Những điều chỉnh chiến lược và chính sách ngoại giao của Trung Quốc đối với Nga từ 1949 đến nay

N H O N G D I E U C H I N H C H I I N Lime VA CHJNH SACH<br /> NGOAI GIAO CUA TRUNG QUOC OOl Vdfl NGA TUT 1949 DEN NAY<br /> <br /> <br /> L£VANM?'<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> L ien bang Nga 1ft qu6c gia lang giing<br /> ldn nhfi't cua Trung Quoc. Nfim<br /> 1991, trudc khi Lidn Xo tan ra, thi Lien<br /> Chiin liidc "nhdt biin ddo" nghiing han<br /> viphia Liin Xd.<br /> Kl tfl khi nudc Trung Quic mdi ra ddi<br /> bang Cdng hda Xfi hdi Chu nghia cho tdi diu thftp nien 60 t h i ky XX, ngoai<br /> (CHXHCN) Xd Viit (Lien Xo) vft Cfng hoft giao Trung Quoc da fip dung chien lUpc<br /> Nhfin dan (CHND) Trung Hoa 1ft hai quic "nhfi't bien dao" nghifing h i n vl phfa Lidn<br /> gia xa hdi ehu nghia (XHCN) ldn nhfi't trfin Xd. Dfiy 1ft thdi ky quan hf mftt thiet mft<br /> thi gidi. Ki tfl khi nUdc C H l ^ Trung Hoa ljch sfl gpi 1ft thdi kj^ "trfing mfit" eua quan<br /> (nUdc Trung Quoc mdi) ra ddi eho din khi hf gifla Trung Quoc vfi Lien Xd.<br /> Chiin tranh lanh kit thflc, quan hf gifla Ngfty 1-10-1949, nfldc CHND Triing Hoa<br /> hai nfldc Trung Quie vfi Lien Xd da trai dupe thftnh lfip, da chpn con dudng di len<br /> qua mft chfing dudng quanh co phflc tgp, CNXH lfi muc tieu phfin dft'u lau dfii ciia<br /> tit ban sang thfl rii sau dd lai binh thudng minh. Ngay aau dd, ngfty 3-10, Lien bang<br /> hofi quan hf. Din nfim 1992, khi Lien bang CHXHCN Xd Viit lfi quoe gia diu tifin da<br /> Nga chinh thflc lfi quoc gia dgi dien cho thiit lap quan hf ngoai giao chinh thflc vdi<br /> Lien Xd cu, thi tfl dd tdi nay, quan hf gifla nfldc Trung Quoc mdi.<br /> Trung Quoc vfi Nga mdi thue sU bUde vfio Nude Trung Quie mdi ra ddi dflng trfldc<br /> mot giai dogn phat triln on dinh, vilng tinh hinh dfi't nude vfla trai qua cufc chiin<br /> chde. Nhin lai quft trinh diiu chinh chiin tranh giai phdng, chong chit diy diy<br /> lUdc vft chfnh sach ngogi giao cua Trung nhflng khd khfin, vi vfy, nhifm vy quan<br /> Quie ddi vdi Lidn Xd trudc day vft nude Nga trpng hftng diu dd 1ft vifc khdi phye kinh<br /> hien nay ed t h i dUde chia lftm hai giai ti, thuc hifn cdng nghifp hofi de lftm cho<br /> doan, dd lfi giai doan trUdc Chiin tranh dfin giftu nfldc manh. Trong Iflc dd, tinh<br /> Ignh kit thflc vft giai doan sau tfl Chiin hinh quic t i tfl sau Chien tranh t h i gidi<br /> tranh lanh den nay. lin thfl Hai da phfin chia thfinh hai ci^c M j<br /> I. Giai d o ^ triidc khi Chien tranh - Xd vft chiin tranh lanh eiing da b^t diu.<br /> ket thtic: 1949-1991 Nudc Trung Quic mdi dudi sU Ifinh dgo cua<br /> <br /> <br /> TS. Yi^n NghiSn cflu Trung QuSi:.<br /> 64 Rghi6n cflu Lieh siJr. s j 3.2012<br /> <br /> Dang Cfng san, mft chinh Dang cd tu duy Xd vft Trung Quie da k^ kit "Hifp Udc ding<br /> f thflc hf tfldng ddng vdi Dang Cfng san minh hflu nghi vfi tUdng try Trung - X6".