Nhận xét kết quả điều trị gãy xương hở thân hai xương cẳng chân bằng đinh nội tủy có chốt tại Bệnh viện 175

NhËn xÐt kÕt qu¶ ®iÒu trÞ g·y hë th©n hai<br /> x-¬ng c¼ng ch©n B»ng ®inh néi tuû cã chèt<br /> t¹i BÖnh viÖn 175<br /> PhamTh¸i H-ò *<br /> Ph¹m §¨ng Ninh**<br /> Tãm t¾t<br /> C¸c t¸c gi¶ ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ ®iÒu trÞ 72 bÖnh nh©n (BN) g·y hë th©n 2 x-¬ng c¼ng ch©n b»ng ®inh<br /> néi tuû cã chèt t¹i Khoa ChÊn th-¬ng, BÖnh viÖn 175 trong 3 n¨m (tõ th¸ng 11 - 2005 ®Õn 9 - 2008).<br /> Nguyªn nh©n chñ yÕu lµ tai n¹n giao th«ng (81,94%), trong ®ã 42 BN (56,76%) g·y hë ®é I vµ 30 BN<br /> (43,24%) g·y hë ®é II. KÕt qu¶ liÒn vÕt th-¬ng kú ®Çu 87,84%, nhiÔm khuÈn n«ng 10,81%. Thêi gian<br /> theo dâi kÕt qu¶ xa trung b×nh 13,25 th¸ng. KÕt qu¶ liÒn x-¬ng phôc håi chøc n¨ng rÊt tèt 86,95%,<br /> tèt 10,87% vµ trung b×nh 2,18%, kh«ng cã kÕt qu¶ kÐm.<br /> * Tõ khãa: G·y hë th©n 2 x-¬ng c¼ng ch©n; §inh néi tñy cã chèt.<br /> <br /> <br /> Evaluation of the treatment results of open<br /> fractures of the tibial shaft with an<br /> interlocking nail at 175 Hospital<br /> Pham Thai Huu<br /> Pham Dang Ninh<br /> Summary<br /> The authors evaluated results of treatment of 72 patients with open fractures of tibial shaft with an<br /> interlooking nails at Department of Othorpaedics and Traumatology at 175 Hospital in the times from<br /> November, 2005 to September, 2008. The main cause is traffic accident (81.94%). Classfication of<br /> open fractures: grade I: 42 patients (56.76%), grade II: 30 patients (43.24%). The rate of skin heal<br /> on the primary period is 87.84%, superficial infection is 10.81%. An average duration of follow–up is<br /> 13.25 months. The rate of bone heal and restore of function are as follow: 86.95% of patients had<br /> excellent, 10.87% had good result, 2.18% patients had average result.<br /> * Key words: Open fractures of tibial shaft; Interlocking nails.<br /> <br /> §Æt vÊn ®Ò x-¬ng dµi vµ cã xu h-íng ngµy cµng gia<br /> t¨ng víi tæn th-¬ng ngµy cµng phøc t¹p,<br /> G·y hë hai x-¬ng c¼ng ch©n (2XCC) nÆng nÒ h¬n do sù ph¸t triÓn cña c¸c ph-¬ng<br /> chiÕm tû lÖ cao nhÊt trong g·y hë c¸c th©n tiÖn giao th«ng c¬ giíi.