Nhận thức và giải quyết thành công mối quan hệ giữa đổi mới kinh tế và đổi mới chính trị - Điều kiện tiên quyết nhằm bảo đảm cho sự phát triển bền vững ở Việt Nam

NhËn thøc vµ gi¶i quyÕt thµnh c«ng mèi quan hÖ gi÷a<br /> ®æi míi kinh tÕ vµ ®æi míi chÝnh trÞ - ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt nh»m<br /> b¶o ®¶m cho sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng ë viÖt nam<br /> <br /> <br /> D−¬ng xu©n ngäc(*)<br /> <br /> <br /> <br /> T æng kÕt chÆng ®−êng 10 n¨m ®æi<br /> míi (1986-1996), §¹i héi VIII cña<br /> §¶ng ®· kh¼ng ®Þnh bµi häc: KÕt hîp<br /> ph¶i cã träng t©m, träng ®iÓm, cã nh÷ng<br /> b−íc ®i thÝch hîp; b¶o ®¶m sù g¾n kÕt<br /> chÆt chÏ vµ ®ång bé gi÷a ba nhiÖm vô:<br /> chÆt chÏ ngay tõ ®Çu gi÷a ®æi míi kinh ph¸t triÓn kinh tÕ lµ trung t©m, x©y<br /> tÕ vµ ®æi míi chÝnh trÞ, lÊy ®æi míi kinh dùng §¶ng lµ then chèt vµ ph¸t triÓn<br /> tÕ lµm träng t©m, ®ång thêi tõng b−íc v¨n ho¸ - nÒn t¶ng tinh thÇn cña x· héi”<br /> ®æi míi chÝnh trÞ: “XÐt trªn tæng thÓ, (2, tr.70-71).(*)<br /> §¶ng ta b¾t ®Çu c«ng cuéc ®æi míi tõ ®æi VËy lµ, nhÊt qu¸n víi quan ®iÓm ®æi<br /> míi vÒ t− duy chÝnh trÞ trong viÖc ho¹ch míi toµn diÖn, ®ång bé, song cã träng<br /> ®Þnh ®−êng lèi vµ c¸c chÝnh s¸ch ®èi néi, t©m, träng ®iÓm, cã b−íc ®i thÝch hîp,<br /> ®èi ngo¹i. Kh«ng cã sù ®æi míi ®ã th× b¶o ®¶m sù g¾n kÕt chÆt chÏ vµ ®ång bé<br /> kh«ng cã sù ®æi míi kh¸c. Song, §¶ng ta gi÷a ba nhiÖm vô: ph¸t triÓn kinh tÕ lµ<br /> ®· ®óng khi tËp trung tr−íc hÕt vµo viÖc trung t©m, x©y dùng §¶ng lµ then chèt<br /> thùc hiÖn th¾ng lîi nhiÖm vô ®æi míi vµ ph¸t triÓn v¨n ho¸ - nÒn t¶ng tinh<br /> kinh tÕ, kh¾c phôc khñng ho¶ng kinh tÕ- thÇn cña x· héi lµ ®iÒu kiÖn, néi dung<br /> x· héi t¹o tiÒn ®Ò cÇn thiÕt vÒ vËt chÊt vµ cña sù nghiÖp ®æi míi, trong ®ã, ®æi míi<br /> tinh thÇn ®Ó gi÷ v÷ng æn ®Þnh chÝnh trÞ, kinh tÕ, ®æi míi chÝnh trÞ, gi¶i quyÕt<br /> x©y dùng vµ cñng cè niÒm tin cña nh©n thµnh c«ng quan hÖ gi÷a ®æi míi kinh<br /> d©n, t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó ®æi míi c¸c mÆt tÕ, ®æi míi chÝnh trÞ lµ ®iÒu kiÖn tiªn<br /> kh¸c cña ®êi sèng x· héi” (1, tr.71). quyÕt b¶o ®¶m cho th¾ng lîi cña sù<br /> T¹i §¹i héi X (2006), trªn c¬ së tæng nghiÖp ®æi míi. Quan hÖ gi÷a ®æi míi<br /> kÕt 20 n¨m ®æi míi, §¶ng ta ®· kh¼ng kinh tÕ vµ ®æi míi chÝnh trÞ vÒ thùc chÊt<br /> ®Þnh: “®æi míi toµn diÖn, ®ång bé, cã kÕ lµ quan hÖ gi÷a ®æi míi c¬ së h¹ tÇng vµ<br /> thõa, cã b−íc ®i, h×nh thøc vµ c¸ch lµm ®æi míi kiÕn tróc th−îng tÇng. Trong<br /> phï hîp. Ph¶i ®æi míi tõ nhËn thøc, t− ®ã, c¬ së h¹ tÇng (kinh tÕ thÞ tr−êng –<br /> duy ®Õn ho¹t ®éng thùc tiÔn; tõ kinh tÕ, KTTT, ®Þnh h−íng XHCN) ®ãng vai trß<br /> chÝnh trÞ, ®èi ngo¹i ®Õn tÊt c¶ c¸c lÜnh quyÕt ®Þnh ®èi víi ®æi míi kiÕn tróc<br /> vùc cña ®êi sèng x· héi; tõ ho¹t ®éng th−îng tÇng (chÝnh trÞ XHCN). Tuy<br /> l·nh ®¹o cña §¶ng, qu¶n lý cña Nhµ nhiªn kiÕn tróc th−îng tÇng cã t¸c ®éng<br /> n−íc ®Õn ho¹t ®éng cô thÓ trong tõng bé<br /> phËn cña hÖ thèng chÝnh trÞ. §æi míi tÊt (*)<br /> GS., TS., Phã Gi¸m ®èc Häc viÖn B¸o chÝ vµ<br /> c¶ c¸c mÆt cña ®êi sèng x· héi nh−ng Tuyªn truyÒn.<br /> 4 Th«ng tin Khoa häc x· héi, sè 9.2009<br /> <br /> trë l¹i tíi c¬ së h¹ tÇng th«ng qua c¸c kÝn sang nÒn kinh tÕ "më" ®èi víi khu<br /> chøc n¨ng x· héi cña kiÕn tróc th−îng vùc vµ thÕ giíi, kÕt hîp t¨ng tr−ëng<br /> tÇng. Sù t¸c ®éng nµy cã thÓ theo h−íng kinh tÕ víi c«ng b»ng x· héi, b¶o vÖ m«i<br /> thóc ®Èy hoÆc k×m h·m KTTT ®Þnh tr−êng sinh th¸i vµ tõng b−íc ®Èy m¹nh<br /> h−íng XHCN ph¸t triÓn. §©y lµ vÊn ®Ò CNH, H§H. Kh¸i niÖm "®æi míi chÝnh<br /> khã, phøc t¹p vµ v« cïng trõu t−îng. trÞ" ®−îc hiÓu lµ ®æi míi t− duy chÝnh trÞ<br /> Bëi thÕ, ®Ó nhËn thøc ®−îc b¶n chÊt, néi vÒ CNXH, ®æi míi c¬ cÊu tæ chøc vµ c¬<br /> dung cña mèi quan hÖ nµy, cÇn thiÕt chÕ vËn hµnh cña hÖ thèng chÝnh trÞ ®Ó<br /> ph¶i nhËn thøc ®−îc nh÷ng d¹ng thøc x©y dùng chÕ ®é XHCN ngµy cµng v÷ng<br /> biÓu hiÖn kh¸c nhau (c¸c h×nh thøc biÓu m¹nh, thùc hiÖn tèt nÒn d©n chñ XHCN<br /> hiÖn) cña mèi quan hÖ nµy (t×m hiÓu nh»m ph¸t huy ®Çy ®ñ quyÒn lµm chñ<br /> b¶n chÊt mèi quan hÖ gi÷a ®æi míi kinh cña nh©n d©n trong qu¸ tr×nh x©y dùng<br /> tÕ vµ ®æi míi chÝnh trÞ th«ng qua c¸c Nhµ n−íc ph¸p quyÒn XHCN vµ ph¸t<br /> mèi quan hÖ thø cÊp). Th«ng qua viÖc triÓn kinh tÕ- x· héi d−íi sù l·nh ®¹o<br /> ®¸nh gi¸ ®óng thùc chÊt, néi dung, xu cña §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam.<br /> h−íng vËn ®éng vµ ®Þnh h−íng gi¶i Quan hÖ gi÷a ®æi míi kinh tÕ vµ ®æi<br /> ph¸p gi¶i quyÕt cña c¸c mèi quan hÖ thø míi chÝnh trÞ ë ViÖt Nam hiÖn nay lµ quan<br /> cÊp mµ nhËn thøc b¶n chÊt, néi dung hÖ t−¬ng hç, ®æi míi kinh tÕ ®Ó t¹o c¬ së<br /> cña mèi quan hÖ gi÷a ®æi míi kinh tÕ vµ nÒn t¶ng cho æn ®Þnh chÝnh trÞ, gi÷ v÷ng<br /> ®æi míi chÝnh trÞ. ®Þnh h−íng XHCN; ®æi míi chÝnh trÞ ®Ó<br /> Trªn c¬ së nghiªn cøu (c¶ th«ng qua t¹o ®iÒu kiÖn thóc ®Èy kinh tÕ ph¸t triÓn,<br /> nh÷ng täa ®µm khoa häc), trong néi thùc hiÖn môc tiªu d©n giµu, n−íc m¹nh,<br /> dung bµi viÕt nµy t¸c gi¶ tr×nh bµy vµ x· héi c«ng b»ng, d©n chñ, v¨n minh.<br /> ph©n tÝch mét sè mèi quan hÖ thø cÊp c¬ Quan hÖ c¬ b¶n nhÊt ph¶n ¸nh tËp<br /> b¶n biÓu hiÖn (ph¶n ¸nh) mèi quan hÖ trung nhÊt mèi quan hÖ gi÷a ®æi míi<br /> gi÷a ®æi míi kinh tÕ vµ ®æi míi chÝnh trÞ kinh tÕ vµ ®æi míi chÝnh trÞ lµ quan hÖ<br /> - nh÷ng mèi quan hÖ c¬ b¶n nhÊt, ph¶n gi÷a ®æi míi thÓ chÕ KTTT ®Þnh h−íng<br /> ¸nh tËp trung mèi quan hÖ gi÷a ®æi míi XHCN vµ ®æi míi thÓ chÕ chÝnh trÞ<br /> kinh tÕ vµ ®æi míi chÝnh trÞ ë n−íc ta. XHCN, diÔn ®¹t ®óng h¬n lµ mèi quan<br /> 1. Mèi quan hÖ gi÷a x©y dùng vµ hÖ gi÷a x©y dùng vµ hoµn thiÖn thÓ chÕ<br /> hoµn thiÖn thÓ chÕ KTTT ®Þnh h−íng KTTT ®Þnh h−íng XHCN víi x©y dùng<br /> XHCN víi x©y dùng vµ hoµn thiÖn thÓ vµ hoµn thiÖn thÓ chÕ chÝnh trÞ XHCN.<br /> chÕ chÝnh trÞ XHCN Thùc chÊt cña mèi quan hÖ nµy lµ<br /> Kh¸i niÖm "®æi míi kinh tÕ" ®−îc quan hÖ gi÷a nÒn (chÕ ®é) kinh tÕ víi<br /> hiÓu lµ qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi nÒn kinh tÕ nÒn (chÕ ®é) chÝnh trÞ nh»m t¹o lËp mét<br /> tõ c¬ chÕ tËp trung quan liªu, bao cÊp, thÓ chÕ kinh tÕ - chÝnh trÞ cho sù ph¸t<br /> c¨n b¶n dùa trªn chÕ ®é së h÷u toµn triÓn kinh tÕ, b¶o ®¶m më réng vµ ph¸t<br /> d©n vµ tËp thÓ sang nÒn kinh tÕ hµng huy d©n chñ, thùc hiÖn tiÕn bé, c«ng<br /> ho¸ nhiÒu thµnh phÇn vËn hµnh theo c¬ b»ng x· héi. Trªn tinh thÇn ®ã, thÓ chÕ<br /> chÕ thÞ tr−êng cã sù qu¶n lý cña nhµ chÝnh trÞ ph¶i ®−îc tæ chøc vµ vËn hµnh<br /> n−íc, d−íi sù l·nh ®¹o cña §¶ng Céng theo c¬ chÕ KTTT, song thÓ chÕ chÝnh<br /> s¶n ViÖt Nam theo ®Þnh h−íng XHCN trÞ cã vai trß ®Þnh h−íng chÝnh trÞ, t¹o<br /> (KTTT ®Þnh h−íng XHCN). §ã lµ b−íc m«i tr−êng vµ ®éng lùc cho ph¸t triÓn<br /> chuyÓn tõ nÒn kinh tÕ chñ yÕu lµ khÐp kinh tÕ. MÆt kh¸c, thÓ chÕ chÝnh trÞ<br /> NhËn thøc vµ gi¶i quyÕt thµnh c«ng... 5<br /> <br /> ph¶i cã kh¶ n¨ng v−ît tr−íc c¸c quan hÖ kinh tÕ. Trªn c¬ së thÓ chÕ KTTT ®Þnh<br /> kinh tÕ, t¹o khu«n khæ chÝnh trÞ th«ng h−íng XHCN vµ thÓ chÕ chÝnh trÞ d©n<br /> tho¸ng cho c¸c quan hÖ kinh tÕ ph¸t chñ XHCN ngµy cµng hoµn thiÖn, mét<br /> triÓn vµ lu«n giµnh thÕ chñ ®éng trong thÓ chÕ kinh tÕ- chÝnh trÞ míi ra ®êi t¹o<br /> vai trß t¸c ®éng tÝch cùc ®èi víi sù ph¸t ®iÒu kiÖn cho kinh tÕ ph¸t triÓn, d©n<br /> triÓn kinh tÕ, b¶o ®¶m ®Þnh h−íng chñ ®−îc më réng vµ ph¸t huy, x· héi<br /> XHCN cña nÒn KTTT. §Ó phï hîp víi ngµy cµng tiÕn bé, v¨n minh.<br /> KTTT, thÓ chÕ chÝnh trÞ ph¶i ®−îc tæ 2. Quan hÖ gi÷a ph¸t triÓn KTTT vµ<br /> chøc vµ ho¹t ®éng g¾n bã víi thÞ tr−êng, b¶o ®¶m ®Þnh h−íng chÝnh trÞ XHCN<br /> kh«ng ®øng trªn kinh tÕ nh− trong c¬<br /> chÕ kinh tÕ kÕ ho¹ch hãa tËp trung- bao §©y lµ mèi quan hÖ thø cÊp, ph¶n<br /> cÊp tr−íc ®©y. Tu©n thñ theo c¬ chÕ thÞ ¸nh trùc tiÕp quan hÖ gi÷a ®æi míi kinh<br /> tr−êng còng ®ßi hái ph¶i s¾p xÕp l¹i tÕ vµ ®æi míi chÝnh trÞ ë ViÖt Nam. Thùc<br /> nhiÖm vô, chøc n¨ng cña c¸c chñ thÓ chÊt cña mèi quan hÖ nµy lµ quan hÖ<br /> cña thÓ chÕ chÝnh trÞ, nhÊt lµ thÓ chÕ gi÷a gi¶i phãng c¸c nguån lùc cho ph¸t<br /> nhµ n−íc. Sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ, n¨ng triÓn, tr−íc hÕt lµ ph¸t triÓn kinh tÕ víi<br /> ®éng cña KTTT ®ßi hái thÓ chÕ chÝnh trÞ viÖc b¶o ®¶m ®Þnh h−íng XHCN.