Nhân trường hợp nhiễm ấu trùng strongyloides stercoralis cập nhật hướng dẫn chẩn đoán, điều trị và quản lý ca bệnh từ Tổ chức Tiêu hóa thế giới

Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Phụ bản của Số 1 * 2013<br /> <br /> NHÂN TRƯỜNG HỢP NHIỄM ẤU TRÙNG STRONGYLOIDES<br /> STERCORALIS CẬP NHẬT HƯỚNG DẪN CHẨN ĐOÁN, ĐIỀU TRỊ<br /> VÀ QUẢN LÝ CA BỆNH TỪ TỔ CHỨC TIÊU HÓA THẾ GIỚI<br /> Huỳnh Hồng Quang*, Nguyễn Văn Chương*, Triệu Nguyên Trung*<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Bệnh do ấu trùng giun lươn là một nhiễm trùng đường ruột gây ra bởi hai loài giun Strongyloides là S.<br /> stercoralis và S. fuelleborni. Song loài có vai trò sinh bệnh quan trọng ở người nhất là S. stercoralis. Điểm đặc<br /> trưng và khác biệt của loài ký sinh trùng này là khả năng tồn tại và sao chép bên trong vật chủ đến hàng chục<br /> năm mà không hề có triệu chứng hoặc chỉ là thoáng qua trong biểu hiện lâm sàng. Bệnh có thể đe dọa tính mạng<br /> do các hội chứng tăng nhiễm, do hội chứng giun lươn lan tỏa trên các cơ địa suy giảm miễn dịch và tỷ lệ tử vong<br /> có thể lên đến 85%. Ngoài thể tiêu hóa, các triệu chứng khác có thể biểu hiện do quá trình di chuyển của ấu trùng<br /> (viêm da niêm tại chỗ, phổi và nhu mô não). Nhân trình bày ca bệnh ở đây, chúng tôi muốn cập nhật một phiên<br /> bản hướng dẫn chẩn đoán và điều trị bệnh giun lươn ở người từ Tổ chức Tiêu hóa thế giới.<br /> Từ khóa: Strongyloides stercoralis, hội chứng tăng nhiễm<br /> <br /> ABSTRACT<br /> A CASE REPORT OF STRONGYLOIDES STERCORALIS: UPDATE OF GUIDELINES FOR THE<br /> DIAGNOSIS, TREATMENT, AND MANAGEMENT OF HUMAN STRONGYLOIDIASIS FROM THE<br /> WORLD GASTROENTEROLOGY ORGANIZATION<br /> Huynh Hong Quang, Nguyen Van Chuong, and Trieu Nguyen Trung<br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 17 - Supplement of No 1 - 2013: 166 - 171<br /> Strongyloidiasis is an intestinal infection caused by 2 species of the parasitic nematode Strongyloides of S.<br /> stercoralis and S. fuelleborni. However, the most common and clinically important pathogenic species in humans<br /> is S. stercoralis. Distinctive characteristics of this parasite are its ability to persist and replicate within a host for<br /> decades while producing minimal or no symptoms. It’s potential to cause life-threatening infection due to hyper<br /> infection syndrome or disseminated strongyloidiasis in an immunocompromised host, and mortality rate up to<br /> 85%). Outside of gastrointestinal system, the other symptoms related to Strongyloidiasis may reflect the<br /> nematode's systemic passage (local cutaneous, pulmonary, and brain tissues involvement). Herein, a case report<br /> of human strongyloidiasis - an update of guidelines for the treatment of Strongyloidiasis from the World<br /> Gastroenterology Organisation (WGO).