Những lý luận cơ bản về tín dụng ngân hàng và kế toán cho vay trong hoạt động kinh doanh ngân hàng

Chia sẻ: Nguyen CCC | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:23

Thêm vào BST

Báo xấu

140
lượt xem 10
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tài liệu tham khảo Những lý luận cơ bản về tín dụng ngân hàng và kế toán cho vay trong hoạt động kinh doanh ngân hàng dành cho sinh viên chuyên ngành ngân hàng

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Những lý luận cơ bản về tín dụng ngân hàng và kế toán cho vay trong hoạt động kinh doanh ngân hàng

Nh ng lý lu n cơ b n v tín d ng ngân hàng và k toán cho vay trong ho t đ ng kinh doanh ngân hàng B i: Đ i H c Kinh T Qu c Dân
Nh ng lý lu n cơ b n v tín d ng ngân hàng và k toán cho vay trong ho t đ ng kinh doanh ngân hàng B i: Đ i H c Kinh T Qu c Dân Phiên b n tr c tuy n: < http://voer.edu.vn/content/col10362/1.1/ > Hoc lieu Mo Vietnam - Vietnam Open Educational Resources
Tài li u này và s biên t p n i dung có b n quy n thu c v Đ i H c Kinh T Qu c Dân. Tài li u này tuân th gi y phép Creative Commons Attribution 3.0 (http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/). Tài li u đư c hi u đính b i: August 21, 2010 Ngày t o PDF: August 22, 2010 Đ bi t thông tin v đóng góp cho các module có trong tài li u này, xem tr. 16.
N i dung 1 S ra đ i c a tín d ng ngân hàng, vai trò c a tín d ng ngân hàng . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 2 Vai trò, nhi m v c a k toán cho vay . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5 3 Các phương th c cho vay . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7 4 Ch ng t và tài kho n dùng trong k toán cho vay . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9 5 Quy trình k toán cho vay – thu n . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13 Attributions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16
iv
Chương 1 S ra đ i c a tín d ng ngân hàng, vai trò c a tín d ng ngân hàng 1 1.1 S ra đ i c a tín d ng. L ch s phát tri n kinh t th gi i cho th y hình th c tín d ng đ u tiên xu t hi n trên th gi i là tín d ng n ng lãi. Đ c đi m c a tín d ng này là lãi xu t cao nh m tho mãn nhu c u chi tiêu c a ngư i cho vay ti n. Đ i v i các thương gia, ngư i s n xu t, h không th ch p nh n hình th c tín d ng này. Chính đi u đó đ làm cho tín d ng n ng lãi b thu h p d n, thay vào đó là các hình th c tín d ng v i lãi xu t cho vay th p hơn, phù h p hơn v i l i ích kinh t c a ngư i kinh doanh. Vi t Nam, s hình thành và phát tri n c a quan h tín d ng đã tr i qua các giai đo n l ch s khác nhau. Trư c cách m ng tháng 8/1945, Vi t Nam t n t i quan h tín d ng tư b n ch nghĩa và n n cho vay n ng lãi. Sau cách m ng tháng 8 thành công, cùng v i nh ng c i cách l n v kinh t xã h i, các quan h tín d ng trong n n kinh t nư c ta b t đ u mang n i dung m i. Th ng nh t đ t nư c năm 1975, nư c ta đã thi hành chính sách tín d ng th ng nh t trong ph m vi c nư c. Các ngu n v n tín d ng huy đ ng đư c cùng v i v n vi n tr , v n vay c a nư c ngoài đã đư c đ u tư vào vi c khôi ph c kinh t sau chi n tranh, xây d ng cơ s v t ch t k thu t cho khu v c kinh t qu c doanh, kinh t t p trung là hai thành ph n kinh t quan tr ng c a n n kinh t qu c dân. Hi n nay v i vi c phát tri n kinh t hàng hoá nhi u thành ph n theo cơ ch th trư ng v i s qu n lý đi u ti t c a nhà nư c, chính sách tín d ng c a ta th hi n s đ i x bình đ ng v i t t c các thành ph n kinh t , t o đi u ki n môi trư ng c nh tranh có hi u qu gi a các thành ph n kinh t v i nhau đ t o ra nhi u hàng hoá có ch t lư ng cao, giá thành h , m u mã đ p đáp ng nhu c u c a xã h i. Trong đi u ki n kinh t th trư ng nư c ta hi n nay thì các quan h tín d ng s phát tri n ngày m t đa d ng dư i các hình th c khác nhau: tín d ng thương m i, tín d ng ngân hàng,. . . 1.2 Tín d ng ngân hàng. Tín d ng có nghĩa là tín nhi m, tin tư ng, là ph m trù kinh t có s n xu t và traô đ i hàng hoá nên b t c đâu có s n xu t hàng hoá thì đó có ho t đ ng tín d ng. Tín d ng là s chuy n như ng t m th i m t lư ng giá tr t ngư i s h u sang ngư i s d ng đ sau m t th i gian s thu h i đư c m t lư ng giá tr l n hơn giá tr ban đ u. Quan h giao d ch này th hi n các nô dung: Ngưòi cho vay chuy n giao quy n s d ng v n t m th i nhàn r i c a mình sang ngư i vay theo nguyên t c có hoàn tr d a trên cơ s s tin tư ng, s tín nhi m. N u có th coi kho n ti n cho vay là m t lo i “tài s n” đ c bi t thì tài s n này khi cho vay v n thu c quy n s h u h p pháp c a ngư i cho vay, th c ra nó 1 This content is available online at . 1