<br /> <br /> <br /> * BÖnh viÖn 175<br /> ** BÖnh viÖn103<br /> Ph¶n biÖn khoa häc: PGS. TS. NguyÔn TiÕn B×nh<br />  Theo thèng kª cña BÖnh viÖn ViÖt §øc n¨m 1994, g·y hở 2XCC chiÕm 37,2% tæng sè<br /> BN g·y hë th©n x-¬ng dµi, trong ®ã nguyªn nh©n do tai n¹n giao th«ng (TNGT) chiÕm<br /> 88,18% vµ g·y hë ®é II, III (theo Gustilo) chiÕm 68,18% [1].<br /> §©y lµ lo¹i g·y x-¬ng cã nhiÒu biÕn chøng, ®Æc biÖt lµ c¸c biÕn chøng nhiÔm khuÈn,<br /> biÕn chøng chËm liÒn x-¬ng vµ khíp gi¶. VÊn ®Ò phÉu thuËt cÊp cøu gÉy hë 2XCC lu«n<br /> ®-îc c¸c phÉu thuËt viªn quan t©m vµ bµn luËn. Theo nguyªn t¾c ®iÒu trÞ g·y x-¬ng hë,<br /> c¸c g·y hë ®é I, ®é II nÕu ®Õn sím truíc 6 giê cã thÓ kÕt x-¬ng bªn trong b»ng ®inh néi tuû<br /> hoÆc nÑp vÝt. Tuy nhiªn, ph-¬ng ph¸p kÕt x-¬ng nÑp vÝt ¸p dông cho g·y 2 XCC ®· gÆp<br /> nhiÒu biÕn chøng nh- nhiÔm khuÈn, khíp gi¶, g·y nÑp [5]. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y,<br /> nhiÒu c¬ së chÊn th-¬ng ®· tõng b-íc triÓn khai ph-¬ng ph¸p ®ãng ®Þnh néi tuû cã chèt ®Ó<br /> ®iÒu trÞ cho c¸c g·y kÝn vµ g·y hë ®é I, ®é II ®Õn sím [4]… T¹i BÖnh viÖn 175, tõ n¨m 2005<br /> ®Õn nay, ngoµi ¸p dông vµo ®iÒu trÞ g·y kÝn 2XCC, chóng t«i ®· ¸p dông ph-¬ng ph¸p<br /> ®ãng ®inh néi tuû SIGN ®Ó ®iÒu trÞ cho c¸c BN g·y hë ®é I, ®é II thu ®-îc kÕt qu¶ kh¶ quan.<br /> Víi mong muèn n©ng cao chÊt l-îng ®iÒu trÞ cÊp cøu g·y hë 2XCC, chóng t«i ®· tiÕn hµnh<br /> tæng kÕt ®Ò tµi “§¸nh gi¸ kÕt qu¶ ®iÒu trÞ cÊp cøu g·y hë ®é I, ®é II th©n 2 x-¬ng c¼ng ch©n<br /> b»ng ®inh néi tuû cã chèt ” nh»m:<br /> 1. §¸nh gi¸ kÕt qu¶ ®iÒu trÞ g·y hë 2XCC b»ng ®ãng ®inh néi tuû cã chèt.<br /> 2. Rót ra nh÷ng nhËn xÐt về chØ ®inh, thời điểm phÉu thuËt vµ kü thuËt ®ãng ®inh néi tuû<br /> cã chèt.<br /> §èi t-îng vµ ph-¬ng ph¸p nghiªn cøu<br /> 1. §èi t-îng nghiªn cøu.<br /> 72 BN víi 74 æ g·y hë ®é I, ®é II th©n 2XCC. Tuæi 17 - 78, trung b×nh 30,72. §é tuæi tõ<br /> 17 - 50 chiÕm 91,67%, gåm 54 nam vµ 18 n÷. C¸c BN nµy ®-îc ®ãng ®inh SIGN t¹i Khoa<br /> ChÊn th-¬ng ChØnh h×nh BÖnh viÖn 175 tõ th¸ng 11 - 2005 ®Õn 9 - 2008.<br /> Tiªu chuÈn lo¹i trõ: BN g·y hë ®é III A trë lªn, g·y hë 2XCC ë chi bÞ di chøng b¹i liÖt<br /> hoÆc s½n cã dÞ tËt ë khíp cæ ch©n, khíp gèi vµ khíp h¸ng, BN < 16 tuæi.<br /> 2. Ph-¬ng ph¸p nghiªn cøu.