<br /> Key words: Strongyloides stercoralis, hyper infection syndrome<br /> khắp nơi trước khi chúng trưởng thành và định<br /> GIỚI THIỆU VỀ BỆNH DO ẤU TRÙNG<br /> vị trong ruột non. Trên những bệnh nhân có bất<br /> STRONGYLOIDES STERCORALIS<br /> thường về miễn dịch qua trung gian tế bào<br /> Ấu trùng giun lươn Strongyloides stercoralis<br /> (CMI), hội chứng tăng nhiễm do ấu trùng giun<br /> (SS) là một loại giun tròn trú ẩn trong đất,<br /> lươn<br /> (Strongyloides<br /> hyperinfection<br /> thường ở vùng nhiệt đới ẩm của Nam Mỹ, châu<br /> syndrome_SHS) có thể gây nhiễm trùng phổi<br /> Phi, Đông Nam Á. Các thể ấu trùng của giun<br /> với các biểu hiện như hen, viêm phế quản mạn<br /> này xuyên da của vật chủ và lưu hành chu du<br /> tính, ho ra máu, tăng bạch cầu ái toan và thâm<br /> * Viện sốt rét KST – CT Quy Nhơn<br /> Tác giả liên lạc: ThS Huỳnh Hồng Quang, ĐT: 0905103496, Email: huynhquangimpe@yahoo.com<br /> <br /> 166<br /> <br /> Chuyên Đề Ký Sinh Trùng<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Phụ bản của Số 1 * 2013<br /> nhiễm phổi. Trong một quần thể lưu hành bệnh<br /> cao với bệnh phổi mạn tính, nhiều triệu chứng<br /> sẽ không đặc hiệu và chẩn đoán thường nhầm<br /> lẫn. Xét nghiệm tế bào trong đờm là một xét<br /> nghiệm hữu ích đối với bệnh giun lươn trên các<br /> bệnh nhân dùng thuốc steroides kéo dài có bệnh<br /> phổi hoặc bóng mờ ở phổi không giải thích<br /> được nguyên nhân. Chúng tôi báo cáo một ca<br /> bệnh hen không kiểm soát có bị sốt và ho ra<br /> máu. Xét nghiệm đờm có ấu trùng giun lươn và<br /> bệnh nhân hồi phục hoàn toàn với điều trị.<br /> <br /> TRÌNH BÀY CA BỆNH<br /> Một bệnh nhân nữ 45 tuổi, có tiền sử hai<br /> tháng sốt bất thường, ho có đờm nhầy và thỉnh<br /> thoảng ho ra máu. Bệnh nhân bị hen phế quản<br /> từ năm 16 tuổi và điều trị không theo dõi đầy<br /> đủ. Có những đợt nặng lên các triệu chứng hen<br /> mỗi tháng và khi đó phải cần đến tiêm thuốc<br /> steroid và dùng thêm steroids đường uống.<br /> Bệnh nhân được điều trị tại bệnh viện với kháng<br /> sinh, thuốc dãn phế quản và steroids mà không<br /> có thuyên giảm. Lúc nhập viện, bệnh nhân sốt,<br /> nhịp thở tăng, mạch 87 lần/phút, huyết áp tăng<br /> 140/85 mmHg, tổng trạng suy nhược. Khám<br /> toàn thân, không có dấu ngón tay dùi trống,<br /> không biểu hiện hội chứng Cushing, trên da<br /> nhiều đường ngoằn nghèo vẻ nổi màu đỏ hoặc<br /> sậm, nhiều nhất trên cánh tay và vùng mạng<br /> sườn. Khám hô hấp cho thấy nhiều ran ẩm phế<br /> quản hai bên. Xét nghiệm cận lâm sàng cho thấy<br /> Hb là 10mg%, không tăng bạch cầu ái toan, tốc<br /> độ máu lắng 16 giờ đầu và 42 giờ thứ 2. Các xét<br /> nghiệm chức năng gan, thận, đường huyết bình<br /> thường. Các marker viêm gan âm tính. Chụp x<br /> quang phổi cho thấy vùng thùy trên của phổi<br /> mờ tròn. CT scan ngực bụng cho thấy hình vòng<br /> tròn tổn thương trên thùy trên (T), không có<br /> hạch phổi. ELISA (+) với ấu trùng Strongyloides<br /> stercoralis hiệu giá OD = 1,36. Bệnh nhân được<br /> chữa khỏi bằng Ivermectin (biệt dược Pizar<br /> 6mg), sau 3 tháng kiểm tra cả ELISA và phim<br /> chụp x quang sạch hoàn toàn.