Nhu cầu đào tạo của điều dưỡng viên về chăm sóc phục hồi chức năng cho người bệnh đột quỵ giai đoạn cấp tại Bệnh viện Thanh Nhàn năm 2017

T¹p chÝ y - d−îc häc qu©n sù sè 8-2017<br /> <br /> NHU CẦU ĐÀO TẠO CỦA ĐIỀU DƯỠNG VIÊN VỀ CHĂM SÓC<br /> PHỤC HỒI CHỨC NĂNG CHO NGƯỜI BỆNH ĐỘT QUỴ<br /> GIAI ĐOẠN CẤP TẠI BỆNH VIỆN THANH NHÀN NĂM 2017<br /> Đỗ Đào Vũ*; Nguyễn Thanh Xuân**<br /> TÓM TẮT<br /> Mục tiêu: đánh giá nhu cầu đào tạo của điều dưỡng viên (ĐDV) về chăm sóc phục hồi chức<br /> năng (PHCN) cho bệnh nhân (BN) đột quỵ giai đoạn cấp tại Bệnh viện Thanh Nhàn năm 2017.<br /> Đối tượng và phương pháp: nghiên cứu mô tả cắt ngang 56 ĐDV trực tiếp thực hiện công tác<br /> chăm sóc BN bị đột quỵ giai đoạn cấp tại 03 khoa tiến hành nghiên cứu. Kết quả: 100% ĐDV có<br /> nhu cầu được đào tạo về chăm sóc PHCN cho BN đột quỵ giai đoạn cấp với 78,6% ĐDV mong<br /> muốn đào tạo ngắn ngày. Kế hoạch chăm sóc PHCN cho BN đột quỵ là nội dung chiếm nhiều<br /> nhất (98,2%), tiếp đến là kỹ thuật PHCN (96,4%) và theo dõi, đánh giá BN đột quỵ (94,6%).<br /> 40,9% ĐDV lựa chọn khoá học từ 5 - 7 ngày, 34,1% muốn học trong 1 - 2 tuần. Kết luận: 100%<br /> ĐDV có nhu cầu đào tạo về chăm sóc PHCN cho BN đột quỵ giai đoạn cấp tại Bệnh viện Thanh<br /> Nhàn năm 2017, trong đó 78,6% mong muốn được đào tạo ngắn ngày vừa học vừa làm.<br /> * Từ khóa: Đột quỵ; Điều dưỡng viên; Chăm sóc phục hồi chức năng.<br /> <br /> Evaluation of Nurses’ Need for Training in Rehabilitation for Acute<br /> Stroke Patients at Thanhnhan Hospital in 2017<br /> Summary<br /> Objectives: To describe nurses’ need for training in rehabilitation for patients with acute<br /> strokes at Thanhnhan Hospital in 2017. Subjects and methods: A cross-sectional study on 56<br /> nurses who directly provide care to acute stroke patients at 3 departments under research.<br /> Results: 100% of the surveyed nurses have demand for the training in providing rehabilitation<br /> care to acute stroke patients with 78.6% requiring short courses. 40.9% would like to choose 5 7 day courses while 34.1% want the course to last 1 - 2 weeks. The content that receives the<br /> highest demand is plan of rehabilitation care for acute stroke patients (98.2%) followed by<br /> rehabilitation techniques (96.4%) and patient monitoring and evaluation (94.6%). Conclusion:<br /> 100% of the surveyed nurses at Thanhnhan Hospital in 2017 wanted to be trained about<br /> rehabilitation care for acute stroke patients and 78.6% needed part-time, on-the-job, short<br /> training courses.