Những nhân tố ảnh hưởng đến lối sống của người Việt ở đồng bằng Bắc Bộ hiện nay

Tập 183, Số 07, 2018<br /> <br /> Tập 183, số 07, 2018<br /> <br /> 183(07)<br /> N¨m<br /> <br /> 2018<br /> <br /> T¹p chÝ Khoa häc vµ C«ng nghÖ<br /> <br /> Journal of Science and Technology<br /> <br /> CHUYÊN SAN KHOA HỌC XÃ HỘI – NHÂN VĂN – KINH TẾ<br /> Môc lôc<br /> <br /> Trang<br /> <br /> Hoàng Thị Phương Nga - Mô hình du lịch văn học “Làng Vũ Đại ngày ấy”<br /> <br /> 3<br /> <br /> Phạm Thị Thu Hoài, Trần Thị Thanh - Tiếng lóng trong truyện về đề tài giáo dục của Văn Thành Lê<br /> <br /> 9<br /> <br /> Ngô Thị Thanh Nga, Phạm Thị Hồng Vân - Vài nét về các phương thức thể hiện tình vợ chồng trong văn<br /> học trung đại Việt Nam<br /> <br /> 15<br /> <br /> Nguyễn Thị Thắm, Nguyễn Minh Sơn - Ý thức đối thoại của Nguyễn Ngọc Tư với văn học truyền thống thông<br /> qua những nhân vật nữ trong tập truyện Không ai qua sông<br /> <br /> 21<br /> <br /> Đặng Thị Thùy, Nguyễn Diệu Thương - Lô gích của các hiện tượng “phi lô gích” trong ca dao, tục ngữ<br /> người Việt<br /> <br /> 27<br /> <br /> Đinh Thị Giang - Những nhân tố ảnh hưởng đến lối sống của người Việt ở đồng bằng Bắc Bộ hiện nay<br /> <br /> 33<br /> <br /> Nguyễn Diệu Thương, Nguyễn Thị Lan Hương - Phương thức tạo hàm ý trong tiểu phẩm trào phúng<br /> <br /> 39<br /> <br /> Nguyễn Thu Quỳnh, Vì Thị Hiền - Từ ngữ chỉ đồ gia dụng trong tiếng Thái ở tỉnh Điện Biên<br /> <br /> 45<br /> <br /> Nguyễn Thị Thu Oanh, Hoàng Thị Mỹ Hạnh - Vị thế, vai trò cầm quyền của Đảng Cộng Sản Việt Nam giai<br /> đoạn 1945 - 1975 và một số bài học kinh nghiệm<br /> <br /> 51<br /> <br /> Đỗ Hằng Nga, Phạm Quốc Tuấn - Việc thu thuế trong làng xã qua tư liệu hương ước cải lương tỉnh Thái Nguyên<br /> <br /> 57<br /> <br /> Lê Văn Hiếu - Hiệu quả hoạt động của mô hình “ban tuyên vận” xã, phường, thị trấn và “tổ tuyên vận” thôn, bản, tổ<br /> dân phố ở tỉnh Lào Cai trong giai đoạn hiện nay<br /> <br /> 63<br /> <br /> Thái Hữu Linh, Nguyễn Thị Thu Hiền, Nguyễn Thị Thanh Hà - Vai trò của hậu phương Bắc Thái trong cuộc<br /> tổng tiến công Mậu Thân năm 1968<br /> <br /> 69<br /> <br /> Phạm Anh Nguyên - Sức hấp dẫn trong Hài đàm của Phan Khôi<br /> <br /> 73<br /> <br /> Nguyễn Thị Hường, Nguyễn Thị Mão, Nguyễn Tuấn Anh - Nâng cao hiệu quả tổ chức các hoạt động ngoại<br /> khoá trong dạy học môn giáo dục công dân ở các trường trung học phổ thông trên địa bàn thành phố Thái<br /> Nguyên hiện nay<br /> <br /> 79<br /> <br /> Nguyễn Văn Dũng, Đào Ngọc Anh - Thực trạng thể chất của sinh viên không chuyên thể dục thể thao Trường<br /> Đại hoc Sư phạm – Đại học Thái Nguyên<br /> <br /> 85<br /> <br /> Trần Bảo Ngọc, Lê Ngọc Uyển, Bùi Thanh Thủy và cs - Thực trạng xếp loại tốt nghiệp sinh viên diện cử<br /> tuyển ở trường Đại học Y Dược – Đại học Thái Nguyên giai đoạn 2013-2017<br /> <br /> 91<br /> <br /> Nguyễn Thúc Cảnh - Nghiên cứu xây dựng hệ thống bài tập có nội dung thực tế trong giảng dạy cơ học cho<br /> học sinh trung học phổ thông<br /> <br /> 97<br /> <br /> Hà Thị Kim Linh, Chu Thị Bích Huệ - Giáo dục kiến thức pháp luật cho phụ nữ vùng dân tộc thiểu số ở huyện<br /> Võ Nhai, tỉnh Thái