NHỮNG CHỈ DẪN THIẾT LẬP MỘT ĐƠN VỊ THẦN KINH MẠCH MÁU

Chia sẻ: Lê Minh Anh | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:7

Thêm vào BST

Báo xấu

55
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Những ĐVTK-MM là những cơ sở có khả năng : Tiếp nhận những bệnh nhân TBMMN từ ĐVSSTCTK-MM chuyển tới. Tiếp nhận những bệnh nhân TBMMN không mới để tìm nguyên nhân và điều trị. Điều chỉnh thích hợp các cách điều trị nội khoa. Tiếp tục phục hồi chức năng.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: NHỮNG CHỈ DẪN THIẾT LẬP MỘT ĐƠN VỊ THẦN KINH MẠCH MÁU

NHÖÕNG CHÆ DAÃN THIEÁT LAÄP MOÄT ÑÔN VÒ THAÀN KINH MAÏCH MAÙU CUÛA HOÄI THAÀN KINH – MAÏCH MAÙU PHAÙP (dòch töø Rev Neurol 2001; 157 (11): 1447-1456) Leâ Vaên Thaønh1 Khoâng moät nghieân cöùu naøo hieän thôøi cho pheùp neâu leân moät caùch lyù töôûng veà toå chöùc moät ñôn vò thaàn kinh – maïch maùu (ÑVTK-MM). Tuy nhieân, nghieân cöùu y vaên cho pheùp neâu ra moät soá phaùc thaûo veà ÑVTK-MM cuûa moät soá taùc giaû, lieân tieáp ñeà caäp ñeán dieän maïo veà toå chöùc cuûa nhöõng ñôn vò saên soùc tích cöïc thaàn kinh maïch maùu (ÑVSSTCTK-MM) vaø ñôn vò thaàn kinh maïch (ÑVTK-MM) ÑÒNH NGHÓA NHÖÕNG ÑVSSTCTK-MM VAØ ÑVTK-MM * Nhöõng ÑVSSTCTK-MM laø cô sôû coù ñuû khaû naêng : - Coù nhieäm vuï saên soùc 24/24 nhöõng tröôøng hôïp TBMMN môùi. - Chaån ñoaùn xaùc ñònh nhôø coù söï tieáp caän vôùi khu kyõ thuaät. - Ñaûm baûo söï saên soùc tình traïng thaàn kinh, nhöõng tham soá sinh hieäu vaø maùu. - Baét ñaàu lieät keâ caùc caên nguyeân, naém baét nhöõng yù kieán cuûa nhöõng nhaø tim maïch, hoài söùc, phaãu thuaät thaàn kinh, phaãu thuaät tim maïch, XQ can thieäp treân 24/24. - Toå chöùc vieäc vaän chuyeån beänh nhaân caáp cöùu neáu trò lieäu khoâng theå thöïc hieän ñöôïc trong ÑVSSTCTK-MM ñeán khoa hoài söùc, khoa PTTK, XQ thaàn kinh can thieäp vaø phaãu thuaät maïch maùu. - Ñaûm baûo phuïc hoài chöùc naêng ngay ôû giai ñoaïn caáp. - Saép ñaët chuyeån beänh nhaân sang ÑVTK-MM khi cho pheùp * Nhöõng ÑVTK-MM laø nhöõng cô sôû coù khaû naêng : - Tieáp nhaän nhöõng beänh nhaân TBMMN töø ÑVSSTCTK-MM chuyeån tôùi. - Tieáp nhaän nhöõng beänh nhaân TBMMN khoâng môùi ñeå tìm nguyeân nhaân vaø ñieàu trò. - Ñieàu chænh thích hôïp caùc caùch ñieàu trò noäi khoa. - Tieáp tuïc phuïc hoài chöùc naêng. 1 GS TS, Chuû Nhieäm boä moân Thaàn Kinh, TTÑT & BDCBYT TP HCM, Chuû tòch Hoäi TK TP HCM 9