<br /> <br /> Chuyên Đề Ký Sinh Trùng<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> HƯỚNG DẪN CHẨN ĐOÁN, ĐIỀU TRỊ VÀ<br /> QUẢN LÝ CA BỆNH TỪ TỔ CHỨC TIÊU HÓA<br /> THẾ GIỚI (WGO).<br /> Bệnh do ấu trùng giun lươn Strongyloides<br /> stercoralis, một loại giun tròn có mặt khắp các<br /> vùng có khí hậu nhiệt đới và cận nhiệt đới.<br /> Giống Strongyloides được phân loại trong các bộ<br /> Rhabditida và hầu hết các thành viên nhóm giun<br /> tròn xuyên đất microbiverous. 52 loài của<br /> Strongyloides tồn tại, nhưng hầu hết không gây<br /> nhiễm cho người. S. stercoralis là tác nhân<br /> thường gặp nhất gây bệnh ở người. Con giun<br /> đực trưởng thành đào thải ra trong phân sau khi<br /> thụ tinh với con cái - đây không phải là loại ký<br /> sinh trùng ở mô. Giun cái trưởng thành rất nhỏ<br /> và trong suốt. Kích thước đo được khoảng 2,2–<br /> 2,5 mm chiều dài và đường kính 50μm; chúng<br /> sống trong các đường hầm giữa các tế bào ruột<br /> của ruột non người.<br /> Strongyloides stercoralis được phân biệt với<br /> các nhiễm trùng giun truyền qua đất khác vì con<br /> cái sinh sản theo đơn tính bên trong cơ thể vật<br /> chủ. Tùy thuộc vào đáp ứng miễn dịch của vật<br /> chủ, điều này có thể dẫn đến chu trình tự nhiễm<br /> và hội chứng tăng nhiễm cho bệnh nhân.<br /> <br /> Thuật ngữ<br /> "Chu trình tự nhiễm_Autoinfection": là một<br /> tiến trình mà có khả năng làm cho ký sinh trùng<br /> sống sót rất lâu trong cơ thể con người và hầu<br /> như khi đó không biểu hiện triệu chứng;<br /> "Hội chứng tăng nhiễm_Hyperinfection<br /> syndrome": là tiến trình của chu trình tự nhiễm<br /> tăng lên rất mạnh, ở đó ấu trùng giai đoạn 3 có<br /> thể tìm thấy trong phân tươi;<br /> "Nhiễm trùng<br /> lan tỏa_Disseminated<br /> infection": là hậu quả của tăng nhiễm, ấu trùng<br /> có thể tìm thấy khắp nơi trên cơ thể, đặc biệt là<br /> trong da và trong đờm.<br /> <br /> Chu kỳ sinh học với chu trình tự nhiễm<br /> đặc biệt loài (3 ,5,8)<br /> Ấu trùng Strongyloides stercoralis có một chu<br /> kỳ phát triển rất phức tạp và độc đáo. Chu kỳ<br /> The Strongyloides phức tạp hơn các loài giun tròn<br /> <br /> 167<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Phụ bản của Số 1 * 2013<br /> <br /> khác với sự thay đổi giữa chu kỳ sinh trưởng và<br /> sống tự do, tiềm năng cho quá trình tự nhiễm và<br /> sao chép đơn tính trong vật chủ. Hai loại chu kỳ<br /> cùng tồn tại. Đặc biệt chu kỳ sống tự do khi ấu<br /> trùng rhabditiform đi qua phân, hoặc là rụng<br /> lông hai lần và phát triển thành ấu trùng<br /> filariform nhiễm (phát triển trực tiếp) hoặc là<br /> rụng lông 4 lầnđể thành con cái và con đực sống<br /> tự do và đẻ trứng từ thể ấu trùng rhabditiform.<br /> Sau đó, chúng có thể phát triển thành một thế hệ<br /> trưởng thành mới sống tự do hoặc thành ấu<br /> trùng filariform nhiễm. Ấu trùng filariform<br /> xuyên da người để khởi động cho chu kỳ ký<br /> sinh trùng mới.