Nguyên<br /> <br /> 105<br /> <br /> Nguyễn Thị Thanh Hồng, Nguyễn Thị Khánh Ly, Vũ Kiều Hạnh - Tăng cường sự tham gia của sinh viên<br /> vào các hoạt động học tiếng Anh trong lớp học đông nhiều trình độ của sinh viên năm thứ nhất trường Đại học<br /> Y Dược – Đại học Thái Nguyên<br /> <br /> 111<br /> <br /> Phạm Thị Huyền, Vũ Thị Thủy - Vận dụng phong cách nêu gương theo tư tưởng Hồ Chí Minh trong xây dựng<br /> phong cách làm việc đối với cán bộ chủ chốt ở nước ta hiện nay<br /> <br /> 117<br /> <br /> Đàm Quang Hưng - Thiết kế bài học khoa học lớp 4, lớp 5 theo hướng tìm tòi thực nghiệm<br /> <br /> 123<br /> <br /> Hoàng Thị Thu Hoài - Những khó khăn trong việc dạy và học từ vựng tiếng Anh chuyên cho sinh viên chuyên<br /> ngành điều dưỡng, trường Cao đẳng Y tế Thái Nguyên và một số giải pháp đề xuất<br /> <br /> 129<br /> <br /> Nguyễn Lan Hương, Văn Thị Quỳnh Hoa - Những nhân tố ảnh hưởng đến khả năng nói tiếng Anh của sinh<br /> viên năm thứ nhất trường Đại học Nông Lâm – Đại học Thái Nguyên<br /> <br /> 135<br /> <br /> Vũ Kiều Hạnh - Những yếu tố quyết định đến mức độ đọc hiểu của sinh viên năm thứ hai tại trường Đại học<br /> Nông Lâm – Đại học Thái Nguyên<br /> <br /> 141<br /> <br /> Nguyễn Thị Quế, Hoàng Thị Nhung - Hỏi đúng để tự học và học tập cộng tác thành công – hướng tới xây<br /> dựng người học ngoại ngữ độc lập trong bối cảnh hội nhập khu vực và quốc tế<br /> <br /> 147<br /> <br /> Ngô Thị Thu Hà, Nguyễn Thị Hoài Thu - Ứng dụng các phương pháp giảng dạy tích cực nhằm nâng cao chất<br /> lượng dạy – học tiếng Việt cho học viên quốc tế tại Học viện Kỹ thuật Quân sự<br /> <br /> 153<br /> <br /> Dương Văn Tân - Đánh giá hiệu quả áp dụng trò chơi vận động trong phát triển thể lực chung cho sinh viên<br /> trường Đại học Kỹ thuật Công nghiệp – Đại học Thái Nguyên<br /> <br /> 159<br /> <br /> Bùi Thị Hương Giang - Nâng cao năng lực giao tiếp giao văn hóa trong dạy và học ngoại ngữ<br /> <br /> 165<br /> <br /> Trần Hoàng Tinh, Nông La Duy, Phạm Văn Tuân - Xây dựng trung đội tự quản trong quản lý giáo dục tính<br /> kỷ luật cho sinh viên tại trung tâm giáo dục quốc phòng và an ninh trong giai đoạn hiện nay<br /> <br /> 171<br /> <br /> Trần Thị Yến, Khổng Thị Thanh Huyền - Sử dụng hình thức đọc chuyên sâu để nâng cao khả năng viết học<br /> thuật cho sinh viên chuyên ngành tiếng Anh<br /> <br /> 177<br /> <br /> Đỗ Thị Hồng Hạnh, Hoàng Mai Phương - Đào tạo nghề cho lao động nông thôn trên địa bàn huyện Chợ Mới,<br /> tỉnh Bắc Kạn<br /> <br /> 183<br /> <br /> Trần Thùy Linh, Trần Lương Đức, Nguyễn Thị Thùy Trang - Cách tiếp cận của pháp luật cạnh tranh liên<br /> minh châu Âu về hành vi lạm dụng mang tính trục lợi<br /> <br /> 189<br /> <br /> Nguyễn Thị Thanh Hà, Phạm Việt Hương - Xây dựng bộ tiêu chí và chỉ số kinh tế phù hợp để đánh giá quản<br /> lý rừng bền vững ở huyện Định Hóa<br /> <br /> 195<br /> <br /> Đinh Thị Hoài - Truyền thông marketing sản phẩm và dịch vụ thông tin - thư viện tại Trung tâm Học liệu Đại<br /> học Thái Nguyên<br /> <br /> 201<br /> <br /> Nguyễn Thị Thanh Xuân - Nghiên cứu nhân tố ảnh hưởng đến sự hài lòng của khách hàng sử dụng dịch vụ<br /> khách sạn tại Thanh Hóa, Việt