- Boá trí vieäc ñöa beänh nhaân veà nhaø hoaëc chuyeån ñeán moät ñôn vò chaêm soùc tieáp, coâng vieäc naøy phaûi do Baùc só vaø ñieàu döôõng chuyeân veà TBMMN ñaûm nhaän. ÑÔN VÒ SS TÍCH CÖÏC THAÀN KINH MAÏCH MAÙU * Toå chöùc – chöùc naêng : - Nhöõng ñôn vò naøy chæ coù theå hoaït ñoäng vôùi moät kíp Y Baùc syõ, ñieàu döôõng vaø nhöõng ngöôøi phuï vieäc khaùc ñöôïc ñaøo taïo veà thaàn kinh vaø maïch maùu, coù nghóa ñôn vò naøy ñöôïc boá trí trong moät cô sôû nhö khoa thaàn kinh hoaëc moät khoa coù ñònh höôùng veà thaàn kinh. - Ñôn vò naøy nhaän beänh nhaân tröïc tieáp hoaëc töø moät khoa caáp cöùu khaùc, laøm vieäc 24/24. Ñoái töôïng laø nhöõng beänh nhaân ñöôïc theo doõi veà beänh lyù thaàn kinh maïch maùu caáp vaø khoâng coù chæ ñònh phaãu thuaät. - Nhöõng tröôøng hôïp TBMMN vaø thieáu maùu naõo thoaùng qua môùi bò, khoâng phaân bieät tuoåi vaø baûn chaát nhö xuaát huyeát hoaëc thieáu maùu naõo cuïc boä. - 3 ñeán 5 ngaøy ña soá tröôøng hôïp ñuû ñeå ñöa ra chaån ñoaùn baûn chaát beänh vaø chaån ñoaùn nguyeân nhaân, neáu beänh nhaân ñöôïc tieáp caän vôùi khu kyõ thuaät nhanh choùng. Nhö vaäy, höôùng daãn moät chieán thuaät raát thích hôïp. - Nhö vaäy ñeå ñaûm baûo söï saên soùc trong moät thôøi haïn ngaén, ñôn vò phaûi hôïp ñoàng vôùi ÑVTK-MM coù moät soá giöôøng ñeå nhaän nhöõng beänh nhaân ñaõ qua 3 hoaëc 5 ngaøy taïi ÑVSSTCTK-MM chuaån bò nhöõng giöôøng öùng tröïc. - Nhaân söï laø nhöõng nhaân vieân chuyeân moân vöõng vaøng naêng ñoäng goàm BS, ÑD, Y coâng, KTV taäp vaän ñoäng, phuïc hoài phaùt aâm, trôï lyù taâm lyù vaø xaõ hoäi. - Kíp naøy phaûi ñaûm baûo moät söï ñieàu hoøa coâng vieäc chaêm soùc ngöôøi beänh coù söï lieân keát ñeàu ñaën vôùi nhöõng ngöôøi chuû choát. - Thoâng baùo vôùi beänh nhaân vaø gia ñình cuûa hoï veà nhöõng chöông trình saép tôùi vaø phuïc hoài chöùc naêng. - Laø nôi ñaøo taïo caùc BS, ÑD, nghieân cöùu khoa hoïc, ñaëc bieät laø nôi ñaùnh giaù nhöõng kyõ thuaät vaø caùch ñieàu trò môùi. * Tröôøng hôïp ñaëc bieät cuûa ÑVSSTCTK-MM : - Moät vaøi ñôn vò SSTCTK-MM coù theå toå chöùc ñeå nhaän nhöõng beänh nhaân caàn chuïp maïch naõo qui öôùc vaø ñieàu trò baèng ñöôøng noäi maïch do caùc nhaø thaàn kinh maïch maùu can thieäp thöïc hieän. - Nhöõng ÑVSSTCTK-MM môû cöûa 24/24 vaø coù khaû naêng döôùi 60 phuùt trieån khai vieäc chuïp maïch (coù tieâm chaát caûn quang) do caùc Baùc só chuyeân khoa Thaàn kinh XQ ñöôïc ñaøo taïo veà chuïp maïch chaån ñoaùn vaø ñieàu trò can thieäp. Nhoùm naøy tröïc taïi choã hoaëc baét buoäc * Vò trí : 10