<br /> Ấu trùng dạng filariform trong đất nhiễm đi<br /> xuyên qua da người và di chuyển đến phổi - ở<br /> đó chúng đi vào khoang phế nang, đi xuyên qua<br /> cây phế quản đến hầu họng và tiếp đó được<br /> nuốt vào đi đến ruột non. Trong ruột non,<br /> chúng sinh rụng lông hai lần và phát triển con<br /> cái trưởng thành. Con cái xâu kim, xuyên thành<br /> vào lớp biểu mô ruột non và đẻ trứng thông qua<br /> cơ chế sinh sản đơn tính, cho ra ấu trùng dạng<br /> rhabditiform. Ấu trùng rhabditiform hoặc có thể<br /> đi qua phân (xem chu trình sống tự do) hoặc có<br /> thể gây nên chu trình tự nhiễm. Trong chu trình<br /> tự nhiễm thì ấu trùng rhabditiform chuyển<br /> thành ấu trùng filariform, xuyên niêm mạc ruột<br /> (gọi là tự nhiễm nội_ internal autoinfection)<br /> hoặc ở vùng da rìa hậu môn (tự nhiễm<br /> ngoài_external autoinfection). Trong các tình<br /> huống như thế, ấu trùng filariform có thể đi<br /> theo lại đường cũ đến phổi, rồi đến cây phế<br /> quản, tới hầu họng và cuối cùng ở ruột non - ở<br /> đó chúng trưởng thành thành con trường thành<br /> hoặc gây nhiễm lan tỏa trong cơ thể. Đến nay,<br /> sự xuất hiện chu trình tự nhiễm ở người với các<br /> giun đã được nhận ra chỉ có Strongyloides<br /> stercoralis và Capillaria philippinensis. Trong<br /> trường hợp Strongyloides, quá trình tự nhiễm có<br /> thể giải thích khả năng nhiễm trùng trường diễn<br /> trong nhiều năm trên những bệnh nhân không<br /> sống trong vùng lưu hành bệnh hoặc quá trình<br /> tăng nhiễm trên các đối tượng suy giảm miễn<br /> dịch.<br /> <br /> 168<br /> <br /> Các lý thuyết thay đổi đã được đề xuất,<br /> chẳng hạn ý tưởng đơn giản rằng ấu trùng có<br /> thể di chuyển trực tiếp từ da đến tá tràng do đi<br /> xuyên qua mô liên kết, song không có bằng<br /> chứng trực tiếp để hổ trợ cho các giả thuyết như<br /> thế sẵn sàng minh chứng.<br /> <br /> Mối liên quan với người bệnh HIV/AIDS<br /> HIV/AIDS đã tạo điều kiện thuận lợi cho<br /> bệnh ấu trùng giun lươn Strongyloides stercoralis.<br /> Bệnh ATGL không phải là một nhiễm trùng<br /> cơ hội liên quan đến AIDS, nhưng nó lại là một<br /> nhiễm trùng cơ hội liên quan đến virus Tlymphocyte ở người. Y văn trích dẫn dưới đây<br /> đã tổng hợp bằng chứng cho mối tương tác này.<br /> Vấn đề chính cho các nhà lâm sàng là phải rất<br /> cẩn thận sự thực suy giảm miễn dịch có thể làm<br /> cho bệnh lý ATGL tăng nhiễm hoặc lan tỏa rộng<br /> trong cơ thể(1,6,7). Một bằng chứng rất thuyết<br /> phục về mối tương tác miễn dịch trong quá<br /> trình đồng nhiễm bởi ATGL lây truyền qua đất<br /> với các retrovirus gây bệnh ung thư bạch cầu,<br /> cũng như các bệnh lý rối loạn miễn dịch ở người<br /> (human T-cell lymphotropic virus type-1<br /> [HTLV-1]) đã được báo cáo tại Brazil, Jamaica,<br /> Nhật Bản và Peru (Robinson và cs., 1994;<br /> Hayashi và cs., 1997; Neva và cs., 1998; Gotuzzo<br /> và cs., 1999 và Porto và cs., 2001). Các thử<br /> nghiệm này đã hỗ trợ rằng các tình trạng tương<br /> tự có thể xảy ra khi nhiễm đồng thời bởi các<br /> giun sán với virus HIV-1 (cũng là loại retrovirus<br /> ức chế miễn dịch)(1,6 ,7).