2 CHƯƠNG 1. S RA Đ I C A TÍN D NG NGÂN HÀNG, VAI TRÒ C A TÍN D NG NGÂN HÀNG ch chuy n giaol cho ngư i khác s d ng trong m t th i gian nh t đ nh v i giá c nh t đ nh. Sau đó, “tài s n” này đư c tr v cho ch s h u đích th c c a nó - đó là ngư i cho vay. Cùng v i s phát tri n c a n n kinh t , ho t đ ng tín d ng không ng ng hoàn thi n và phát tri n tr thành hình th c tín d ng ngân hàng. Tín d ng ngân hàng là quan h chuy n như ng v n gi a ngân hàng v i các ch th kinh t khác trong xã h i, trong đó ngân hàng gi vai trò v a là ngư i đi vay v a là ngư i cho vay. 1.3 Vai trò c a tín d ng ngân hàng trong n n kinh t qu c dân. Thông qua ho t đ ng tín d ng, các ngân hàng huy đ ng và t p trung đư c các kho n v n ti n t t m th i nhàn r i c a các doanh nghi p, các kho n ti n nhàn r i chưa có nhu c u s d ng c a ngân sách nhà nư c, c a các t ch c, c a các t ng l p dân cư trên quy mô toàn xã h i. Do đó, ngân hàng có đư c m t ngu n v n tín d ng d i dào đ đ u tư cho các ngành kinh t , đ ph c v nhu c u đ u tư c a toàn xã h i. Như v y, s ra đ i c a ngân hàng cùng v i s xu t hi n c a tín d ng ngân hàng là h t s c c n thi t và có vai trò to l n trong vi c phát tri n kinh t xã h i, nó đư c th hi n trên các phưong di n: 1.3.1 Tín d ng ngân hàng đáp ng v n đ duy trì quá trình tái s n xu t, đ ng th i đ u tư phát tri n kinh t . Do quá trình tái s n xu t xã h i là thưòng xuyên và liên t c nên nhu c u v v n thư ng xuyên m c đ cao. Trong khi đó l i có t ch c, cá nhân có ngu n v n nhàn r i t m th i trong m t th i gian nh t đ nh. Đây là m t v n đ c n gi i quy t sao cho hài hoà, c hai bên đ u có l i. Bên c n v n thì có th vay đư c v n v i chi phí th p và k p th i đ hoàn thành công vi c c a mình, bên có v n thì thu đư c kho n l i trong th i gian mình không dùng t i kho n v n đó. Ho t đ ng tín d ng ra đ i bi n các ngu n v n ti n t t m th i nhàn r i trong xã h i thành nh ng ngu n v n đưa vào ho t đ ng kinh doanh có hi u qu cho các doanh nghi p trong các lĩnh v c s n xu t kinh doanh cũng như ph c v cho m i t ng l p dân cư khi c n v n. Cùng v i ngu n l c s n có, doanh nghi p đưa vào s n xu t, ph c v s n xu t và thúc đ y s n xu t, lưu thông, đ y nhanh quá trình tái s n xu t m r ng. M t khác, vi c cung ng v n k p th i c a tín d ng ngân hàng đã đáp ng đư c nhu c u v n quay vòng (lưu đ ng), v n c đ nh c a doanh nghi p t o đi u ki n cho doanh nghi p s n xu t đư c liên t c và có th ng d ng đư c công ngh khoa h c k thu t thúc đ y s n xu t. Vi c phân ph i l i v n tín d ng đã góp ph n cung c p, đi u hoà v n khi n quá trình s n xu t kinh doanh đư c trôi ch y. Ngoài ra, tín d ng còn là c u n i gi a ti t ki m và đ u tư. Tín d ng là đ ng l c kích thích ti t ki m, đ ng th i là phương ti n đáp ng nhu c u v n cho đ u tư phát tri n kinh t . Thông qua tín d ng các ngu n v n đư c t p trung và các ngu n v n đó đư c đưa vào quá trính s n xu t kinh doanh. Đi u này khi n đ u tư cho n n kinh t đư c m r ng góp ph n thúc đ y, kích thích tăng trư ng kinh t . 1.3.2 Tín d ng ngân hàng là công c thúc đ y quá trình t p trung v n và t p trung s n xu t. Tín d ng thông qua vi c ho t đ ng đi vay đ cho vay, làm nhi m v đưa v n t nơi th a đ n nơi thi u. Ngu n v n tín d ng đư c hình thành t : ngu n v n ti n t t m th i nhàn r i đư c gi i phóng ra kh i quá trình s n xu t kinh doanh c a các doanh nghi p và các kho n ti n nhàn r i khác trong xã h i. Nó là ho t đ ng quan tr ng c a ngân hàng, nó t o đi u ki n cho ngân hàng đ u tư vào các ngành, các lĩnh v c c a n n kinh t . Bên c nh đó, vi c s n xu t s n ph m trong n n kinh t th trư ng luôn ph i đáp ng nhu c u ngư i tiêu dùng: m u mã, ch t lư ng, giá c h p lí,. . . Đi u này đòi h i các doanh nghi p ph i đ i m i dây chuy n công ngh , khoa h c k thu t đ đưa vào s n xu t, t đó thúc đ y nhu c u v v n ngày càng tăng lên. Đ gi i quy t v n đ này h p lí và có hi u qu thì tín d ng ngân hàng là công c quan tr ng.