<br /> * Keywords: Stroke; Nurses; Rehabilitation care.<br /> * Bệnh viện Bạch Mai<br /> ** Học viện Quân y<br /> Người phản hồi (Corresponding): Đỗ Đào Vũ (dodaovurehabi@yahoo.com)<br /> Ngày nhận bài: 30/06/2017; Ngày phản biện đánh giá bài báo: 12/09/2017<br /> Ngày bài báo được đăng: 18/09/2017<br /> <br /> 39<br /> <br /> T¹p chÝ y - d−îc häc qu©n sù sè 8-2017<br /> ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> Tỷ lệ BN đột quỵ ngày một tăng và trẻ<br /> hóa, số BN tử vong chiếm hàng thứ ba<br /> trong các bệnh lý sau bệnh tim mạch và<br /> ung thư [1, 2, 3]. Các biến chứng để lại<br /> nặng nề làm gia tăng số người tàn tật,<br /> cũng như gánh nặng về kinh tế cho gia<br /> đình và xã hội [4, 5]. Một trong những giải<br /> pháp để giảm tỷ lệ tử vong, hạn chế biến<br /> chứng nặng nề là công tác chăm sóc<br /> PHCN sớm khi BN còn đang trong giai<br /> đoạn cấp điều trị tại các đơn vị điều trị<br /> tích cực ban đầu. Vai trò của ĐDV người trực tiếp chăm sóc theo dõi hàng<br /> ngày cho BN trong giai đoạn này rất quan<br /> trọng. Việc từng bước cập nhật kiến thức<br /> cho đối tượng này là giải pháp tốt giúp<br /> việc chăm sóc điều trị hiệu quả hơn. Tuy<br /> nhiên, thực tế công tác chăm sóc PHCN<br /> của ĐDV cho BN sau đột quỵ giai đoạn<br /> cấp còn chưa được toàn diện. Ngoài<br /> nguyên nhân về nhận thức chưa đầy đủ<br /> của cán bộ y tế, sự thiếu kiến thức cơ<br /> bản về chăm sóc PHCN cho BN đột quỵ<br /> giai đoạn sớm của ĐDV là vấn đề được<br /> nhắc đến nhiều. Do đó, chúng tôi thực<br /> hiện nghiên cứu này nhằm: Đánh giá nhu<br /> cầu đào tạo của ĐDV về chăm sóc PHCN<br /> cho BN đột quỵ giai đoạn cấp tại Bệnh<br /> viện Thanh Nhàn năm 2017.<br /> ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP<br /> NGHIÊN CỨU<br /> 1. Đối tượng nghiên cứu.<br /> * Tiêu chuẩn lựa chọn:<br /> ĐDV trực tiếp chăm sóc BN đột quỵ tại<br /> 3 khoa: Thần kinh, Đột quỵ, Hồi sức Tích<br /> cực - Bệnh viện Thanh Nhàn, có thời gian<br /> làm việc tại khoa ≥ 1 tháng.<br /> 40<br /> <br /> * Tiêu chuẩn loại trừ:<br /> ĐDV là người thân của BN đột quỵ<br /> đang điều trị tại khoa, ĐDV không thường<br /> xuyên chăm sóc BN đột quỵ giai đoạn<br /> cấp, đối tượng không đồng ý tham gia<br /> nghiên cứu.<br /> * Thời gian và địa điểm nghiên cứu:<br /> Đề tài được thực hiện tại 03 khoa<br /> Thần kinh, Đột quỵ và Hồi sức Tích cực Bệnh viện Thanh Nhàn từ 3 - 2017 đến<br /> 7 - 2017.<br /> 2. Phương pháp nghiên cứu.<br /> * Thiết kế nghiên cứu:<br /> Nghiên cứu mô tả cắt ngang về nhu<br /> cầu đào tạo chăm sóc PHCN cho BN đột<br /> quỵ giai đoạn cấp tại 03 khoa tiến hành<br /> nghiên cứu.