<br /> Nghiªn cứu tiến cứu. ¸p dông b¶ng ph©n ®é g·y x-¬ng më cña Gustilo (1984).<br /> ChuÈn bÞ BN vµ dông cô:<br /> + Cho dïng kh¸ng sinh vµ SAT ngay tõ lóc nhËp viÖn.<br /> + Dùa vµo phim X quang vµ ®o ®é dµi tuyÖt ®èi x-¬ng chÇy bªn lµnh ®Ó x¸c ®Þnh ®-êng<br /> kÝnh vµ ®é dµi cña ®inh.<br /> Dùa theo thêi gian xö trÝ chóng t«i chia thµnh 2 nhãm:<br /> + Nhãm xö trÝ c¾t läc vÕt th-¬ng cÊp cøu + ®ãng ®inh néi tuû: 29 BN.<br /> + Nhãm xö trÝ tr× ho·n tõ ngµy thø 5 - 10: 43 BN, tr-íc ®ã ®· c¾t läc vÕt th-¬ng + bÊt<br /> ®éng m¸ng bét vµ dïng kh¸ng sinh, gi¶m nÒ, gi¶m ®au.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 6<br />  + Tr-íc mæ chuÈn bÞ l¾p s½n ®inh vµo khung ng¾m vµ kiÓm tra vÞ trÝ b¾t c¸c vÝt chèt trªn<br /> khung.<br /> Th× c¾t läc vÕt th-¬ng:<br /> VÖ sinh chi mæ b»ng dung dÞch thuèc s¸t trïng, gar« 1/3 d-íi ®ïi.<br /> + Cắt lọc mÐp vết thương, mở rộng vết thương về 2 phÝa. Cắt lọc tổ chức dưới da, c¾t<br /> lọc c©n vµ mở réng c©n theo dọc trục chi, cắt lọc phần cơ dập n¸t, tưới rửa vết thương<br /> bằng dung dịch nước muối sinh lý pha betadin. Tiến hanh dọn sạch 2 mặt g·y, tưới rửa vt,<br /> nắn chỉnh æ g·y xương chµy.<br /> + Nếu vết thương nhá, s¹ch (g·y hë ®é I), sau khi cắt lọc vết thương, tiÕn hµnh n¾n chØnh<br /> æ g·y vµ ®ãng ®inh néi tuû cã chèt (kh«ng më vµo æ g·y).<br /> Kü thuËt ®ãng ®inh néi tuû cã chèt:<br /> - Sau khi c¾t läc vÕt th-¬ng, ®Ó gÊp gèi 80.<br /> - R¹ch da chÝnh gi÷a g©n b¸nh chÌ hoÆc bê trong g©n nµy. Dïi t¹o lç ®Çu trªn x-¬ng<br /> chÇy. Khoan èng tuû th¨m dß ®Ó x¸c ®Þnh ®-êng kÝnh èng tuû, chän ®-êng kÝnh cña ®inh.<br /> Khoan t¨ng dÇn tõ sè 7 ®Õn c¸c sè lín h¬n.<br /> - §ãng ®inh néi tuû. Chän lo¹i ®inh cã ®-êng kÝnh nhá h¬n ®-êng kÝnh mòi khoan 1 sè<br /> (vÝ dô khoan sè 9 th× chän ®inh sè 8).<br /> - B¾t vÝt chèt qua khung ng¾m: b¾t ®o¹n ngo¹i vi tr-íc, thuêng ph¶i dïng 2 vÝt chèt.<br /> Th× ®ãng vÕt mæ:<br /> + Kh©u kÝn kỳ đầu: ¸p dụng cho vết thương g·y hë đến sớm trước 6 giờ.<br /> + Kh©u đặt chỉ chờ hoÆc ®Ó hë: với những g·y hở đến muộn sau 6 giờ, g·y hë cã s-ng<br /> nÒ nhiÒu; theo dâi sau 2 - 4 ngay, thấy vết thương đỏ, sạch, cẳng ch©n đỡ sưng nề mới<br /> thắt chỉ.<br /> * §¸nh gi¸ kÕt qu¶:<br /> + §¸nh gi¸ kÕt qu¶ gÇn trªn c¸c mÆt: liÒn vÕt th-¬ng, vÕt mæ vµ kÕt qu¶ kÕt x-¬ng.