3 Tín d ng ngân hàng không ch đáp ng nhu c u v v n c a n n kinh t mà còn giúp các doanh nghi p phát huy đư c th m nh v k thu t, lao đ ng,. . . c a mình. Trong quá trình đ u tư, tín d ng chưa d i đ u cho m i ch th có nhu c u mà vi c đ u tư đư c th c hi n m t cách t p trung ch y u vào nh ng doanh nghi p kinh doanh có hi u qu . Đ u tư t p trung là quá trình t t y u v a đ m b o tránh r i ro, v a thúc đ y đư c quá trình tăng trư ng kinh t . 1.3.3 Tín d ng ngân hàng thúc đ y quá trình luân chuy n hàng hoá, ti n t , đi u ti t trong lưu thông và ki m soát l m phát. Chúng ta c n ph i kh ng đ nh r ng, n u không có s tham gia c a tín d ng thì các kho n v n ti n t nhàn r i c a các doanh nghi p và các kho n ti n nhàn r i khác trong xã h i s không đư c s d ng m t cách thích đáng cho quá trình phát tri n s n xu t, lưu thông hàng hoá và ph c v các nhu c u khác c a xã h i. Song, trong n n kinh t hàng hoá luôn luôn t n t i các ho t đ ng tín d ng nên các kho n ti n nhàn r i b ng nhi u hình th c đã đư c huy đ ng l i đ đ u tư cho n n kinh t và ph c v nhu c u khác c a xã h i và dân cư. S g p g gi a cung và c u v v n đư c th c hi n thông qua th trư ng này, nh ng nơi đang có v n ti n t t m th i th a đư c đi u chuy n đ n nh ng nơi c n b sung v v n nh vào ho t đ ng tín d ng c a các cơ quan ngân hàng và các t ch c tài chính trung gian. Vi c đi u hoà v n tín d ng trong n n kinh t không ch là gi i quy t m i quan h cung c u v v n trong n n kinh t mà còn t o đi u ki n đ m r ng ph m vi thanh toán không dùng ti n m t và h n ch vi c s d ng ti n m t, t đó ti t ki m đư c chi phí lưu thông cho xã h i, góp ph n vào vi c đi u hoà và n đ nh lưu thông ti n t , đ ng th i ki m soát đư c l m phát. 1.3.4 Tín d ng ngân hàng t o đi u ki n đ phát tri n các quan h kinh t v i nư c ngoài. Quá trình phát tri n kinh t c a m i nư c đ u g n li n v i th trư ng th gi i, n n kinh t “đóng” c a các nư c trư c kia nay đã như ng ch cho n n kinh t “m ” phát tri n. Tín d ng ngân hàng là m t trong các bi n pháp t t nh t giúp các nư c tăng cư ng m i quan h kinh t . Tín d ng đư c m r ng s kéo theo quan h đ u tư trong n n kinh t tăng khi n cho các quan h thương m i khác cũng tăng theo. Quan h tín d ng là ti n đ đ th c hi n các quan h kinh t khác. Thông qua quá trình nh n và cho vay, tài tr , xu t nh p kh u c a các nư c c p tín d ng cũng như các t ch c tín d ng khác cũng tham gia tr c ti p vào quan h thanh toán qu c t . Đ ng th i tín d ng ngân hàng thúc đ y ho t đ ng xu t nh p kh u, thúc đ y s n xu t trong nư c phát tri n và làm m i quan h gi a các nư c tr nên t t đ p.
