zunia.vn

Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z

zunia.vn

» Y Tế - Sức Khoẻ

» Y khoa - Dược

Nhiễm độc giáp trên bệnh nhân thai trứng nguy cơ cao: Báo cáo một trường hợp

Chia sẻ: ViDili2711 ViDili2711 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:5

Báo xấu

37
lượt xem 2
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tần suất của thai trứng rất thay đổi tùy thuộc vị trí địa lý trên thế giới. 1 Tuy nhiên, tình trạng thai trứng kết hợp với cường giáp và gây nhiễm độc giáp là khá hiếm.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Nhiễm độc giáp trên bệnh nhân thai trứng nguy cơ cao: Báo cáo một trường hợp

THỜI SỰ Y HỌC, Chuyên đề SỨC KHỎE SINH SẢN, Tập 18, Số 1, Tháng 5 – 2018 Nhiễm độc giáp trên bệnh nhân thai trứng nguy cơ cao Báo cáo một trường hợp Huỳnh Minh Thắng*, Võ Minh Tuấn**. Tóm tắt Tần suất của thai trứng rất thay đổi tùy thuộc vị trí địa lý trên thế giới.1 Tuy nhiên, tình trạng thai trứng kết hợp với cường giáp và gây nhiễm độc giáp là khá hiếm.11 Chúng tôi giới thiệu một ca bệnh thai trứng kết hợp với nhiễm độc giáp. Một phụ nữ 19 tuổi đã đến bệnh viện khám vì trễ kinh 2 tuần, xuất huyết âm đạo, đau bụng lâm râm. Kết quả siêu âm nghi ngờ thai trứng. Bệnh nhân (BN) than phiền thấy hồi hộp, đánh trống ngực. Nhịp tim 100 lần/phút không trở về bình thường sau nghỉ ngơi. Điện tâm đồ cho kết quả nhịp xoang nhanh, sóng T âm, dẹt. β-hCG huyết thanh > 1.000.000 mIU/mL. Nồng độ fT3, fT4 cao hơn bình thường trong khi nồng độ TSH lại thấp hơn. BN sau đó được chẩn đoán nhiễm độc giáp và thai trứng nguy cơ cao và được điều trị với propylthiouracil (PTU), lugol, dexamethasone trong 3 ngày trước khi tiến hành hút và nong nạo thai trứng. Kết quả giải phẫu bệnh là thai trứng toàn phần. BN được điều trị với methotrexate đơn liều và acid folianic vì thai trứng nguy cơ cao (β-hCG huyết thanh > 1.000.000 mIU/mL). BN hồi phục tốt sau 12 ngày điều trị và xuất viện. BN được kiểm tra β-hCG mỗi 2 tuần. Tóm lại, thai trứng đã hiếm gặp nhưng khi có sự kết hợp với nhiễm độc giáp thì lại còn hiếm gặp hơn. Đó là lý do tại sao việc quản lý những trường hợp này là khó khăn vì khó được phát hiện sớm. CASE REPORT: HIGH RISK MOLAR PREGNANCY COMBINES WITH THYROTOXICOSIS Thang Huynh *, Tuan Vo**. ABSTRACT: Estimates of the incidence of molar pregnancy vary dramatically in different regions of the world. However, it can rarely be associated with hyperthyroidism, which may be associated with clinical features of hyperthyroidism.We present a case of hyperthyroidism and trophoblastic disease. A 19 year-old woman came to the hospital with symptoms including menstrual period delayed in 2 weeks, vaginal bleeding, moderate abdominal pain. The ultrasound result suspected a case of molar pregnancy. She complained of nervousness and drumbeat. Her heart rate was 100 bpm but it didn’t return to normal range after rest. Electrocardiography (ECG) presented sinus tachycardia with flattened and negative T wave. Her level β-hCG was over 1,000,000 mIU/mL. In addition, her level of fT3, fT4 was higher than normal while the level of TSH was lower. She was then diagnosed with thyrotoxicosis and high risk trophoblastic disease. This case was treated with propylthiouracil (PTU), lugol, dexamethasone in 3 days before performing the suction, dilation and curettage the