intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

NHÀ TUỲ ĐƯỜNG VÀ CÁC CUỘC KHỞI NGHĨA (603-939) 2

Chia sẻ: Cao Thi Nhu Kieu | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:7

99
lượt xem
9
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

NHÀ TUỲ ĐƯỜNG VÀ CÁC CUỘC KHỞI NGHĨA (603-939) 2 Họ Khúc dấy nghiệp - Khúc Thừa Dụ (906-907) Nǎm Đinh Mão (907) nhà Đường mất ngôi, nhà Hậu Lương, Hậu Đường, Hậu Tấn, Hậu Hán, Hậu Chu tranh nhau làm vua, mỗi nhà mấy nǎm, gọi là đời Ngũ quý hay Ngũ đại. Nhân cơ hội ấy, ở Giao Châu có Khúc Thừa Dụ quê ở Cục Bồ (Ninh Thanh, Hải Dương) là một họ lớn nổi dậy lãnh đạo nhân dân Giao Châu, khôi phục quyền tự chủ của đất nước. Khúc Thừa Dụ vốn là một hào...

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: NHÀ TUỲ ĐƯỜNG VÀ CÁC CUỘC KHỞI NGHĨA (603-939) 2

  1. NHÀ TUỲ ĐƯỜNG VÀ CÁC CUỘC KHỞI NGHĨA (603-939) 2 Họ Khúc dấy nghiệp - Khúc Thừa Dụ (906-907) Nǎm Đinh Mão (907) nhà Đường mất ngôi, nhà Hậu Lương, Hậu Đường, Hậu Tấn, Hậu Hán, Hậu Chu tranh nhau làm vua, mỗi nhà mấy nǎm, gọi là đời Ngũ quý hay Ngũ đại. Nhân cơ hội ấy, ở Giao Châu có Khúc Thừa Dụ quê ở Cục Bồ (Ninh Thanh, Hải Dương) là một họ lớn nổi dậy lãnh đạo nhân dân Giao Châu, khôi phục quyền tự chủ của đất nước. Khúc Thừa Dụ vốn là một hào phú, tính khoan hoà, hay thương người, được dân chúng kính phục. Nǎm 905, Khúc Thừa Dụ mộ quân tiến công thành Tống Bình (Hà Nội) đuổi giặc về nước rồi tự xưng là Tiết độ sứ. Thế cùng, nhà Đường buộc phải công nhận Khúc Thừa Dụ là người đứng đầu đất Việt. Ngày 7 tháng 2 nǎm Bính Dần (906), vua Đường phong cho ông Tĩnh Hải quận tiết độ sứ tước Đồng bình chương sự. Khúc Thừa Dụ phong cho con là Khúc Hạo chức "Tĩnh Hải hành quân Tư mã quyền tri lưu hậu", chức vụ chỉ huy quân đọi và sẽ thay thế cha.
  2. Khúc Thừa Dụ làm Tiết độ sứ được non một nǎm thì mất ngày 23-7 nǎm Đinh Mão (907), giao quyền lại cho con là Khúc Hạo. Khúc Hạo (907-917) Nối nghiệp cha, Khúc Hạo đề ra nhiều cải cách quan trọng nhằm xây dựng một nền tảng độc lập, thống nhất của dân tộc. Khúc Hạo chia cả n ước thành 5 cấp hành chính: lộ, phủ, châu, giáp, xã. Cả nước lúc đó có 314 giáp. Suốt thời Bắc thuộc, chưa lúc nào bọn đô hộ nắm được các tổ chức cơ sở ấy. Có thể xem Khúc Hạo l à người đầu tiên xây dựng được hệ thống chính quyền thống nhất từ trung ương đến địa phương. Cùng thời gian này là Lưu ẩn ở Quảng Châu đóng phủ trị ở Phiên Ngung được 4 nǎm thì mất. Em là Lưu Cung lên thay. Được ít lâu, nhân bất bình với nhà Hậu Lương, Lưu Cung tự xưng đế, đặt quốc hiệu là Đại Việt. Đến nǎm Đinh Sửu (917) cải quốc hiệu là Nam Hán. Khúc Thừa Mỹ Nǎm Đinh Sửu (917) Khúc Hạo mất, truyền ngôi lại cho con l à Khúc Thừa Mỹ. Khúc Thừa Mỹ nhận chức Tiết độ sứ của nh à Lương, chứ không thần phục nhà nam Hán. Vua Nam Hán mu ốn bành trướng lãnh thổ nhân cơ hội ấy nǎm Quý Mùi