<br /> Lidn Xd, trong khi dd Trung Quic lgi 1ft dSi Vdi hifp Udc nfiy, ay sinh t i n ciia nUdc<br /> thu eua My trong cufc chiin tranh cfieh CHND Trung Hoa giftnh dflpc ai;( bao dam<br /> mgng do Dang Cfng s4n vft nhfin dfin vflng ch&c. Trong nhflng nftm diu khi nu6c<br /> Trung Quie tiin hftnh. VI vfy, khi nude Trung Quic mdi vfla thftnh lfip, nhflng<br /> Trung Quic mdi ra ddi, dl bao vf thfinh khoan vifn trp cua Lifin Xd dft giflp Trung<br /> qua cfieh mgng eua minh, thi dilu kifn bdn Quic xfiy d\(ng dU0c nhflng ed sd diu tifin<br /> ngofii v6 cflng quan trpng dd 1ft py tin tgi eho vifc tiin hftnh cdng cufc cdng nghifp<br /> vft sU trp giflp cua Lidn Xo. Dfiy chfnh 1ft hofi dit nUdc. Din nfim 1957, Trung Quic<br /> nguyin nhfin cd ban cua chiin lupc "nhfi't vft Lidn XO k^ kit "Hifp dinh ky thuftt quic<br /> bidn dao" nghieng hSn vl phfa Liin Xd cua- phdng Trung - Xd" trong dd Lidn X5 hfla afi<br /> ngoai giao Trung Quie trong thdi k^ diu giflp dd Trung Quic phfit triln vu khi hat<br /> dyng nUdc. nhfin, tfl dd lftm cho quan hf Trung - Xd<br /> ngfiy cftng thfim gfin bd vfi trd thftnh mii<br /> Cym tfl "nhfi't bidn dao" lin diu tifin<br /> quan hf tot dgp nhtft trong ljch sfl quan hf<br /> xufi't hifn trong bfti phfit bilu cua Cbu Uch<br /> Trung - X6. Nhung cung chfnh trong thdi<br /> Trung Quic Mao Trgeh Ddng ngay sau khi<br /> gian nfty da bfit diu xufi't hifn mft vfii aU<br /> nUdc CHND Trung Hoa ra ddi khi dng ndi kifn gfiy bfi't dong, anh hudng din quan hf<br /> ve nen "chuydn chinh dfin chu nhfin dfin". gifla bai nUde, dd lfi Lidn Xd ngay sau dd da<br /> Trong bfti phat bieu cua minh, sau khi chi ddn phfldng huy bd "Hifp dinh ky thuft<br /> trich "My muin bfi chiim toftn t h i gidi, quic phdng Trung - Xd" vfla ky kit nflm<br /> dung vu khf dl hd trp Tudng Gidi Thgch, 1957; lfi vifc Lien Xd c6 nhiing phan doi vl<br /> tftn sat hftng trftm van ngudi Trung Quoc", mft so phong trfto b Trung Quoc nhU phong<br /> Chu tieh Trung Quoc Mao Trgeh Ddng sau trfto "dgi nhay vot", phong trfto cdng xa<br /> dd da trinh trpng tuyen bo Trung Quoe s6 nhfin dfin... vfi vfto thfing 7 nfim 1957, gifla<br /> nga ve phia Lien Xd; "Nhft't bien dao 1ft bfti Trung Quie vft An Dd da n i ra cudc xung<br /> hpe tfl 40 nfim kinh nghifm cua Tdn Trung dft tren hifin gidi gifla hai nude, Lidn Xd<br /> Sdn vft 28 nfim kinh nghifm cua Dang Iflc dd, vdi myc dich thi^c hifn ring rfii<br /> Cfng san dl lai cho chflng ta, nhfin thflc rd chiin lupc "hoft binh" da khdng thi hifn ro<br /> r^ng muin giftnh dupc thing lpi vft gifl lfip trUdng eua minh vft gpi si^ kifn nfty 1ft<br /> vflng thing lpi, cin phai nhft't bidn dao. mft vifc "dau long" trong tuyen bo cua<br /> Tfch luy kinh nghifm 40 nfim vft 28 nfim, TASS... Do nhflng eufe trao doi vft thUdng<br /> Trung Quoc khong nga v i phe ehu nghia d i lU0ng gifla Trung Qud'c vft Lidn Xd khdng<br /> quie (CNDQ) thi cCing phai nga vi phe du tfeh ct^c dfi d i n din mfiu thuftn gifla hai<br /> CNXH chfl khing ed lUa chpn nfto khfie. bin ngfty cftng sfiu sfic. Bfi't dong gifla hai<br /> Chung ta phan doi bd phfii phan dfng bdn d i n d i n cdng khai hoa.