mole. The pathology result was complete molar pregnancy. She was treated with single-agent chemotherapy methotrexate and folianic acid due to high risk molar pregnancy (β-hCG > 1,000,000 mIU/mL). The patient recovered well after 12 days of treatment and was discharged. She needed to come back every 2 weeks for β-hCG examination. In conclusion, molar pregnancy is a rare but it becomes even rarer when combines with thyrotoxicosis. That is the reason why the management of those cases is difficult because hyperthyroidism is hard to diagnose early, which leads to unpredictable consequences. **Bộ môn Sản, Đại học Y Dược Tp. HCM –0909727199–Email: vominhtuan@ump.edu.vn *Học viên Bộ môn Sản, Đại học Y Dược Tp. HCM. 40
NGHIÊN CỨU KHOA HỌC Giới thiệu Nguyên nhân thường gặp nhất là bệnh Thai trứng có thể được phân loại thành Graves.13 thai trứng toàn phần và thai trứng bán phần Bệnh án dựa trên hình ảnh đại thể, vi thể và bộ BN 19 tuổi, PARA 0010, tiền căn bỏ thai 1 nhiễm sắc thể. lần cách đây 1 năm (lúc thai 16 tuần) vì Thai trứng toàn phần thường có bộ mẹ bị bệnh tim thai kỳ. Tiền căn nội khoa nhiễm sắc thể 46,XX nhưng khoảng 10% chưa ghi nhận bệnh lý tuyến giáp, bệnh lý có bộ nhiễm sắc thể 46,XY. Bộ nhiễm sắc tim mạch khác. Hiện BN đến khám vì trễ thể của thai trứng hoàn toàn có nguồn gốc kinh 2 tháng, ra huyết sậm ít 7 ngày, đau từ cha với DNA của ty thể có nguồn gốc từ bụng lâm râm 1 tháng. mẹ. Nguyên nhân là do một tinh trùng tự Khám lâm sàng: mạch 96 lần/phút, nhân đôi bộ nhiễm sắc thể của mình khi huyết áp 120/80 mmHg, thân nhiệt 37oC. thụ tinh với 1 trứng có nhân trống hoặc Tuyến giáp không to, không run tay. Tim nhân bất hoạt. đập đều nhanh, nhịp tim 98 lần/phút. Bề Thai trứng bán phần thường có bộ nhiễm cao tử cung 20 cm, mật độ chắc. Hai phần sắc thể 69 XXX, 69 XYY, 69 XXY. phụ không sờ chạm. Cổ tử cung đóng. Âm Nguyên nhân là do hai tinh trùng thụ tinh đạo ít huyết sậm. Túi cùng trống. Siêu âm với 1 trứng.1 lúc nhập viện (3/11): lòng tử cung có khối Cường giáp là sự tăng quá mức nồng độ echo hỗn hợp, đường kính 116 x 122 x 103 hormone tuyến giáp trong mô gây ra do mm, bên trong có nhiều echo trống nhỏ tăng tổng hợp của hormone tuyến giáp (hình 1,2) va kết luận thai trứng. hoặc tiết quá mức tiền hormone giáp . Hình 1. Siêu âm lòng tử cung có Hình 2. Siêu âm kết luận thai trứng khối echo hỗn hợp Kết quả xét nghiệm ngày 3/11/17: β- hCG > 1.000.000 mIU/mL. BC 13,44 x 109/l; Neutro. 74,1%; Lympho. 17,8%. HC 2,52 x 1012/l; Hb 6,9 g/dl; Hct 20,1 %; MCH 27,4 pg; PLT 384 x 109/l. AST 24 IU/l; ALT 18 IU/l. BN được chẩn đoán: Thai trứng nguy cơ cao. Tuy nhiên, sau đó BN vẫn tiếp tục than hồi hộp, đánh trống ngực, khám ghi nhận: huyết áp 120/80 mmHg, nhịp tim Hình 3 . Điện tâm đồ 3/11/17. 100 lần/phút, T1 T2 rõ, không âm thổi bất Xét nghiệm chức năng tuyến giáp thường. BN được đo điện tâm đồ, kết quả (3/11/17): f-T3 10,02 pg/mL; f-T4 2,55 điện tâm đồ 3/11/17: nhịp xoang nhanh ng/mL 2,55; TSH 0,01 µIU/mL. 105 lần/phút, sóng T âm dẹt. 41