Nam<br /> <br /> 207<br /> <br /> Dương Thị Tình - Đóng góp của xuất khẩu hàng hóa tới tăng trưởng kinh tế của tỉnh Yên Bái<br /> <br /> 213<br /> <br /> Lê Minh Hải, Trần Viết Khanh - Phân tích tổ chức không gian lãnh thổ du lịch tỉnh Thái Nguyên<br /> <br /> 219<br /> <br /> Hà Văn Vương - Vận dụng lý thuyết Ecgônômi trong tổ chức môi trường làm việc tại văn phòng chi nhánh may<br /> Sông Công II - Công ty Cổ phần Đầu tư và Thương mại TNG<br /> <br /> 227<br /> <br /> Mai Anh Linh, Nguyễn Thị Minh Anh - Đánh giá chất lượng dịch vụ và sự hài lòng của khách hàng: nghiên<br /> cứu thực nghiệm tại siêu thị Lan Chi, Thái Nguyên<br /> <br /> 233<br /> <br /> Đinh Hồng Linh, Nguyễn Thu Nga, Nguyễn Thu Hằng - Sử dụng hàm Loga siêu việt để đánh giá hiệu quả<br /> kinh doanh của các ngân hàng Việt Nam<br /> <br /> 239<br /> <br /> Đinh Thị Giang<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> 183(07): 33 - 38<br /> <br /> NHỮNG NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN LỐI SỐNG CỦA NGƯỜI VIỆT<br /> Ở ĐỒNG BẰNG BẮC BỘ HIỆN NAY<br /> Đinh Thị Giang*<br /> Trường Đại học Y Dược – ĐH Thái Nguyên<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Bài báo chỉ ra sự tác động hai mặt tích cực và tiêu cực của nền kinh tế thị trường định hướng xã<br /> hội chủ nghĩa, quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa, quá trình toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế<br /> và đạo đức truyền thống đến lối sống của người Việt ở Đồng bằng Bắc Bộ hiện nay. Các yếu tố<br /> trên, bên cạnh ảnh hưởng tích cực là góp phần hình thành lối sống năng động, sáng tạo, lối sống<br /> công nghiệp…thì cũng có ảnh hưởng tiêu cực đó là hình thành lối sống thiên về vật chất hơn việc<br /> rèn luyện, hoàn thiện nhân cách, đạo đức, lối sống buông thả, thực dụng…<br /> Từ khóa: Lối sống, người Việt, đồng bằng Bắc Bộ, hoạt động của con người, ảnh hưởng.<br /> <br /> ĐẶT VẤN ĐỀ *<br /> Người Việt là cách gọi ngắn gọn của cụm từ<br /> "Người Việt Nam" - những người sống định<br /> cư lâu dài trên lãnh thổ Việt Nam, hoặc để chỉ<br /> lên một khái niệm trừu tượng về tinh thần và<br /> nhân cách của dân tộc Việt.<br /> Theo Niên giám thống kê năm 2013, đồng bằng<br /> Bắc Bộ hiện nay bao gồm 11 tỉnh và thành phố:<br /> Hà Nội, Bắc Ninh, Vĩnh Phúc, Hải Dương,<br /> Quảng Ninh, Hải Phòng, Hưng yên, Thái Bình,<br /> Hà Nam, Ninh Bình, Nam Định [1,tr.18].<br /> Từ định nghĩa này cho phép suy luận khái<br /> niệm: Người Việt ở đồng bằng Bắc Bộ hiện<br /> nay là tất cả những người hiện đang sinh sống<br /> trên địa bàn các tỉnh, thành phố thuộc vùng<br /> đồng bằng Bắc Bộ gồm: Hà Nội, Bắc Ninh,<br /> Vĩnh Phúc, Hải Dương, Quảng Ninh, Hải<br /> Phòng, Hưng yên, Thái Bình, Hà Nam, Ninh<br /> Bình, Nam Định.<br /> Lối sống là toàn bộ hoạt động của con người.