nhập môn Linux phần 1

Chia sẻ: Thái Duy Ái Ngọc | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:12

Thêm vào BST

Báo xấu

194
lượt xem 72
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài này giới thiệu những khái niệm căn bản nhất về Linux như: Linux là gì, bắt đầu tiếp cận với Linux như thế nào, các lệnh cơ bản trong Linux, cách thức xử lí text bằng dòng lệnh hay lập trình trong Linux ra sao, ... Bài này cung cấp cho bạn những kiến thức cơ sở để có thể tự khám phá sâu hơn vào Linux

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: nhập môn Linux phần 1

Luy n thi ch ng ch LPI 101 (phát hành 2). Ph n I Gi i thi u b i các nhà phát tri n developerWorks IBM, ngu n c a các cu n sách hư ng d n tuy t v i ibm.com/developerWorks D ch b i: Phan Vĩnh Th nh
M cl c 1 Trư c khi b t đ u 5 1.1 V cu n sách hư ng d n này . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5 1.2 V tác gi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6 2 Gi i thi u v bash 7 2.1 V (shell) . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . 7 2.2 Có ph i b n đang ch y bash không? . ... . . . . . . . . . . 7 2.3 V bash . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . 8 2.4 S d ng cd . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . 8 2.5 Đư ng d n . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . 8 2.6 Đư ng d n tuy t đ i . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . 9 2.7 Đư ng d n tương đ i . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . 9 2.8 S d ng .. . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . 9 2.9 S d ng .., ti p theo . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . 10 2.10 Ví d đư ng d n tương đ i . . . . . . . ... . . . . . . . . . . 10 2.11 Hãy hi u . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . 11 2.12 cd và thư m c nhà . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . 11 2.13 Thư m c nhà c a nh ng ngư i s d ng khác . . . . . . . . . . 12 3S d ng các câu l nh c a Linux 13 3.1 Gi i thi u ls . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13 3.2 Danh sách thư m c lo i dài . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13 3.3 Danh sách thư m c lo i dài, ti p theo . . . . . . . . . . . . . . 14 3.4 Xem thư m c . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15 3.5 Danh sách inode và danh sách đ qui (recursive) . . . . . . . . 15 3.6 Hãy hi u inode, Ph n 1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15 3.7 Hãy hi u inode, ph n 2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 3.8 Hãy hi u inode, Ph n 3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 2
M CL C 3 3.9 mkdir . . .... .. .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17 3.10 mkdir -p . .... .. .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17 3.11 touch . . . .... .. .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18 3.12 echo . . . .... .. .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18 3.13 echo và s chuy n hư ng . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18 3.14 cat và cp ..... .. .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19 3.15 mv . . . ..... .. .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19 4 To liên k t và xóa t p tin 21 4.1 Liên k t c ng . . . . . . . . . . .. ... . . . . . . . . . . . . 21 4.2 Liên k t c ng, ti p theo . . . . .. ... . . . . . . . . . . . . 21 4.3 Liên k t tư ng trưng . . . . . . .. ... . . . . . . . . . . . . 22 4.4 Liên k t tư ng trưng, ti p theo .. ... . . . . . . . . . . . . 22 4.5 Sâu hơn v liên k t tư ng trưng, ph n1 . . . . . . . . . . . . 22 4.6 Sâu hơn v liên k t tư ng trưng, ph n2 . . . . . . . . . . . . 23 4.7 Sâu hơn v liên k t tư ng trưng, ph n3 . . . . . . . . . . . . 23 4.8 Sâu hơn v liên k t tư ng trưng, ph n4 . . . . . . . . . . . . 23 4.9 Sâu hơn v liên k t tư ng trưng, ph n5 . . . . . . . . . . . . 24 4.10 Sâu hơn v liên k t tư ng trưng, ph n6 . . . . . . . . . . . . 24 4.11 rm . . . . . . . . . . . . . . . . .. ... . . . . . . . . . . . . 