<br /> Tudng Gidi Thach nga theo phe CNDQ, Chiin luge phdn dot "ehu nghia xet lgi<br /> chflng ta Cling phan doi ao tudng vi con Liin Xd.<br /> dudng thfl ba" (1). Tfl cuii nhflng nfim 50 t h i ky XX, quan<br /> Cd t h i thft'y rling "nhfi't bien dao" da hf Trung - Xd d i n din xufi't hien mfiu<br /> giflp Trung Quoc tim ra dUde dong minh thuin ldn rii di din lufn chien vft cuii<br /> ldn manh 1ft Lifin Xd. Ngfiy 14-2-1950, Lidn eflng 1ft do vd.<br /> Rhttng dlgu ehinh ehign luge...<br /> <br /> Tai Dai hfi l i n thfl XX cfla Dang Cfng Vi vfy Ifp trudng cua hai bdn ngfty cftng<br /> san Lien Xd vfto thang 2 nftm 1956, Bf thu cfieh xa nhau.<br /> thfl nhfi't Dang Cfng san Lien Xfi Nikita Tfl gifla thfip nidn 60 t h i ky XX, Trung<br /> Khrushchev dfi dpc bao cfio ting kit cua Quie ludn trong trgng thfii dii khang vdi<br /> Ban Chfi'p hftnh Trung Udng Dang. Bfio cfio LiSn Xd, gUdng cao ngpn cd chong chu<br /> dua ra nhiiu quan dilm mdi vl phong trfto nghia sd vanh nUdc ldn, chu nghia xdt lgi<br /> Cpng san quic t i vft tinh hinh chinh tri t b i vft chu nghia ba quyln Lifin Xi.<br /> gidi, dUa ra dudng ldi "chung aing hda<br /> Nfim 1966, hai Dang Cfng aan Trung<br /> binh, cgnh tranh hda hinh, qufi df hda<br /> Quic vft Lidn X5 cit dflt quan hf. Cung<br /> binh". Phfa Trung Quoc dfi khdng dong f<br /> trong nflm 1966, tai kf hpp Trung Udng lin<br /> vdi quan dilm nfty. Trung Quoe cho ring<br /> thfl 11 khofi 8, trong edng tfic dii nfi,<br /> day 1ft "dl cao ehu nghia tu ban, eoi thudng<br /> Trung Quoc quyit dinh tiin hftnh cufc "Dai<br /> chu nghia xa hfi". Cfic bft't ding cftng dupe Cfich mgng vftn hofi vd san". Vl d6i ngoai,<br /> phan finh rd rftng hdn tai Hdi nghj Mfitcdva Trung Quoc vfla phan dw 'Tfip doftn chu<br /> nfim 1957, hai ben Trung Quoc vfi Lien Xd nghia xdt lai hifn dgi" do Lien Xo dflng<br /> da bfi't dong nghidm trpng ve mft chi dao tu diu, vfla phan doi CIWQ My, tflc 1ft<br /> tudng doi vdi tinh hinh ehinh tri t h i gidi vft "giUdng cung vi hai phia" My vft Lifin Xd.<br /> quan hf quic ti. Vdi chiin lupc ngogi giao "giUdng cimg vl<br /> Cung tgi Dai hfi l i n thfl XX Dang Cfng hai phia" nfty da khiin cho ngogi giao<br /> Trung Quoc rdi vao mft eye difn hi co lfip<br /> san Lien Xd, Khrushchev da dpc bfio cfio<br /> chUa tflng thfi'y. Viec giUdng eao la ed y<br /> mftt (vi khing chinh thflc dUdc dfing tai<br /> thflc hf vfi lpi fch quoc gia phfit sinh mfiu<br /> tren bfi't kf phUdng tien truyen thong nao)<br /> thufin cd ban. Vi lpi fch an ninh hofic la cdn<br /> hoan toan phu nhftn vai trd eua Stalin,<br /> dang tiim i n hoflc 1ft da the hien ro dd la:<br /> ciing cd nghia 1ft phfl nhfin hofin toftn lieh<br /> phfa Bie 1ft Lien Xd; phia Nam thi ed An<br /> sfl Lidn Xd vft ehuyen chinh cua giai cfi'p vd Dp; phia Ddng la Nhfit Ban, cdn tren Thai<br /> san. Doi vdi Trung Quoc thi vai trd cua Binh Dfldng thi eo My. Ve lpi ich kinh ti:<br /> Stalin doi vdi Lien Xd cung giong nhu cua cfic con dudng giao luu kinh ti, mfiu dich<br /> Alao Trgeh Ddng doi vdi Trung Quic. Vl doi ngogi cua