Nồng độ Hemoglobin ở phụ nữ tuổi sinh đẻ có thể được cải thiện khi sử dụng nước mắm bổ sung NaFeEDTA

| THOÂNG TIN Y HOÏC |<br /> <br /> Noàng ñoä Hemoglobin ôû phuï nöõ tuoåi sinh ñeû<br /> coù theå ñöôïc caûi thieän khi söû duïng nöôùc maém<br /> boå sung NaFeEDTA<br /> NguyӉn<br /> TS. Phaï<br /> m Vaâ<br /> n Thúy<br /> Thuùy, PGS. TS. Nguyeã<br /> n Công<br /> Coâng Khҭn<br /> Khaån<br /> Phҥm<br /> Vân<br /> <br /> Nghieân cöùu nhaèm ñaùnh giaù hieäu quaû cuûa nöôùc maém coù boå sung saét trong phoøng choáng thieáu maùu. Nghieân<br /> cöùu aùp duïng phöông phaùp nghieân cöùu thöû nghieäp muø keùp ngaãu nhieân. Phuï nöõ ôû ñoä tuoåi sinh ñeû 15-49 tuoåi,<br /> khoâng thieáu maùu naëng (Hb>80 g/L), khoâng maéc caùc beänh maõn tính, tình nguyeän tham gia ñöôïc chia ngaãu<br /> nhieân laøm hai nhoùm: Nhoùm C (Nhoùm chöùng), nhaän nöôùc maém loaïi I, khoâng boå sung saét. Nhoùm BS (Nhoùm<br /> Boå sung), nhaän nöôùc maém cuøng loaïi nhöng coù boå sung saét. Taïi ñieàu tra ban ñaàu, khoâng coù söï khaùc nhau<br /> veà tuoåi, caân naëng, chieàu cao, naêng löôïng, saét khaåu phaàn vaø noàng ñoä Hemoglobin (Hb). Keát quaû sau can<br /> thieäp cho thaáy: söû duïng nöôùc maém boå sung saét haøng ngaøy (5mg saét daïng NaFeEDTA/10 mL nöôùc maém)<br /> laø thích hôïp, an toaøn, caûi thieän coù yù nghóa noàng ñoä Hb vaø giaûm tyû leä thieáu maùu ôû phuï nöõ tuoåi sinh ñeû vuøng<br /> noâng thoân. Hieäu quaû ñaït cao nhaát sau 12 thaùng, sau 18 thaùng can thieäp tyû leä thieáu maùu giaûm 15,6%. Ñieàu<br /> naøy cho pheùp môû ra moät trieån voïng môùi cho Vieät Nam trong vieäc taêng cöôøng saét vaøo nöôùc maém ñeå phoøng<br /> choáng thieáu maùu thieáu saét cho nhaân daân.<br /> NaFeEDTA fortified fish sauce improved Hemoglobin concentration in women at reproductive age The<br /> study was carried out to assess the effectiveness of iron fortified fish sauce in control of anemia in<br /> Vietnam. It was a randomized double blind trial. Women at childbearing age (15-49) were enrolled into<br /> the subjects randomly and divided into two groups. Group C (Control), which received non-fortified fish<br /> sauce. Group F (Fortified), which received fortified fish sauce every day for 18 months. At baseline, there<br /> was no significant difference between 2 groups in age, weigh, height, kcalo, iron intake and in Hb concentration. After intervention, results show which that regular consumption of fortified fish sauce (5 mg<br /> iron /10 ml fish sauce) is suitable and safe significantly improves hemoglobin concentration and reduces<br /> prevalence of anemia. The Highest effect was found after 12 months and after 18 months, the prevalence<br /> of anemia was decreased by 15,6%. This strategy should become nutrition plan of action in coming years<br /> in order to control anemia in Vietnam.