<br /> + §¸nh gi¸ kÕt qu¶ xa: sau mæ > 12 th¸ng, sau th¸o phương tiện kết xương > 1 th¸ng.<br /> - Dùa trªn b¶ng ph©n lo¹i kÕt qu¶ ®iÒu trÞ cña Larson vµ Bostman vµ b¶ng ph©n lo¹i kÕt<br /> qu¶ phôc håi chøc n¨ng cña Ter-Shifphort ®Ó x©y dùng b¶ng ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ ®iÒu trÞ gồm 4<br /> mức: rất tốt, tốt, trung b×nh vµ kÐm.<br /> <br /> KÕt qu¶ nghiªn cøu<br /> 1. Đặc điểm BN.<br /> + Nguyªn nh©n g·y hë: TNGT: 59 BN (81,94%). Tai n¹n lao ®éng (TNL§): 4 BN<br /> (5,56%) vµ tai n¹n sinh ho¹t, thÓ thao: 9 BN (12,50%).<br /> + Ph©n ®é g·y hë theo Gustilo: g·y hë ®é I: 42 BN (56,76)%), ®é II: 32 BN (43,24%).<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 7<br />  + VÞ trÝ vµ tÝnh chÊt ®-êng g·y: 1/3 trªn: 7 BN (7,5%), 1/3 d-íi: 20 BN (40,0%); 1/3 gi÷a:<br /> 44 BN (52,5%) vµ 2 BN g·y 3 ®o¹n.<br /> + Th-¬ng tæn kÕt hîp (21 BN): chÊn ®éng n·o: 4 BN; chÊn th-¬ng bông kÝn: 2 BN; g·y<br /> th©n x-¬ng ®ïi: 4 BN; g·y hë ®é II m¾t c¸ trong cïng bªn: 2 BN; g·y hë ®é I: 2 x-¬ng c¼ng<br /> tay: 2 BN. VÕt th-¬ng phÇn mÒm: 7 BN. C¸c BN chÊn th-¬ng bông kÝn ®Òu ®-îc -u tiªn mæ<br /> cÊp cøu tr-íc, sau 7 - 10 ngµy khi BN æn ®Þnh míi mæ kÕt x-¬ng chµy. C¸c tæn th-¬ng kÕt<br /> hîp lµ g·y x-¬ng, nÕu cã chØ ®Þnh phÉu thuËt ®-îc ®Òu ®-îc xö trÝ cïng mét cuéc mæ víi<br /> g·y hë 2XCC. C¸c BN g·y hë x-¬ng ®ïi, mæ c¾t läc vÕt th-¬ng vµ kÕt x-¬ng ®ïi tr-íc, sau<br /> ®ã m¬Ý ®ãng ®inh cã chèt ë c¼ng ch©n.<br /> + Thời điểm phẫu thuật: mæ tr-íc 6 giê ®Çu: 8 BN (10,81%); mæ tõ giê thø 7 - 12: 21<br /> BN (28,38%); mæ ngµy thø 4 - 10: 43 BN (60,81%).<br /> <br /> 2. Ph-¬ng ph¸p ®iÒu trÞ<br /> + Ph-¬ng ph¸p xö trÝ phÇn mªm: 29 BN c¾t läc vÕt th-¬ng cÊp cøu vµ kÕt x-¬ng lu«n.<br /> 43 BN mæ muén tõ sau 4 - 10 ngµy: khi vÕt th-¬ng kh«ng cã biÓu hiÖn nhiÔm khuÈn, ch©n<br /> ®ì s-ng nÒ míi mæ kÕt x-¬ng. 2 BN g·y c¶ 2 c¼ng ch©n cïng mæ ®ãng ®inh trong cïng<br /> cuéc mæ.<br /> + Kü thuËt kÕt x-¬ng:<br /> - C¾t läc vÕt th-¬ng sau ®ã n¾n chØnh kÝn vµ ®ãng ®inh: 66 BN.<br /> - C¾t läc vÕt th-¬ng, n¾n chØnh qua vÕt th-¬ng: 6 BN.<br /> - B¾t vÝt chèt: chèt c¶ 2 ®Çu 38 BN. B¾t vÝt chèt mét ®Çu: 25 BN. 11 BN cßn l¹i kh«ng b¾t<br /> vÝt chèt v× g·y v÷ng ë 1/3 gi÷a (2 BN mæ kÕt x-¬ng chµy c¶ 2 bªn).<br /> <br /> 3. KÕt qu¶ ®iÒu trÞ.