Trung Quoe hofin toan bi<br /> vfy ban bfio cao khien cho cac nhft lao phong tda, khien eho mpi sU phat trien<br /> thftnh each mgng cua Dang Cong san trong nUdc hi kim ham, nln kinh te quoc<br /> Trung Quic phan doi va canh gific vdi Lien dfin dflng bfin bd cua sU ayp d6. Ngfiy 23-3-<br /> Xd. 1969, Mao Trgeh Ddng lin diu tien thfla<br /> Bfi't dong Trung - Xd edn tiip tyc tgi cfic nhfin: "Bfiy gid chung ta hi cd Ifp roi, khong<br /> Dai hdi tiip theo cua Dang Cfng san Lien cdn ai quan tfim din chung ta nfla roi" (2).<br /> X3 ciing nhu cua Dgi hdi Dang Cfng san<br /> Trung Quic sau dd. Phia Trung Quoc thi Chiin luge "mdt tuyin" liin kdt vdi My<br /> cho ring LiSn Xd di theo con dUdng chii chdng Lien Xd.<br /> nghia xit lgi, cdn Lidn Xd lgi ldn an Dang Chiin Iflpe ngogi giao lftm cfich mang<br /> Cpng san Trung Quoc 1ft chu nghia gifio t h i gidi cl thftp ky 60 t h i ky XX dft lftm cho<br /> diiu, gifio phfii, chu nghia mao hilm ta nhflng nhft lanh dgo Trung Quoc nhftn thflc<br /> khuynh, dfic bift 1ft v & d i "Ai 1ft dai difn dupe hoftn canh khd khftn cua minh, nhit<br /> chfin chinh cua chu nghia Mac - Le nin... 1ft sau khi xay ra sU kifn xung dft bien gidi<br />  Itghian eOru JJeh sir, stf 3.2012<br /> <br /> Trung - Xd thfing 3-1969, Mao Trgeh Ddng thifn quan hf vdi My. Trung vft My dS xfiy<br /> lin diu tien thfla nhfn "chflng ta dang bj dyng mdi quan hf hpp tfic chiin lUpc, chfnh<br /> bao vfiy" sau dd dUa ra quyit dofin "trong phu Reagan thftm chf cdn lift Trung Quic<br /> hai nfldc bfi quyln (Liin Xd vft My) chflng vfto danh sfich cfic "nUde phi dong minh<br /> ta phai tranh thu Ift'y mft, khdng thi eflng hflu hio".<br /> Iflc chiin dfi'u trdn hai trfin tuyin". Nfim 1978, Trung Quic tiin hftnh cai<br /> Nfim 1972, Td'ng thing Uf Nixon tiin cfich vft md cfla. Tfl dfiy chiin lupc ngo^<br /> hftnh chuyin viing thfim ljch sfl din Trung giao cua Trung Quic Igi bit diu ed a\f diiu<br /> Quie. Hai bfin Trung - My dgt dupe ay hpp chinh tfl chiin lUpc "mft tuyin" sang chiin<br /> tfic chiin lupc. Ngogi giao Trung Quie cung lupc ngogi giao "dfc Ifp, ty chu". Dgi hfi<br /> diiu chinh tfl chiin lupc "giUdng cung vi lin thfl XII Dang Cfng aan Trung Quic<br /> hai phfa" aang chiin luyc "mft tuyin" (mft hpp vfto thfing 9 nfim 1982 dU^c eoi lfi m6c<br /> con dudng), thyc chfi't lfi thftnh Ifp mft mfit chuyin dii quan trpng chfnh thflc trong<br /> trfn thing nhft't quoe t i bao gim ca My, lich sfl ngogi giao Trung Quic thdi ky mdi.<br /> Nhfit Ban vft Tfiy Au... Di chong lgi Lidn Dgi hfi khing dinh dudng Idi chfnh sfich<br /> Xfi. dii ngogi cua Trung Qudc Ift "hoft hlnh, dfc<br /> "Mft tuyin" lfi tu tudng chi dgo cd ban Ifp, ty chu" vft chu trUdng "kiin dinh md<br /> chiin lupc dii ngoai cua Trung Quie cho cfla vdi nude ngofti trdn cd sd binh ding<br /> den cuii nhflng nfim 70, diu nhflng nfim 80 cflng cd lpi". Nhifm vy then chot nhit trong<br /> t h i ky XX. Trong thdi k^ nfiy, nhflng bfti chfnh afich dii ngogi cua Trung Quic Iflc<br /> ndi chuyfn eua cfic nhft lanh dgo Trung nfty 1ft