<br /> ph¶i th−êng xuyªn ®æi míi, hoµn thiÖn, LÞch sö cho thÊy, qu¸ tr×nh ph¸t<br /> b¶o ®¶m thÓ chÕ chÝnh trÞ kh«ng nh÷ng triÓn KTTT d−íi h×nh th¸i TBCN víi<br /> lu«n lu«n phï hîp víi c¸c b−íc ph¸t nhiÒu vÊn n¹n vÒ mÆt x· héi vµ m«i<br /> triÓn cña kinh tÕ, mµ cßn ph¶i lu«n ë tr−êng, ®· tõng bÞ phª ph¸n gay g¾t,<br /> thÕ chñ ®éng trong c¸c quan hÖ kinh tÕ, nh−ng vÉn tån t¹i vµ ph¸t triÓn lªn<br /> thËt sù cã kh¶ n¨ng l·nh ®¹o kinh tÕ tr×nh ®é kinh tÕ tri thøc vµ toµn cÇu<br /> ph¸t triÓn theo ®óng ®Þnh h−íng ho¸. Nhê tÝnh thÝch nghi tù ph¸t víi yªu<br /> XHCN. Do vËy, t¨ng c−êng vai trß l·nh cÇu lùc l−îng s¶n xuÊt x· héi, nªn ngµy<br /> ®¹o cña §¶ng, n¨ng lùc ®iÒu hµnh cña nay, CNTB ®· t¹o ra b−íc tiÕn nh¶y vät<br /> Nhµ n−íc trong kinh tÕ lµ ®iÒu kiÖn tiªn cña KTTT. §ã lµ b−íc chuyÓn tõ kinh tÕ<br /> quyÕt ®Ó thÓ chÕ chÝnh trÞ ®ãng vai trß c«ng nghiÖp lªn kinh tÕ tri thøc.<br /> lµ nh©n tè t¸c ®éng tÝch cùc ®Õn kinh tÕ. Thùc tÕ chØ râ, ph¸t triÓn nÒn KTTT<br /> Víi t− c¸ch lµ nh©n tè suy ®Õn cïng ®Þnh h−íng XHCN cã t¸c ®éng m¹nh mÏ<br /> quyÕt ®Þnh, thÓ chÕ KTTT ®Þnh h−íng ®Õn viÖc gi¶i quyÕt mèi quan hÖ gi÷a ®æi<br /> XHCN ngµy cµng ®−îc hoµn thiÖn phï míi kinh tÕ vµ ®æi míi chÝnh trÞ. KTTT<br /> hîp víi nh÷ng nguyªn t¾c c¬ b¶n cña ®Þnh h−íng XHCN sÏ t¹o ra c¬ së kinh<br /> KTTT nh»m thóc ®Èy nÒn kinh tÕ ph¸t tÕ - x· héi thuËn lîi ®Ó ph¸t triÓn ®êi<br /> triÓn nhanh, hiÖu qu¶, bÒn v÷ng, héi sèng chÝnh trÞ ®Êt n−íc. Ph¸t triÓn<br /> nhËp kinh tÕ quèc tÕ thµnh c«ng, gi÷ KTTT ®Þnh h−íng XHCN còng cã nghÜa<br /> v÷ng ®Þnh h−íng XHCN, thùc hiÖn lµ më réng hîp t¸c quèc tÕ tr−íc hÕt vÒ<br /> th¾ng lîi môc tiªu "d©n giµu, n−íc lÜnh vùc kinh tÕ, sau ®ã lµ c¸c lÜnh vùc<br /> m¹nh, x· héi c«ng b»ng, d©n chñ, v¨n v¨n hãa, khoa häc, kü thuËt... §iÒu nµy<br /> minh", x©y dùng vµ b¶o vÖ v÷ng ch¾c Tæ ®ßi hái chÝnh trÞ còng ph¶i ®−îc ®æi míi<br /> quèc sÏ lµ b¶o ®¶m cho viÖc hoµn thiÖn theo h−íng hËu thuÉn cho chñ ®éng më<br /> thÓ chÕ chÝnh trÞ d©n chñ XHCN; ®ång réng giao l−u hîp t¸c quèc tÕ vµ chñ<br /> thêi còng lµ ®iÒu kiÖn cho viÖc hiÖn thùc ®éng x©y dùng nÒn kinh tÕ ®éc lËp tù<br /> hãa nh÷ng ®Þnh h−íng chÝnh trÞ cho x· chñ, còng nh− gi÷ v÷ng ®éc lËp d©n téc.<br /> héi, trong ®ã cã ®Þnh h−íng ph¸t triÓn Râ rµng, ph¸t triÓn KTTT ®Þnh h−íng<br /> 6 Th«ng tin Khoa häc x· héi, sè 9.2009<br /> <br /> XHCN cã t¸c ®éng to lín tíi quan hÖ tÇng, thùc hiÖn quy tr×nh theo nh÷ng<br /> gi÷a ®æi míi kinh tÕ vµ ®æi míi chÝnh trÞ nguyªn t¾c nhÊt qu¸n ®¶m b¶o cho c«ng<br /> ë n−íc ta hiÖn nay. cuéc ®æi míi ®i theo ®óng h−íng.<br /> 3. Quan hÖ gi÷a ph¸t triÓn KTTT §Èy m¹nh CNH, H§H, ph¸t triÓn<br /> ®Þnh h−íng XHCN víi më réng vµ ph¸t nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn kh«ng<br /> huy d©n chñ thÓ t¸ch rêi viÖc x©y dùng ®ång bé, vËn<br /> Cã thÓ nãi, mèi quan hÖ gi÷a ph¸t hµnh cã hiÖu qu¶ c¬ chÕ thÞ tr−êng cã sù<br /> triÓn KTTT ®Þnh h−íng XHCN víi x©y qu¶n lý cña Nhµ n−íc theo ®Þnh h−íng<br /> dùng vµ ph¸t triÓn nÒn d©n chñ lµ néi XHCN, ph¸t huy vai trß lµm chñ cña<br /> dung c¬ b¶n cña ®æi míi kinh tÕ g¾n víi nh©n d©n trong sù nghiÖp ®æi míi. X©y<br /> ®æi míi chÝnh trÞ ë ViÖt Nam. Thùc chÊt dùng nÒn d©n chñ XHCN lµ mét néi<br /> cña mèi quan hÖ nµy lµ quan hÖ gi÷a dung c¬ b¶n cña ®æi míi hÖ thèng chÝnh<br /> ®iÒu kiÖn, m«i tr−êng kinh tÕ víi tù do trÞ ë n−íc ta. Ph¶i cã c¬ chÕ vµ c¸ch lµm<br /> c¸ nh©n theo ph¸p luËt, phï hîp víi cô thÓ ®Ó thùc hiÖn ph−¬ng ch©m "d©n<br /> tr×nh ®é cña ph¸t triÓn kinh tÕ. biÕt, d©n bµn, d©n lµm, d©n kiÓm tra"<br /> ®èi víi c¸c chñ tr−¬ng, chÝnh s¸ch lín<br /> XÐt trªn tæng thÓ, c«ng cuéc ®æi míi cña §¶ng vµ Nhµ n−íc. Thùc hiÖn tèt c¬<br /> do §¶ng ta khëi x−íng vµ l·nh ®¹o b¾t<br /> chÕ lµm chñ cña nh©n d©n: lµm chñ<br /> ®Çu tõ ®æi míi t− duy vÒ chÝnh trÞ trong<br /> th«ng qua ®¹i diÖn, lµm chñ trùc tiÕp<br /> viÖc ho¹ch ®Þnh ®−êng lèi vµ c¸c chÝnh cïng c¸c h×nh thøc tù qu¶n t¹i c¬ së.