<br /> * KÕt qu¶ gÇn:<br /> DiÔn biÕn t¹i vÕt th-¬ng: 63/72 BN liền vÕt th-¬ng vết mổ kỳ đầu (87,5%).<br /> - 08 BN nhiễm khuẩn nông, liền vết mổ kỳ 2 (11,11%) (nhãm mæ cÊp cøu, tû lÖ nhiÔm<br /> khuÈn lµ 28,57%, trong ®ã nhiÔm khuÈn s©u 4,36%; nhãm mæ tr× ho·n sau 4 - 10 ngµy, tû<br /> lÖ nhiÔm khuÈn 6,98%).<br /> - 1 BN (1,39%) biến chứng nhiễm khuẩn sâu.<br /> + KÕt qu¶ kÕt x-¬ng: 67 æ g·y x-¬ng chµy hÕt di lÖch ®¹t 90,54 %. 7 æ g·y n¾n chØnh<br /> cßn di lÖch Ýt (7,5%). Kh«ng cã æ g·y cßn di lÖch lín qu¸ møc cho phÐp. B¾t vÝt tróng lç<br /> ®o¹n trung t©m: c¸c BN cã b¾t vÝt. B¾t vÝt chèt ®óng lç ngo¹i vi: 63 BN. 1 BN bÞ b¾t tr-ît 1<br /> trong 2 vÝt.<br /> * KÕt qu¶ xa:<br /> KiÓm tra kÕt qu¶ xa ®-îc 46 BN/72 BN (63,88%). Thêi gian theo dâi tõ 16 - 27 th¸ng,<br /> trung b×nh 13,25 th¸ng. Sè kh«ng kiÓm tra ®-îc kÕt qu¶ xa do thÊt l¹c ®Þa chØ hoÆc BN ®i<br /> lµm ¨n xa.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 8<br />  T×nh tr¹ng sÑo mæ: sÑo mæ mÒm m¹i, kh«ng viªm rß: 40 BN. SÑo xÊu dÝnh x-¬ng t¹i vÞ<br /> trÝ vÕt th-¬ng: 5 BN.<br /> KÕt qu¶ liÒn x-¬ng: 46 BN (100%) trong ®ã liÒn x-¬ng hÕt di lÖch 43 BN (93,47%); liÒn<br /> x-¬ng di lÖch Ýt 3 BN (6,53%). Kh«ng cã khíp gi¶.<br /> KÕt qu¶ chung: rÊt tèt: 40 BN (86,95%), tèt: 5 BN (10,87%), trung b×nh: 1 BN (2,18%).<br /> <br /> Bµn luËn<br /> <br /> 1. VÒ chØ ®Þnh mæ cÊp cøu.<br /> VÒ nguyªn t¾c, c¸c vÕt th-¬ng g·y x-¬ng hë cÇn ®-îc mæ cÊp cøu cµng sím cµng tèt,<br /> tèt nhÊt lµ 6 giê ®Çu. Môc ®Ých ®Çu tiªn cña mæ cÊp cøu lµ phßng chèng nhiÔm khuÈn, c¸c<br /> BN g·y hë ®Òu ®-îc c¾t läc triÖt ®Ó tæ chøc phÇn mÒm dËp n¸t, lÊy bá m¸u tô vµ dÞ vËt v×<br /> ®©y chÝnh lµ m«i tr-êng thuËn lîi cho vi khuÈn ph¸t triÓn. MÆt kh¸c, ®éng t¸c c¾t läc vÕt<br /> th-¬ng lµ ®Ó chñ ®éng lo¹i bá vÒ mÆt c¬ häc c¸c vi khuÈn ®ang cã t¹i vÕt th-¬ng. Cè ®Þnh æ<br /> g·y trong xö trÝ cÊp cøu g·y hë 2XCC ®ãng vai trß quan träng trong viÖc phßng chèng biÕn<br /> chøng nhiÔm khuÈn, lµm liÒn vÕt th-¬ng ë giai ®o¹n ®Çu, sau nµy míi cã vai trß quan träng<br /> trong liÒn x-¬ng vµ phôc håi chøc n¨ng [3].