nhim bao dam nhflng diiu kifn bdn<br /> Quoc hay nhflng bfti viit trfin bfio chf ngofti thufn lpi di die sflc phfit triin kinh<br /> Trung Quoc deu coi chu nghia bfi quyln te, xfiy dyng mft Trung Qu6c hiing mgnh,<br /> Lien Xd 1ft uy hiip ldn nhfi't dSi vdi hda hifn dgi, trd thfinh mft trong nhflng trung<br /> binh t h i gidi. Trong bfti phat bieu cua Dftng tfim chfnh tr; vft kinh t i hftng diu eiia t h i<br /> Tieu Binh ngfiy 1-1-1979 ndi ring: Trong gidi.<br /> cdng vifc quoc te cua cbflng ta v5n tufin Chinh afich d6i ngogi ciia Trung QuSc dfi<br /> theo ehinh sfich cd ban dupe Mao Trgeh tfic dfng mgnh din quan hf vdi cfic nudc<br /> Ddng vfi Chu An Lai Iflc sinh thdi de ra, ldn vfi cac nUdc lfing giing xung quanh<br /> nhung cfic vi dd chua kip thUe hifn da tg Trung Quic. Vl quan hf Trung - XS, lanh<br /> thi. Chflng ta thuc hifn mft phin f dgo Trung QuSc Dfng Tilu Binh da cd<br /> nguyfn cua cfic vj dd dl lgi. Vifc kf kit nhflng bfii phfit biiu, xfic dinh nguydn tic<br /> Hifp Udc Hofi binh Hflu nghj Trung - Nhft trong quan hf giOa hai nudc, nfiu len cfic<br /> vfi vifc binh thudng hofi quan hf Trung - bifn phfip cy t h i dl eai thifn quan hf song<br /> My se ed lpi cho hoft binh vft on dinh t h i phUdng, ding thdi tiltng budc tfing cUdng<br /> gidi, cd lpi eho su nghifp ching bfi quyin cfic chuyin thfim hdi l i n nhau giOa cfic cip.<br /> (tflc lfi chong Lien Xd) (3). CuSi cflng, ngfiy 16-5-1989, tgi Dgi iS<br /> Thuc tiin trong khoang 10 nfim da dudng Nhfin dfin Bfic Kinh da diln ra mft<br /> chflng minh chiin lupc ngoai giao ciia cufc g$p m$t ljch sii gifla nhfi lanh dao<br /> Trung Quoc thdi kf nfiy da dgt dUpc nhOng Trung QuSc Dfng Tiiu Binh vft Ting Bf<br /> thftnh cdng nhft't dinh. Dudi nhflng no lijlc thu Dang Cfng san Lidn X6 Gorbachev. Tgi<br /> khdng ngiing cua Trung Quic nhim cai cufc gfp nfty, cfic nhft lanh dgo Trung QuSc<br /> MiOmg dl^u ehlnh chiin lirye...<br /> <br /> vfi Lien Xd da chinh thflc thdng qua vifc phfit triln quan hf Ifing giing hflu nghi,<br /> binh thudng hofi quan hf gifla hai nude. hpp tfic eflng c6 lpi, tdn trpng quyln tfl do<br /> Vdi phfldng chfim "chi b i t tay, khdng dm li^a chpn con dudng phat triln cua moi<br /> hdn nhau", Ifinh dao Trung Quic Dfing nudc. Thfing 9 nfim 1994, Chu tjch Trung<br /> Tilu Binh dfi dinh vj cho quan hf Trung Quie Giang Trgeh Dfin thfim chfnh thflc<br /> Quoc vdi Lien Xd trong thdi ky mdi dd lfi Nga. Lanh dgo hai nude da ky tuydn b i<br /> hai ben khong ky ket lidn minh qufin sU va chung ve xfiy dung quan hf doi tae hUdng<br /> lien minh chfnh tri, gifl cho dupc tfnh linh tdi t h i ky XXI, bfiy to hai ben "eflng eoi<br /> hoat vft tinh dfc lfip d mflc cao nhfi't trUde nhau 1ft nhfin to nude ldn quan trpng bao vf<br /> mpi biin ddng cua tinh hinh the gidi. hoft binh vft on dinh trong quft trinh hinh<br /> thfinh hf thong the gidi da cUc, tfing cUdng<br /> Trong vfi sau cupc gyp cfi'p cao nfty, ngudi<br /> hpp tfic trong cdng vifc quoc ti, bao gim<br /> ta tha'y vang ldn cfiu "kit thflc qufi khfl, md<br /> hpp tac trong giai quyit nhflng vfi'n de<br /> ra tUdng lai" (4).