- Ñôn vò ñöôïc chuyeân bieät hoùa, boá trí gaàn hoaëc ôû ngay trong khoa TK hoaëc moät khu trong khoa ñoù. - Ñôn vò toái thieåu coù 04 giöôøng tuøy khaû naêng soá giöôøng cuûa ÑVTK-MM Boá trí giöôøng beänh ra phía tröôùc ñeå deã quan saùt. * Trang thieát bò : - Moät module saên soùc theo doõi tim maïch taïi giöôøng, ghi töï ñoäng vaø löu giöõ 24 giôø, noái veà trung taâm baèng giaây hoaëc voâ tuyeán. - Module ño löôøng aùp löïc maïch baèng caùch khoâng xaâm phaïm. - Moät saturomeøtre cho 2 giöôøng - Giöôøng xoay trôû ñöôïc - Dòch truyeàn, oxy - 1 ECG - Bôm tieâm töï ñoäng vaø bôm dòch truyeàn. - Bôm thöùc aên - Moät maùy Doppler lieân tuïc, vaø 01 echo doppler xuyeân soï. - Moät xe keùo vôùi duïng cuï hoài söùc caáp cöùu vaø moät maùy phaù rung. * Moâi tröôøng : - ÑVSSTCTK-MM boá trí taïi nôi deã daøng tieáp caän vôùi : + Moät scaner öu tieân 24/24 taát caû caùc ngaøy trong naêm phaûi thöïc hieän thaät nhanh döôùi moät giôø sau khi nhaäp vieän. + Moät maùy coäng höôûng töø hoaït ñoäng gioáng nhö CT Scan coù theå thöïc hieän laøm maïch naõo coäng höôûng töø (MRA) + Thaùm saùt maïch maùu doppler lieân tuïc, Echo doppler maïch caûnh vaø maïch coät soáng. + Echo tim + Tieáp caän vôùi boä phaän caáp cöùu löu ñoäng. + Tieáp caän vôùi ÑVTK-MM - ÑVSSTCTK-MM boá trí taïi choã hoaëc thoûa thuaän vôùi : + Phoøng xeùt nghieäm sinh hoïc, maùu, vi truøng, sinh hoùa caàm maùu, men hoïc, khí ñoà.v.v... + Tieáp caän khaån vôùi chuïp maïch naõo hoaëc can thieäp. + Tieáp caän khaån vôùi khoa phaãu thuaät thaàn kinh. + Tieáp caän khaån vôùi khoa phaãu thuaät maïch maùu. 11
+ Tieáp caän vôùi khoa phuïc hoài chöùc naêng vaø saên soùc tieáp. - Söï hoaït ñoäng cuûa ÑVSSTCTK-MM : Moãi naêm tieáp nhaän toái thieåu 400 beänh nhaân vôùi bieân cheá 06 giöôøng - Nhöõng chæ soá caàn thieát veà ÑVSSTCTK-MM : Theo soá lieäu cuûa Hankey vaø Warlow (1999) 1.000.000 daân coù 2.400 beänh nhaân TNMMN vaø 500 tröôøng hôïp thieáu maùo naõo thoaùng qua caàn ñeán söï saên soùc. Trong 100.000 daân coù 290 beänh nhaân TBMMN caàn caáp cöùu, coù 10% chaån ñoaùn nhaàm (29 beänh nhaân), vaäy soá beänh nhaân laø 290 + 29 = 319 beänh nhaân moãi naêm. Ngaøy ñieàu trò trung bình laø 3 ngaøy, seõ coù 319 x 3 = 957 ngaøy ñieàu trò, do vaäy caàn 3 giöôøng veà saên soùc tích cöïc thaàn kinh maïch maùu cho 100.000 daân. ÑÔN VÒ THAÀN KINH – MAÏCH MAÙU (ÑVTK-MM) * Toå chöùc vaø chöùc naêng : - Ñôn vò naøy coù chöùc naêng hoaït ñoäng phoái hôïp vôùi ÑVSSTCTK MM ôû cuøng vò trí, moät kíp BS, ñieàu döôõng, y coâng vaø nhöõng nhaân vieân khaùc ñöôïc ñaøo taïo veà TK-MM. - Tieáp nhaän beänh nhaân ñaõ ñöôïc ñieàu trò 3 ngaøy taïi ÑVSSTCTK-MM chuyeån