<br /> s¸ch ®èi néi, ®èi ngo¹i. Kh«ng cã sù ®æi<br /> míi ®ã th× kh«ng cã sù ®æi míi trªn c¸c - KTTT ®Þnh h−íng XHCN ph¸t<br /> lÜnh vùc kh¸c mét c¸ch toµn diÖn. Môc triÓn trong m«i tr−êng d©n chñ XHCN<br /> tiªu chñ yÕu cña ®æi míi hÖ thèng chÝnh sÏ t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó nh©n d©n thùc hiÖn<br /> trÞ lµ nh»m thùc hiÖn tèt d©n chñ quyÒn lµm chñ cña m×nh trªn lÜnh vùc<br /> XHCN, ph¸t huy ®Çy ®ñ quyÒn lµm chñ kinh tÕ.<br /> cña nh©n d©n. Bµi häc lín nhÊt lµ d©n - KTTT víi kh¶ n¨ng më réng hîp<br /> chñ nhÊt thiÕt ph¶i ®i ®«i víi kû c−¬ng, t¸c kinh tÕ quèc tÕ ®· lµm cho hÖ thèng<br /> kû luËt. VÒ kinh tÕ, chóng ta vËn dông ph¸p luËt quèc tÕ vµ chuÈn quèc tÕ ®−îc<br /> c¸c h×nh thøc kinh tÕ vµ ph−¬ng ph¸p thõa nhËn, trong ®ã bao hµm ph¸p luËt<br /> qu¶n lý nÒn KTTT lµ ®Ó sö dông mÆt vÒ quyÒn tù do cña con ng−êi nh− lµ<br /> tÝch cùc cña nã phôc vô cho môc ®Ých tiÒn ®Ò cho d©n chñ. §iÒu nµy t¹o nªn c¬<br /> x©y dùng CNXH chø kh«ng ®i theo con së cña mèi quan hÖ gi÷a ®æi míi kinh tÕ<br /> ®−êng TBCN. vµ ®æi míi chÝnh trÞ ë ViÖt Nam.<br /> Nh÷ng kinh nghiÖm quý b¸u ®ã ®−îc - Tõ quyÒn tù do ho¹t ®éng kinh tÕ,<br /> b¾t nguån tõ nhËn thøc lý luËn vµ tæng s¶n xuÊt kinh doanh, mçi c«ng d©n cã<br /> kÕt thùc tiÔn c«ng cuéc ®æi míi ë n−íc ta thÓ trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp tham gia<br /> vµ xem xÐt qu¸ tr×nh c¶i c¸ch, c¶i tæ ®· vµo ®êi sèng chÝnh trÞ, tham gia vµo hÖ<br /> vµ ®ang ®−îc tiÕn hµnh t¹i nhiÒu n−íc thèng chÝnh s¸ch, ph¸p luËt liªn quan<br /> XHCN. §iÒu cèt yÕu lµ §¶ng ta ®· x¸c ®Õn quyÒn, lîi Ých chÝnh ®¸ng cña m×nh,<br /> ®Þnh ®óng vÞ trÝ vµ tÇm quan träng cña còng nh− cña toµn x· héi.<br /> vÊn ®Ò ®æi míi kinh tÕ vµ ®æi míi chÝnh - KTTT t¹o ra kh¶ n¨ng gi¶i phãng<br /> trÞ trªn c¬ së lý luËn cña chñ nghÜa m¹nh mÏ søc s¶n xuÊt cña x· héi, tõ ®ã<br /> Marx-Lenin vÒ mèi quan hÖ biÖn chøng ph¸t huy ®−îc tÝnh tÝch cùc, chñ ®éng,<br /> gi÷a c¬ së h¹ tÇng víi kiÕn tróc th−îng s¸ng t¹o cña mäi c¸ nh©n trong x· héi,<br /> NhËn thøc vµ gi¶i quyÕt thµnh c«ng... 7<br /> <br /> kÝch thÝch viÖc t×m kiÕm, x©y dùng mét ®Õn møc th¸i qu¸ sÏ dÉn ®Õn tù do v«<br /> m«i tr−êng x· héi lµnh m¹nh, d©n chñ chÝnh phñ, v« tæ chøc, v« kû luËt.<br /> ho¸, ph¸t huy ®−îc nh÷ng n¨ng lùc<br /> 4. Quan hÖ gi÷a ph¸t triÓn KTTT<br /> phÈm chÊt næi tréi cña mçi con ng−êi.<br /> ®Þnh h−íng XHCN víi x©y dùng vµ hoµn<br /> - KTTT t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó thiÖn Nhµ n−íc ph¸p quyÒn XHCN, x©y<br /> trao ®æi, tiÕp nhËn th«ng tin tõ nhiÒu dùng vµ ph¸t triÓn x· héi d©n sù<br /> chiÒu. §©y lµ ®iÒu kiÖn ®Ó më réng<br /> quyÒn tù do vÒ t− t−ëng, tiÕp nhËn Thùc chÊt cña mèi quan hÖ nµy lµ<br /> nh÷ng gi¸ trÞ v¨n ho¸, thµnh tùu khoa quan hÖ gi÷a ba lÜnh vùc c¬ b¶n cña ®êi<br /> häc tiªn tiÕn, gãp phÇn ®Èy nhanh qu¸ sèng x· héi h−íng tíi mét thÓ chÕ x· héi<br /> tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ, c¶i biÕn x· héi. d©n chñ, ph¸t triÓn bÒn v÷ng: thÓ chÕ<br /> kinh tÕ- chÝnh trÞ- x· héi: KTTT ®Þnh<br /> - KTTT më ra c¬ héi to lín cho mçi c¸<br /> h−íng XHCN, Nhµ n−íc ph¸p quyÒn<br /> nh©n ®−îc häc tËp n©ng cao tr×nh ®é kiÕn<br /> XHCN vµ x· héi d©n sù.<br /> thøc, nhËn thøc x· héi, ý thøc râ h¬n vÒ<br /> tr¸ch nhiÖm cña m×nh trong viÖc ®ãng - Mèi quan hÖ gi÷a Nhµ n−íc ph¸p<br /> gãp søc lùc vµo ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi quyÒn víi ph¸t triÓn KTTT ®Þnh h−íng<br /> cña ®Êt n−íc, b¶o vÖ Tæ quèc XHCN. ph¸t triÓn bÒn v÷ng.<br /> Tuy vËy, bªn c¹nh nh÷ng t¸c ®éng Ph¸t triÓn bÒn v÷ng sÏ lµ ®Þnh<br /> tÝch cùc râ nÐt ®Õn qu¸ tr×nh x©y dùng h−íng míi trong nÒn KTTT thÕ giíi.