<br /> * Cỡ mẫu và chọn mẫu:<br /> - Cỡ mẫu: chọn chủ đích tất cả ĐDV<br /> đáp ứng đầy đủ tiêu chuẩn lựa chọn.<br /> - Chọn mẫu: chọn 56 ĐDV đang làm<br /> việc tại 03 khoa Thần kinh, Đột quỵ và<br /> Hồi sức Tích cực, Bệnh viện Thanh Nhàn<br /> ≥ 1 tháng, đáp ứng tiêu chuẩn lựa chọn<br /> đưa vào nhóm nghiên cứu.<br /> * Phương pháp và kỹ thuật thu thập<br /> thông tin: phỏng vấn trực tiếp đối tượng<br /> nghiên cứu bằng bộ câu hỏi được thiết kế<br /> trước.<br /> * Các biến số và chỉ số nghiên cứu:<br /> tuổi; giới; trình độ học vấn; số năm làm<br /> việc tại khoa; khoa làm việc; nhu cầu đào<br /> tạo của ĐDV về chăm sóc PHCN cho BN<br /> đột quỵ giai đoạn cấp; hình thức đào tạo<br /> ĐDV mong muốn; thời gian đào tạo ĐDV<br /> mong muốn; nội dung đào tạo được Bệnh<br /> viện hỗ trợ; các nội dung đào tạo về chăm<br /> sóc PHCN cho BN đột quỵ giai đoạn cấp:<br /> <br /> T¹p chÝ y - d−îc häc qu©n sù sè 8-2017<br /> kiến thức chung về đột quỵ, cách nhận<br /> định, đánh giá tình hình của BN đột quỵ,<br /> cách xác định nhu cầu cần chăm sóc<br /> PHCN cho BN đột quỵ, cách lựa chọn nhu<br /> cầu ưu tiên và lên kế hoạch chăm sóc<br /> PHCN cho BN đột quỵ, kỹ thuật thực hiện<br /> nội dung chăm sóc PHCN cụ thể cho BN<br /> đột quỵ, cách theo dõi, đánh giá sự cải<br /> thiện của BN đột quỵ giai đoạn cấp.<br /> <br /> * Xử lý số liệu: bằng phần mềm thống<br /> kê SPSS 16.0. Sử dụng các thuật toán<br /> thống kê y sinh học thông thường để mô<br /> tả tần số, tỷ lệ % với các biến định tính,<br /> tính trung bình và độ lệch chuẩn với biến<br /> định lượng.<br /> * Đạo đức nghiên cứu:<br /> Đề tài thông qua Hội đồng Y đức,<br /> Trường Đại học Y tế Công cộng.<br /> <br /> KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU<br /> Bảng 1: Một số thông tin chung của ĐDV (n = 56).<br /> Thông tin chung<br /> Tuổi<br /> <br /> Nhóm tuổi<br /> <br /> Giới tính<br /> <br /> Trình độ chuyên môn<br /> <br /> Khoa làm việc<br /> <br /> Số năm làm tại khoa<br /> <br /> n<br /> <br /> Tỷ lệ (%)<br /> <br /> Tuổi trung bình ± SD<br /> <br /> 34,02 ± 7,11<br /> <br /> Tuổi trung vị<br /> <br /> 33<br /> <br /> Thấp nhất - cao nhất<br /> <br /> 22 - 56<br /> <br /> < 30 tuổi<br /> <br /> 14<br /> <br /> 25,0<br /> <br /> 30 - 39 tuổi<br /> <br /> 35<br /> <br /> 62,5<br /> <br /> 40 - 49 tuổi<br /> <br /> 3<br /> <br /> 5,4<br /> <br /> ≥ 50 tuổi<br /> <br /> 4<br /> <br /> 7,1<br /> <br /> Nam<br /> <br /> 19<br /> <br /> 33,9<br /> <br /> Nữ<br /> <br /> 37<br /> <br /> 66,1<br /> <br /> Sơ cấp<br /> <br /> 1<br /> <br /> 1,8<br /> <br /> Trung cấp<br /> <br /> 23<br /> <br /> 41,1<br /> <br /> Cao đẳng<br /> <br /> 19<br /> <br /> 33,9<br /> <br /> Đại học<br /> <br /> 13<br /> <br /> 23,2<br /> <br /> Sau đại học<br /> <br /> 0<br /> <br /> 0<br /> <br /> Đột quỵ<br /> <br /> 8<br /> <br /> 14,3<br /> <br /> Thần kinh<br /> <br /> 13<br /> <br /> 23,2<br /> <br /> Hồi sức Tích cực<br /> <br /> 35<br /> <br /> 62,5<br /> <br /> Trung bình ± SD<br /> <br /> 7,9 ± 5,4<br /> <br /> Trung vị<br /> <br /> 7<br /> <br /> Thấp nhất - cao nhất<br /> <br /> 1 - 29<br /> <br /> Tuổi trung bình của ĐDV tham gia nghiên cứu 34,02 tuổi, trẻ nhất 22 tuổi, nhiều<br /> nhất 56 tuổi, nữ 66,1%. Chỉ 23,2% ĐDV có trình độ đại học, còn lại dưới đại học. Đa<br /> số ĐDV đang làm việc tại Khoa Hồi sức Tích cực (62,5%). Thâm niên công tác trung<br /> bình 7,9 năm.<br /> 41<br /> <br /> T¹p chÝ y - d−îc häc qu©n sù sè 8-2017<br /> <br /> Biểu đồ 1: Nhu cầu đào tạo của ĐDV về chăm sóc PHCN cho BN đột quỵ.<br /> 100% ĐDV có nhu cầu được đào tạo về chăm sóc PHCN cho BN đột quỵ giai đoạn<br /> cấp. Trong đó, 91,1% rất mong muốn và có nhu cầu cấp thiết.<br /> <br /> Biểu đồ 2: Hình thức mong muốn được đào tạo của ĐDV về chăm sóc PHCN<br /> cho BN đột quỵ giai đoạn cấp.<br /> 78,6% ĐDV có nhu cầu đào tạo ngắn ngày; 21,4% mong muốn học lên bậc học cao<br /> hơn với hình thức vừa học vừa làm; chỉ có 7,1% mong muốn học lên bậc học cao hơn<br /> với hình thức đào tạo tập trung chính quy.<br /> <br /> Biểu đồ 3: Thời gian mong muốn được đào tạo của ĐDV về chăm sóc PHCN<br /> cho BN đột quỵ giai đoạn cấp.<br /> 40,9% ĐDV lựa chọn thời gian khoá học 5 - 7 ngày; 34,1% muốn học trong khoảng<br /> 1 - 2 tuần.<br /> 42<br /> <br /> T¹p chÝ y - d−îc häc qu©n sù sè 8-2017<br /> * Nội dung đào tạo hỗ trợ từ bệnh viện<br /> cho ĐDV trong chăm sóc PHCN cho BN<br /> đột quỵ giai đoạn cấp (n = 56):<br /> Tập huấn về chăm sóc PHCN cho BN<br /> đột quỵ: 43 ĐDV (76,8%), kỹ thuật viên<br /> PHCN hướng dẫn tại chỗ cho ĐDV về kỹ<br /> thuật PHCN: 11 ĐDV (19,6%), kiểm tra<br /> giám sát từ điều dưỡng trưởng khoa:<br /> 27 ĐDV (48,2%), kiểm tra giám sát từ<br /> Phòng Điều dưỡng: 24 ĐDV (42,9%),<br /> cung cấp đủ dụng cụ, trang thiết bị làm<br /> việc: 51 ĐDV (91,1%).<br /> * Nội dung đào tạo theo nhu cầu của<br /> ĐDV về chăm sóc PHCN cho BN đột quỵ<br /> giai đoạn cấp (n = 56):<br /> Kiến thức chung về bệnh đột quỵ: 49<br /> ĐDV (87,5%), cách nhận định, đánh giá<br /> tình hình của BN đột quỵ: 49 ĐDV (87,5%),<br /> cách xác định các nhu cầu cần chăm sóc<br /> PHCN cho BN đột quỵ: 51 ĐDV (91,1%),<br /> cách lựa chọn nhu cầu ưu tiên và lên kế<br /> hoạch chăm sóc PHCN cho BN đột quỵ:<br /> 55 ĐDV (98,2%), kỹ thuật thực hiện các<br /> nội dung chăm sóc PHCN cụ thể cho BN<br /> đột quỵ: 54 ĐDV (96,4%), cách theo dõi,<br /> đánh giá cải thiện của BN đột quỵ:<br /> 53 ĐDV (94,6%).