vưît th¸c leo ghÒnh. - Trïng vi 3 +S«ng §µ Ýt cöa h¬n,, bªn tr¸i, ph¶i ®Òu lµ luång chÕt, cöa sinh n»m gi÷a (ngay bän ®¸ hËu vÖ cña con th¸c)
+ Ngêi l¸i ®ß: Nh mét chØ huy dµy d¹n kinh nghiÖm, cø phãng th¼ng thuyÒn , chäc thñng cöa gi÷a. ThuyÒn vót qua cæng ®¸, qua cöa ngoµi, cöa trong -> Cuộc chiến không cân sức -> chiến thắng thuộc vế con người \ Đó là chiến thắng của sự ngoan cường, lòng dũng cảm, ý chí quyết tâm vượt qua những thử thách khốc liệt của cuộc sống. \ Đây là chiến thắng của tài trí con người, của sự hiểu biết (nắm chắc binh pháp của thần sông thần đá) và kinh nghiệm của những người đã nhiều năm gắn bó với nghề sông nước. -> Nguyễn Tuân đã khẳng định và ngợi ca vẻ đẹp của người lao động bình thường, âm thầm, giản dị nhưng đã và đang làm nên những kỳ tích lớn lao trong cuộc chiến với thiên nhiên hung dữ * Nghệ thuật: Vèn sèng , tõ ng÷ phong phó, kh¶ n¨ng quan s¸t kh¸m ph¸ tinh tÕ , kiÕn thøc qu©n sù , thÓ thao t¸i hiÖn bøc tranh chiÕn trËn hµo hïng, kÞch tÝnh , ®éc ®¸o  Lµ ngêi nghÖ sÜ tµi hoa, yªu mÕn tù hµo víi c«ng viÖc. Tay l¸i ®· në hoa qua nghÖ thuËt miªu t¶ cña NguyÔn Tu©n.Ngêi nghÖ sÜ vưît th¸c leo ghÒnh
* Sau cuéc chiÕn: nhµ ®ß ®èt löa , nưíng c¬m lam,bµn t¸n vÒ c¸ anh vò. Kh«ng mét lêi nµo vÒ cuéc chiÕn th¾ng võa qua.-> Cuéc sèng tù do, b×nh dÞ, lao ®éng lÆng lÏ, nhưng thËt vinh quang, tµi hoa,dòng c¶m vµ gan gãc  Đánh giá chung: NguyÔn Tu©n muèn kh¼ng ®Þnh r»ng kh«ng chØ nh÷ng người lµm nghÖ thuËt míi lµ nghÖ sÜ, mµ lao ®éng còng lµ mét nghÖ thuËt, nghÖ thuËt cña cuéc sèng. Ngưêi anh hïng, ngêi lao ®éng b×nh dÞ v« danh