<br /> <br /> Ñaët vaán ñeà<br /> Theo Toå chöùc y teá theá giôùi, khoaûng moät nöûa<br /> phuï nöõ vaø treû em ôû caùc nöôùc ñang phaùt trieån bò<br /> thieáu maùu1. Thieáu maùu gaây aûnh höôûng nghieâm<br /> troïng tôùi söï phaùt trieån trí tueä vaø vaän ñoäng cuûa treû;<br /> laøm taêng tyû leä maéc beänh cuûa baø meï, taêng tyû leä töû<br /> vong chu sinh; laøm giaûm khaû naêng lao ñoäng vaø hoaït<br /> ñoäng theå löïc ôû ngöôøi tröôûng thaønh2, 3.<br /> Thieáu maùu laø beänh thieáu vi chaát dinh döôõng<br /> "tieàm aån" neân phaùt hieän vaø giaûi quyeát tình traïng<br /> naøy raát phöùc taïp. Trong nhöõng naêm gaàn ñaây, boå<br /> sung saét vaøo thöïc phaåm ñöôïc xem laø moät giaûi phaùp<br /> nhaèm phoøng choáng thieáu maùu, ñöôïc quan taâm<br /> nhieàu ôû caùc nöôùc ñang phaùt trieån.<br /> <br /> 34<br /> <br /> Taïp chí Y teá Coâng coäng, 11.2004, Soá 2 (2)<br /> <br /> NaFeEDTA ñöôïc coi laø chaát phuï gia thöïc phaåm,<br /> ñöôïc duøng roäng raõi trong vieäc choáng oxy hoùa vaø<br /> choáng ñoåi maøu thöïc phaåm4. WHO/JECFA ñaõ khuyeán<br /> caùo söû duïng NaFeEDTA ñeå taêng cöôøng vaøo thöïc<br /> phaåm do NaFeEDTA coù tyû leä haáp thu cao, ít gaây aûnh<br /> höôûng tôùi caùc vi chaát khaùc, ít bò oxy hoaù trong quaù<br /> trình baûo quaûn vaø khoâng bò keát tuûa khi ñöa vaøo thöïc<br /> phaåm ôû daïng loûng5, 6. Nöôùc maém laø loaïi nöôùc chaám<br /> truyeàn thoáng duøng haøng ngaøy cuûa nhaân daân ta, ñöôïc<br /> choïn laø thöïc phaåm ñeå ñöa saét vaøo cô theå.<br /> Nghieân cöùu hieäu quaû söû duïng nöôùc maém boå<br /> sung saét haøng ngaøy trong vieäc caûi thieän tình traïng<br /> Hemoglobin vaø giaûm tyû leä thieáu maùu phuï nöõ tuoåi<br /> sinh ñeû chöa ñöôïc tieán haønh ôû nöôùc ta bao giôø. Ñaây<br /> laø moät giaûi phaùp coù nhieàu höùa heïn.<br /> <br /> | TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU |<br /> <br /> Ñoái töôïng vaø phöông phaùp<br /> Nghieân cöùu can thieäp coäng ñoàng, muø keùp, trieån<br /> khai trong 18 thaùng (töø 12/2001 ñeán 6/2003) taïi 2<br /> xaõ Minh Taân vaø Kim Thaùi, huyeän Vuï Baûn, Nam<br /> Ñònh.<br /> Ñoái töôïng: Phuï nöõ khoâng coù thai töø 15-49 tuoåi,<br /> khoâng thieáu maùu naëng (Hb >80 g/L), khoâng maéc<br /> caùc beänh maõn tính. Ñoái töôïng tình nguyeän tham gia<br /> ñöôïc chia ngaãu nhieân laøm hai nhoùm:<br /> Nhoùm C (Nhoùm chöùng): ñoái töôïng nhaän nöôùc<br /> maém loaïi I, khoâng boå sung saét.