THỜI SỰ Y HỌC, Chuyên đề SỨC KHỎE SINH SẢN, Tập 18, Số 1, Tháng 5 – 2018 Bảng 1. Kết quả chức năng tuyến giáp theo thời gian sau khi được điều trị nhiễm độc giáp 3/11/17 4/11/17 7/11/17 10/11/17 f-T3 pg/mL 10,02 8,5 3,77 4,8 f-T4 ng/mL 2,55 2,45 2,35 1,81 TSH µIU/mL 0,01 0,01 0,01 0,01 Bảng 2. Thay đổi tình trạng lâm sàng của BN sau khi được điều trị nhiễm độc giáp Ngày Tình trạng lâm sàng của bệnh nhân 3/11/17 BN thấy hồi hộp, đánh trống ngực, khó ngủ Huyết áp 120/80mmHg. Không sốt Nhịp tim 110 lần/phút. T1 T2 rõ, không âm thổi. 4/11/17 BN vẫn còn thấy hồi hộp, còn đánh trống ngực nhưng nhẹ hơn, vẫn khó ngủ Huyết áp 120/80mmHg. Không sốt Nhịp tim 100 lần/ phút. T1 T2 rõ, không âm thổi 5/11/17 BN hết hồi hộp, hết đánh trống ngực. Ngủ được Huyết áp 120/80mmHg. Không sốt Nhịp tim 88 lần/phút. T1 T2 rõ, không âm thổi 6/11/17 Sinh hiệu ổn. Nhịp tim 85 lần/phút Huyết áp 120/80mmHg. Không sốt Tim đều, T1 T2 rõ, không âm thổi Rõ ràng đây là một trường hợp cường 1.000.000 mIU/mL). Sau điều trị với giáp và đã có biểu hiện trên lâm sàng. BN methotrexate, BN được xuất viện và tái đã được hội chẩn với chuyên khoa nội tiết khám để theo dõi nồng độ β-hCG huyết và thống nhất chẩn đoán: Thai trứng nguy thanh/ mỗi 2 tuần. cơ cao và nhiễm độc giáp. Bàn luận Tóm tắt quá trình điều trị Cường giáp trong thai kỳ đã được báo cáo Từ 4/11/17 - 6/11/17, BN được điều trị lâm sàng khá nhiều nhưng biểu hiện lâm với: propylthiouracil 50mg: 3 viên x 3 sàng lại không phổ biến. Chính vì vậy, (uống); lugol 1% 20 giọt x 2 (uống); phương tiện chẩn đoán nhiễm độc giáp dexamethasone 4 mg: 1 ống x 2 (tiêm tĩnh quan trọng nhất chính là xét nghiệm chức mạch chậm). Trường hợp nhiễm độc giáp năng tuyến giáp. được phát hiện sớm, BN đáp ứng điều trị Ở thời điểm đạt nồng độ đỉnh của human chorionic gonadotropin (hCG) tốt với thuốc kháng giáp (bảng 1,2). trong thai kỳ bình thường, nồng độ TSH sẽ Sau 3 ngày điều trị nhiễm độc giáp, BN đã giảm và có hình ảnh soi gương với đỉnh không còn triệu chứng hồi hộp, đánh trống HCG. Sự sụt giảm TSH này gợi ý rằng ngực với nhịp tim nhanh > 100 lần/phút, HCG đã gây ra sự tăng tiết T3 và T4.3 Khi xét nghiệm chức năng tuyến giáp cũng trở có dấu hiệu lâm sàng của nhiễm độc giáp, về trong giới hạn bình thường. điều trị kháng giáp cần được sử dụng sớm Sau khi tình trạng nhiễm độc giáp của nếu không có chống chỉ định. BN tạm ổn, BN được nạo hút thai trứng Vào năm 1954, Tisne và cộng sự8 báo vào 7/11/17. Kết quả giải phẫu bệnh là thai cáo đầu tiên một trường hợp cường giáp trứng toàn phần. với thai trứng. Và ngày nay, người ta đã BN được điều trị với methotrexate đơn chấp nhận có sự liên quan giữa biến chứng liều và acid folianic (7-15/11/17) vì thai cường giáp với thai trứng. Tỉ lệ xuất hiện trứng nguy cơ cao (β-hCG huyết thanh > chính xác của cường giáp trong những 42
NGHIÊN CỨU KHOA HỌC trường hợp thai trứng vẫn chưa được xác Triệu chứng lâm sàng của cường giáp định rõ nhưng các báo cáo cho rằng hoạt không do bệnh Graves là không có triệu động của tuyến giáp gia tăng từ 20% – chứng về mắt, đây là điểm trái ngược đầu 64% trong thai trứng.14 tiên. Điểm thứ hai, tuyến giáp nhìn chung Từ ca lâm sàng này đã đặt ra 2 vấn đề sẽ không to ra hoặc to ra rất ít nhưng trong cần thảo luận: một số trường hợp hiếm hoi có thể to gấp  Làm sao phân biệt được vấn đề cường đôi kích thước bình thường. Ngoài ra, giáp ở BN hiện nay là do tình trạng nồng độ TBG (thyroxine-binding globulin) thai trứng gây ra hay là do một bệnh sẽ tăng ít hơn ở phụ nữ có khối u nguyên nền có sẵn như bệnh Graves? bào nuôi so với thai bình thường vì những  Trong trường hợp này thì có cần điều u này tiết ít estrogen hơn là mô nhau bình trị cường