Nhân một trường hợp túi thừa bàng quang ở nữ

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Phụ bản của Số 3 * 2013 <br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> NHÂN MỘT TRƯỜNG HỢP TÚI THỪA BÀNG QUANG Ở NỮ <br /> Nguyễn Xuân Toàn*, Huỳnh Đắc Nhất**, Lê Việt Hùng*, Trần Ngọc Sinh** <br /> <br /> TÓM TẮT <br /> Mục tiêu: đánh giá việc chẩn đoán và điều trị một trường hợp túi thừa bàng quang ở nữ. <br /> Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: Báo cáo nhân một trường hợp (case report) túi thừa bàng quang <br /> ở nữ được chẩn đoán và điều trị tại bệnh viện Nhân Dân Gia Định tháng 6/2012. <br /> Kết quả: sau khi được phẫu thuật bệnh nhân tiểu thông, hết nhiễm trùng niệu. <br /> Kết luận: Túi thừa bàng quang tuy là bệnh lý thường gặp ở những bệnh nhân có bế tắc đường tiểu dưới <br /> lâu dài nhưng ít gặp ở nữ giới. Việc chẩn đoán và điều trị cũng như phương pháp phẫu thuật chủ yếu dựa vào <br /> kinh nghiệm của phẫu thuật viên và tình huống lâm sàng cụ thể. Ngoài ra chẩn đoán và điều trị nguyên nhân <br /> cũng là một yếu tố không thể thiếu quyết định thành công của điều trị. <br /> Từ khóa: túi thừa bàng quang. <br /> <br /> ABSTRACT <br /> BLADDER DIVERTICULUM IN FEMALE PATIENT: CASE REPORT <br /> Nguyen Xuan Toan, Huynh Dac Nhat , Le Viet Hung,Tran Ngoc Sinh  <br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 17 ‐ Supplement of No 3 ‐ 2013: 273 ‐ 276 <br /> Purpose : To evaluate the diagnosis and treatment of a case of diverticulitis in the female bladder. <br /> Patients  and  Methods:  Report  of  a  case  (case  report)  bladder  diverticulum  in  women  diagnosed  and <br /> treated at the Gia Dinh Peopleʹs Hospital in June / 2012. <br /> Results: After suffering the surgery, patient is stable and recovers from urinary infection. <br /> Conclusion:  Bladder  diverticulum  is  common  in  patients  with  lower  urinary  tract  obstruction  but  less <br /> common in women. The diagnosis and treatment as well as surgical. Methods mainly based on the experience of <br /> the  surgeon  and  the  specific  clinical  situations.  Besides  the  diagnosis,  the  treatment  causes  also  is  an <br /> indispensable factor to the success of treatment. <br /> Key word: bladder diverticula <br /> <br /> ĐẶT VẤN ĐỀ <br /> Túi thừa bàng quang tuy là bệnh lý thường <br /> gặp  ở  những  bệnh  nhân  có  bế  tắc  đường  tiểu <br /> dưới , bàng quang hỗn loạn thần kinh hay ít gặp <br /> hơn do bẩm sinh(1,3). Túi thừa bàng quang ở nữ <br /> giới lại ít gặp hơn. Chỉ định phẫu thuật bao gồm <br /> nhiễm  trùng  niệu  tái  phát,  sỏi,  biến  chứng <br /> đường  tiết  niệu  trên  và  hóa  ác.  Phương  pháp <br /> * <br /> <br /> Khoa Tiết Niệu BV Nhân Dân Gia Định  <br /> <br /> Mục tiêu  <br /> Trình bày đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng <br /> và điều trị của bệnh nhân túi thừa bàng quang. <br /> <br /> ** Đại Học Y Dược TPHCM <br /> <br /> Tác giả liên lạc: BS Nguyễn Xuân Toàn   ĐT: 0914038922  <br /> <br /> Chuyên Đề Thận ‐ Niệu  <br /> <br /> phẫu  thuật  có  thể  trong  bàng  quang,  trong  và <br /> ngoài  bàng  quang,  có  thể  nội  soi  hay  bằng <br /> robot(1,3).  Chúng  tôi  giới  thiệu  kinh  nghiệm  về <br /> chẩn đoán và điều trị túi thừa bàng quang. <br /> <br /> Email: toanxn@gmail.com  <br /> <br /> 273<br /> <br /> Nghiên cứu Y học <br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Phụ bản của Số 3 * 2013<br /> <br /> Thể trạng trung bình. <br /> <br /> ĐỐI TƯỢNG ‐ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU <br /> Chúng tôi báo cáo 1 trường hợp.  <br /> <br /> Da niêm hồng. <br /> <br /> Bệnh nhân:Nguyễn Thị Ngọc Lan, nữ, 60 tuổi. <br /> <br /> Bụng: ấn đau nhẹ hạ vị. <br /> <br /> Nghề nghiệp: hưu trí. <br /> <br /> Chạm thận, rung thận 2 bên (‐). <br /> <br /> Địa  chỉ:  163  Phạm  Ngũ  Lão  P7  Quận  Gò <br /> Vấp, TPHCM. <br /> <br /> Bướu nhú miệng niệu đạo, viêm đỏ #2mm. <br /> <br /> Ngày vào viện: 11/06/2012. <br /> <br /> Thăm hậu môn  và  âm  đạo:  Tử  cung  không <br /> sa. Không có trĩ, không sa trực tràng. <br /> <br /> Lý do vào viện: tiểu gắt, tiểu khó. <br /> <br /> Cận lâm sàng <br /> <br /> Bệnh sử <br /> <br /> Công  thức  máu:  BC  6500k/uL,  N  64,8%,  L <br /> 21,8%. <br /> <br /> Bệnh nhân đến khám vì tiểu gắt buốt, nước <br /> tiểu đục, tiểu khó phải rặn, kèm theo đau bụng <br /> dưới rốn, không sốt, tiêu bình thường. <br /> <br /> HC  4,57T/L,  Hb  139g/L,  Hct  40,7%,  PLT <br /> 348G/L. <br /> <br /> Tiền căn <br /> <br /> Tổng phân tích nước tiểu: Nitrit (+), protêin <br /> 0,75g/L, BC 500/mcL. <br /> <br /> Bản thân: nhiễm trùng tiểu tái đi tái lại. Tăng <br /> huyết áp 10 năm đang điều trị. <br /> Gia đình: chưa ghi nhận bất thường. <br /> <br /> Khám lâm sàng <br /> Sinh  hiệu:  M  80l/ph  HA  110/60mmHg,  T <br /> 37,8C, NT 20l/ph. <br /> Tỉnh, tiếp xúc tốt. <br /> <br /> Cấy  nước  tiểu:  Escherichia  coli,  nhạy <br /> Ertapenem, Imipenem, ESBL (+). <br /> Siêu  âm:  túi  thừa  bàng  quang,  thành  bàng <br /> quang dày 6mm. <br /> CT Scan: bàng quang thành dày không đều <br /> #15cm.  Túi  thừa  vị  trí  8  giờ,  cổ  túi  #3mm,  kt <br /> 90x85x75mm, vách mỏng. <br /> <br />  A <br /> <br /> B <br /> <br /> Hình 1. CT Scan: bàng quang thành dày không đều, túi thừa vị trí 8 giờ <br /> <br /> 274<br /> <br /> Chuyên Đề Thận ‐ Niệu  <br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Phụ bản của Số 3 * 2013 <br /> <br /> Soi bàng quang: Niệu đạo hẹp, đặt máy soi <br /> khó do niệu đạo hẹp, ở miệng niệu đạo có u nhú <br /> #2mm  viêm  đỏ.  Nong  niệu  đạo  bằng  beniqué <br /> đến  số  24Fr.  Soi  vào  thấy  cổ  bàng  quang  hẹp <br /> nhẹ, nước tiểu đục, V tồn lưu #300ml. Niêm mạc <br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> phù nề, nhiều cột hõm. Hai miệng niệu quản vị <br /> trí  5giờ,  7  giờ,  viêm  phù  nề,  phun  nước  tiểu <br /> trong. Vị trí 9 giờ  có  miệng  túi  thừa  #1cm,  đưa <br /> máy  soi  vào  thấy  nước  tiểu  đục  lợn  cợn <br /> nhiều,niêm mạc trơn láng, dung tích lớn <br /> <br />  A <br /> <br />  B <br /> <br /> Hình 2. Soi Bàng Quang <br /> Chẩn đoán trước mổ: túi thừa bàng quang <br /> lớn  nhiễm  trùng,  bướu  miệng  niệu  đạo,  hẹp <br /> niệu đạo. <br /> <br /> Tường trình phẫu thuật <br /> Nội soi bàng quang đặt JJ  2  bên  làm  nòng <br /> an toàn. <br /> Cắt  bướu  nhú  miệng  niệu  đạo,  khâu  bằng <br /> vicryl 3.O. <br /> <br /> A<br /> <br /> Nong  niệu  đạo  đến  28Fr.  Dùng  máy  TURP <br /> 26Fr cắt cổ bàng quang vị trí 5 giờ, dài 1cm. <br /> Rạch  da  đường  Pfannenstiel,  xẻ  dọc  cân  cơ <br /> thẳng bụng vào bàng quang, thành bàng quang <br /> dày.  Mở  bàng  quang,  kéo  đáy  túi  thừa,  cắt  ra <br /> một túi thừa nặng 70gr, khâu túi thừa (xóa đáy). <br /> Đóng  bàng  quang  +  cystostomy  bằng  1  pezzer <br /> 22Fr. Đóng bụng 3 lớp. <br /> <br /> B<br /> <br /> C <br /> <br /> Hình 3. Phẫu thuật cắt túi thừa <br /> <br /> BÀN LUẬN <br /> Túi thừa bàng quang có cấu trúc chỉ gồm lớp <br /> niêm mạc, mô liên kết dưới niêm, một vài sợi cơ <br /> nhỏ và lớp vỏ ngoài vì vậy kém hiệu quả trong <br /> <br /> Chuyên Đề Thận ‐ Niệu  <br /> <br /> việc  co  bóp  tống  xuất  nước  tiểu.  