25 4.12 rmdir . . . . . . . . . . . . . . . .. ... . . . . . . . . . . . . 26 4.13 rm và thư m c . . . . . . . . . .. ... . . . . . . . . . . . . 26 5 S d ng các ký t đ i di n (wildcard) 28 5.1 Gi i thi u v ký t đ i di n . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28 5.2 Gi i thi u v ký t đ i di n, ti p theo . . . . . . . . . . . . . . 28 5.3 Hi u v không tương ng . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29 5.4 Hi u v không tương ng, ti p theo . . . . . . . . . . . . . . . 29 5.5 Cú pháp đ i di n: * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30 5.6 Cú pháp đ i di n: ? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30 5.7 Cú pháp đ i di n: [] . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30 5.8 Cú pháp đ i di n: [!] . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31 5.9 Đào sâu v đ i di n . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31 5.10 Đào sâu v đ i di n, ti p theo . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32 5.11 Ngo c đơn "g p" ngo c kép . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32
M CL C 4 6 T ng k t và các ngu n b tr 33 6.1 T ng k t . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33 6.2 Các ngu n b tr . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33 6.3 Ý ki n t phía b n . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34 6.4 L i ghi cu i sách . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34
Chương 1 Trư c khi b t đ u 1.1 V cu n sách hư ng d n này Chào m ng đ n v i "Linux nh ng đi u cơ b n," cu n th nh t trong b n cu n sách hư ng d n giúp b n chu n b cho bài thi 101 c a LPI (Linux Professional Institute). Trong cu n sách hư ng d n này, chúng tôi s gi i thi u v i b n bash (v , shell, tiêu chu n c a Linux), ch cho b n cách s d ng thành th o các câu l nh cơ b n c a Linux như ls, cp và mv, gi i thích v inode, liên k t "c ng" và liên k t "tư ng trưng" (hard link và symbolic links) và nhi u th khác. Khi k t thúc cu n sách hư ng d n này b n s có ki n th c v ng vàng v nh ng đi u cơ b n khi s d ng Linux, và th m chí còn s n sàng b t đ u h c cơ b n v nhi m v qu n tr m ng Linux. Khi k t thúc chu i sách hư ng d n này (tám cu n t t c ), b n s có ki n th c c n thi t đ tr thành Qu n tr viên h th ng Linux và s n sàng đ t t i ch ng ch LPIC b c I c a Linux Professional Institute n u b n đã d đ nh như v y. Cu n sách hư ng d n này (Ph n I) nói riêng là lý tư ng v i nh ng "ngư i m i" v i Linux, ho c v i nh ng ngư i mu n xem l i ho c c i ti n s hi u bi t c a mình v nh ng khái ni m cơ b n c a Linux như sao chép (copying) và di chuy n (moving) t p tin, t o đư ng d n "c ng" và "tư ng trưng", và s d ng các câu l nh "ch bi n" văn b n cơ b n song song v i "băng chuy n" (pipeline) và "chuy n hư ng" (redirection). D c theo cu n hư ng d n này, chúng tôi s chia s v i các b n nh ng l i g i ý, l i mách nư c và mánh l i đ gi cho cu n hư ng d n thêm phong phú ("ngon ăn") và có tính th c d ng, th m chí cho c nh ng ai có kinh nghi m s d ng Linux đáng k . V i nh ng "ngư i b t đ u", nhi u tài li u c a cu n hư ng d n này s m i, nhưng v i 5
CHƯƠNG 1. TRƯ C KHI B T Đ U 6 nh ng ngư i s d ng Linux kinh nghi m có th tìm th y cu n hư ng d n này như m t cách tuy t v i đ "làm béo thêm" k năng Linux cơ b n. V i nh ng ai đã qua phát hành (release) 1 c a cu n hư ng d n này v i m c đích khác hơn là chu n b thi LPI, b n có kh năng không c n phát hành 2. Tuy nhiên, n u b n có d tính vư t qua kỳ thi LPI, b n nên lưu ý đ c b n đã ch nh s a này. 1.2 V tác gi Cư trú t i Albuquerque, New Mexico, Daniel Robbins là ki n trúc trư ng c a Gentoo Linux, m t b n phân ph i Linux cao c p. Tác gi còn vi t các bài báo, sách hư ng d n, nh ng l i mách nư c cho IBM developerWorks và Intel Developer Services và là tác gi đóng góp c a vài cu n sách, g m có Samba Unleashed và SuSE Linux Unleashed. Daniel thích thú s d ng th i gian v i v , Mary, và con gái, Hadassah. B n có th liên h v i Daniel qua t i drobbins@gentoo.org. V i nh ng câu h i k thu t v n i dung c a cu n hư ng d n này, liên h v i tác gi , Daniel Robbins, t i drobbins@gentoo.org.