<br /> vµ ph¸t triÓn d©n chñ XHCN, cã mét sè §Þnh h−íng míi ph¸t sinh tõ qu¸ tr×nh<br /> mÆt cña KTTT l¹i cã t¸c ®éng hai chiÒu t¨ng tr−ëng kinh tÕ ®· ®Ó l¹i nhiÒu vÊn<br /> võa thóc ®Èy, võa c¶n trë viÖc thùc hiÖn n¹n x· héi vµ m«i tr−êng, nh»m gi¶i<br /> x©y dùng vµ ph¸t triÓn d©n chñ. quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò ®ã trong sù ph¸t<br /> - KTTT ®Ò cao lîi nhuËn, hiÖu qu¶ triÓn kiÓu míi. §©y lµ vÊn ®Ò trung t©m<br /> kinh tÕ. §iÒu nµy võa kÝch thÝch tÝnh cña cuéc ®Êu tranh gi÷a nh÷ng thÕ lùc<br /> tÝch cùc cña c¸c chñ thÓ kinh tÕ, lµm theo h−íng ph¸t triÓn cò v× lîi Ých cña<br /> giµu cho b¶n th©n, qua ®ã ®ãng gãp cho c¸c tËp ®oµn, víi nh÷ng lùc l−îng c¶i<br /> x· héi; nh−ng mÆt kh¸c nã l¹i dÔ dÉn c¸ch v× lîi Ých x· héi trªn ph¹m vi thÕ<br /> ®Õn xu h−íng ®Ò cao lîi Ých vËt chÊt, giíi vµ trong c¸c quèc gia.<br /> xem nhÑ gi¸ trÞ tinh thÇn, t¹o ra sù tha<br /> §èi víi n−íc ta, vai trß cña Nhµ<br /> ho¸ vÒ ®¹o ®øc, lèi sèng, v« c¶m, thê ¬,<br /> n−íc cã ý nghÜa ®Æc biÖt quan träng ®èi<br /> thiÕu tr¸ch nhiÖm ®èi víi nh÷ng mÊt<br /> víi ®Þnh h−íng ph¸t triÓn bÒn v÷ng nÒn<br /> m¸t, nçi ®au cña céng ®ång x· héi. §iÒu<br /> KTTT ®ang ë giai ®o¹n h×nh thµnh cÊu<br /> nµy sÏ t¸c ®éng xÊu ®Õn viÖc lµnh m¹nh<br /> tróc. Trong ®ã cã nh÷ng vÊn ®Ò chñ yÕu<br /> ho¸ c¸c quan hÖ x· héi, c¶n trë sù ph¸t<br /> sau ®©y: 1) ChÊt l−îng quy ho¹ch ph¸t<br /> triÓn toµn diÖn c¸ nh©n, c¶n trë d©n chñ<br /> triÓn KTTT trong giai ®o¹n ®« thÞ ho¸<br /> ph¸t triÓn.<br /> vµ héi nhËp quèc tÕ; 2) C¸c dù ¸n ®Çu<br /> - KTTT còng t¹o ra sù bÊt b×nh t− kÐm hiÖu qu¶, nhÊt lµ ®Çu t− vèn<br /> ®¼ng x· héi, ph©n ho¸ giµu nghÌo, ph©n nhµ n−íc; 3) Vai trß cña Nhµ n−íc ®èi<br /> ho¸ giai cÊp, nh÷ng m©u thuÉn lîi Ých víi ph¸t triÓn bÒn v÷ng nÒn KTTT cßn<br /> xuÊt hiÖn víi nh÷ng tÝnh chÊt vµ møc ph¶i chó ý tíi x©y dùng mét ®éi ngò<br /> ®é kh¸c nhau. doanh nh©n ®ñ søc v−¬n lªn quü ®¹o<br /> - KTTT t¹o ®iÒu kiÖn cho tù do c¸ ph¸t triÓn bÒn v÷ng; 4) C¸c lÜnh vùc<br /> nh©n nh−ng khi tù do c¸ nh©n bÞ ®Èy gi¸o dôc ®µo t¹o, khoa häc vµ c«ng nghÖ<br /> 8 Th«ng tin Khoa häc x· héi, sè 9.2009<br /> <br /> yÕu kÐm ®ang lµ c¶n trë lín ®èi víi ®Þnh ph¸t huy vai trß cña x· héi d©n chñ,<br /> h−íng ph¸t triÓn bÒn v÷ng. nh»m duy tr×, b¶o ®¶m sù æn ®Þnh, c©n<br /> Muèn gi¶i quyÕt tèt c¸c vÊn ®Ò chñ b»ng vµ ph¸t triÓn bÒn v÷ng cña nhµ<br /> yÕu nãi trªn cña mèi quan hÖ gi÷a Nhµ n−íc vµ cña x· héi, hiÖn thùc hãa quyÒn<br /> n−íc víi KTTT ph¶i dùa vµo x©y dùng lîi cña mçi c¸ nh©n vµ céng ®ång. Nhµ<br /> vµ hoµn thiÖn thÓ chÕ kinh tÕ chÝnh trÞ n−íc ph¸p quyÒn chØ thùc sù cã ®−îc vµ<br /> míi cã thÓ ®−a ra quyÕt ®Þnh nhê thu ®−îc thõa nhËn trªn thùc tÕ mét khi cã<br /> hót ®−îc trÝ tuÖ tæng hîp tõ ®éi ngò x· héi d©n sù. X· héi d©n sù võa víi tÝnh<br /> doanh nh©n, tõ x· héi vµ Nhµ n−íc. c¸ch lµ mÆt ®èi lËp cña nhµ n−íc ph¸p<br /> quyÒn trong mét thÓ thèng nhÊt cña x·<br /> - Mèi quan hÖ gi÷a x· héi d©n sù víi<br /> héi d©n chñ, võa víi tÝnh c¸ch lµ thÓ chÕ<br /> KTTT theo h−íng bÒn v÷ng.<br /> bæ sung cho sù hoµn thiÖn cña nhµ n−íc<br /> Sù h×nh thµnh nÒn v¨n minh c«ng ph¸p quyÒn. Bëi vËy, tr×nh ®é ph¸t triÓn<br /> nghiÖp mÊy tr¨m n¨m qua vµ ®ang cña x· héi d©n sù ph¶n ¸nh sù hoµn<br /> chuyÓn lªn nÒn v¨n minh míi, suy ®Õn thiÖn cña nhµ n−íc ph¸p quyÒn.<br /> cïng lµ nhê ph¸t huy ngµy cµng nhiÒu<br /> nguån lùc cña x· héi vµ c¸ nh©n. Qu¸ 5. Quan hÖ gi÷a ph¸t triÓn kinh tÕ,<br /> tr×nh nãi trªn mang tÝnh chÊt quy luËt thùc hiÖn tiÕn bé vµ c«ng b»ng x· héi,<br /> chung cho mäi h×nh th¸i KTTT. §iÒu x©y dùng vµ ph¸t huy khèi ®¹i ®oµn kÕt<br /> kh¸c biÖt lµ h−íng qu¸ tr×nh x· héi ho¸ toµn d©n téc<br /> Êy vµo lîi Ých cña ai, theo ®Þnh h−íng<br /> Thùc chÊt c¸c mèi quan hÖ nµy lµ<br /> TBCN hay ®Þnh h−íng XHCN. §Æc<br /> quan hÖ gi÷a t¨ng tr−ëng kinh tÕ víi<br /> ®iÓm lín nhÊt vµ còng lµ khã kh¨n lín<br /> ph¸t triÓn bÒn v÷ng; gi÷a ph¸t triÓn<br /> nhÊt cña qu¸ tr×nh ph¸t triÓn ®Þnh<br /> kinh tÕ víi ®Þnh h−íng chÝnh trÞ- x· héi<br /> h−íng XHCN nÒn KTTT cña n−íc ta lµ<br /> cña ph¸t triÓn. Mèi quan hÖ nµy ®−îc thÓ<br /> chÊt l−îng nguån nh©n lùc cña x· héi<br /> hiÖn trªn c¸c ph−¬ng diÖn cô thÓ sau:<br /> trong lao ®éng còng nh− trong qu¶n lý<br /> cßn qu¸ thÊp, cßn c¸ch xa ®ßi hái cña - Mét lµ, mèi quan hÖ gi÷a ph¸t<br /> KTTT hiÖn ®¹i vµ c¹nh tranh trong héi triÓn kinh tÕ víi thùc hiÖn tiÕn bé vµ<br /> nhËp quèc tÕ. V× vËy, gi¶i quyÕt mèi c«ng b»ng x· héi lµ h−íng tíi sù ph¸t<br /> quan hÖ gi÷a x· héi d©n sù víi ph¸t triÓn bÒn v÷ng ë ViÖt Nam.