giáp trước khi hút nạo hay thường.14 không? Việc phân biệt giữa cường giáp liên Làm sao để phân biệt được vấn đề quan đến thai trứng với cường giáp do cường giáp của BN hiện nay là do tình bệnh Graves rất quan trọng vì phương trạng thai trứng gây ra hay là do một pháp điều trị sẽ rất khác nhau. bệnh nền có sẵn như bệnh Graves? Tuy nhiên, cần lưu ý rằng phụ nữ bị thai hCG là một glycoprotein bao gồm tiểu đơn trứng có thể có triệu chứng lâm sàng rất đa vị α và β. Đơn vị α có cấu trúc gần giống dạng của cường giáp. Một vài trường hợp với hormone kích thích tuyến giáp có thể không có triệu chứng lâm sàng, kết (thyroid-stimulating hormone – TSH), hợp tăng ít hay vừa f-T4, f-T3. Một vài hormone hoàng thể (luteinising hormone – trường hợp khác lại có sự tăng đáng kể LH) và hormone kích thích nang noãn hormone tuyến giáp và có triệu chứng (follicle-stimulating hormone – FSH)3. cường giáp nặng nề. Một vài báo cáo cho Một vài thử nghiệm in vitro đã chỉ ra rằng thấy 5% phụ nữ bị thai trứng có biểu hiện có sự phản ứng chéo giữa những loại triệu chứng lâm sàng của cường giáp bao hormone này.3,5,6,9 Nồng độ hCG trong thai gồm nhịp tim nhanh, nóng bức, sụt cân, trứng có thể rất cao, > 300U/mL và thường run rẩy, lo âu.2 Sự đa dạng về biểu hiện > 100U/mL đã làm cho phản ứng chéo này lâm sàng này gợi ý hậu quả của sự tăng đột nặng nề hơn.7 Tuy nhiên, tỉ lệ xuất hiện ngột của chức năng tuyến giáp làm cho cường giáp trong thai trứng không nhiều. những triệu chứng ngộ độc giáp không đủ Vì vậy, những yếu tố khác cũng có thể là thời gian để bộc lộ ra trên lâm sàng.12 nguyên nhân gây ra tình trạng này. Bên cạnh đó, một vài nghiên cứu gợi ý Cường giáp được định nghĩa là sự ức rằng nồng độ hCG phải > 200 U/mL và chế TSH và tăng f-T3 hay f-T4 thường xảy duy trì trong vài tuần để có thể phát triển ra trong bệnh lý nguyên bào nuôi hơn là thành cường giáp lâm sàng.2 thai kỳ bình thường. Có giả thiết cho rằng Ngày nay, việc sử dụng siêu âm thường sự sản xuất hCG ở phụ nữ bị bệnh lý quy cũng giúp phát hiện sớm thai trứng ở nguyên bào nuôi đã làm tăng hoạt động giai đoạn sớm, khi mà nó còn nhỏ và nồng tuyến giáp hơn so với thai kỳ bình thường. độ hCG còn thấp nên những BN này hầu Xét nghiệm chức năng tuyến giáp cho như sẽ không có những triệu chứng cường thấy tăng nồng độ f-T4 và f-T3 và giảm giáp. nồng độ TSH. Tỉ lệ nồng độ f-T4/f-T3 sẽ Có cần phải điều trị cường giáp trước cao hơn ở những BN bị nhiễm độc giáp khi nạo hút thai trứng không? trong bệnh lý nguyên bào nuôi so với BN có bệnh nền là bệnh Graves.14 Có sự giảm Thai trứng bắt buộc phải được điều trị đáp ứng của TSH đối với TRH bằng cách hút nạo càng sớm càng tốt. (thyrotropin – releasing hormone). Ngoài Chẩn đoán sớm sẽ giúp tiên lượng chữa ra, kháng thể kháng giáp sẽ âm tính. khỏi tốt hơn. Sau khi hút nạo, nồng độ 43
THỜI SỰ Y HỌC, Chuyên đề SỨC KHỎE SINH SẢN, Tập 18, Số 1, Tháng 5 – 2018 hCG, T4, T3 sẽ giảm và sẽ kéo theo sự sụt chorionic gonadotropin on the thyroid", Best Pract Res Clin Endocrinol Metab, 2004,18 (2), giảm của hoạt động kích thích tuyến giáp. pp. 249-65. Hiện nay, việc điều trị cường giáp trước 4. Kim J. M., Arakawa K., McCann V., "Severe hyperthyroidism associated with hydatidiform nạo hút thai trứng có thể cần hoặc không mole", Anesthesiology, 1976, 44 (5), pp. 445- cần thiết dựa vào triệu chứng lâm sàng có 8. trầm