Nhân giống các giống lan Mokara cắt cành tại Nghệ An

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:4

Thêm vào BST

Báo xấu

52
lượt xem 0
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài viết này trình bày kết quả học tập kinh nghiệm, chuyển giao công nghệ nhân giống và trồng thâm canh các loại lan Mokara cắt cành; kết quả xây dựng mô hình thử nghiệm sản xuất cây giống các loại lan Mokara.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Nhân giống các giống lan Mokara cắt cành tại Nghệ An

HOẠT ĐỘNG KH-CN NHÂN GIỐNG CÁC GIỐNG LAN MOKARA CẮT CÀNH TẠI NGHỆ AN n Nguyễn Thị Ngọc Trung tâm Ứng dụng TB KH&CN Nghệ An I. ĐẶT VẤN ĐỀ vốn đầu tư ban đầu khá cao song cho thu nhập cao và ổn Hoa lan là một loài hoa đẹp có giá trị kinh định, ít công lao động. Theo báo cáo của Trung tâm Ứng tế cao, được trồng với số lượng lớn ở một số dụng Công nghệ sinh học Đồng Nai, lợi nhuận hàng năm địa phương có điều kiện thuận lợi. Tại Nghệ thu được khoảng 80 triệu đồng/1.000m2. Từ hiệu quả của An, việc trồng hoa lan theo hướng công nghệ mô hình trồng lan tại Đồng Nai, kết hợp với các yếu tố cao đã được nghiên cứu và thử nghiệm ở nhiều thuận lợi để phát triển mô hình sản xuất hoa lan tại Nghệ địa phương trong thời gian qua. Một số giống An như điều kiện tự nhiên, đất đai, giao thông, thương hoa có thể trồng được trong điều kiện nhiệt đới mại, dịch vụ…, Sở Khoa học và Công nghệ Nghệ An đã ẩm như: Dendrobium, Mokara, Cattleya, giao cho Trung tâm Ứng dụng tiến bộ khoa học và công Vanda, Oncium… Trong đó, hoa lan cắt cành nghệ Nghệ An triển khai thực hiện dự án “Ứng dụng tiến thuộc nhóm Mokara có diện tích trồng lớn nhất bộ khoa học công nghệ hoàn thiện quy trình sản xuất thử và có tỷ suất lợi nhuận khá cao. Hàng năm, nghiệm các giống lan Mokara cắt cành tại Nghệ An”. ngoài nguồn hoa tươi sản xuất trong nước, II. KẾT QUẢ THỰC HIỆN nguồn hoa tươi nhập khẩu chiếm tỷ lệ khoảng 1. Kết quả học tập kinh nghiệm, chuyển giao công 70%. Vì vậy, hoa lan là một trong những đối nghệ nhân giống và trồng thâm canh các loại lan tượng cây trồng phù hợp với tình hình phát Mokara cắt cành triển nông nghiệp đô thị, mang lại hiệu quả Dự án đã tổ chức đoàn học tập kinh nghiệm, tham kinh tế và cải thiện mỹ quan môi trường. quan mô hình giống và sản xuất các giống lan Mokara Thực tế cho thấy, so với các mô hình sản cắt cành tại Trung tâm Ứng dụng Công nghệ sinh học xuất các loại cây trồng khác, trồng hoa lan có Đồng Nai. SỐ 11/2017 Tạp chí [1] KH-CN Nghệ An
HOẠT ĐỘNG KH-CN Sau khi được các chuyên gia của Trung tâm Ứng 2. Kết quả xây dựng mô hình thử nghiệm sản dụng Công nghệ sinh học Đồng Nai chuyển giao xuất cây giống các loại lan Mokara các quy trình sản xuất nhân giống, trồng thâm canh, Ngày 24/10/2015, nhóm thực hiện tiến hành phòng trừ sâu bệnh cho các loài lan Mokara phù trồng 1.000 cây giống mẹ (chiều cao 1-1,2m) trên hợp với điều kiện Nghệ An, các kỹ thuật viên đã diện tích mô hình sản xuất giống. Tiến hành chăm nắm bắt được lý thuyết, hiểu rõ khái niệm và những sóc để nhân giống, quá trình thực hiện như sau: nguyên tắc cơ bản trong việc nhân giống cũng như - Trước khi cắt ngọn hoặc chồi khoảng 2 tháng, sử các kỹ thuật cắt cành lan Mokara. Mặc dù lần đầu dụng phân bón có hàm lượng kali cao (Rong biển, tiên