sang, ngoaøi ñoái töôïng naøy nhaän tröïc tieáp nhöõng ca thieáu maùu naõo thoaùng qua vaø nhöng beänh nhaân TBMMN khoâng môùi caàn thieát tìm nguyeân nhaân. - Theo thoáng keâ cuûa Hoäi TKMM cuûa Phaùp 1999 ngaøy ñieàu trò trung bình laø 12 vaø 65. Neáu ta hình dung ngaøy ñieàu trò trung bình : 3 ngaøy taïi ÑVSSTCTK-MM vaø 9 ngaøy taïi ÑVTK-MM thì 01 giöôøng cuûa ÑVSSTCTK-MM caàn 3-4 giöôøng cuûa ÑVTK-MM. - Kíp coâng taùc cuûa ñôn vò phaûi thoâng baùo vôùi beänh nhaân vaø gia ñình hoï veà chöông trình taùi thích nghi. - Theo thoáng keá cuûa Hoäi TK-MM Phaùp 20% beänh nhaân sau ñieàu trò taïi ÑVTK- MM seõ tieáp tuïc ñieàu trò taïi caùc cô sôû phuïc hoài vôùi soá ngaøy trung bình 60 (chæ ñieàu trò nöûa ngaøy). 01 giöôøng ÑVSSTCTK-MM caàn 4 giöôøng cuûa ÑVTK-MM ñeå ñieàu trò tieáp. * Vò trí : - ÑV ñöôïc chuyeân bieät hoùa, boá trí gaàn ÑVSSTCTK-MM soá giöôøng tuøy theo soá giöôøng ñôn vò treân, toái thieåu laø 12 giöôøng. * Trang thieát bò : - Giöôøng thay ñoåi chieàu cao. - Dòch truyeàn, oâxy 12
- 1 maùy ghi ñieän taâm ñoà 3 cöïc. - 1 xe vôùi trang bò hoài söùc khaån vaø maùy phaù rung - Bôm tieâm töï ñoäng vaø nhöõng bôm truyeàn. - Bôm thöùc aên. LOÄ TRÌNH ÑIEÀU TRÒ – VÒ TRÍ CUÛA HAI ÑÔN VÒ KHUOÂN VIEÂN KHOA KHU KYÕ THUAÄT KHOA THAÀN KINH CAÙC KHOA KHAÙC ÑV SSTC TK – MM TIM MAÏCH … BN TBMMN MÔÙI CT scan MRI, 3-5 ngaøy MRA chaån ñoaùn XQ maïch maùu ñieàu trò khaån XQ maïch can thieäp XN maùu XN sinh hoaù Echo tim Doppler maïch maùu Echo xuyeân soï HOAËC PTTK ÑV TK-MM PT MAÏCH Ñieàu trò 9 Ñieàu trò tieáp ngaøy Taäp VÑ Taäp phaùt aâm Taâm lyù TÖÛ VONG VEÀ NHAØ ÑIEÀU TRÒ TIEÁP PHCN, TAÙI THÍCH NGHI Thôøi gian ñieàu trò 60 ngaøy 13
NHAÂN LÖÏC CUÛA CAÙC ÑÔN VÒ SSTCTK-MM VAØ ÑVTK-MM Nhöõng ñôn vò naøy hoaït ñoäng vôùi moät kíp nhieàu chuyeân khoa : Baùc só chuyeân khoa TK, ñieàu döôõng, y coâng, ngöôøi phuïc hoài vaän ñoäng, phuïc hoài phaùt aâm, nhaø taâm tyù, nhöõng trôï lyù xaõ hoäi. Cuõng vaäy, nhaân söï ñöôïc xaùc ñònh bôûi traùch nhieäm chaêm soùc trong ÑVSSTCK-MM vaø trong ÑVTK-MM. * Baùc só : - Nhöõng BSCKTK chuyeân saâu veà beänh lyù maïch maùu ñuû ñeå coù maët thöïc hieän 24/24 trong toaøn naêm cho 30 giöôøng. ÑVSSTCTK – MM : 6 giöôøng ÑVTK-MM : 24 giöôøng Toái thieåu caàn thieát 3 BS TK laøm toaøn thôøi gian. * Trong ÑVSSTCTK-MM : - Ban ngaøy : Caùc Baùc só ñaûm baûo laøm vieäc taïi choã - Ban ñeâm : Ñaûm baûo tröïc chieán, Baùc só ñaûm baûo ñaùp öùng vôùi moïi yeâu caàu cuûa ñôn vò cuõng nhö ôû nôi khaùc, nhöng duø theá naøo cuõng phaûi quay trôû veà ñôn vò döôùi 