<br /> mang tinh tofin ciu".<br /> Sau cudc gfip gd cfi'p cao Trung - Xd nfim<br /> Phai thfi'y ring thfip nien 90 t h i k y XX,<br /> 1989, hai ben dfi di den vifc ky kit binh<br /> t h i gidi dupe chflng kiin sfl nongft'mtrd lgi<br /> thudng hofi quan hf, thi eye difn qud'c t i lai<br /> trong quan hf Trung - Nga. Bflde aang t b i<br /> xay ra nhflng biin ddng b Dong Au, nftm<br /> ky XXI, dilm nii bftt nhit trong quan hf<br /> 1991 sau "aU kien 19-8", ngfty 25-12-1991 gifla Trung Quoe vft Lien bang Nga dd 1ft<br /> Lifin bang CHXHCN Xo viet tuyen bo giai vifc hai nUdc da nfing quan hf ldn tfim dii<br /> thi. Ngay 27-12-1991 Lien bang Nga ra tfic chien lUpc, diiu chUa tiing diln ra trong<br /> ddi. Ciing ngfty, hai nUdc Trung Quoc vft lich sfl quan he gifla hai nUdc.<br /> Lien bang Nga ky "Ky yeu hdi dfim" tai<br /> Matxedva, chfnh thflc thiit Ifip quan hf Ngay tfl nhiing nfim diu cua the ky XXI,<br /> ngoai giao gifla hai nUde Trung - Nga. hai nUde Trung Quoc vfi Nga da tiin hftnh<br /> nhflng budc di vflng chic de thiit lfip moi<br /> 2. Quan h e doi tftc htfp tfic chien quan he doi tfic chien Ifldc.<br /> lUtfc Trung - Nga tit sau Chien t r a n h<br /> Ngay 16-7-2001, tai Matxedva, nhiing<br /> Ignh.<br /> ngfldi dflng diu hai nfldc Trung Quoc vfi<br /> Sau khi Lidn xd tan ra, Chien tranh Nga da ky "Hiep Udc lang giing hflu nghi<br /> lanh kit thflc, Trung Quoe vfi Lifin bang vft hpp tac Nga - Trung" vdi thdi han 20<br /> Nga (nudc dai difn cho Lien xd eu) da tflng nftm. Hifp Udc nfty da dfit nen tang cho sU<br /> budc xfic lfip "Quan hf doi tftc hdp tfic chiin phfit triln mil quan hf doi tac chiin lUdc<br /> lupc binh dfing vfi tin cfy l i n nhau". Hai tofin difn gifla Trung Quoc vfi Nga trong<br /> nudc tiin hftnh'hpp tfic trfin nhilu linh vUe nhflng thfip nien diu the ky XXI. Day cdn<br /> tfl quan bf song phUdng din hpp tfic khu dupe gpi lfi "Hifp Udc t h i ky". Hifp Ude da<br /> VUc vft giai quyit nhiing vfi'n de tofin ciu. cy the hofi y nguyen eiia hai nUde 1ft cflng<br /> Gifla thang 12 nfim 1992, Ting thing nhau thuc diy moi quan he bang giao tot<br /> Nga B.Yeltsin thfim Trung Quoc lin diu dep gifla hai nude, triln khai hdp tfic rfng<br /> tifin theo ldi mdi cfla Chu tich Trung Quoc rfii gifla hai bfin tren cd ad tdn trpng sU<br /> Dudng ThUdng Cdn. Trong chuyin tham toftn ven lanh tho ciia nhau, khong xam<br /> nfiy, hai ben dfi ra "Tuyfin bo chung" dUa phgm vfi can thifp vfio edng vifc npi bp cua<br /> trgn 5 nguyen t i c ciing tin tgi hofi binh de nhau. "Hifp Udc t b i ky" nfty cd nhieu dilm<br />  Rghien cflu Ljch si. stf 3.2012<br /> <br /> khfic ao vdi Hifp fldc hflu nghj Trung • Xd phSi hpp gifla hai quic gia nhim duy trt<br /> mft hai nude Trung Quie vft Lidn Xd trudc nln hoft binh vfi on dinh, thflc diy cflng<br /> day ky vfto nhflng nftm 50 cua t h i ky trfldc, phfit triin trdn ca cip df khu vUc lin trdn<br /> Iflc dd lfi aU kit thftnh lidn minh gifla hai cip df tofin ciu.