4 CHƯƠNG 1. S RA Đ I C A TÍN D NG NGÂN HÀNG, VAI TRÒ C A TÍN D NG NGÂN HÀNG
Chương 2 Vai trò, nhi m v c a k toán cho vay 1 Các phương th c cho vay. 2.1 Phương th c cho vay. Th i h n cho vay c a tín d ng ngân hàng cũng phong phú và đa d ng. Nó có th cung c p các kho n tín d ng: ng n h n, trung h n, cũng có th cho vay dài h n tuỳ vào nhu c u và đi u ki n c a khách hàng c n ngu n v n (Theo quy t đ nh 1672/2001/QĐ-NHNN ngày 31/12/2001 v vi c ban hành quy ch cho vay c a t ch c tín d ng đ i v i khách hàng). Có 9 phương th c cho vay sau đây. 2.1.1 Phương th c cho vay t ng l n. Phương th c cho vay t ng l n áp d ng đ i v i khách hàng có nhu c u vay v n t ng l n. M i l n vay v n, khách hàng và t ch c tín d ng th c hi n th t c vay v n c n thi t và kí h p đ ng tín d ng. Phương th c này thư ng đư c áp d ng đ i v i khách hàng không có nhu c u vay thư ng xuyên. Khách hàng có vòng quay v n lưu đ ng th p, khách hàng là cá th . 2.1.2 Phương th c cho vay theo h n m c tín d ng. Cho vay theo h n m c tín d ng là cách th c cho vay b ng cách ngân hàng xác đ nh cho khách hàng c a mình m t h n m c tín d ng trong kho ng th i gian nh t đ nh. Đ i v i khách hàng s n xu t , kinh doanh t ng h p thì phương án s n xu t kinh doanh c a khách hàng là t ng h p phương án s n xu t kinh doanh c a t ng đ i tư ng. Theo đó, ngân hàng nơi cho vay xác đ nh m c tín d ng cho c phương án s n xu t kinh doah t ng h p. Phương th c cho vay này áp d ng cho khách hàng có nhu c u vay v n (thư ng xuyên) v i ngân hàng, khách hàng có vòng quay v n lưu đ ng cao. Trong ph m vi h n m c tín d ng, th i h n hi u l c c a h n m c tín d ng, m i l n rút v n vay khách hàng và ngân hàng l p gi y nh n n kèm theo các ch ng t phù h p v i m c đích s d ng v n trong h p đ ng tín d ng, đ m b o dư n không vư t quá h n m c tín d ng đã ký k t. 2.1.3 Phương th c cho vay theo d án đ u tư. Phương ht c này đư c áp d ng đ i v i khách hàng vay v n đ th c hi n các d án đ u tư phát tri n s n xu t, kinh doanh, d ch v và các d án đ u tư ph c v đ i s ng. Ngân hàng cùng khách hàng cùng kí h p đ ng tín d ng và tho thu n m c v n đ u tư duy trì cho c th i gian đ u tư c a d án, phân đ nh các kỳ tr n . 1 This content is available online at . 5
6 CHƯƠNG 2. VAI TRÒ, NHI M V C AK TOÁN CHO VAY Ngân hàng th c hi n gi i ngân theo ti n đ th c hi n d án. Trong phương th c này, k toán cho vay có nhi m v theo dõi, giám sát khách hàng vay v n không quá h n m c m i m t l n rút v n vay khách hàng ph i l p gi y nh n n ti n vay, trong ph m vi m c v n đ u tư đã tho thu n kèm theo các ch ng t xin vay phù h p. 2.1.4 Cho vay h p v n. Vi c cho vay h p v n th c hi n theo quy ch đ ng tài tr c a t ch c tín d ng do Th ng đ c Ngân hàng nhà nư c ban hành văn b n hư ng d n và các tho thu n gi a các t ch c tham gia đ ng tài tr . 2.1.5 Cho vay tr góp. Phương th c này khi cho vay, NHNo nơi cho vay và khách hàng cùng tho thu n s lãi ti n vay ph i tr c ng v i s n g c đư c chia ra đ tr n theo nhi u kỳ trong th i h n cho vay. 2.1.6 Cho vay theo h n m c tín d ng d phòng. Khi cho vay theo phương này thì ngân hàng cho vay và khách hàng tho thu n trong h p đ ng tín d ng: h n m c tín d ng d phòng th i h n hi u l c c a tín d ng d phòng: ngân hàng cho vay cam k t đáp ng ngu n v n cho khách hàng b ng Vi t Nam đ ng ho c ngo i t . Trong th i gian hi u l c c a h p đ ng n u khách hàng không s d ng ho c s d ng không h t h n m c tín d ng d phòng, khách hàng v n ph i tr phí cam k t tính cho h nn m c tín d ng d phòng đó. M c phí này ph i đư c tho thu n gi a khách hàng và NHNo nơi cho vay. 2.1.7 Cho vay thông qua nghi p v phát hành và s d ng th tín d ng. Ngân hàng nơi cho vay s ch p thu n cho khách hàng s d ng s v n vay trong ph m vi h n m c tín d ng đ thanh toán ti n mua hàng hoá, d ch v và rút ti n m t t i máy rút ti n t đ ng. Ngân hàng nơi cho vay và khách hàng ph i tuân th theo các quy đ nh c a chính ph và ngân hàng nhà nư c Vi t Nam và theo hư ng d n c a NHNo Vi t Nam v phát hành và s d ng th tín d ng. Phương th c cho vay này thông qua nghi p v phát hành và s d ng th tín d ng th c hi n theo hư ng d n c a th ng đ c NHNo Vi t Nam. 2.1.8 Cho vay theo h n m c th u chi. Là vi c cho vay mà NHNo Vi t Nam tho thu n b ng văn b n ch p thu n cho khách hàng chi vư t quá s ti n có trên tài kho n thanh toán c a khách hàng phù h p v i các quy đ nh c a chính ph và NHNN Vi t Nam v ho t đ ng thanh toán qua các t ch c cung ng d ch v thanh toán. Phương th c này đư c th c hi n theo hư ng d n c a T ng giám đ c NHNo Vi t Nam. 2.1.9 Phương th c cho vay khác. 2.1.9.1 Cho vay lưu v . Phương th c này ch áp d ng trong cho vay h gia đình cá nhân, vùng chuyên canh tr ng lúa và các vùng xen canh tr ng lúa v i các cây tr ng ng n ngày khác. 2.1.9.2 Các phương th c cho vay khác. Th c hi n c th c a T ng giám đ c NHNN Vi t Nam khi đư c ch t ch h i đ ng qu n tr ch p thu n.