  3. (923) sai tướng là Lý Khắc Chính đem quân sang bắt được Khúc Thừa Mỹ rồi sai Lý Tiến sang làm Thứ sử cùng Lý Khắc Chính giữ Giao Châu. Dương Đình Nghệ và Kiều Công Tiễn (931-938) Nǎm Tân Mão (931), Dương Đình Nghệ, một tướng của Khúc Hạo ở đất A'i Châu (Thanh Hoá), mộ quân đánh đuổi Lý Khắc Chính và Lý Tiến, chiếm thành Đại La, tự xưng làm Tiết độ sứ. Được 6 nǎm, Dương Đình Nghệ bị người nha tướng là Kiều Công Tiễn, hào tướng đất Phong Châu giết hại để đoạt chức Tiết độ sứ. Nền độc lập mới giành được sau đêm trường Bắc thuộc lại bị đe doạ. Triều Ngô (939-965) Ngô Quyền phá quân Nam Hán tiền Ngô Vương (939-944) Ngô Quyền là bộ tướng của Dương Đình Nghệ sinh ngày 12 tháng 3 nǎm Đinh Tỵ (897) ở Đường Lâm (Ba Vì, Hà Tây). Cha Ngô Quyền là Ngô Mân, một hào trưởng có tài. Lớn lên trên quê hương có truy ền thống bất khuất, nơi sản sinh và nuôi dưỡng người anh hùng dân tộc Phùng Hưng, Ngô Quyền sớm tỏ rõ chí khí phi thường hiếm thấy. Vì có tài nên Dương Đình Nghệ giao cho Ngô Quyền cai quản đất A'i Châu và gả con gái cho. Trong 5 nǎm (934-938), Ngô Quyền đã đem lại yên vui cho đất A'i Châu, tỏ rõ là người có tài đức.
  4. Khi Dương Đình Nghệ bị Kiều Công Tiễn giết hại, và vua Nam Hán là Lưu Cung cho con là Vạn vương Hoằng Tháo đem quân sang xâm l ược nước ta, Ngô Quyền đã nhanh chóng tập hợp lực lượng để trừ nội phản, diệt ngoại xâm. Tháng 12 nǎm Mậu Tuất (938) các chiến thuyền của giặc hùng hổ vượt biển tiến vào sông Bạch Đằng. Chúng nghênh ngang tràn vào trận địa mai phục của Ngô Quyền. Bị đánh bất ngờ nên chỉ trong một thời gian rất ngắn thuyền giặc bị đắm gần hết, quân giặc bị chết quá nửa, máu chảy loang đỏ khúc sông, Hoằng Tháo cũng bị đâm chết tại trận. Sau chiến thắng, Ngô Quyền xưng vương, bãi bỏ chức Tiết độ sứ, đóng đo ở Cổ Loa (Hà Nội). Để củng cố trật tự triều chính, Ngô Quyền đặt ra các chức quan vǎn võ, quy định nghi lễ trong triều. Đáng tiếc, thời tại ngôi của Ngô Quyền quá ngắn ngủi, chỉ được 6 nǎm (939-944) thì mất, thọ 47 tuổi. Dương Tam Kha Thời trẻ, Ngô Quyền lấy con gái D ương Đình Nghệ. Khi Ngô Quyền lên ngôi vua, Dương Thị được lập làm Vương hậu. Khi sắp mất, Ngô V ương uỷ thác con là Ngô Xương Ngập cho Dương Tam Kha là em Dương Hậu. Lợi dụng cháu còn nhỏ, Dương Tam Kha cướp ngôi của cháu, tự xưng là Bình Vương. Ngô Xương Ngập