<br /> quo'c gia c6 thi chi chfnh tri tUdng ding. Tuyfn b i chung cua CHND Trung Hoa<br /> Cdn Hifp Udc lin nfty 1ft sU hpp tfic trdn cd vft Lifin bang Nga ngfty 2-12-2002 trong<br /> sd khdng kit thanh lien minh, khdng nhim chuyin thfim cua Tong thing Nga<br /> vfto nudc thfl ba (5). V.V.Putin, nhin mgnh ring Hifp Udc nfim<br /> Bfio "Trud" (Lao dfng) cua Nga dflng bfti 2001 "cd f nghia lich sfl vfi thUe tiln quan<br /> "Su Igc quan cdn khidm nhudng nhung dft trpng, 1ft nln tang viing chic cho sU phfit<br /> minh chflng", bfii bfio viit' "Vifc ky Hifp triln Iftnh mgnh vft i n djnh mSi quan hf<br /> Udc lfing giing thfin thifn, hflu nghi vfi hpp lfing giing vft hflu nghj gifla hai quSc gia.<br /> tfic Nga - Trung vft Tuydn b i chfnh tri Hifp Ude Ift tfti lifu mang tfnh cUdng linh,<br /> Mfitxcdva cua nguyfin thu hai nUde c6 thi cd sflc mgnh to ldn nhim dam bao phfit<br /> trd thfinh bUdc ngofit thfit sU trong quan hf triin mgnh m6 khdng ngiing quan hf song<br /> dii tfic chiin lude gifla hai nudc" (6). phUdng, md ra chfin trdi mdi tfing cudng<br /> quan hf chiin lu^c giiia hai nUdc trfin t i t<br /> Qua vifc ky kit hifp flde ed thi thfi'y<br /> ca mpi ITnh vUe khdng cd ngoai trfl" (7).<br /> ring: Thii nhdt, cfic nhft lanh dgo CHND<br /> Trung Hoa vft Lidn bang Nga nhfin thiy Cfich tiip cfin dii tfic chiin lupc giiia<br /> cin thiit phai tao dUng cd sd phfip ly bin Trung Quoc vft Nga 1ft hai nUde tdn trpng<br /> vflng vfi lau dfti cbo doi tac chien lUdc si^ lUa chpn cua m5i nUdc, khSng can thifp<br /> Trung - Nga. Thii hai, hifp Udc da fi'n dinh vfto cdng vifc nfi bf eua nhau, tftng cudng<br /> va tao cd sd eho mfi hinh quan hf mdi gifla dSi thogi giiia cac nen vftn minh, xfiy dung<br /> 2 quic gia co chu quyln ldn. Nguyen tfic t h i gidi da trung tfim, ung hf da cue, ching<br /> ebiin lUdc cflng phfit triln trd thftnh cd sd chu nghia bfi quyin, vi sU nghifp ciing ci<br /> phoi hdp Trung - Nga eho nhilu nfim tdi. t h i chi Clia Lien hpp quoe vft luftt phfip<br /> Dieu nfty cung tao ra md binh quan hf quic quic ti, thyc hifn hpp tfic cilng ed lpi tren<br /> te mdi. (Vf dy vifc thftnh lfip t i chflc Cd sd binh ding, bo xung lin nhau vfi cilng<br /> ThUdng Hai (SCO) 1ft mft trong nhflng yiu phfit triln.<br /> to cd y nghia quic t i vi sU phoi hpp chiin Nhilu binh luf n quic t i cho ring: Niu<br /> lupc gifla Trung Quoc vft Nga. Nhflng nhfl hai nudc Trung - Nga khong cd sU<br /> nguyfin tic nfiy lin diu tidn dupc ghi vfto thing nhfi't thi vi t h i chiin lupc cua hp se<br /> Hifp Udc. Thii ba, trfin cd ad hifp udc, ca bi yiu di rfi't nhilu. Vft ngflpc lai, niu cd sU<br /> Trung Quic vft Nga diu nhfn thflc dupe aU ling hf lfin nhau thi vi t h i chiin lUdc cua<br /> tUdng dong dfti ban, bo xung lin nhau, ay bai cUdng quie sS dflpc tfing cUdng rfi't<br /> trflng hdp vft gin gfli vi lpi ich chiin lupc. nhiiu (8).