<br /> VÊn ®Ò lùa chän ph-¬ng ph¸p kÕt x-¬ng hîp lý ph¶i c¨n cø vµo nhiÒu yÕu tè: t×nh tr¹ng<br /> toµn th©n, ph©n ®é vÕt th-¬ng g·y hë, thêi ®iÓm phÉu thuËt, trang bÞ cña c¬ së, ®iÒu kiÖn<br /> kinh tÕ cña ng­êi bÖnh… Tr-íc hÕt lµ ph©n ®é vÕt th-¬ng g·y x-¬ng hë. Trong nghiªn cøu<br /> nµy, chóng t«i ®· chän b¶ng ph©n ®é cña GUSTILO, theo ®ã c¸c g·y hë ®é I, ®é II ®Õn<br /> sím trong 6 giê ®Çu cã thÓ kÕt x-¬ng bªn trong, c¸c g·y hë tõ ®é IIIA trë lªn nªn kÕt x-¬ng<br /> b»ng khung cè ®Þnh ngoµi. §èi víi ®o¹n c¼ng ch©n, chän ®ãng ®inh néi tuû cã chèt ®èi víi<br /> g·y hë ®é I, ®é II lµ ph-¬ng ph¸p kÕt x-¬ng cã nhiÒu -u ®iÓm h¬n kÕt x-¬ng nÑp vÝt. HiÖn<br /> nay, ngay t¹i ViÖt Nam cã mét sè t¸c gi¶ nghiªn cøu kÕt x-¬ng bªn trong b»ng ®inh néi tuû<br /> cã chèt cho c¶ g·y hë ®é III A, nh-ng sè liÖu ch-a nhiÒu. Chóng t«i cho r»ng g·y hë ®é IIIA<br /> nªn c¾t läc kü vµ kÕt x-¬ng b»ng khung cè ®Þnh ngoµi, nÕu ng¹i khung cè ®Þnh ngoµi cång<br /> kÒnh, v-¬ng vÝu cã thÓ gi÷ khung ®Õn khi liÒn vÕt th-¬ng th¸o khung sau 2 - 3 tuÇn vµ tiÕp<br /> theo ®ã l¹i kÕt x-¬ng bªn trong.<br /> C¸c BN cã vÕt th-¬ng g·y hë rÊt nhá nh-ng trªn phim X quang th× ®-êng g·y l¹i phøc<br /> t¹p, cã khi lµ g·y nhiÒu m¶nh hoÆc g·y ba ®o¹n…, chóng t«i vÉn xÕp lo¹i vµ chØ ®Þnh theo<br /> g·y hë ®é II.<br /> <br /> 2. Thêi ®iÓm mæ.<br /> - 8 BN được phẫu thuật trong ph¹m vi 6 giờ ®Çu (10,81% BN), ®©y lµ thêi ®iÓm tèt nhÊt<br /> ®Ó mæ cÊp cøu. Lóc nµy vÕt th-¬ng g·y hë vÒ mÆt lý thuyÕt, ®ang cßn trong giai ®o¹n «<br /> nhiÔm, c¸c vi khuÈn g©y bÖnh cã mÆt t¹i vÕt th-¬ng ch-a nh©n lªn vµ ph¸t sinh ®éc tè.<br /> - 21 BN mổ tõ giê thø 7 ®Õn giê thø 12: thùc tÕ l©m sµng cã nhiÒu BN khi vµo tíi bÖnh<br /> viÖn ®· ≤ 6 giê. Tuy nhiªn, c¸c BN nµy ®· ®-îc tuyÕn tr-íc dïng kh¸ng sinh vµ t¹i chç vÕt<br /> th-¬ng dän s¹ch, ch-a cã c¸c biÓu hiÖn tÊy ®á, ch¶y dÞch h«i th× cã thÓ chØ ®Þnh mæ c¾t läc<br /> vÕt th-¬ng vµ kÕt x-¬ng b»ng ®inh cã chèt. MÆc dï BN mæ muén chóng t«i vÉn thÊy nªn<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 9<br /> thËn träng vµ chØ khi mæ vµo míi quyÕt ®Þnh lµ ®ãng ®inh cã chèt hay kh«ng. V× vËy, ®èi víi<br /> g·y hë khi mæ cÊp cøu cÇn chñ ®éng chuÈn bÞ nhiÒu ph-¬ng ¸n[4]. §Ó b¶o ®¶m an toµn<br /> cho BN mæ muén, chóng t«i ®Òu ®Ó më vÕt th-¬ng, kh«ng kh©u kÝn, ®îi sau 3 - 5 ngµy khi<br /> vÕt th-¬ng s¹ch vµ c¼ng ch©n ®ì s-ng nÒ sÏ kh©u vÕt mæ hoÆc th¾t chØ chê.