<br /> Hoạt động của con người theo phương diện<br /> chung nhất gồm có hoạt động vật chất và hoạt<br /> động tinh thần. Các hoạt động này luôn chịu<br /> ảnh hưởng của rất nhiều yếu tố như nền kinh<br /> tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa,<br /> quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa, quá<br /> trình toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế và đạo<br /> đức truyền thống. Các yếu tố này ảnh hưởng<br /> đến lối sống người Việt ở Đồng bằng Bắc Bộ<br /> trên hai mặt tích cực và tiêu cực. Vì vậy,<br /> *<br /> <br /> Tel: 0987128483; Email: giangdhytn@gmail.com<br /> <br /> người Việt ở ĐBBB cần phải sáng suốt tiếp<br /> nhận những giá trị tiến bộ để xây dựng lối<br /> sống lành mạnh cho bản thân mình.<br /> Lối sống bao gồm nhiều yếu tố cấu thành<br /> như: cách thức lao động, làm ăn, kinh<br /> doanh..., các phong tục tập quán, cách thức<br /> giao tiếp, ứng xử với nhau, quan niệm về đạo<br /> đức và nhân cách<br /> Đặc trưng của lối sống của người Việt ở<br /> ĐBBB khi chưa chịu ảnh hưởng của kinh tế<br /> thị trường và quá trình toàn cầu hóa, hội nhập<br /> quốc tế… đó là chủ nghĩa yêu nước; tính cố<br /> kết cộng đồng gắn liền với tình làng nghĩa<br /> xóm, tinh thần đoàn kết tương trợ trong quan<br /> hệ gia đình, dòng họ, làng xã; tinh thần bao<br /> dung nhân ái, quý trọng con người, lối sống<br /> người Việt là còn mang đậm nét tâm lý của<br /> người sản xuất nhỏ- tâm lý tiểu nông, tự cấp<br /> tự túc, đóng cửa, cục bộ và bảo thủ. Để khắc<br /> phục hạn chế và phát huy lối sống truyền<br /> thồng của người Việt ở ĐBBB cần thiết phải<br /> phát triển kinh tế thị trường định hướng xã<br /> hội chủ nghĩa, công nghiệp hóa, hiện đại hóa<br /> và tham gia vào quá trình toàn cầu hóa, hội<br /> nhập quốc tế.<br /> Về mặt phương pháp luận, quán triệt ý nghĩa<br /> chủ đạo của phép biện chứng mácxít, coi nó<br /> như yếu tố soi sáng cho tất cả những phương<br /> thức tiếp cận khác như nghiên cứu liên ngành,<br /> văn hóa học… trong quá trình phân tích các<br /> nhân tố ảnh hưởng đến lối sống của người<br /> Việt ở ĐBBB hiện nay.<br /> 33<br /> <br /> Đinh Thị Giang<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ<br /> Ảnh hưởng của kinh tế thị trường định<br /> hướng xã hội chủ nghĩa<br /> Kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ<br /> nghĩa là nền kinh tế vận hành theo cơ chế thị<br /> trường, có sự quản lý và điều tiết của Nhà<br /> nước. Nội dung cơ bản của định hướng<br /> XHCN trong nền kinh tế thị trường ở Việt<br /> Nam là phát triển nền kinh tế nhiều thành<br /> phần, nhiều hình thức sở hữu trong đó kinh tế<br /> nhà nước giữ vai trò chủ đạo nhằm mục tiêu<br /> thực hiện dân giàu nước mạnh, xã hội dân chủ<br /> công bằng văn minh. Trong những năm qua,<br /> việc phát triển kinh tế thị trường đã giúp<br /> ĐBBB đã khơi dậy được các thế mạnh và thu<br /> hút các nguồn lực phát triển cho vùng. Vì kinh<br /> tế thị trường có vai trò kích thích sự tăng lên<br /> của nhu cầu con người, tạo ra sự cạnh tranh<br /> trong mọi lĩnh vực hoạt động và lấy thước đo<br /> “năng suất - chất lượng - hiệu quả” làm tiêu<br /> chí cơ bản nên nó góp phần hình thành lối sống<br /> năng động, sáng tạo hướng đến hiệu quả kinh<br /> tế của người Việt ở ĐBBB hiện nay.