trọng hay không. Tuy nhiên, chúng ta 5. Kohn L. D., Shimura H., Shimura Y., et al., cần phải lưu ý rằng ở những BN với tình "The thyrotropin receptor", Vitam Horm, 1995, 50, pp. 287-384. trạng cường giáp không được kiểm soát tốt 6. Nagayama Y., Rapoport B., "The thyrotropin thì phẫu thuật, thủ thuật hay cả phương receptor 25 years after its discovery: new pháp vô cảm cũng sẽ ảnh hưởng đến tử insight after its molecular cloning", Mol Endocrinol, 1992, 6 (2), pp. 145-56. suất quanh thời điểm thực hiện.4 BN có thể 7. Samra T., Kaur R., Sharma N., et al., "Peri- xuất hiện triệu chứng mạch nhanh, tăng operative concerns in a patient with thyroid thân nhiệt, quá tải tuần hoàn và có thể tiến storm secondary to molar pregnancy", Indian J tới tình trạng đe dọa tính mạng do cơn bão Anaesth, 2015, 59 (11), pp. 739-42. 8. Tisne L., Barzelatto J., Stevenson C., "Study giáp. Chính vì vậy, việc kiểm tra nồng độ of thyroid function during pregnancy-puerperal tuyến giáp ở mọi BN có bệnh lý nguyên state with radioactive iodine", Boletin. Sociedad bào nuôi là rất quan trọng để có thể dự Chilena de Obstetricia y Ginecologia, 1954, 20 (8-9), pp. 246-251. phòng và chuẩn bị cho những biến chứng 9. Vaitukaitis J. L., "Human chorionic có thể xảy ra trong suốt quá trình điều trị.10 gonadotropin--a hormone secreted for many reasons", N Engl J Med, 1979, 301 (6), pp. Kết luận 324-6. Trong ca lâm sàng này cho thấy việc điều 10. Virmani S., Srinivas S. B., Bhat R., et al., "Transient Thyrotoxicosis in Molar Pregnancy", trị với thuốc kháng giáp làm giảm nhanh J Clin Diagn Res, 2017, 11 (7), pp. Qd01-2. các triệu chứng nhiễm độc giáp của bệnh 11. Walkington L., Webster J., Hancock B. W., et nhân. Điều cần thiết là phải phối hợp toàn al., "Hyperthyroidism and human chorionic diện giữa lâm sàng và cận lâm sàng để gonadotrophin production in gestational trophoblastic disease", Br J Cancer, 2011,104 chẩn đoán sớm và chính xác những trường (11), pp. 1665-9. hợp thai trứng kết hợp với cường giáp 12. Alexander E. K., Pearce E. N., Brent G. A., et nhằm giảm biến chứng và tử vong do bệnh al., "2017 Guidelines of the American Thyroid Association for the diagnosis and management lý này gây ra. Nếu cần, chúng ta nên hội of thyroid disease during pregnancy and the chẩn với chuyên khoa nội tiết để có hướng postpartum", Thyroid, 2017, 27 (3), pp. 315- xử trí thích hợp nhất. 389. 13. Kahaly G. J., Bartalena L., Hegedüs L., The Tài liệu tham khảo American Thyroid Association/American Association of Clinical Endocrinologists 1. Berek J. S., "Berek and Novak's Gynecology guidelines for hyperthyroidism and other th 15 edition". Wolters Kluwer Health, 2012, pp. causes of thyrotoxicosis: a European 2537-2547. perspective, 2011. Mary Ann Liebert, Inc. 140 2. Cavaliere A., Ermito S., Dinatale A., et al., Huguenot Street, 3rd Floor New Rochelle, NY "Management of molar pregnancy", J Prenat 10801 USA. Med, 2009, 3 (1), pp. 15-7. 14. Wondisford F. E., Radovick S., "Clinical 3. Hershman J. M., "Physiological and Management of Thyroid Disease E-Book". pathological aspects of the effect of human Elsevier Health Sciences, 2009. 44

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

THÔNG TIN

TRỢ GIÚP

HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG

Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.