được đào tạo kiến thức về sản xuất thử nghiệm Bio trùn quế 03) và bổ sung chất kích thích ra rễ các giống lan Mokara cắt cành nhưng các kỹ thuật (Rootplex, Vitamin B1) nhằm giúp phần ngọn giống viên đã tiếp thu tốt các kiến thức. Điều quan trọng và phần cây mẹ chắc khỏe, nấm bệnh khó xâm nhập là họ hiểu được tầm quan trọng và những công việc vào vết thương sau khi cắt, đồng thời kích thích mầm cần làm trong công tác phòng trừ sâu bệnh. Học rễ phân hóa sớm. Phun định kỳ 1 tuần/lần. viên cũng nhận thức được việc theo dõi, ghi chép - Tiêu chuẩn cắt giống: Cây có bộ rễ khỏe, rễ nhật ký sản xuất và thử nghiệm các giống lan nhiều, lá xanh, không bị sâu bệnh sẽ được cắt nhân Mokara có vai trò quan trọng trong việc thành công giống. Phần hom giống sau khi cắt khỏi cây mẹ có của dự án. chiều cao từ 30-50cm. Hom giống có ít nhất 1 rễ. Ngoài ra, học viên còn được hướng dẫn thực Trong 02 năm thực hiện dự án đã thu được 01 đợt hành ngay trên nhà lưới trồng lan tại Trại Thực cắt ngọn giống và 02 đợt cắt chồi với số lượng như nghiệm về kỹ thuật cắt cành, cắt hoa lan Mokara... bảng sau: Bảng 1. Kết quả theo dõi khả năng sinh trưởng và phát triển của các giống gốc Số lượng Số Số lượng Tỷ lệ Số chồi Tổng Tỷ lệ ngọn giống Chồi Tổng Giống cây ban lượng ngọn loại conTB/ ngọn và (%) số chồi đầu cây sống Loại 1 Loại 2 1 (%) Loại 1 Loại 2 cây chồi M. Bangkhutien 150 148 98,70 132 16 89,19 564 91 655 4,43 803 M. Full Moon 150 145 96,70 108 37 74,48 350 87 437 3,01 582 M. Mutation 300 295 100,00 192 103 65,08 547 145 692 2,35 987 M.Deart Heart 200 200 100,00 182 18 91,00 765 65 830 4,15 1.030 M. Dinah Shore 200 200 100,00 186 14 93 774 42 816 4,08 1.016 Tổng 1.000 988 800 188 3.000 430 3.430 4.418 - Đối với cây mẹ, sau khi cắt ngọn, cần phun - Thời kỳ đầu xuống giống, cây đang bị mất sức thuốc nấm để xử lý vết cắt, tránh làm cho cây mẹ nên rất cần dinh dưỡng để phục hồi bộ rễ. Sử dụng bị nhiễm bệnh. Ngoài ra cần chú ý tới chế độ dinh các loại phân bón lá có hàm lượng đạm cao kết hợp dưỡng cho cây bằng cách tăng cường loại phân có cùng chất kích thích ra rễ để cây nhanh ra rễ và lá hàm lượng đạm cao như NPK 30-10-10 hoặc phân mới. Lần lượt phun luân phiên như sau: bón lá Bio trùn quế 01 kết hợp với các chất kích NPK 30-10-10/30-10-10 /BiO 01/ 20-20-20, liều thích ra rễ (Rootplex, Vitamin B1, Terasorb-4), để lượng 1g/1 lít nước, đồng thời kết hợp luân phiên cây nhanh phục hồi và phát sinh chồi con. với chất kích thích ra rễ (Terasorb 4, Vitamin B1, - Đối với cây con: Trước khi đem trồng phải Rootplex…), liều lượng 1g/1lít nước trong mỗi lần phòng trừ nấm bệnh, kích ra rễ cho cây trước khi phun phân. Định kỳ phun 3-4 ngày/ lần. Lưu ý đối xuống giống. với cây con được trồng từ ngọn thường phân hóa - Dùng dây nilon bó từ 5-10 cây và ngâm vào mầm hoa, tuy nhiên toàn bộ mầm hoa trong giai nước có pha thuốc trừ nấm vicarben theo hướng đoạn này phải cắt bỏ để cây tập trung dinh dưỡng dẫn 1ml/1lít nước/5 cây, nhúng vào cho ướt đều tăng trưởng. và vớt ra treo ngược cho ráo nước, sau đó Kết quả thực hiện dự án cho thấy, mô hình sản xuống giống. xuất giống đã thu được tổng 4.418 cây giống (ngọn, SỐ 11/2017 Tạp chí [2] KH-CN Nghệ An