Chương 3 Các phương th c cho vay 1 3.1 Phương th c cho vay. Th i h n cho vay c a tín d ng ngân hàng cũng phong phú và đa d ng. Nó có th cung c p các kho n tín d ng: ng n h n, trung h n, cũng có th cho vay dài h n tuỳ vào nhu c u và đi u ki n c a khách hàng c n ngu n v n (Theo quy t đ nh 1672/2001/QĐ-NHNN ngày 31/12/2001 v vi c ban hành quy ch cho vay c a t ch c tín d ng đ i v i khách hàng). Có 9 phương th c cho vay sau đây. 3.1.1 Phương th c cho vay t ng l n. Phương th c cho vay t ng l n áp d ng đ i v i khách hàng có nhu c u vay v n t ng l n. M i l n vay v n, khách hàng và t ch c tín d ng th c hi n th t c vay v n c n thi t và kí h p đ ng tín d ng. Phương th c này thư ng đư c áp d ng đ i v i khách hàng không có nhu c u vay thư ng xuyên. Khách hàng có vòng quay v n lưu đ ng th p, khách hàng là cá th . 3.1.2 Phương th c cho vay theo h n m c tín d ng. Cho vay theo h n m c tín d ng là cách th c cho vay b ng cách ngân hàng xác đ nh cho khách hàng c a mình m t h n m c tín d ng trong kho ng th i gian nh t đ nh. Đ i v i khách hàng s n xu t , kinh doanh t ng h p thì phương án s n xu t kinh doanh c a khách hàng là t ng h p phương án s n xu t kinh doanh c a t ng đ i tư ng. Theo đó, ngân hàng nơi cho vay xác đ nh m c tín d ng cho c phương án s n xu t kinh doah t ng h p. Phương th c cho vay này áp d ng cho khách hàng có nhu c u vay v n (thư ng xuyên) v i ngân hàng, khách hàng có vòng quay v n lưu đ ng cao. Trong ph m vi h n m c tín d ng, th i h n hi u l c c a h n m c tín d ng, m i l n rút v n vay khách hàng và ngân hàng l p gi y nh n n kèm theo các ch ng t phù h p v i m c đích s d ng v n trong h p đ ng tín d ng, đ m b o dư n không vư t quá h n m c tín d ng đã ký k t. 3.1.3 Phương th c cho vay theo d án đ u tư. Phương ht c này đư c áp d ng đ i v i khách hàng vay v n đ th c hi n các d án đ u tư phát tri n s n xu t, kinh doanh, d ch v và các d án đ u tư ph c v đ i s ng. Ngân hàng cùng khách hàng cùng kí h p đ ng tín d ng và tho thu n m c v n đ u tư duy trì cho c th i gian đ u tư c a d án, phân đ nh các kỳ tr n . Ngân hàng th c hi n gi i ngân theo ti n đ th c hi n d án. 1 This content is available online at . 7
8 CHƯƠNG 3. CÁC PHƯƠNG TH C CHO VAY Trong phương th c này, k toán cho vay có nhi m v theo dõi, giám sát khách hàng vay v n không quá h n m c m i m t l n rút v n vay khách hàng ph i l p gi y nh n n ti n vay, trong ph m vi m c v n đ u tư đã tho thu n kèm theo các ch ng t xin vay phù h p. 3.1.4 Cho vay h p v n. Vi c cho vay h p v n th c hi n theo quy ch đ ng tài tr c a t ch c tín d ng do Th ng đ c Ngân hàng nhà nư c ban hành văn b n hư ng d n và các tho thu n gi a các t ch c tham gia đ ng tài tr . 3.1.5 Cho vay tr góp. Phương th c này khi cho vay, NHNo nơi cho vay và khách hàng cùng tho thu n s lãi ti n vay ph i tr c ng v i s n g c đư c chia ra đ tr n theo nhi u kỳ trong th i h n cho vay. 3.1.6 Cho vay theo h n m c tín d ng d phòng. Khi cho vay theo phương này thì ngân hàng cho vay và khách hàng tho thu n trong h p đ ng tín d ng: h n m c tín d ng d phòng th i h n hi u l c c a tín d ng d phòng: ngân hàng cho vay cam k t đáp ng ngu n v n cho khách hàng b ng Vi t Nam đ ng ho c ngo i t . Trong th i gian hi u l c c a h p đ ng n u khách hàng không s d ng ho c s d ng không h t h n m c tín d ng d phòng, khách hàng v n ph i tr phí cam k t tính cho h nn m c tín d ng d phòng đó. M c phí này ph i đư c tho thu n gi a khách hàng và NHNo nơi cho vay. 3.1.7 Cho vay thông qua nghi p v phát hành và s d ng th tín d ng. Ngân hàng nơi cho vay s ch p thu n cho khách hàng s d ng s v n vay trong ph m vi h n m c tín d ng đ thanh toán ti n mua hàng hoá, d ch v và rút ti n m t t i máy rút ti n t đ ng. Ngân hàng nơi cho vay và khách hàng ph i tuân th theo các quy đ nh c a chính ph và ngân hàng nhà nư c Vi t Nam và theo hư ng d n c a NHNo Vi t Nam v phát hành và s d ng th tín d ng. Phương th c cho vay này thông qua nghi p v phát hành và s d ng th tín d ng th c hi n theo hư ng d n c a th ng đ c NHNo Vi t Nam. 3.1.8 Cho vay theo h n m c th u chi. Là vi c cho vay mà NHNo Vi t Nam tho thu n b ng văn b n ch p thu n cho khách hàng chi vư t quá s ti n có trên tài kho n thanh toán c a khách hàng phù h p v i các quy đ nh c a chính ph và NHNN Vi t Nam v ho t đ ng thanh toán qua các t ch c cung ng d ch v thanh toán. Phương th c này đư c th c hi n theo hư ng d n c a T ng giám đ c NHNo Vi t Nam. 3.1.9 Phương th c cho vay khác. 3.1.9.1 Cho vay lưu v . Phương th c này ch áp d ng trong cho vay h gia đình cá nhân, vùng chuyên canh tr ng lúa và các vùng xen canh tr ng lúa v i các cây tr ng ng n ngày khác. 3.1.9.2 Các phương th c cho vay khác. Th c hi n c th c a T ng giám đ c NHNN Vi t Nam khi đư c ch t ch h i đ ng qu n tr ch p thu n.