<br /> triÓn KTTT theo h−íng bÒn v÷ng lµ mét<br /> ë ViÖt Nam, ph¸t triÓn kinh tÕ lµ<br /> néi dung cña quan hÖ gi÷a ®æi míi kinh<br /> ph¸t triÓn nÒn KTTT theo ®Þnh h−íng<br /> tÕ vµ ®æi míi chÝnh trÞ ë ViÖt Nam.<br /> XHCN. B¶n th©n néi hµm kh¸i niÖm nÒn<br /> - Mèi quan hÖ gi÷a nhµ n−íc ph¸p kinh tÕ nµy ®· bao hµm: tiÕn bé x· héi vµ<br /> quyÒn víi x· héi d©n sù. ®¶m b¶o bÒn v÷ng vÒ m«i tr−êng, "tõng<br /> X· héi d©n sù lµ tæng thÓ c¸c quan b−íc c¶i thiÖn ®êi sèng cña nh©n d©n",<br /> hÖ vµ c¸c tæ chøc x· héi ®−îc h×nh "khuyÕn khÝch lµm giµu hîp ph¸p ®i ®«i<br /> thµnh vµ ho¹t ®éng theo nguyªn t¾c d©n víi xãa ®ãi gi¶m nghÌo"; "tõng b−íc lµm<br /> chñ, tù nguyÖn, tù chñ, tù chÞu tr¸ch cho mäi thµnh viªn x· héi ®Òu cã cuéc<br /> nhiÖm, tù trang tr¶i vÒ kinh phÝ, trong sèng Êm no, h¹nh phóc"; thùc hiÖn tiÕn<br /> khu«n khæ ph¸p lý vµ ®¹o lý, phèi hîp bé vµ c«ng b»ng x· héi ngay trong tõng<br /> víi nhµ n−íc ®Ó kiÓm so¸t vµ hoµn thiÖn b−íc vµ tõng chÝnh s¸ch"; t¨ng tr−ëng<br /> nhµ n−íc ph¸p quyÒn, thóc ®Èy ph¸t kinh tÕ ®i ®«i víi ph¸t triÓn v¨n hãa, y tÕ<br /> triÓn kinh tÕ, tõng b−íc hoµn thiÖn vµ gi¸o dôc, b¶o vÖ m«i tr−êng...<br /> NhËn thøc vµ gi¶i quyÕt thµnh c«ng... 9<br /> <br /> Nh− vËy cã thÓ nãi, nÒn KTTT ®Þnh møc ®é tuú thuéc lÉn nhau, h×nh thµnh<br /> h−íng XHCN ë ViÖt Nam lµ sù ph¸t c¸c m¹ng l−íi s¶n xuÊt vµ chuçi gi¸ trÞ<br /> triÓn bÒn v÷ng. g¾n kÕt c¸c quèc gia, doanh nghiÖp vµ<br /> - Hai lµ, quan hÖ gi÷a ph¸t triÓn c¸ nh©n. Bªn c¹nh viÖc ®em l¹i nh÷ng<br /> kinh tÕ víi thùc hiÖn tiÕn bé vµ c«ng lîi Ých to lín tõ sù tù do ho¸ c¸c dßng<br /> b»ng x· héi lµ mèi quan hÖ biÖn chøng ch¶y th−¬ng m¹i, ®Çu t−, th«ng tin, tri<br /> gi÷a ph¸t triÓn lùc l−îng s¶n xuÊt víi thøc khoa häc-c«ng nghÖ vµ di c− quèc<br /> hoµn thiÖn quan hÖ s¶n xuÊt vµ kiÕn tÕ, toµn cÇu ho¸ còng lµm ph¸t sinh<br /> tróc th−îng tÇng phï hîp. nh÷ng th¸ch thøc míi gay g¾t ®èi víi<br /> tÊt c¶ c¸c n−íc, thóc ®Èy côc diÖn thÕ<br /> - Ba lµ, mèi quan hÖ gi÷a ph¸t triÓn<br /> giíi thay ®æi nhanh chãng, ®e do¹ xãi<br /> kinh tÕ víi thùc hiÖn tiÕn bé vµ c«ng<br /> mßn chñ quyÒn quèc gia, lµm s©u s¾c<br /> b»ng x· héi ë n−íc ta lµ ®ßi hái tõ b¶n<br /> thªm bÊt b×nh ®¼ng x· héi, kÝch thÝch<br /> chÊt vµ lý t−ëng vÒ con ng−êi ph¸t triÓn<br /> bïng ph¸t c¸c lùc l−îng tiªu cùc mang<br /> toµn diÖn cña CNXH.<br /> tÝnh xuyªn quèc gia nh− nguy c¬ rót vèn<br /> ë n−íc ta, thùc hiÖn tèt nÒn KTTT å ¹t, khñng ho¶ng tµi chÝnh thÕ giíi, «<br /> ®Þnh h−íng XHCN, mét mÆt lµ chÊp nhiÔm m«i tr−êng, biÕn ®æi khÝ hËu, c¹n<br /> nhËn tÝnh kh¸ch quan tån t¹i cña c¸c kiÖt tµi nguyªn, lan truyÒn dÞch bÖnh,<br /> lo¹i së h÷u vµ ph©n phèi kh¸c nhau; khñng bè vµ téi ph¹m quèc tÕ, v.v...<br /> mÆt kh¸c gi¶m thiÓu nh÷ng yÕu tè<br /> thuéc mÆt tr¸i cña KTTT t¸c h¹i ®Õn Trong bèi c¶nh thuËn lîi vµ rñi ro<br /> con ng−êi trªn c¬ së ph©n phèi theo lao ®an xen nh− vËy, héi nhËp kinh tÕ quèc<br /> ®éng, tõng b−íc c¶i tiÕn ®êi sèng ng−êi tÕ kh«ng chØ ®¬n thuÇn lµ më cöa, thu<br /> lao ®éng, xãa ®ãi gi¶m nghÌo... §ã lµ m« hót c¸c nguån lùc bªn ngoµi ®Ó ®Èy<br /> h×nh kinh tÕ kÕt hîp ®−îc ph¸t triÓn m¹nh c¶i c¸ch vµ ph¸t triÓn bªn trong,<br /> kinh tÕ vµ æn ®Þnh chÝnh trÞ, thùc hiÖn mµ cßn lµ h×nh thøc hîp t¸c chñ quyÒn<br /> tiÕn bé x· héi vµ mang b¶n chÊt XHCN gi÷a c¸c quèc gia, thiÕt lËp c¸c khu«n<br /> trong ®iÒu kiÖn ®Æc biÖt cña thêi kú qu¸ khæ song ph−¬ng vµ ®a ph−¬ng nh»m<br /> ®é. Còng chÝnh nÒn kinh tÕ nµy, víi néi qu¶n trÞ sù tuú thuéc lÉn nhau, xö lý c¸c<br /> hµm ®Çy ®ñ cña nã, cã thÓ ®ång thêi th¸ch thøc ®· v−ît ra ngoµi tÇm kiÓm<br /> thùc hiÖn tiÕn bé vµ c«ng b»ng x· héi so¸t vµ n¨ng lùc tù chñ cña tõng quèc<br /> víi viÖc gãp phÇn v−¬n tíi h×nh thµnh gia riªng lÎ, gi÷ g×n sù æn ®Þnh chung.<br /> nh÷ng con ng−êi míi, cã kh¶ n¨ng ph¸t<br /> Cã thÓ nãi, sù næi lªn cña qu¸ tr×nh<br /> triÓn toµn diÖn ngay trong thêi kú qu¸<br /> toµn cÇu ho¸ vµ xu thÕ héi nhËp kinh tÕ<br /> ®é lªn CNXH ë n−íc ta.