<br /> <br /> Gánh nặng bệnh tật và tính lưu hành bệnh<br /> Strongyloides stercoralis lưu hành tại các vùng<br /> nhiệt đới và cận nhiệt đới và gây nhiễm đến<br /> hàng trăm triệu người. Bệnh cũng lan rộng đến<br /> vùng Đông Âu và vùng Trung Đông. S.<br /> stercoralis. Lưu hành tại các quốc gia Đông Nam<br /> Á, châu Mỹ La tin, vùng cận sa mạc Sahara,<br /> châu Phi và Đông nam của Mỹ (3 ,5,8). Bệnh ở giai<br /> đoạn cấp thường không biểu hiện triệu chứng<br /> và có thể vẫn ẩn mặt sau nhiều thập niên. Trên<br /> các bệnh nhân có hệ thống miễn dịch thường là<br /> nhiễm trùng mạn tính không triệu chứng, dẫn<br /> đến thống kê một tình trạng tỷ lệ mắc bệnh<br /> <br /> Chuyên Đề Ký Sinh Trùng<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Phụ bản của Số 1 * 2013<br /> không phù hợp. Biểu hiện lâm sàng của các<br /> bệnh nhân có thể dẫn đến các triệu chứng ở<br /> phổi, dạ dày ruột và vùng da niêm mạc. Ngược<br /> lại, hội chứng tăng nhiễm hoặc bệnh lan tỏa<br /> nhiều cơ quan có tỷ lệ tử vong cao lên đến 87%.<br /> <br /> Nhóm đối tượng nguy<br /> Strongyloides stercoralis<br /> <br /> cơ<br /> <br /> mắc<br /> <br /> Những bệnh nhân bị HIV/AIDS và người<br /> đang dùng thuốc ức chế miễn dịch có nguy cơ<br /> cao nhiễm ấu trùng giun lươn. Các yếu tố nguy<br /> cơ cho bệnh ấu trùng giun lươn nghiêm trọng (3<br /> ,5,8) là:<br /> - Thuốc ức chế miễn dịch(2,3,4,5) (đặc biệt thuốc<br /> corticosteroids, chống thải ghép, hóa trị ung<br /> thư);<br /> - Các bệnh nhân có hệ thống miễn dịch tế<br /> bào thay đổi;<br /> - Nhiễm virus Human T-cell leukemia virus<br /> type 1(3,2,4,5);<br /> - Khối tân sinh, đặc biệt khối ác tính về máu<br /> (lymphoma, leukemia);<br /> - Người cấy ghép cơ quan(2,3,4,5);<br /> - Bệnh lý tim mạch do bệnh tạo keo;<br /> - Tình trạng suy dinh dưỡng và kém hấp<br /> thu;<br /> - Bệnh thận giai đoạn cuối;<br /> - Bệnh tiểu đường(2,3,4,5);<br /> - Người có tuổi;<br /> - Nhiễm virus HIV-1(2,3,4,5);<br /> - Người đi du lịch đến hoặc từ các vùng lưu<br /> hành bệnh;<br /> - Các tù nhân;<br /> - Yếu tố tại chỗ: bệnh lý túi thừa, lồng ruột<br /> (giúp tồn tại Strongyloides stercoralis).<br /> <br /> Chẩn đoán và chẩn đoán phân biệt trong<br /> bệnh ấu trùng Strongyloides stercoralis<br /> Triệu chứng thực thể<br /> Bảng 1. Các triệu chứng và dấu chứng điển hình<br /> trong bệnh ấu trùng Strongyloides stercoralis<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> • Ấu trùng di chuyển (dấu đặc trưng nhất);<br /> • Ngứa (thường là vùng bàn chân);<br /> • Khò khè/ sốt nhẹ;<br /> • Đau vùng thượng vị<br /> • Tiêu chảy/ buồn nôn/ nôn.