Chương 4 Ch ng t và tài kho n dùng trong k toán cho vay 1 4.1 Ch ng t k toán cho vay. Ch ng t dùng trong k toán cho vay là nh ng ch ng minh b ng gi y v nghi p v kinh t tài chính đã phát sinh và th c s hoàn thành và là cơ s đ h ch toán vào s sách k toán và c p nh t vào h th ng máy tính c a ngân hàng. Ch ng t k toán cho vay g m: Ch ng t g c: là lo i ch ng t làm căn c pháp lý ch ng minh m t nghi p v kinh t tài chính phát sinh vào hoàn thành. Ch ng t g c đư c l p ngay khi nghi p v kinh t phát sinh và hoàn thành. Ch ng t ghi s : là ch ng t ph n ánh các nghi p v kinh t tài chính phát sinh vào s sách k toán. Ch ng t ghi s đư c l p trên cơ s ch ng t g c ho c ch ng t g c kiêm ch ng t ghi s . Các gi y t trong quan h tín d ng đòi h i ph i có đ y đ tính pháp lý đư c th hi n trên ch ng t k toán cho vay là các y u t xác đ nh quy n ch th cho vay c a ngân hàng ch là ngươi ch u trách nhi m nh n n và cam k t tr g c và lãi đúng h n cho ngân hàng. 4.2 Tài kho n dùng trong k toán cho vay. Đ ph n ánh nghi p v cho vay thu c tài s n có c a ngân hàng, tài kho n dùng đ ghi chép, ph n ánh toàn b s ti n cho vay c a ngân hàng đ i v i ngư i vay đ ng th i ghi chép, ph n ánh s ti n ngư i vay tr n ngân hàng theo nh ng kỳ h n nh t đ nh. ng v i m i phương th c cho vay có tài kho n khác nhau. TàI kho n ph n ánh nghi p v cho vay TK 21:cho vay các t ch c kinh t , cá nhân trong nư c. TàI kho n này ph n ánh s ti n (s ti n đ ng vi t nam và ngo i t ) t ch c tính d ng cho t ch c cá nhân trong nư c vay: 211: cho vay ng n han b ng đ ng vi t nam . 212: cho vay trung han b ng đ ng vi t nam . 213: cho vay dàI h n b ng vi t nam đ ng. 214: cho vay ng n han b ng ngo i t . 215: cho vay trung han b ng ngo i t . 216: cho vay dàI h n b ng ngo i t . tàI kho n :211 dùng đ ph n ánh s ti n d ng vi t nam c a t ch c tín d ng cho các t ch c kinh t , cá nhân trong nư c vay. TK: 211có các tàI kho n c p 3 sau: 1 This content is available online at . 9
10 CHƯƠNG 4. CH NG T VÀ TÀI KHO N DÙNG TRONG K TOÁN CHO VAY 2111: n cho vay trong h n và đư c gia h n n . 2112: n quá h n đ n 180 ngày có kh năng thu h i . 2113: n quá h n t 181 ngày đ n 360 ngày có kh năng thu h i . 2118: n khó đòi. Các tàI kho n này ding đ ho ch toán s ti n, t ch c tín d ng cho các t ch c kinh t cá nhân trong nư c vay ng n h n, trung h n và dàI h n. K t c u tàI kho n: TK : 2111, 2112, 2113, có k t c u gi ng nhau. Bên n : ph n ánh s ti n t ch c tín d ng cho khách hàng vay đang n trong h n ho c đã đư c gia h n n . Bên có : ph n ánh s ti n khách hàng tr n g c . :ph n ánh s ti n chuy n n quá h n . Dư n :ph n ánh s ti n t ch c cho vay đang trong h n. K t c u tàI kho n :2118 n khó đòi( n quá h n) . TàI kho n này ph n ánh s ti n khách hàng đang n quá h n t 186 ngày d n 360 ngày: Bên n : ph n ánh phát sinh tăng s ti n khách hàng đang n quá h n đ chuy n t tàI kho n n trong han ho