<br /> Cd sd cho sU hiiu biit lin nhau da dUde<br /> Thang 5-2008, Tong thing Nga<br /> xay dyng tren ed ad nfiy,<br /> Madvedev din thfim Trung Quie sau khi<br /> Hifp Ude t h i hien sU khdi diu cho giai nhflm chflc duyc nfla thfing. Td'ng thing<br /> doan mdi mang tinh nguyen tie trong hdp Nga vfi Chii tieh Trung Quic Ho Cim Dfto<br /> tac hai nude vi ring dieu ehu yiu dfi dupc dfi dfinh gifi cao vifc xay dUng vft phfit trien<br /> ghi trong hifp'Udc dd lfi luftn dilm vl sU quan hf dSi tfic hpp tfic chiin lUdc vft nhit<br /> Rhihig diiu ehlnh ehlin luyc...<br /> <br /> tri dong y tiep tuc cilng nd Iflc thflc diy cfic cd efi'u nha't t h i hda khu vuc, dfic bift<br /> quan hf dSi tfic hpp tfic chiin lupc Trung - 1ft tftng cudng hdp tfic khu vUc Dong A, md<br /> Nga. Hai bfin da ky tuyen b i chung Trung rfng dit thogi chfnh tri, ^^P tfic kinh te,<br /> - Nga ve cfic vfi'n de quic t i trpng dgi. giao lUu vfin hofi, xa hfi b khu vi^c. Trung<br /> Tuydn bS" chung ndu ro: Tufin thu "Tuyfin Quic ung hf Nga hfi nhftp.tfeh cue hdn<br /> b i chung CHND Trung Hoa vft Liin bang nfla vfto tiin trinh nhfi't thi hoa Ddng A"<br /> Nga vi da cue hofi t h i gidi vft xfiy dyng (9).<br /> trfit tu quie t i mdi" ngfty 23-4-2007 vft Nhu vfiy, chiin lUpc vft chfnh sach ngogi<br /> "Tuyen b i chung CHND Trung Hoa vft giao Clia CHND Trung Hoa doi vdi Lien<br /> Lifin bang Nga ve trftt tu qud'c t i t h i ky bang CHXHCN Xd Viet trUdc day trai qua<br /> XXI" ngfty 1-7-2005, hai bfin nhfi'n mgnh mft chflng dudng quanh eo, lien tuc cd<br /> Trung Quic vft Nga xfiy dUng quan hf doi nhflng diiu ehinh Idn. Nhung ke tfl khi<br /> tfic hpp tftc chiin lupc vfi "Hifp Udc lfing Chiin tranh Ignh kit thflc din nay, quan<br /> gifi^ng hflu nghj hpp tfic Trung - Nga" ngfiy hf Trung - Nga (nUde dgi difn cho Lifin XS)<br /> 16-7-2001 1ft nhflng vfin kifn cd f nghia da thofit khdi dupc phong ba trong lich afl,<br /> lich sfl rfi't quan trpng. Hai bfin hoan tiin trfin con dudng phfit triln toan difn<br /> nghenh vifc xay dUng ed c h i hdp tfic gifla hudng tdi the ky XXI.<br /> <br /> <br /> CHUTHtCH<br /> (1). Tuyin tdp Mao Trach D6ng, Nxb. Nhfin (5). Nhdn ddn nhdt bdo fTrung QuS^c) ngfiy 17-<br /> dfin, B£C Kinh 1994, quyln 4. tr. 1472, 1473. 7-2001.<br /> (2). Mao Trach Ddng vd nin ngoai giao ndi (6). TTXVN, Tfti lifu tham khao dfic bift, ngfiy<br /> chinh nudc Trung Quoc mdi. Nxb. Thanh nien 25-11-2001.<br /> (Tnmg Qu6c), 2003, tr. 23. (7). 'Thfing cfio chung Lien bang Nga va CHND<br /> (3). Phi5 Di$u Ti, T r i n Sinh Qufin. Nghi thuat Trung Hoa" ngfty 2-12-002. Tap chf Nhiing vfiii de<br /> ngoai giao D^ng Tiiu Binh: Xudt phdt tie lgi ich Vign Dfing (Nga) 2003, So 1.<br /> chien luac ldu ddi, thiii lap quan h4 ngo^i giao vdi (8). Titarenko M: Y nghia dia chinh tri viing<br /> My. Nxb. Tnlctng Dang Trung Udng Dang Cft« Viin Ddng: NUdc Nga, Trung Qudc vd cdc nUdc<br /> san Trung Qufic, Bic Kinh, 1999, tr. 147. chdu A. MfitxcOva, 2008, tr. 245.<br /> (4). Le Vftn My: Ddng Tiiu Binh vd vdn di binh (9). "Tuyfin hS Trung - Nga vl cfic vfi'n de qufic<br /> thudng hod quan h4 Trung - Xd. T?p cW Nghien tg" tr^ng dai" TTXVN, Tfii ligu tham khao dfic bift,<br /> ahi Lich si, afi" 7 nftm 2005. ngfiy 28-5-2008.<br />