<br /> - 43 BN mæ muén sau 4 - 10 ngµy: c¸c BN nµy tr-íc ®ã ®· mæ cÊp cøu c¾t läc vÕt<br /> th-¬ng, cè ®Þnh æ g·y b»ng m¸ng bét hoÆc kÐo liªn tôc vµ dïng kh¸ng sinh phæ réng liÒu<br /> cao. ChØ quyÕt ®Þnh ch¾c ch¾n khi kiÓm tra theo dâi vÕt th-¬ng hµng ngµy kh«ng thÊy biÓu<br /> hiÖn nhiÔm khuÈn t¹i vÕt th-¬ng. Chóng t«i cho r»ng c¸ch ®Ó tr× ho·n sau 5 - 10 ngµy míi<br /> kÕt x-¬ng bªn trong cã nhiÒu ®iÓm hîp lý v×: khi míi g·y, trong nh÷ng giê ®Çu, viÖc ®¸nh<br /> gi¸ th-¬ng tæn khã cã thÓ tuyÖt ®èi chÝnh x¸c, lùa chän vµ chuÈn bÞ c¸c dông cô kÕt x-¬ng<br /> ngay trong lóc nµy dÔ cã nh÷ng thiÕu sãt. ViÖc c¾t läc vÕt th-¬ng lµm m¸ng bét vµ dïng<br /> kh¸ng sinh phæ réng liÒu cao ngay tõ nh÷ng giê ®©u nh- vËy vÉn b¶o ®¶m yªu cÇu chèng<br /> nhiÔm khuÈn. Tû lÖ biÕn chøng nhiÔm khuÈn ë nhãm mæ ®ãng ®inh tr× ho·n sau 4 - 10<br /> ngµy thÊp h¬n nhãm mæ cÊp cøu, cho thÊy viÖc chØ ®Þnh mæ tr× ho·n lµ hîp lý.<br /> Như vậy, bªn cạnh vấn đề ph©n độ g·y hở th× thời gian cũng lµ yếu tố rất quan trọng<br /> cÇn chó ý khi lựa chọn phương ph¸p kết xương. Karlstrom G., Olerud S., Gustilo R.B [6]…<br /> đều cho rằng chỉ nªn kết xương bªn trong cho c¸c g·y hë ®é I, ®é II đến sớm trước 6 giờ,<br /> đến muộn hơn nªn c©n nh¾c kü, nÕu nghi ngê nªn chän ph-¬ng ph¸p cè ®Þnh ngoµi.<br /> <br /> 3. Kü thuËt xö trÝ vÕt th-¬ng g·y hë.<br /> - Kü thuËt xö trÝ vÕt th-¬ng g·y hë ®ãng vai trß quan träng ®èi víi viÖc phßng chèng biÕn<br /> chøng nhiÔm khuÈn. Khi xö trÝ cÊp cøu, lu«n tu©n thñ nguyªn t¾c c¾t läc triÖt ®Ó tæ chøc dËp<br /> n¸t, lÊy bá m¸u tô, t-íi röa vµ dÉn l-u. C¸c tr-êng hîp vÕt th-¬ng rÊt nhá, sau khi c¾t läc<br /> mÐp vÕt th-¬ng, thùc hiÖn n¾n kÝn kh«ng më vµo æ g·y råi ®ãng ®inh lu«n. Sau khi kÕt<br /> x-¬ng, kiÓm tra vµ c¾t läc kü vÕt th-¬ng, lóc nµy æ g·y ®· ®-îc n¾n chØnh vµ cè ®Þnh v÷ng<br /> nªn viÖc c¾t läc vÕt th-¬ng sÏ chñ ®éng vµ thuËn lîi h¬n, nhÊt lµ BN g·y cã m¶nh rêi, g·y<br /> 3 ®o¹n.<br /> - VÒ kü thuËt ®ãng ®inh cã chèt: chóng t«i dïng lo¹i ®inh SIGN do hiÖp héi SIGN s¶n<br /> xuÊt vµ cung cÊp. §inh cã kÌm theo bé dông cô ®Ó hç trî viÖc ®ãng ®inh vµ b¾t vÝt chèt. Do<br /> ®inh SIGN lµ ®inh trßn, ®Æc vµ rÊt cøng, nªn chän cì ®inh nhá h¬n ®-êng kÝnh mòi khoan 1<br /> sè, lµm nh- vËy võa dÔ ®ãng võa tr¸nh háng dông cô. Sö dông khoan èng tuû môc ®Ých lµ<br /> x¸c ®Þnh chÝnh x¸c ®-êng kÝnh èng tuû ®Ó chän ®inh chø kh«ng ph¶i víi môc ®Ých khoan<br /> èng tuû ®Ó ®ãng ®inh cho ch¾c nh- mét sè t¸c gi¶ th-êng lµm, nh- vËy cã thÓ coi lµ ®ãng<br /> kh«ng khoan èng tuû [2].