c n quá h n c p th p sang . Bên có: ph n ánh s ti n khách hàng tr n quá h n ho c n khó đòi Ph n ánh s ti n chuy n sang c p cao hơn. Dư n : ph n ánh s ti n n quá h n mà khách hàng chưa thanh toán đư c. TàI KHO N :217 ti n lãI c ng d n d thu. TàI kho n dùng đ ph n ánh s lãI c ng d n tinhs trên tàI kho n ti n cho vay các t ch c kinh t các cá nhân trong nư c mà t ch c tín d ng s đư c nh n khi đ n h n. Vi c h ch toán trên tàI kho n ti n lãI c ng d n, t ch c tín d ng tính trên các tàI kho n ti n cho vay thì không quan yâm t i vi c li u ti n đã đư c nh n hay chư, mà thu nh p lãI đư c h ch toán khi phát sinh đư c ghi nh n trong kì tính lãI(trên cơ s trích trư c) đ đ m b o các báo cáo tàI chính s ph n ánh các kho n thu nh p đúng đ n c a t ch c tín d ng trong m t th i kỳ k toán xác đ nh b ng vi c thích ng chi phí v i các thu nh p đư c t o ra. TàI kho n :217 có các tàI kho n c p 3 2171: ti n lãI c ng d n t cho vay ng n han b ng đ ng VN. 2172: ti n lãI c ng d n t cho vay trung và dàI h n b ng đ ng VN 2173: ti n lãI c ng d n t cho vay ng n h n b ng ngo i t . 2174: ti n lãI c ng d n t cho vay trung và dàI h n b ng ngo i t . k tc u: Bên n : ph n ánh s ti n lãI tính c ng d n Bên có : ph n ánh s ti n lãI khách hàng vay ti n tr Ph n ánh s ti n lãI đ n kỳ h n mà không nh n đư c(trong ,m t th i gian theo qui đ nh ) chuy n sang lãI chưa thu đư c. Dư n : ph n ánh s lãI ti n cho vay mà t ch c tín d ng chưa đư c thanh toán . TàI kho n : 219 d phòng ph I thu khó đòi . TàI kho n này dùng đ ph n ánh vi c l p d phòng và x lý các kho n d phòng v các kho n cho các t ch c kinh t cá nhan vay và có kh năng không đòi đư c vào cu i niên đ k toán. Trong th c t ho t đ ng kinh doanh có nh ng kho n cho vay mà ngư i vay không có kh năng tr n . Các kho n bên n c a nh ng khách hàng này g i là n ph I thu khó đòi. đ d phòng nh ng t n th t v các kh an ph I thu khó đòi có th x y ra. H n ch nh ng đ t bi n v k t qu kinh doanh trong kỳ h ch toán t ch c tín d ng ph I trích t chi phí đ l p ra kho n d phòng cho các kho n n ph I thu khó đòi . đ i v i nh ng kho n ph I thu khó đòi kéo dàI trong nhi u năm, t ch c tín d ng đã c g ng làm m i bi n pháp đ thu n mà v n không thu đư c khách hàng vay th c s không có kh năng thanh toán thì doanh nghi p có th xoá các kho n n j ph I thu khó đoi trong s k toán và chuy n ra theo dõi tàI kho n 97(n khó đòi đã x lý). Trong trươpngf h p thu đư c n s h ch toán vào tàI kho n 79 các kho n thu nh p b t thư ng . k t c u tàI kho n:
11 bên có: ph n ánh s ti n d phòng các kho n ph I thu khó đòi tính vào chi phí . Bên n : ph n ánh các kho n ph I thu khó đòi khong thu đư c phai x lý xoá n . K t chuy n s chêng lêch v d phòng ph I thu khó đòi đãc l p không s d ng còn l i đ n cu i niên đ k toán l n hơn s ph I trích l p d phòng cho niên đ sau . Dư có: ph n ánh s d phòng các kho n ph I thu còn l i cu i kỳ.