60 phuùt. - Chaát löôïng cuûa caùc Baùc só laøm ngaøy vaø laøm ñeâm : + BSCK coù ñuû tö caùch veà lyù thuyeát, thöïc haønh veà beänh lyù thaàn kinh maïch maùu. + Vôùi caùc Baùc só hoïc chuyeân khoa (DES hoaëc DIS) ñöôïc giôùi thieäu ñeå tieáp nhaän ñaøo taïo veà lyù thuyeát beänh lyù thaàn kinh maïch maùu. Hoï phaûi ñöôïc hôïp thöùc hoùa ba naêm noäi truù coù 2 hoïc kyø taïi Khoa thaàn kinh, goàm moät hoïc kyø taïi ÑVTK-MM. - ÑVSSTCTK-MM vaø ÑVTK-MM laø cô sôû thöïc taäp vaø ñaøo taïo nhöõng noäi truù DES hoaëc DIS thaàn kinh hoïc hoaëc trong caùc chuyeân khoa khaùc (tim maïch hoïc, phaãu thuaät thaàn kinh hoài söùc, X-quang..v.v..) vaø cho caùc noäi truù ña khoa toång quaùt. - Nhöõng nhaân vieân khaùc : + ÑVSSTCTK-MM : Soá löôïng ÑD vaø Y coâng khoâng thaáp hôn so vôùi con soá cuûa ÑV SS tim maïch. Ban ngaøy : 1 ÑD vaø 1 Y coâng cho 4 beänh nhaân Ban ñeâm : 1 ÑD vaø 1 Y coâng cho 8 beänh nhaân + ÑVTK-MM : Ban ngaøy : 1 ÑD vaø 2 Y coâng cho 10 giöôøng Ban ñeâm : 1 ÑD vaø 2 Y coâng cho 20 giöôøng 14
Nhö vaäy 2 ñôn vò naøy goàm 30 giöôøng, soá ÑD vaø Y coâng thöôøng xuyeân coù maët ñaûm baûo hoaët ñoäng lieân tuïc. Ban ngaøy : 3,9 ÑD vaø 6,3 Y coâng Ban ñeâm : 2 ÑD vaø 3,15 Y coâng (Nhöõng con soá treân coù theå chöa tính ñeán soá ngöôøi ra tröïc – theo ngöôøi dòch) - KTV taäp vaän ñoäng : Nhu caàu caàn taäp ngay nhöõng ngaøy ñaàu cho ñeán khi xuaát vieän töø ÑVTK-MM, ñeå phuïc vuï cho beänh nhaân thuoäc 2 ÑV caàn 2 ngöôøi. - Phuïc hoài phaùt aâm, töø 30-50% beänh nhaân caàn tôùi söï phuïc hoài naøy, taäp ngay sau khi nhaäp vieän, nhö vaäy 2 ñôn vò caàn 1 ngöôøi ñaûm nhaän coâng vieäc naøy. - Nhaân vieân taâm lyù : Moät baûng lieät keâ veà nhöõng roái loaïn nhaän thöùc laø caàn cho 30% caùc beänh nhaân nhaäp vieän, thöïc hieän baûng lieät keâ naøy maát nöûa ngaøy. Hôn 50% sau tai bieán coù tình traïng traàm caûm, gia ñình raát caàn söï giuùp ñôõ veà taâm lyù, nhö vaäy 2 ñôn vò caàn 1 nhaân vieân taâm lyù. - Nhaân vieân trôï lyù xaõ hoäi : Nhaân vieân raát caàn cho ÑVTK-MM trong vieäc : + Ñöa beänh nhaân ñi taäp hoaëc nhöõng chaêm soùc tieáp theo. + Giuùp ñôõ veà taøi chính, caàn nöûa ngöôøi bieân cheá cho 2 ñôn vò. - ÑVTK-MM caàn coù moät vaên phoøng thö kyù ñeå giuùp vieäc tieáp nhaän vaø quaûn trò. Khoa tieáp nhaän caáp cöùu phaûi xaùc laäp. - Töôøng thuaät veà vieäc tieáp nhaän nhöõng tröôøng hôïp TBMMN - Thoûa thuaän hai chieàu vôùi ÑVSSTCTK-MM ñeå xaùc ñònh theå thöùc chuyeån beänh. - Nhöõng trình töï chaêm soùc tieáp. - Truyeàn hình aûnh chaån ñoaùn. 15