HOẠT ĐỘNG KH-CN chồi). Qua quá trình theo dõi tỷ lệ sống, khả năng chồi/cây. Sau khi cây thành thục mỗi năm thu hoạch nhân giống, hệ số nhân chồi có thể thấy, trong 5 được 2 đợt cây giống. giống lan thử nghiệm tại mô hình có 3 giống là M. 3. Kết quả xây dựng mô hình sản xuất thử Bangkhutien, M. Deart Heart và M. Dinah Shore là nghiệm thâm canh các loại lan Mokara phù hợp với điều kiện Nghệ An. Các giống này có Sau 2 năm thực hiện dự án mô hình trồng thâm canh hệ số nhân giống trung bình cao từ 4,08-4,43 các loại lan Mokara đã thu được kết quả bảng sau: Bảng 2. Kết quả thu hoạch hoa cắt cành Tên giống Cành loại 1 Cành loại 2 Cành loại 3 Tổng M. Bangkhutien 1.585 141 499 2.225 M. Full Moon 652 394 256 1.302 M. Mutation 526 184 0 710 M.Deart Heart 1.532 65 338 1.935 M. Dinah Shore 1.766 294 268 2.328 Tổng 6.061 1.078 1.361 8.500 Trong thời gian thực hiện, dự án đã thu III. HIỆU QUẢ KINH TẾ - XÃ HỘI được 8.500 cành hoa lan Mokara các loại. 1. Hiệu quả về mặt kinh tế Trong đó, số lượng cành loại 3 chiếm 22%, Sau khi trồng, cây lan Mokara tăng trưởng chiều cao chủ yếu thu hoạch lứa hoa đầu tiên (6-7 và ra hoa liên tục nên thường xuyên cung cấp sản phẩm tháng sau trồng). Những cành này thường bị hoa cắt cành. Khi xử lý nhân giống cắt ngọn, trên gốc sâu bệnh, còi cọc, hoa ít, chiều dài cành hoa mẹ để lại 1 chồi con và được coi như là một cây giống. ngắn không đạt tiêu chuẩn ra thị trường nên Cây này phát triển và ra hoa. Do đó trong thời gian thực thường cắt bỏ để không làm ảnh hưởng đến hiện dự án, khi tính toán giá trị còn lại của vườn lan thì sự sinh trưởng và phát triển của cây. Kết quả cây giống trong vườn coi như còn nguyên giá trị ban đầu theo dõi chiều dài cành hoa, số lần ra hoa, số (thực tế giá trị còn cao hơn 1,5-2 lần ban đầu). Đây là hoa/ cành cho thấy, trong 5 giống lan Mokara một ưu thế nổi bật của hoa lan Mokara. trồng thử nghiệm tại mô hình có 3 giống phù - Chi phí đầu tư vườn lan trong dự án: sau 24 tháng hợp với điều kiện trồng thâm canh ở Nghệ thực hiện, dự án đã thu được lợi nhuận. Trên thực tế, An là M. Bangkhutien, M. Deart Heart và chi phí ban đầu cho xây dựng nhà lưới và mua cây M. Dinah Shore. giống khá cao. Do đó, có thể xem xét lựa chọn giải Xử lý cây giống Xuống giống Thu hoạch hoa SỐ 11/2017 Tạp chí [3] KH-CN Nghệ An
HOẠT ĐỘNG KH-CN pháp đầu tư xây dựng nhà lưới với mức độ hợp lý - Đã chọn lọc giống thích nghi trong điều kiện và chủ động nguồn vốn ban đầu bằng biện pháp Nghệ An: Kết quả đánh giá tình hình sinh trưởng, cắt ngọn nhân giống. Tuy nhiên, xét về lâu dài và phát triển, khả năng chống chịu của 5 giống lan mức độ bền vững thì mô hình mang lại hiệu quả trồng thử nghiệm, bước đầu chọn lọc được 4 giống cao và ổn định. lan Mokara (M. Bangkhutien, M. Dear Heart, M. 2. Hiệu quả về mặt xã hội Dian Shore, M. Mutation) có khả năng thích nghi - Dự án được triển khai góp phần tạo thêm công tốt tại Nghệ An, khả năng cho hoa nhiều, đẹp. Ngoài ăn việc làm cho người nông dân trên địa bàn. Bên ra giống M.full Moon rata được thị trường ưa cạnh đó, việc ứng dụng các kỹ thuật tiên tiến góp chuộng nhưng ra hoa chậm nên khi lập vườn trồng phần nâng cao năng suất, chất lượng và hiệu quả nên cơ cấu giống với số lượng ít để tránh ảnh hưởng kinh tế của sản xuất, góp phần phát triển sản xuất thu nhập chung của vườn. nông nghiệp nói chung và sản xuất rau, hoa nói - Về hiệu quả kinh tế: Mô hình được thực hiện riêng theo hướng bền vững. theo hướng vừa khai thác sản phẩm hoa cắt cành - Việc ứng dụng các kỹ thuật tiên tiến vào sản vừa kết hợp nhân giống mở rộng diện tích. Ngoài xuất, sau khi triển khai sẽ thay đổi tập quán sản xuất ra, dự án còn có ý nghĩa xã hội giúp giải quyết công truyền thống lâu nay của người dân. ăn việc làm 4-5 lao động (lao động phổ thông và lao - Dự án góp phần tạo đa dạng các chủng loại hoa động kỹ thuật). cao cấp trên địa bàn tỉnh Nghệ An, giảm chi phí vận - Đến nay, đơn vị chủ trì là Trung tâm Ứng dụng chuyển từ nơi khác. Tiến bộ Khoa học và Công nghệ Nghệ An đã làm - Giải quyết việc làm cho 1-2 cán bộ kỹ thuật và chủ được công nghệ sản nhân giống và trồng thâm 1-2 lao động phổ thông để thực hiện các khâu kỹ canh các loại lan Mokara cắt cành. Đây là một thành thuật chăm sóc, phòng trừ sâu bệnh nhằm nâng cao công lớn của dự án. Sau khi kết thúc dự án, trung hiệu quả kinh tế mô hình. tâm đang tiếp tục duy trì mô hình tại Trại Thực IV. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ nghiệm, tiếp tục chăm sóc, thu hoạch hoa tươi. Đây 1. Kết luận là mô hình vườn lan Mokara cắt cành đầu tiên tại Sau 2 năm triển khai dự án (tháng 09/2015- Nghệ An được xây dựng, thiết kế khá phù hợp với 09/2017), mặc dù gặp rất nhiều khó khăn trong quá điều kiện thời tiết khu vực. Cơ cấu giống lan trình triển khai nhưng Ban Chủ nhiệm dự án, các cán Mokara phong phú, đa dạng, có trang bị hệ thống bộ kỹ thuật đã nỗ lực và thực hiện đầy đủ, nghiêm túc tưới tự động. Mô hình sẽ là nơi tham quan và học các nội dung hạng mục được phê duyệt. Quá trình tập cho các đơn vị, cá nhân có nhu cầu phát triển triển khai, dự án rút ra một số kết luận như sau: sản xuất lan Mokara cắt cành tại Nghệ An. - Dự án đã tổ chức học tập, tiếp nhận quy trình 2. Kiến nghị công nghệ nhân giống và trồng thâm canh các loại Mặc dù mô hình trồng thâm canh lan Mokara lan Mokara cắt cành gồm 02 đợt cho 5 cán bộ kỹ mang lại hiệu quả kinh tế cao, tuy nhiên người thuật, mỗi đợt 5 ngày. nông dân khó khăn trong đầu tư kinh phí. Vì vậy, - Đã xây dựng mô hình nhân giống các loại lan đề nghị UBND tỉnh, Sở Khoa học và Công nghệ Mokara tại Trại Thực nghiệm Nghi Kim quy mô Nghệ An và các cơ quan ban ngành liên quan xem 500m2. Đã nhân giống được 3.000 cây giống đạt xét và phê duyệt chính sách hỗ trợ, nhân rộng mô tiêu chuẩn xuất vườn. hình trồng lan Mokara trên địa bàn thành phố Vinh - Đã xây dựng được mô hình trồng thâm canh và các vùng phụ cận: Cần có chính sách hỗ trợ về các loại lan Mokara tại Trại Thực nghiệm Nghi giống lan Mokara cho các hộ nông dân; Hỗ trợ về Kim, quy mô 500m2. Thu hoạch được 8.500 cành tập huấn kỹ thuật chăm sóc lan Mokara cắt cành trên hoa lan các loại. địa bàn tỉnh Nghệ An; Đề nghị Sở Khoa học và - Về xây dựng quy trình kỹ thuật: Dự án đã hoàn Công nghệ Nghệ An, UBND tỉnh tiếp tục tạo điều thiện quy trình kỹ thuật trồng và chăm sóc lan kiện cho Trung tâm Ứng dụng Tiến bộ Khoa học và Mokara tại Nghệ An cụ thể cho từng giống có khả Công nghệ Nghệ An theo dõi, đánh giá thêm các năng thích nghi tốt, năng suất cao, đáp ứng yêu cầu chỉ tiêu để hoàn thiện quy trình phù hợp nhất trong thị trường tiêu thụ. điều kiện Nghệ An./. SỐ 11/2017 Tạp chí [4] KH-CN Nghệ An