<br /> Nhoùm BS (Nhoùm Boå sung): ñoái töôïng nhaän<br /> nöôùc maém cuøng loaïi nhöng coù boå sung saét.<br /> Côõ maãu ñöôïc tính<br /> theo coâng thöùc<br /> <br /> n = 2. [ ( Zα + Zβ )σ ] 2<br /> µ1 − µ 2<br /> <br /> Moãi nhoùm caàn 189 ñoái töôïng7. Ñeå ñaûm baûo keát<br /> quaû cho moät nghieân cöùu coäng ñoàng keùo daøi 18<br /> thaùng, chuùng toâi coäng 50% boû cuoäc. Nhö vaäy caàn<br /> 284 ñoái töôïng/nhoùm vaø 2 nhoùm caàn 568 ñoái töôïng.<br /> Nöôùc maém duøng cho nghieân cöùu: ñöôïc saûn xuaát<br /> 3 thaùng moät laàn taïi Coâng ty Cheá bieán Dòch vuï Thuûy<br /> saûn, Caùt Haûi, Haûi Phoøng. Nöôùc maém loaïi I (150N)<br /> khoâng boå sung saét ñöôïc duøng cho Nhoùm C. Duøng<br /> nöôùc maém loaïi naøy, boå sung 5 mg saét daïng<br /> NaFeEDTA trong 10 mL nöôùc maém - phaân phoái<br /> cho Nhoùm BS. Nöôùc maém khoâng boå sung cuõng<br /> ñöôïc laáy ngaãu nhieân ñeå kieåm tra chaát löôïng sau moãi<br /> laàn saûn xuaát taïi Toång cuïc Tieâu chuaån ño löôøng vaø<br /> Chaát löôïng Vieät Nam. Nöôùc maém ñöôïc caáp mieãn<br /> phí theo töøng thaùng cho toaøn boä caùc hoä gia ñình cuûa<br /> ñoái töôïng. Caû hoä gia ñình ñeàu aên nöôùc maém, nhöng<br /> chæ choïn phuï nöõ tham gia laøm xeùt nghieäm huyeát<br /> hoïc. Moãi ngöôøi trong hoä gia ñình bình quaân ñöôïc<br /> nhaän 1 chai (450 mL) trong 1 thaùng. Vieäc phaân phoái<br /> vaø tình hình söû duïng nöôùc maém ñöôïc kieåm tra<br /> thöôøng xuyeân taïi caùc hoä gia ñình.<br /> Phöông phaùp xeùt nghieäm huyeát hoïc: taïi moãi ñôït<br /> ñieàu tra (ban ñaàu T0, sau 6 thaùng T6, 12 thaùng T12 vaø<br /> 18 thaùng T18 can thieäp), moãi ñoái töôïng ñöôïc laáy 4 ml<br /> maùu tónh maïch baûo quaûn trong oáng choáng ñoâng. Xaùc<br /> ñònh noàng ñoä Hb baèng phöông phaùp<br /> Cyanmethemoglobin. 10% maãu maùu ñöôïc phaân tích<br /> hai laàn vaø phaân tích laïi neáu coù söï sai soá hôn 5%. Ñaùnh<br /> giaù thieáu maùu ôû phuï nöõ tuoåi sinh ñeû khi Hb 0,05). Sau 6<br /> thaùng, 12 thaùng vaø 18 thaùng can thieäp caùc chæ tieâu<br /> chung nhö tuoåi, caân naëng, chieàu cao, trình ñoä vaên<br /> hoùa, tyû leä nhieãm giun, naêng löôïng khaåu phaàn, saét<br /> khaåu phaàn, haøm löôïng moät soá vi chaát khaùc töông töï<br /> nhau giöõa hai nhoùm (P >0,05) tuy nhieân tình traïng<br /> Hb thay ñoåi ñaùng keå ôû Nhoùm BS.<br /> Noàng ñoä Hb giöõa hai nhoùm khoâng khaùc nhau taïi<br /> ñieàu tra ban ñaàu. Sau 6 thaùng vaø 12 thaùng noàng ñoä<br /> Hb taêng daàn ôû Nhoùm BS so vôùi Nhoùm C (P