Chương 2 Gi i thi u v bash 2.1 V (shell) N u b n đã t ng s d ng h đi u hành Linux, b n bi t khi đã đăng nh p, b n đư c đón chào b i d u nh c trông như sau: $ D u nh c b n th y nói riêng có th trông khác m t chút. Nó có th ch a tên máy, tên c a thư m c hi n th i, ho c c hai. Tuy nhiên, b t k là gi u nh c c a b n trông như th nào, có ký hi u đó là ch c ch n. Chương trình in d u nh c g i là "v " (shell), và r t có th v shell c a riêng b n là chương trình đư c g i bash. 2.2 Có ph i b n đang ch y bash không? B n có th ki m tra xem n u b n đang ch y bash hay không b ng cách gõ: $ echo $SHELL /bin/bash N u dòng trên cho ra l i ho c đáp l i không gi ng v i ví d , thì b n có th đang ch y v shell khác bash. Trong trư ng h p đó, ph n l n c a cu n hư ng d n này v n đư c áp d ng, nhưng chuy n qua bash r t có l i cho b n v i m c đích chu n b cho kỳ thi 101. (Cu n hư ng d n ti p theo trong chu i này, v qu n tr cơ b n, bao hàm vi c thay đ i v shell cho ngư i dùng b ng câu l nh chsh.) 7
CHƯƠNG 2. GI I THI U V BASH 8 2.3 V bash Bash, vi t t t c a "Bourne-again shell"1 , là v shell theo m c đ nh trên h u h t các h đi u hành Linux. Công vi c c a v shell là tuân theo các câu l nh c a ngư i dùng, vì th b n có th tác đ ng qua l i v i h đi u hành Linux c a b n. Khi b n nh p xong câu l nh, b n có th ch th cho v shell exit, thoát ra, hay logout, đăng xu t, t i th i đi m này b n s đư c đưa tr l i d u nh c đăng nh p. Nhân ti n, b n có th đăng xu t b ng cách gõ control-D t i d u nh c bash. 2.4 S d ng cd Như b n đã th y, nhìn ch m ch m vào d u nh c bash không ph i là đi u thích thú nh t trên th gian :). Vì v y, hãy b t đ u s d ng bash đ "đi d o" vòng quanh h th ng t p tin. T i d u nh c, gõ câu l nh sau (không gõ d u $ ): $ cd / Chúng ta v a nói v i bash r ng b n mu n làm vi c t i /, đư c bi t đ n như thư m c root ; t t c thư m c trên h th ng t o thành m t cây thư m c, và / đư c xem như thư m c cao nh t c a cây này, hay là g c r (root). cd thi t l p thư m c mà đó b n đang làm vi c, đư c bi t đ n như "thư m c hi n th i". 2.5 Đư ng d n Đ th y thư m c hi n th i c a bash, b n có th gõ: $ pwd / Trong ví d phía trên, đ i s / cho cd g i là đư ng d n (path). Đ i s thông báo cho cd bi t nơi chúng ta mu n đi đ n. Trong trư ng h p này nói 1 Chú thích c a ngư i d ch: Bourne-again shell là m t cách chơi ch ti ng Anh. "Bourne" đ c gi ng như borne (sinh ra, đ ra).