  5. thấy biến, chạy trốn vào sang Nam Sách (Hải Dương) vào ẩn ở nhà Phạm Lệnh Công. Dương Tam Kha sai quân đi đuổi bắt, Phạm Lệnh Công đem X ương Ngập trốn trong núi. Dương Tam Kha bắt em Xương Ngập là Ngô Xương Vǎn nuôi làm con nuôi.. Nǎm Canh Tuất (950) nhân có loạn ở Sơn Tây, Dương Tam Kha sai Ngô Xương Vǎn cùng tướng Dương Cát Lợi và Đỗ Cảnh Thạc đem quân đi đánh. Đến Từ Liêm, Ngô Xương Vǎn mưu với hai tướng đem quân trở về bắt D ương Tam Kha. Ngô Xương Vǎn nghĩ tình cậu cháu không nỡ giết chỉ giáng Tam Kha xuống làm Chương Dương công. Hậu Ngô vương (950-965) Ngô Xương Vǎn gạt bỏ Dương Tam Kha xưng là Nam Tấn vương và sai người tâm phúc đi đón anh là Ngô Xương Ngập về cùng trông coi việc nước. Ngô Xương Ngập xưng là Thiên Sách vương. Cả hai anh em đều là vua, sử gọi là Hậu Ngô vương. Làm vua được ít lâu, Thiên Sách vương nghĩ cách trừ Nam Tấn vương để một mình làm vua. Âm mưu đó chưa kịp thi hành thì nǎm Giáp Dần (954) Thiên Sách vương mất.
  6. Đến lúc này, thì lực nhà Ngô ngày một suy yếu, thổ hào các nơi xưng là sứ quận ra sức chống đối buộc Nam Tấn V ương phải thân ch inh đi đánh dẹp. Nǎm Â't Sửu (965), trong một trận giao chiến ở Thái Bình, Nam Tấn vương không may bị bắn chết, làm vua được 15 nǎm. Con Thiên Sách vương là Ngô Xương Xí nối nghiệp lên làm vua về giữ đất Bình Kiều (Thanh Hoá). Như vậy, triều Ngô bắt đầu từ Ngô Quyền, qua Ngô Xương Ngập, Ngô Xương Vǎn đến Ngô Xương Xí, truyền được 3 đời, kéo dài 26 nǎm. Đến Ngô Xương Xí trong nước có cả thảy 12 sứ quân, gây ra loạn lạc nồi da nấu thịt kéo d ài hơn 20 nǎm. 12 sứ quan đó là: 1. Ngô Xương Xí, giữ Bình Kiều (Triệu Sơn, Thanh Hoá) 2. Đỗ Cảnh Thạc giữ Đỗ Động Giang (Thanh Oai, Hà Tây) Trần Lãm giữ Bố Hải Khẩu (Kỳ Bố, Thái Bình) 3. Kiều Công Hãn giữ Phong Châu (Bạch Hạc, Phú Thọ) 4. Nguyễn Khoan giữ Tam Đái (Vĩnh Tường, Vĩnh Phúc) 5. Ngô Nhật Khánh giữ Đường Lâm (Phúc Thọ, Hà Tây) 6. Lý Khê giữ Siêu Loại (Thuận Thành, Bắc Ninh) 7. Nguyễn Thủ Tiệp giữ Tiên Du (Bắc Ninh) 8.
  7. Lữ Đường giữ Tế Giang (Vǎn Giang, H ưng Yên) 9. Nguyễn Siêu giữ Tây Phù Liệt (Thanh Trì, Hà Nội) 10. Kiều Thuận giữ Hởi Hồ (Cẩm Khê, Phú Thọ) 11. Phạm Bạch Hổ giữ Đằng Châu (Hưng Yên) 12. Những sứ quân ấy cứ đánh lẫn nhau, nhằm bành trướng thế lực khiến cho nhân dân vô cùng khổ sở. Về sau, Đinh Bộ Lĩnh ở Hoa Lư dẹp loạn sứ quân, quy giang sơn về một mối, lập nên cơ nghiệp nhà Đinh.
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2