Phân bố không gian mưa cực trị trên 7 vùng khí hậu Việt Nam, giai đoạn 1961-2010

Nghiên c u<br /> <br /> PHÂN B KHÔNG GIAN M A C C TR TRÊN 7 VÙNG<br /> KHÍ H U VI T NAM, GIAI O N 1961 - 2010<br /> Thái Th Thanh Minh, Nguy n Ng c Ánh<br /> Tr ng i h c T i nguyên v Môi tr ng H N i<br /> Tóm t t<br /> Bài báo trình bày n i dung ánh giá phân b không gian m a c c tr d a vào<br /> s ngày có l ng m a trên 50 mm và 100 mm, s ngày m a liên t c, s ngày không<br /> m a và m a m t ngày l n nh t c a 143 tr m trên lãnh th Vi t Nam, giai o n<br /> 1961 - 2010. K t qu nghiên c u ch ra s ngày có l ng m a v t ng ng 50 mm<br /> ch y u t p trung các tâm m a l n, nh B c Quang và Trà My r i vào kho ng<br /> 20 n 30 ngày/n m, song các trung tâm ít m a, s ngày m a v t ng ng ch 2,6<br /> ngày/n m nh Phan Rang. S ngày có l ng m a v t ng ng 100 mm dao ng<br /> 0 n 12 ngày/n m, v i tâm m a l n B c Quang có s ngày m a v t ng ng l n<br /> nh t, d i 0,4 ngày/n m Tây B c, ng B ng B c B và Nam B , d i 0,1 ngày/<br /> n m thu c à L t, Lâm ng. S ngày m a liên t c dao ng m c 5,5 n 24,2<br /> ngày/n m. Khu v c có s ngày m a liên t c l n nh t t Thanh Hóa n Th a Thiên<br /> Hu , s ngày m a ít nh t t Phú Yên n Bình Thu n. Tr m có s ngày m a liên<br /> t c l n nh t là c Nông, Tây Nguyên là 24,2 ngày/n m. S ngày không m a l n<br /> nh t thu c v Ninh Thu n và Bình Thu n v i 261 ngày/n m. M a m t ngày l n<br /> nh t không ch xu t hi n các trung tâm m a l n, mà còn quan tr c ch uh t<br /> các tr m vào th i k mùa m a.<br /> T khóa: C c tr , c c oan; Mùa m a; GIS; các vùng khí h u c a Vi t Nam.<br /> Abstract<br /> The spatial distributions of extreme rainfall in 7 climate regions of Vietnam<br /> during 1961 - 2010 period<br /> The paper presents an evaluation of the spatial distribution of extreme<br /> rainfall using the number of rainfall days above 50 mm and 100 mm, the number<br /> of continuous rainfall days, the number of days without rainfall and the largest<br /> rainfall day from 143 stations in Vietnam during 1961 - 2010 period. The results<br /> show that the number of rainfall days above 50 mm concentrate mainly in heavy<br /> rain centers such as Bac Quang and Tra My stations, which are about 20 to 30 days<br /> per year. For less rain centers such as Phan Rang station, the number of rainfall<br /> days are under 2.6 days per year. The number of rainfall days above 100 mm<br /> uctuates from 0 to 12 day per year. Bac Quang heavy rain center has the highest<br /> number of rainfall days. The number of continuous rainfall days uctuates from 5.5<br /> to 24.2 days per year. The areas with the largest number of continuous rainfall days<br /> are from Thanh Hoa to Thua Thien Hue province while the area with the smallest<br /> ones are from Phu Yen to Binh Thuan province. The station with the largest number<br /> of rainfall day of 24.2 days per year is Dak Nong located at central Highland. The<br /> number of days without rainfall is highest in Ninh Thuan and Binh Thuan province<br /> (about 261 days per year). The largest rainfall day is observed not only in heavy<br /> rain centers, but also in most of the stations during rainy season.<br /> Keywords: Extremes; Rainy season; GIS; Vietnamese climatic zones.<br /> 99<br /> T p chí Khoa h c Tài nguyên và Môi tr ng - S 20 - n m 2018<br /> Nghiên c u<br /> <br /> 1. M u liên t c, s ng y không m a v m a m t<br /> M a l y u t bi n ng l n theo ng y l n nh t.