<br /> <br /> <br /> KÕt luËn<br /> <br /> Qua ®iÒu trÞ 72 BN víi 74 æ g·y hë ®é I, ®é II 2XCC b»ng ®ãng ®inh néi tuû SIGN,<br /> ph-¬ng ph¸p nµy ®· cho kÕt qu¶ kh¶ quan. Tû lÖ liÒn vÕt th-¬ng vÕt mæ kú ®Çu 87,5%,<br /> biÕn chøng nhiÔm khuÈn n«ng 11,11% vµ biÕn chøng nhiÔm khuÈn s©u 1,39%. KÕt qu¶<br /> liÒn x-¬ng vµ phôc håi chøc n¨ng rÊt tèt 86,95%, kÕt qu¶ tèt 10,87% vµ kÕt qu¶ trung b×nh<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 10<br /> 2,18%, kh«ng cã kÕt qu¶ kÐm. Nhãm mæ ®ãng ®inh tr× ho·n sau g·y hë tõ 4 - 10 ngµy cã tû<br /> lÖ liÒn vÕt mæ vÕt th-¬ng kú ®Çu cao h¬n nhãm mæ cÊp cøu trong 12 giê ®Çu.<br /> <br /> Tµi liÖu tham kh¶o<br /> <br /> 1. §Æng Kim Ch©u , Ng« V¨n Toµn. NhËn xÐt vÒ ®iÒu trÞ cÊp cøu g·y hë 2XCC víi 198 tr-êng hîp<br /> theo dâi trong 3 n¨m (1988-1991). Héi th¶o chÊn th-¬ng chØnh h×nh ViÖt - Mü lÇn thø nhÊt, 1994, tr.<br /> 35.<br /> <br /> 2. NguyÔn V¨n ChiÕn. §¸nh gi¸ kÕt qu¶ ®iÒu trÞ g·y kÝn th©n 2XCC b»ng ®ãng ®inh néi tuû t¹i<br /> BÖnh viÖn Qu©n ®oµn 4. LuËn v¨n tèt nghiÖp B¸c sü chuyªn khoa CÊp 2 ChÊn th-¬ng chØnh h×nh,<br /> Häc viÖn Qu©n y. 2008.<br /> <br /> 3. Ph¹m V¨n C-êng. §¸nh gÝa kÕt qu¶ ®iÒu trÞ phÉu thuËt cÊp cøu g·y hë 2XCC t¹i BÖnh viÖn<br /> 103. LuËn v¨n Th¹c sü Y häc. HVQY. 2005.<br /> <br /> 4. NguyÔn ThÕ §iÖp. §¸nh gÝa kÕt qu¶ ®iÒu trÞ phÉu thuËt g·y hë 2XCC b»ng ph-¬ng ph¸p ®ãng<br /> ®inh néi tuû cã chèt t¹i BÖnh viÖn 103. LuËn v¨n Th¹c sü Y häc. HVQY. 2005.<br /> <br /> 5. Ph¹m TuyÕt Ngäc. §¸nh gi¸ kÕt qu¶ ®iÒu trÞ g·y kÝn 2XCC b»ng ph-¬ng ph¸p ®ãng ®inh néi<br /> tuû kÝn cã chèt t¹i BÖnh viÖn103. LuËn v¨n Th¹c sü Y häc. HVQY. 2005.<br /> <br /> 6. Bhandari M., Guyatt G.H., Schemitsch E.H. Treatment of open fractures of the tibia. J. Bone<br /> Joint Surg (Br. 2001 Jan), 83 (1), pp.62- 68.<br /> <br /> 7. Huten D. , Duparc J. Techniques d’osteosynthese des fractures diaphysaires de jambe chefl adulte.<br /> Encycl. Med. Chir. (Paris -France) Techniques chirugicale. Orthopedie traumatologie. 1972, 44870,<br /> pp.1-18.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 11<br />