<br /> Tuy nhiên, bên cạnh thành tựu, kinh tế thị<br /> trường còn tồn tại những hạn chế, cho sự phát<br /> triển của vùng ĐBBB hiện nay cụ thể là: Thứ<br /> nhất, hiện nay, do ảnh hưởng quy luật kinh tế<br /> của nền kinh tế thị trường nên khoảng cách<br /> giàu nghèo ngày càng chênh lệch lớn trong<br /> đời sống người Việt ở vùng ĐBBB. Tuy vấn<br /> đề xóa đói giảm nghèo đã được giải quyết và<br /> đạt được những thành tựu nhất định song<br /> khoảng cách này ở ĐBBB vẫn chưa được cải<br /> thiện. Chính sự chênh lệch trong mức sống ở<br /> ĐBBB hiện nay là nguyên nhân dẫn đến sự<br /> chênh lệch về lối sống, về trình độ học vấn,<br /> về đạo đức trong cộng đồng người Việt; Thứ<br /> hai, do tác động của cơ chế thị trường - cơ<br /> chế của sự trao đổi, mua bán hàng hóa và của<br /> sự cạnh tranh khốc liệt nên dẫn tới hình thành<br /> lối sống thiên về vật chất hơn việc rèn luyện,<br /> hoàn thiện nhân cách, đạo đức; Thứ ba, kinh<br /> tế thị trường góp phần làm tăng lên nhu cầu<br /> của con người, để đạt được những nhu cầu đó,<br /> một bộ phận con người sẵn sàng chà đạp lên<br /> các giá trị chuẩn mực đạo đức, đưa các mối<br /> 34<br /> <br /> 183(07): 33 - 38<br /> <br /> quan hệ kể cả quan hệ tình cảm trong gia đình<br /> và ngoài xã hội lên cán cân trao đổi “hiện<br /> tượng suy thoái về đạo đức và lối sống đang<br /> diễn ra mạnh mẽ. Cơ chế thị trường nuôi<br /> dưỡng quan niệm sai lầm về sự tuyệt đối hóa<br /> vật chất, tuyệt đối hóa đồng tiền. Quan niệm<br /> đó đang chi phối mạnh mẽ lối sống của không<br /> ít người trong xã hội, làm băng hoại các giá<br /> trị đạo đức lành mạnh của con người Việt<br /> Nam” [2, tr. 198].<br /> Như vậy, nền kinh tế thị trường ảnh hưởng<br /> đến lối sống người Việt ở ĐBBB hiện nay<br /> đan xen cả yếu tố tích cực và tiêu cực. Khắc<br /> phục ảnh hưởng tiêu cực, phát huy tính tích<br /> cực của nền kinh tế thị trường và định hướng,<br /> nâng cao lối sống cho người Việt ở ĐBBB<br /> hiện nay, vấn đề đặt ra là phải có cơ chế,<br /> chính sách, giải pháp thích hợp, đồng bộ.<br /> Ảnh hưởng của quá trình công nghiệp hóa,<br /> hiện đại hóa và đô thị hóa<br /> Trong những năm gần đây, để đẩy mạnh tốc<br /> độ phát triển kinh tế, ĐBBB đã và đang thực<br /> hiện quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa.<br /> Công nghiệp hóa, hiện đại hóa là quá trình<br /> chuyển biến căn bản, toàn diện các hoạt động<br /> kinh tế xã hội trên cơ sở kết hợp sức lao động<br /> với khoa học công nghệ tiên tiến, hiện đại<br /> nhằm tạo ra năng suất lao động cao trong sản<br /> xuất. Trong hơn 30 năm thực hiện quá trình<br /> công nghiệp hóa, hiện đại hóa, ĐBBB đã đạt<br /> được những thành tựu quan trọng. Việc hình<br /> thành hơn 100 khu công nghiệp, khu chế xuất<br /> và cụm công nghiệp cùng với tổng giá trị sản<br /> xuất công nghiệp tăng nhanh (tương ứng là<br /> 67.569 tỷ đồng năm 1997 và 171.882 tỷ đồng<br /> năm 2004) [3, tr.32] đã đưa ĐBBB trở thành<br /> vùng kinh tế trọng điểm phía Bắc và xếp vị trí<br /> thứ hai sau vùng Đông Nam Bộ.<br /> Quá trình này có vai trò to lớn trong việc xây<br /> dựng, phát triển lực lượng sản xuất hiện đại,<br /> chuyển nền kinh tế nông nghiệp lên nền kinh<br /> tế công nghiệp tiên tiến, đưa xã hội truyền<br /> thống lên xã hội văn minh. Theo quan điểm<br /> của Chủ nghĩa Mác – Lênin, sự phát triển của<br /> lực lượng sản xuất quyết định sự thay đổi của<br /> quan hệ sản xuất, quan hệ sản xuất tác động<br /> <br />