<br /> BÀN LUẬN<br /> Để thực hiện tốt công tác chăm sóc<br /> PHCN cho BN đột quỵ giai đoạn cấp,<br /> ngoài việc ĐDV phải tự giác, chủ động<br /> trong công việc cũng như tự rèn luyện,<br /> trau dồi kiến thức, kỹ năng thực hành và<br /> ý thức trách nhiệm, ĐDV cần có sự hỗ trợ<br /> tích cực từ phía bệnh viện trong việc tổ<br /> chức tập huấn, kiểm tra giám sát, tăng<br /> cường phối hợp liên khoa, cung cấp đầy<br /> đủ trang thiết bị làm việc… [2]. So với<br /> nghiên cứu của Hoàng Ngọc Thắm, kết<br /> <br /> quả của chúng tôi cho thấy những biện<br /> pháp hỗ trợ trên đã được Bệnh viện<br /> Thanh Nhàn quan tâm nhiều hơn, tỷ lệ<br /> ĐDV nhận được hỗ trợ cao hơn [5]. Tuy<br /> nhiên, vẫn có tới 23,2% ĐDV chưa được<br /> tập huấn về PHCN cho BN đột quỵ; hơn<br /> một nửa ĐDV chưa được kiểm tra, giám<br /> sát và nhắc nhở trong chăm sóc PHCN;<br /> 80% ĐDV chưa nhận được hướng dẫn tại<br /> chỗ về kỹ thuật từ kỹ thuật viên PHCN.<br /> Những con số này cho thấy bệnh viện đã<br /> hỗ trợ, nhưng chưa thường xuyên, hoặc<br /> nội dung chưa phù hợp, hoặc chưa huy<br /> động được sự tham gia của ĐDV, hoặc<br /> công tác kiểm tra, giám sát còn chưa<br /> nghiêm… đòi hỏi bệnh viện cần có giải<br /> pháp để tăng cường hiệu quả và thực<br /> hiện hỗ trợ mới phù hợp hơn để tăng<br /> cường chất lượng chăm sóc PHCN nói<br /> riêng và chất lượng chăm sóc BN toàn<br /> diện của ĐDV.<br /> Kết quả khảo sát nhu cầu đào tạo của<br /> ĐDV cũng minh chứng cho nhận định trên<br /> với 100% ĐDV cho biết có nhu cầu được<br /> đào tạo về chăm sóc PHCN cho BN đột<br /> quỵ giai đoạn cấp, trong đó 91,1% rất<br /> mong muốn và có nhu cầu rất cấp thiết.<br /> Để có thể đưa ra những khuyến nghị cụ<br /> thể cho bệnh viện trong đổi mới công tác<br /> và tăng cường chất lượng đào tạo cho<br /> ĐDV, chúng tôi đã tìm hiểu về những nội<br /> dung, hình thức, thời gian đào tạo mà<br /> ĐDV mong muốn nhận được. Kết quả<br /> cho thấy > 90% ĐDV muốn được đào tạo<br /> thêm về: cách lựa chọn nhu cầu ưu tiên<br /> và lên kế hoạch chăm sóc PHCN cho BN<br /> đột quỵ (98,2%), kỹ thuật thực hiện các<br /> nội dung chăm sóc PHCN cụ thể (96,4%),<br /> cách theo dõi, đánh giá cải thiện của BN<br /> đột quỵ (94,6%) và cách xác định nhu cầu<br /> 43<br /> <br />