<br /> quèc tÕ ®· lµm thay ®æi s©u s¾c m«i<br /> 6. Quan hÖ gi÷a héi nhËp quèc tÕ víi tr−êng quan hÖ kinh tÕ vµ chÝnh trÞ<br /> x©y dùng nÒn kinh tÕ ®éc lËp, tù chñ vµ quèc tÕ vèn dùa trªn nÒn t¶ng chñ<br /> b¶o vÖ v÷ng ch¾c tæ quèc ViÖt Nam XHCN quyÒn quèc gia. VÊn ®Ò chñ quyÒn trë<br /> Trong thêi ®¹i ngµy nay, toµn cÇu thµnh giao ®iÓm cña an ninh vµ ph¸t<br /> ho¸ ®· trë thµnh mét thùc tÕ kh¸ch triÓn. Trªn thùc tÕ, qu¸ tr×nh héi nhËp<br /> quan, mét xu thÕ chÝnh chi phèi sù vËn cña mçi n−íc vµo nÒn kinh tÕ toµn cÇu<br /> hµnh cña thÕ giíi. Qu¸ tr×nh nµy, mét ho¸ còng chÝnh lµ qu¸ tr×nh tõng b−íc<br /> mÆt lµm bïng næ c¸c giao dÞch kinh tÕ t¸i c¬ cÊu l¹i chñ quyÒn quèc gia, ®iÒu<br /> c¶ vÒ sè l−îng, chÊt l−îng vµ quy m«; chØnh l¹i kÕt cÊu ®éc lËp, tù chñ nh»m<br /> mÆt kh¸c, lµm gia t¨ng nhanh chãng thÝch øng víi m«i tr−êng quèc tÕ míi.<br /> 10 Th«ng tin Khoa häc x· héi, sè 9.2009<br /> <br /> LÜnh vùc chñ quyÒn kh¸c nhau cña ViÖt c©n b»ng cÇn thiÕt trong c¸n c©n thanh<br /> Nam tham gia rÊt kh¸c nhau vµo tiÕn to¸n vµ cã nguån dù tr÷ quèc gia m¹nh.<br /> tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ, nªn t¸c<br /> §éc lËp, tù chñ vÒ chÝnh trÞ lµ yªu<br /> ®éng cña qu¸ tr×nh nµy ®èi víi c¸c lÜnh<br /> cÇu cã tÝnh nguyªn t¾c trong qu¸ tr×nh<br /> vùc chñ quyÒn ®ã lµ kh«ng gièng nhau.<br /> héi nhËp quèc tÕ cña n−íc ta. Theo<br /> Lenin, ''chÝnh trÞ lµ biÓu hiÖn tËp trung<br /> ë n−íc ta, x©y dùng kinh tÕ ®éc lËp<br /> cña kinh tÕ''. Sù chuyÓn giao quyÒn lùc<br /> tù chñ, tr−íc hÕt lµ ®éc lËp tù chñ vÒ<br /> ''kÐp” tõ héi nhËp vµ tù do ho¸ kinh tÕ<br /> ®−êng lèi ph¸t triÓn theo ®Þnh h−íng<br /> nªu trªn cã t¸c ®éng ®¸ng kÓ ®Õn chñ<br /> XHCN; ®Èy m¹nh c«ng nghiÖp hãa, hiÖn<br /> quyÒn vÒ chÝnh trÞ ®èi néi cña ViÖt<br /> ®¹i hãa, t¹o tiÒm lùc kinh tÕ, khoa häc<br /> Nam: Thø nhÊt, quyÒn lùc cña Nhµ<br /> vµ c«ng nghÖ, c¬ së vËt chÊt - kü thuËt<br /> n−íc bÞ h¹n chÕ, ph¹m vi vµ c¸ch thøc<br /> ®ñ m¹nh; cã c¬ cÊu kinh tÕ hîp lý, cã<br /> can thiÖp cña Nhµ n−íc vµo ®êi sèng<br /> hiÖu qu¶ vµ søc c¹nh tranh; cã thÓ chÕ<br /> kinh tÕ-x· héi ph¶i thu hÑp; Thø hai,<br /> KTTT ®Þnh h−íng XHCN; gi÷ v÷ng æn<br /> giao diÖn gi÷a khu vùc c«ng quyÒn vµ<br /> ®Þnh kinh tÕ vÜ m«; b¶o ®¶m nÒn kinh tÕ<br /> khu vùc thÞ tr−êng trë nªn phøc t¹p c¸c<br /> ®ñ søc ®øng v÷ng vµ øng phã ®−îc víi<br /> lîi Ých c«ng, t− ®an xen, chång chÐo, t¹o<br /> c¸c t×nh huèng phøc t¹p, t¹o ®iÒu kiÖn<br /> ®iÒu kiÖn cho c¸c hµnh vi tham nhòng,<br /> thùc hiÖn cã hiÖu qu¶ c¸c cam kÕt héi<br /> mãc ngoÆc, th¸ch thøc nghiªm träng<br /> nhËp quèc tÕ.<br /> hiÖu lùc thùc thi luËt ph¸p vµ g©y thÊt<br /> tho¸t quyÒn lùc cña Nhµ n−íc; Thø ba,<br /> X©y dùng nÒn kinh tÕ ®éc lËp tù chñ<br /> yªu cÇu d©n chñ ho¸ x· héi, bao gåm c¶<br /> sÏ t¹o ®iÒu kiÖn cho héi nhËp kinh tÕ<br /> d©n chñ ho¸ ho¹t ®éng cña §¶ng vµ<br /> quèc tÕ thµnh c«ng. Héi nhËp kinh tÕ<br /> Nhµ n−íc, t¨ng lªn.<br /> quèc tÕ thµnh c«ng gãp phÇn x©y dùng<br /> nÒn kinh tÕ ®éc lËp tù chñ. §Ó cã mét §éc lËp tù chñ vÒ chÝnh trÞ cã nghÜa<br /> nÒn kinh tÕ ®éc lËp tù chñ, cÇn ®¸p øng lµ tù m×nh x¸c ®Þnh môc tiªu, con ®−êng<br /> ®−îc nh÷ng yªu cÇu chñ yÕu sau: 1) C¬ ph¸t triÓn ®Êt n−íc; tù m×nh ho¹ch ®Þnh<br /> cÊu kinh tÕ hîp lý, hiÖu qu¶ vµ ®¶m b¶o ®−êng lèi, chñ tr−¬ng, chiÕn l−îc ph¸t<br /> ®é an toµn cÇn thiÕt; 2) NÒn kinh tÕ triÓn; tù m×nh x¸c lËp vµ duy tr× thÓ chÕ<br /> ph¸t triÓn bÒn v÷ng vµ cã n¨ng lùc c¹nh chÝnh trÞ, kh«ng chÊp nhËn bÊt cø sù<br /> tranh cao; 3) C¬ cÊu xuÊt nhËp khÈu c¬ can thiÖp nµo tõ bªn ngoµi. §éc lËp tù<br /> b¶n c©n ®èi; c¬ cÊu mÆt hµng ®a d¹ng, chñ vÒ chÝnh trÞ ®−îc thÓ hiÖn c¶ trong<br /> phong phó víi tû lÖ c¸c mÆt hµng c«ng ®èi néi vµ ®èi ngo¹i, c¶ kinh tÕ, v¨n ho¸,<br /> nghÖ vµ cã gi¸ trÞ gia t¨ng lín chiÕm −u x· héi vµ an ninh, quèc phßng... §éc lËp,<br /> thÕ; c¬ cÊu thÞ tr−êng quèc tÕ ®èi t¸c tù chñ vÒ ®«Ý ngo¹i lµ mét vÊn ®Ò rÊt<br /> còng ®a d¹ng vµ tr¸nh chØ tËp trung quan träng. Theo Hå ChÝ Minh, ®éc lËp<br /> qu¸ nhiÒu vµo mét vµi môc tiªu; 4) §Çu tù chñ trong quan hÖ quèc tÕ vµ ®èi<br /> t− trùc tiÕp cña n−íc ngoµi trong mét ngo¹i thÓ hiÖn tr−íc hÕt ë t− duy, nhËn<br /> ngµnh kinh tÕ, nhÊt lµ nh÷ng ngµnh thøc ®éc lËp, s¸ng t¹o, xuÊt ph¸t tõ lîi<br /> kinh tÕ quan träng, chiÕm mét tû lÖ Ých giai cÊp vµ d©n téc, kh«ng gi¸o ®iÒu,<br /> kh«ng thÓ chi phèi nÒn kinh tÕ; h¹n chÕ rËp khu«n, m¸y mãc trong ho¹ch ®Þnh<br /> hoÆc kh«ng cho phÐp ®Çu t− n−íc ngoµi vµ thùc hiÖn ®−êng lèi, chÝnh s¸ch ®èi<br /> vµo nh÷ng ngµnh nh¹y c¶m; 5) §¶m b¶o ngo¹i, trong x¸c ®Þnh b¹n, thï vµ tËp<br /> nÒn tµi chÝnh lµnh m¹nh, ®Æc biÖt gi÷ hîp lùc l−îng quèc tÕ. Ng−êi nãi: ''Thùc<br /> NhËn thøc vµ gi¶i quyÕt thµnh c«ng... 11<br /> <br /> lùc lµ c¸i chiªng mµ ngo¹i giao lµ c¸i c¸c cÊp cßn nÆng vÒ t¨ng tr−ëng sè<br /> tiÕng''. §iÒu kiÖn ®Ó b¶o ®¶m ®éc lËp, tù l−îng, ch¹y theo chØ tiªu, theo thµnh<br /> chñ vÒ ®èi ngo¹i trong bèi c¶nh ®Èy tÝch, coi nhÑ vÊn ®Ò chÊt l−îng vèn lµ<br /> m¹nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ cña ViÖt yªu cÇu cña ®Þnh h−íng XHCN.<br /> Nam lµ: chÝnh trÞ, x· héi æn ®Þnh; kinh - Thø hai, trªn c¬ së ®æi míi kinh tÕ,<br /> tÕ t¨ng tr−ëng nhanh, bÒn v÷ng; quèc ph¶i ®Èy m¹nh ®æi míi chÝnh trÞ t¹o nªn<br /> phßng v÷ng m¹nh; nguån nh©n lùc ®èi sù phï hîp gi÷a ®æi míi kinh tÕ vµ ®æi<br /> ngo¹i trung thµnh vµ chuyªn nghiÖp; míi chÝnh trÞ.<br /> quan hÖ c©n b»ng víi c¸c n−íc lín. - Thø ba, trong ®æi míi chÝnh trÞ cÇn<br /> TÊt nhiªn b¶o vÖ tæ quèc, ngµy nay, tËp trung ®æi míi thÓ chÕ theo nghÜa<br /> kh«ng chØ b¶o vÖ ®éc lËp, chñ quyÒn, réng gåm c¶ vÒ nh÷ng qui ®Þnh ph¸p lý,<br /> toµn vÑn l·nh thæ mµ cßn c¶ néi dung c¶ vÒ tæ chøc vµ ph−¬ng thøc ho¹t ®éng<br /> b¶o vÖ §¶ng, b¶o vÖ Nhµ n−íc, b¶o vÖ cña c¸c tæ chøc trong thÓ chÕ.<br /> chÕ ®é XHCN, b¶o vÖ nh©n d©n. Sù - Thø t−, cÇn ph¸t huy h¬n n÷a vai<br /> nghiÖp b¶o vÖ tæ quèc sÏ tïy thuéc vµo trß cña Nhµ n−íc trong nÒn KTTT ®Þnh<br /> tr×nh ®é ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ ®éc h−íng XHCN, víi t− c¸ch lµ “ng−êi<br /> lËp tù chñ vµ møc ®é héi nhËp quèc tÕ qu¶n lý nhµ n−íc vÒ kinh tÕ” vµ lµ mét<br /> cña n−íc ta. “chñ thÓ kinh tÕ, gi÷ vai trß chñ ®¹o<br /> * trong nÒn kinh tÕ”. Trªn thùc tÕ, vai trß<br /> Nh− vËy, viÖc gi¶i quyÕt mèi quan hÖ “bµ ®ì” cho c¬ chÕ KTTT ®Þnh h−íng<br /> gi÷a ®æi míi kinh tÕ vµ ®æi míi chÝnh trÞ XHCN cña Nhµ n−íc ch−a ®−îc nhËn<br /> sÏ lµ c¬ së vµ ®ång thêi lµ ®iÒu kiÖn tiªn thøc vµ thùc thi mét c¸ch nhÊt qu¸n;<br /> quyÕt ®Ó b¶o ®¶m cho sù ph¸t triÓn bÒn ph−¬ng thøc qu¶n lý nhµ n−íc vÒ kinh<br /> v÷ng cña ®Êt n−íc, sù ph¸t triÓn b¶o tÕ cßn nÆng vÒ can thiÖp hµnh chÝnh.<br /> ®¶m ®¸p øng ®−îc nh÷ng nhu cÇu hiÖn - Thø n¨m, ph¸t huy quyÒn lµm chñ<br /> t¹i, nh−ng kh«ng g©y trë ng¹i cho viÖc cña nh©n d©n, x©y dùng vµ ph¸t huy søc<br /> ®¸p øng nhu cÇu c¸c thÕ hÖ mai sau. m¹nh khèi ®¹i ®oµn kÕt toµn d©n téc, t¹o<br /> Tr−íc m¾t ë n−íc ta ®Ó gi¶i quyÕt sù ®ång thuËn trong ®æi míi kinh tÕ, ®æi<br /> mèi quan hÖ gi÷a ®æi míi kinh tÕ vµ ®æi míi chÝnh trÞ vµ x©y dùng nÒn v¨n hãa<br /> míi chÝnh trÞ h−íng tíi ph¸t triÓn bÒn tiªn tiÕn, ®Ëm ®µ b¶n s¾c d©n téc.<br /> v÷ng, cÇn thiÕt ph¶i gi¶i quyÕt mét sè - Thø s¸u, ph¸t triÓn m¹nh mÏ nÒn<br /> vÊn ®Ò sau: KTTT ®Þnh h−íng XHCN, tÝch cùc, chñ<br /> - Thø nhÊt, cÇn t¹o ra sù thèng nhÊt ®éng héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ.<br /> vµ sù ®ång thuËn cao vÒ nhËn thøc c¸c<br /> vÊn ®Ò c¬ b¶n: KTTT, Nhµ n−íc ph¸p<br /> quyÒn, x· héi d©n sù vµ mèi quan hÖ Tµi liÖu tham kh¶o<br /> gi÷a chóng víi nhau. 1. §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam. V¨n kiÖn<br /> Do nhËn thøc cña chóng ta trong §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø<br /> thêi gian qua ch−a s©u s¾c nªn ®· lµm VIII. H.: ChÝnh trÞ quèc gia, 1996.<br /> gi¶m hiÖu lùc vµ hiÖu qu¶ cña l·nh ®¹o 2. §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam. V¨n kiÖn<br /> §¶ng vµ qu¶n lý nhµ n−íc. §iÒu ®¸ng §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø X.<br /> chó ý lµ trong t− duy kinh tÕ - chÝnh trÞ H.: ChÝnh trÞ quèc gia, 2006.<br />