12 CHƯƠNG 4. CH NG T VÀ TÀI KHO N DÙNG TRONG K TOÁN CHO VAY
Chương 5 Quy trình k toán cho vay – thu n 1 Chúng ta s nghiên c u ch y u hai phương th c cho vay : 5.1 Phương th c cho vay t ng l n. 5.1.1 K toán giai đo n cho vay. Khi khách hàng có nhu c u vay v n, làm gi y t đ ngh vay v n g i t i ngân hàng đ trình bày lý do xin vay. Do v y, ngân hàng có căn c đ xem xét, tính toán quy t đ nh cho vay và l p h p đ ng tín d ng. N u đã đư c giám đ c (ngư i nh n u quy n giám đ c) ký duy t cho vay thì b ph n tín d ng chuy n h sơ cho b ph n k toán th c hi n h ch toán và gi i ngân. Khi đó b ph n k toán ki m tra l i b h sơ và hư ng d n khách hàng l p các ch ng t k toán, gi i ngân theo quy trình quy đinh, ghi chép đ y đ các y u t trên ch ng t . N : tài kho n cho vay. Có: tài kho n ti n m t tai qu (n u cho vay b ng ti n m t). ho c tài kho n ti n g i c a ngư i vay (thanh toán b ng chuy n kho n). N u các món vay có tài s n c m c , th ch p thì k toán ph i ghi nh p vào tài kho n ngo i b ng. 5.1.2 K toán giai đo n thu n , thu lãi. K toán viên gi và theo dõi các tài kho n c a t ng đơn v vay v n qua s chi ti t. Khi hoàn thành h p đ ng tín d ng, đư c gi i ngân. H p đ ng tín d ng đư c lưu tr trong h sơ vay đ theo dõi và thu h i n đ ng th i đư c s p x p m t cách khoa h c và theo dõi ch t ch kỳ h n tr n . Đ c đi m c a phương th c cho vay t ng l n : M i l n vay đ u đư c xác đ nh th i h n tr cu i cùng. Do đó , ngư i vay ph i có trách nhi m tr n ngân hàng khi đ n h n. Trong trư ng h p đ n h n cu i cùng mà ngư i vay không tr đ n cho ngân hàng thì k toán s trích t tài kho n ti n g i c a khách hàng (n u có) đ thu n . N u trư ng h p ngư i vay không có tài kho n ti n g i ho c tài kho n ti n g i đã h t s dư cũng chưa đ tr n vào kho n vay đó không đư c ngân hàng ra h n n , k toán s làm th t c chuy n sang tài kho n n quá h n. Các bài toán ph n ánh khi thu n • Thu n c g c và lãi cùng m t th i đi m thì h ch toán. N : tài kho n ti n m t ho c ti n g i c a ngư i vay (ph n g c và lãi). 1 This content is available online at . 13
14 CHƯƠNG 5. QUY TRÌNH K TOÁN CHO VAY – THU N Có: tài kho n cho vay c a ngư i vay (g c). tài kho n thu nh p c a ngân hàng (ti u kho n thu lai cho vay). • Thu n g c và lãi không cùng th i đi m. Thu theo phương pháp tích s , thu lãi hàng tháng theo s dư n tài kho n cho vay. Do v y vi c thu n , thu lãi s đư c h ch toán các đi m khác nhau: • H ch toán giai đo n thu lãi. N : tài kho n ti n m t t i qu (n u thu b ng ti n m t). tài kho n ti n g i c a ngư i vay(n u thu b ng chuy n kho n). Có: tài kho n thu nh p c a ngân hàng (ti u kho n thu lãi). • H ch toán giai đo n thu l i g c. N : tài kho n ti n m t tai qu (n u thu b ng ti n m t). tài kho n ti n g i c a ngư i vay (n u thu b ng chuy n kho n). Có: tài kho n cho vay c a ngư i vay. 5.1.3 K toán giai đo n chuy n n quá h n. Khi đ n kỳ h n cu i cùng tr n g c ho c lãi trong th i h n cho vay đã tho thu n trong h p đ ng tín d ng, n u khách hàng không tr đư c đúng h n s n g c ho c lãi ph i tr c a kỳ h n đó và không đư c ngân hàng nơi cho vay ch p thu n chuy n s n g c ho c lãi chưa đư c sang kỳ ti p theo thì k toán s làm th t c chuy n toàn b s dư n sang tài kho n n quá h n. Khi chuy n n qua h n k toán h ch toán ghi: N : tài kho n quá h n. Có: tài kho n cho vay c a ngư i vay. X lý khi chuy n n quá h n . Trong trư ng h p chưa tr h t lãi thì ngân hàng sau khi tính lãi h ch toán ngo i b ng: ghi nh p tài kho n “lãi chưa thu” và theo dõi khi nào tài kho n khách hàng có ti n thì thu h i. Khi h ch toán ngo i b ng: xu t tài kho n “lãi chưa thu” đ ng th i n i b ng ghi: N : tài kho n ti n g i c a ngư i vay (ph n lãi). Có: tài kho n thu nh p c a ngân hàng (ti u kho n thu lãi cho vay). Khi thu h i n , k toán cho vay ph i xoá n trên kh ư c vay ti n. Nh ng kh ư c thu h t n khi xoá xong s đóng thành l p riêng. Nh ng kh ư c ch thu m t ph n thì lưu l i h sơ vay v n c a ngư i vay đ ti p t c theo dõi. Kh ư c chuy n n qua h n s lưu h sơ n quá h n. 5.2 Phương th c cho vay theo h n m c tín d ng. 5.2.1 K toán giai đo n cho vay. K toán phát ti n vay căn c vào h n m c tín d ng đã đư c tho thu n gi a ngân hàng và khách hàng. Trong ph m vi c a h n m c th i h n hi u l c c a tín d ng và m i l n rút ti n khách hàng l p gi y nh n n , kèm theo ch ng t xin vay phù h p. Như v y, trách nhi m c a k toán là ph i theo dõi ch t ch dư n trên tài kho n cho vay đ dư n không vư t quá h n m c h p đ ng tín d ng đã ký, trong kỳ. K toán cho vay sau khi ki m tra tính h p l , h p pháp c a ch ng t và đ i chi u v i h n m c tín d ng n u h p l thì căn c vào ch ng t đ h ch toán. N : tài kho n cho vay theo h n m c. Có: tài kho n ti n m t t i qu (n u cho vay b ng ti n m t). tài kho n ngư i thu hư ng (n u thanh toán cùng ngân hàng). tài kho n thanh toán qua l i gi a các ngân hàng (n u thanh toán khác ngân hàng).