Chẩn  đoán <br /> thường cùng lúc với nhiễm trùng tiểu. Ung thư <br /> trong túi thừa cũng thường có tiên lượng xấu vì <br /> cấu trúc túi thừa không có lớp cơ(5,7). Chẩn đoán <br /> nguyên  nhân  cũng  rất  quan  trọng  để  điều  trị <br /> <br /> 275<br /> <br /> Nghiên cứu Y học <br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Phụ bản của Số 3 * 2013<br /> <br /> triệt  để.  Bệnh  nhân  trên  nguyên  nhân  của  túi <br /> thừa có thể do bế tắc đường ra do hẹp niệu đạo <br /> và  hẹp  cổ  bàng  quang.  Việc  cắt  rộng  cổ  bàng <br /> quang  và  nong  niệu  đạo  sẽ  giúp  giải  quyết <br /> nguyên  nhân.  Tuy  nhiên  cần  theo  dõi  thêm <br /> trong một thời gian dài. <br /> Việc đặt JJ làm nòng giúp tránh tổn thương <br /> niệu  quản  trong  quá  trình  phẫu  thuật  vì  niệu <br /> quản rất dễ tổn thương trong trường hợp phẫu <br /> thuật túi thừa to cũng đã ghi nhận trong y văn <br /> (3). Trong y văn ghi nhận hai cách mổ hở là trong <br /> bàng  quang  và  kết  hợp  trong  và  ngoài  bàng <br /> quang.  Chúng  tôi  chọn  cách  đi  trong  bàng <br /> quang, xóa đáy vết mổ để tránh tụ dịch. Việc bóc <br /> tách  chủ  động  và  có  kiểm  soát  giúp  tránh  tổn <br /> thương  các  cơ  quan  khác  khi  túi  thừa  to,  viêm <br /> dính nhiều(2,6).  <br /> <br /> KẾT LUẬN <br /> Túi thừa bàng quang là bệnh lý không phải <br /> là hiếm gặp, tuy nhiên chưa có báo cáo nhiều tại <br /> Việt Nam về chẩn đoán và điều trị một cách cụ <br /> thể. Việc điều trị dựa vào kinh nghiệm lâm sàng <br /> của  thấy  thuốc  trên  những  trường  hợp  cụ  thể. <br /> Cần có nhiều nghiên cứu hệ thống hơn về bệnh <br /> lý túi thừa, đặc biệt bệnh nguyên vẫn còn là đa <br /> yếu tố. <br /> <br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO <br /> 1.<br /> <br /> Blacklock, <br /> Geddes, <br /> Shaw <br /> (1983). Blacklock AR, Geddes JR, Shaw RE: The  treatment  of <br /> large bladder diverticula. Br J Urol; 55(1):17‐20. <br /> <br /> 2.<br /> <br /> Das,  (1992). Das S: Laparoscopic  removal <br /> diverticulum. J Urol ; 148(6):1837‐1839. <br /> <br /> 3.<br /> <br /> Eric  S.  (2012).  Bladder  and  female  urethral  diverticula,  in <br /> Campbell  –  Walsh  Urology,  edited  by  Wein,  Kavoussi, <br /> Novick,  Partin,  Peters;  Saunder  –  ElServier  publication,  10th <br /> edition, chap 78: 2262 – 2289. <br /> <br /> 4.<br /> <br /> Firstater,  Farkas,  (1977). Firstater M, Farkas A: Transvesical <br /> submucosal  diverticulectomy.  Experience  with  48 <br /> cases. Urology; 10(5):436‐438. <br /> <br /> 5.<br /> <br /> Golijanin <br /> et <br /> al, <br /> (2003). Golijanin D, Yossepowitch O, Beck SD, et <br /> al: Carcinoma  in  a  bladder  diverticulum:  presentation  and <br /> treatment outcome. J Urol; 170(5):1761‐1764. <br /> <br /> 6.<br /> <br /> Porpiglia  et  al,  (2004). Porpiglia F, Tarabuzzi R, Cossu M, et <br /> al: Is  laparoscopic  bladder  diverticulectomy  after <br /> transurethral  resection  of  the  prostate  safe  and  effective? <br /> Comparison with open surgery. J Endourol ; 18(1):73‐76. <br /> <br /> 7.<br /> <br /> Yu <br /> et <br /> al, <br /> (1993). Yu CC, Huang JK, Lee YH, et <br /> al: Intradiverticular  tumors  of  the  bladder:  surgical <br /> implications—an eleven‐year review.Eur Urol;24(2):190‐196. <br /> <br /> of <br /> <br /> bladder <br /> <br />  <br /> Ngày nhận bài báo:    <br /> <br />  <br /> <br /> 15‐05‐2013 <br /> <br /> Ngày phản biện nhận xét bài báo:   02‐06‐2013 <br /> Ngày bài báo được đăng:  <br /> <br />  <br /> <br /> 15–07‐2013 <br /> <br />  <br /> <br /> 276<br /> <br /> Chuyên Đề Thận ‐ Niệu  <br /> <br />