<br /> • Ấu trùng di chuyển (dấu điển hình nhất);<br /> • Khó chịu và đau vùng thượng vị;<br /> • Không triệu chứng/ đau bụng mơ hồ;<br /> Giai đoạn mạn<br /> • Tiêu lỏng từng đợt (luân phiên với táo<br /> tính (thường do<br /> bón);<br /> tự nhiễm)<br /> • Thỉnh thoảng buồn nôn và nôn mửa;<br /> • Sụt cân (nếu nhiễm nặng);<br /> • Ban đỏ ở da tái hồi (mày đay mạn tính).<br /> • Khởi đầu bệnh âm thầm;<br /> • Tiểu lỏng (đôi khi có máu);<br /> • Đau bụng nghiêm trọng, buồn nôn và<br /> nôn mửa;<br /> Nhiễm nặng<br /> (thường do Hội<br /> • Ho, khò khè, khó thở, suy hô hấp;<br /> chứng tăng<br /> • Cổ cứng, đau đầu, lú lẫn tâm thần (dấu<br /> nhiễm)<br /> màng não);<br /> • Ban đỏ trên da (chấm hoặc mảng xuất<br /> huyết);<br /> • Sốt, rét run.<br /> Giai đoạn cấp<br /> tính (có thể dẫn<br /> đến hội chứng<br /> Loffler’s)<br /> <br /> Nhận xét: Chìa khóa để chẩn đoán bệnh<br /> ấu trùng giun lươn là khi có một chỉ số nghi<br /> ngờ - một chẩn đoán ấu trùng giun lươn chỉ<br /> có thể xác lập khi ký sinh trùng được tìm thấy<br /> trong phân. Vì gánh nặng giun thấp và vì khả<br /> năng sao chép của chúng trong vật chủ<br /> thường không thể chỉ dựa vào một lần hoặc<br /> một loại thử nghiệm phân tích là đủ chẩn<br /> đoán. Một loạt xét nghiệm cần thực hiện qua<br /> nhiều ngày là cần thiết mới mong xác định<br /> bệnh. Trong công thức máu, các thông số của<br /> công thức bạch cầu là quan trọng vì có sự gia<br /> tăng của bạch cầu ái toan (hơn 50% số bệnh<br /> nhân).<br /> Vấn đề tăng bạch cầu ái toan đang bị nhầm<br /> lẫn: đây là một dấu chứng hỗ trợ nhiều nhất<br /> trong các nhiễm trùng không có biến chứng và<br /> thường vắng mặt trong bệnh ấu trùng giun lươn<br /> lan tỏa/ hoặc hội chứng tăng nhiễm.<br /> <br /> Các kỹ thuật chẩn đoán ấu trùng<br /> Strongyloides stercoralis<br /> Hiện nay có một số quy trình chẩn đoán với<br /> các xét nghiệm khác nhau:<br /> - Thử nghiệm String;<br /> - Lấy dịch tá tràng qua nội soi;<br /> <br /> Chuyên Đề Ký Sinh Trùng<br /> <br /> 169<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Phụ bản của Số 1 * 2013<br /> <br /> - Thử nghiệm miễn dịch chẩn đoán (IFA,<br /> IHA, EIA, ELISA);<br /> - Xét nghiệm phân lặp lại nhiều lần.<br /> Tất cả đều có lợi điểm, nhưng toàn bộ xét<br /> nghiệm phân lặp lại vẫn là phương pháp tốt<br /> nhất.<br /> Một số kỹ thuật để xác định ấu trùng giun<br /> lươn trong phân:<br /> <br /> - Do thuốc (đặc biệt là thuốc chống viêm<br /> không steroides (NSAIDs).<br /> Yếu tố chẩn đoán chính là xác định ra tác<br /> nhân ký sinh trùng. Điều này không dễ vì lượng<br /> giun thường thấp và lượng mẫu phân cần để đủ<br /> chẩn đoán xác định rất nhiều. Cơ hội để có thể<br /> phát hiện tác nhân trong phân là không thể biết<br /> được.<br /> <br /> - Kỹ thuật xét nghiệm phân qua phểu<br /> Baermann (đến nay vẫn xem là chuẩn vàng);<br /> <br /> Quản lý ca bệnh ấu trùng Strongyloides<br /> stercoralis<br /> <br /> - Trực tiếp (thông qua phân tích dưới kính<br /> hiển vi);<br /> <br /> Bệnh ấu trùng giun lươn không biến chứng<br /> Điều trị bệnh ấu trùng giun lươn thật khó vì<br /> ngược với các bệnh giun sán khác, gánh nặng<br /> giun strongyloides phải được tiêu diệt hoàn toàn.