2.6. ĐƯ NG D N TUY T Đ I 9 riêng, đ i s / là đư ng d n tuy t đ i, có nghĩa là nó ch rõ m t v trí đ i v i g c (root) c a cây h th ng t p tin. 2.6 Đư ng d n tuy t đ i Dư i đây là m t s đư ng d n tuy t đ i khác: /dev /usr /usr/bin /usr/local/bin Như b n có th th y, t t c đư ng d n tuy t đ i có m t đi m chung là b t đ u v i /. V i đư ng d n /usr/local/bin, chúng ta thông báo cho cd chuy n vào thư m c /, sau đó thư m c usr dư i nó, và sau đó local và bin. Đư ng d n tuy t đ i luôn luôn nh n ra b i s b t đ u b ng /. 2.7 Đư ng d n tương đ i M t lo i đư ng d n khác là đư ng d n tương đ i. Bash, cd, và các câu l nh khác luôn luôn biên d ch nh ng đư ng d n này tương đ i v i thư m c hi n th i. Đư ng d n tương đ i không bao gi b t đ u v i m t /. Vì th , n u chúng ta đang trong thư m c /usr. $ cd /usr Sau đó, chúng ta có th dùng đư ng d n tương đ i đ thay đ i t i thư m c /usr/local/bin: $ cd local/bin $ pwd /usr/local/bin 2.8 S d ng .. Đư ng d n tương đ i có th ch a đ ng m t hay nhi u thư m c "..". Thư m c .. là thư m c đ c bi t ch t i thư m c "b ". Vì th , ti p t c ví d trên:
CHƯƠNG 2. GI I THI U V BASH 10 $ pwd /usr/local/bin $ cd .. $ pwd /usr/local Như b n có th th y, thư m c hi n th i c a chúng ta bây gi là /usr/local. Chúng ta đã "quay tr l i" m t thư m c, tương đ i v i thư m c hi n th i lúc đ u. 2.9 S d ng .., ti p theo Thêm vào đó, chúng ta có th thêm .. vào đư ng d n tương đ i đã có, cho phép đi t i m t thư m c n m "k bên" thư m c đang , ví d : $ pwd /usr/local $ cd ../share $ pwd /usr/share 2.10 Ví d đư ng d n tương đ i Đư ng d n tương đ i có th khá ph c t p. Sau đây là m t s ví d , các thư m c k t qu không đư c hi n th . Hãy th hình dung xem b n s đi t i đâu sau khi gõ nh ng câu l nh sau: $ cd /bin $ cd ../usr/share/zoneinfo $ cd /usr/X11R6/bin $ cd ../lib/X11 $ cd /usr/bin $ cd ../bin/../bin Bây gi , hãy th gõ chúng và xem b n đã hình dung đúng không :)
2.11. HÃY HI U . 11 2.11 Hãy hi u . Trư c khi k t thúc bài gi ng c a chúng ta v cd, có m t vài đi u tôi mu n đ c p đ n. Đ u tiên, có m t thư m c đ c bi t khác g i là ., có ý nghĩa "thư m c hi n th i". Trong khi thư m c này không đư c s d ng v i câu l nh cd, nó thư ng đư c s d ng đ th c thi m t s chương trình trong thư m c hi n th i, gi ng như sau: $ ./myprog ví d trên t p tin có th th c thi myprog n m t i thư m c hi n th i s đư c th c thi. 2.12 cd và thư m c nhà N u chúng ta mu n thay đ i t i thư m c nhà (home directory), có th gõ: $ cd Không có đ i s , cd s thay đ i t i thư m c nhà c a b n, s là /root cho ngư i dùng cao c p (superuser) và đi n hình là /home/username cho ngư i dùng bình thư ng. Nhưng n u chúng ta mu n ch rõ m t t p tin trong thư m c nhà thì sao? Có th là chúng ta mu n đưa t p tin như là đ i s cho câu l nh myprog. N u t p tin trú ng trong thư m c nhà, có th gõ: $ ./myprog /home/teppi82/myfile.txt2 Tuy nhiên, s d ng đư ng d n tuy t đ i như v y không ph i lúc nào cũng ti n l i. R t may, chúng ta có th s d ng ký t ∼ (d u ngã) đ làm vi c tương t : $ ./myprog ∼/myfile.txt 2 chú thích c a ngư i d ch: trong ví d này ngư i dùng có tên, username, là teppi82 ;)
CHƯƠNG 2. GI I THI U V BASH 12 2.13 Thư m c nhà c a nh ng ngư i s d ng khác Bash s khai tri n ký t ∼ đ ng m t mình đ ch thư m c nhà c a b n, nhưng b n cũng có th s d ng nó đ ch thư m c nhà c a nh ng ngư i s d ng khác. Ví d , n u chúng ta mu n ch đ n t p tin girls.txt trong thư m c nhà c a James, có th gõ: $ ./myprog ∼james/girls.txt