<br /> Tiệt trừ hoàn toàn khó mà đảm bảo vì lượng<br /> giun thấp và cung lượng ấu trùng bất thường.<br /> Sự chữa khỏi thật sự không thể thấy rõ ràng dựa<br /> trên chỉ một xét nghiệm phân âm tính là đủ. Một<br /> mẫu phân đơn thuần được xét nghiệm đối với<br /> bệnh do Strongyloides stercoralis có thể cho kết<br /> quả âm tính đến 70% số ca mà thật sự những ca<br /> đó vẫn còn nhiễm. Do đó, việc dùng kết quả xét<br /> nghiệm phân để quy kết khỏi bệnh là nên cân<br /> nhắc.<br /> <br /> - Xét nghiệm mẫu phân trực tiếp nhuộm<br /> nước muối sinh lý-lugol iodine;<br /> - Kỹ thuật tập trung formalin-ethyl acetate;<br /> - Sau nuôi cấy nhờ vào kỹ thuật lọc qua giấy<br /> Harada-Mori;<br /> - Nuôi cấy trên thạch dinh dưỡng agar<br /> (không dùng trong quản lý ca bệnh/ giới hạn<br /> cho nghiên cứu dịch tễ học).<br /> Việc sử dụng các test này bổ sung cho<br /> phương pháp soi mẫu phân trực tiếp dưới kính<br /> hiển vi sẽ lệ thuộc vào sự sẵn có của nguồn lực<br /> và nhân lực chuyên gia. Test quan trọng nhất để<br /> cho xác định chẩn đoán S. stercoralis vẫn là xét<br /> nghiệm phân lặp lại nhiều lần qua nhiều ngày<br /> liên tiếp.<br /> Nội soi cho thấy các dấu chứng đặc trưng<br /> viêm niêm mạc tá tràng. Một quá trình quan sát<br /> chính xác dưới thủ thuật nội soi vô trùng là rất<br /> quan trọng như nội soi không vô trùng có thể<br /> lây truyền giun.<br /> <br /> Chẩn đoán phân biệt<br /> Nhiều bệnh lý sinh ra triệu chứng tương tự<br /> với bệnh ấu trùng giun lươn, cần xem xét đến:<br /> - Nhiễm trùng ở đường ruột (do amip, viêm<br /> đại tràng, lỵ, tiêu lỏng do Campylobacter, Yersinia,<br /> Clostridium difficile)<br /> - Bệnh lý đại tràng/ ruột kích thích;<br /> - Hội chứng ruột kích thích (IBS_Irritable<br /> bowel syndrome);<br /> <br /> Bệnh ấu trùng giun lươn trên các cơ địa suy<br /> giảm miễn dịch<br /> Có nhiều bệnh nhân bị viêm khớp dạng thấp<br /> và hen phế quản đang sống trong vùng nhiệt<br /> đới có sử dụng thuốc steroids trong một thời<br /> gian dài. Các bệnh nhân đó có thể điều kiện tố<br /> về cơ địa giảm miễn dịch do dùng thuốc mua<br /> steroids trực tiếp từ các quầy dược.<br /> Bảng 2. Thuốc được lựa chọn trong điều trị ấu trùng<br /> giun Strongyloides stercoralis<br /> Ivermectin (biệt dược Stromectol, Mectizan,<br /> Pizar 3, Pizar 6)<br /> Thuốc chỉ định trong điều trị bệnh ấu trùng<br /> giun lươn cấp và mạn tính;<br /> Thuốc gắn kết có chọn lọc với các kênh ion<br /> Tên thuốc<br /> glutamate-gated chloride trong các dây thần<br /> kinh và tế bào cơ không xương sống, dẫn đến<br /> chết tế bào;<br /> Thời gian bán thải thuốc là 16 giờ, thuốc<br /> chuyển hóa chủ yếu qua gan.<br /> <br /> - Rối loạn tiêu hóa chức năng;<br /> <br /> 170<br /> <br /> Chuyên Đề Ký Sinh Trùng<br /> <br />