<br /> không gian v th i gian. Phân b v 2. Các nghiên c u trong và ngoài<br /> l ng m a ph thu c b c x , i u n cv m a<br /> ki n ho n l u v y u t m t m. Các<br /> S m lên to n c u nh h ng tr c<br /> nghiên c u v m a t i Vi t Nam khá<br /> ti p n l ng m a [6]. Nhi t b m t<br /> a d ng [4, 5, 7, 8, 10, 11]. Các nghiên<br /> gia t ng, l m cho b c h i t ng c ng,<br /> c u t p trung phân tích xu th v m c<br /> d n n h n hán. Tuy nhiên, nhi t<br /> bi n i m a theo th i gian trên<br /> không khí t ng lên 10C, l ng h i n c<br /> 7 vùng khí h u Vi t Nam, thông qua<br /> trong khí quy n t ng 7%. ây chính l<br /> phân tích ph ng trình xu th , h s<br /> ngu n cung c p m cho ho t ng c a<br /> Sen ho c h s góc A1, l ch chu n,<br /> i l u, xoáy thu n nhi t i,… l m gia<br /> h s bi n thiên,...theo th i gian. Các<br /> t ng l ng m a. i v i vùng nhi t i<br /> nghiên c u trên th gi i t p trung phân<br /> v c n nhi t i, l ng m a b chi ph i<br /> tích các ch s c c tr v c c oan c a<br /> b i nhi t m t n c bi n (SST), s<br /> m a do WMO a ra n m 1997, thông<br /> thay i c a SST trong i u ki n ENSO<br /> qua chu i s li u quan tr c t i tr m, s<br /> l m thay i phân b m a. Trong khi [3]<br /> li u d tính theo k ch b n. T ó, ánh<br /> s d ng phân tích c a 25 mô hình v i<br /> giá xu th bi n i c c tr v c c oan<br /> k ch b n RCP 8.5 m c ích mô ph ng<br /> m a thông qua phân tích ph ng trình<br /> di n m a c c i 5 ng y (Rx5day), giai<br /> xu th , h s góc, xác su t xu t hi n,...<br /> o n t 1960 n 2010. Nhìn chung, mô<br /> theo không gian v th i gian.<br /> hình CMIP5 n m b t c s thay i<br /> V y s khác nhau gi a m a c c tr Rx5day v có xu th t ng lên 10%.<br /> v m a c c oan l gì? Theo [5, 11] ch<br /> Theo [2] phân tích c p nh t ch s<br /> ra r ng m t i l ng khí h u c c tr l<br /> l ng m a c c oan u th k XX t<br /> i l ng ng u nhiên m t p h p giá tr<br /> b d li u HadEX2. Trong ó, các ch<br /> c a nó l các giá tr c c tr c a bi n khí<br /> s c xem xét bao g m: Rx1day (m a<br /> h u, còn giá tr khí h u c c oan (c c<br /> c c i 1 ng y), Rx5day (m a c c i<br /> oan khí h u) l tr s ng ng (th ng 5 ng y), R10 mm (s ng y m a trên 10<br /> s d ng phân v ) xác nh s ki n mm), R20 mm (s ng y m a trên 20<br /> khí h u c c oan. M a c c i l giá tr mm), R95p (s ng y m t, t ng l ng<br /> l ng m a t c c i, c c ti u (ng y, giáng th y ng y thu c phân v trên 95%),<br /> tháng, n m), còn m a c c oan l khi R99p (s ng y m t c c oan). K t<br /> giá tr l ng m a c c i v t quá qu nghiên c u ch ra, di n m a thay i,<br /> ng ng (phân v 90%) ho c c c ti u phân b b t ng nh t. L ng m a l n<br /> n m d i ng ng (phân v 10%). B i xu t hi n n a phía ông B c M , ông<br /> báo n y trình b y các k t qu nghiên Âu, châu Á v Nam M th hi n thông<br /> c u, phân tích v ánh giá phân b m a qua ch s R10 mm, R95p. ây c ng l<br /> c c tr trên lãnh th Vi t Nam giai o n hai ch s th hi n xu th t ng trong 60<br /> t 1961 n 2010 d a v o ph ng pháp n m qua (t 1951 n 2010). Cách l m<br /> th ng kê v b n thông tin a lý. t ng t [9] a ra nh ng thay i g n<br /> Trong ó, c tr ng m a c c tr c ây c a c c tr khí h u ng y t i vùng núi<br /> xem xét bao g m s ng y có l ng m a Qilian thu c Tây B c Trung Qu c. K t<br /> trên 50 mm v 100 mm, s ng y m a qu nghiên c u ch ra, m a c c oan có<br /> 100<br /> T p chí Khoa h c Tài nguyên và Môi tr ng - S 20 - n m 2018<br />  Nghiên c u<br /> <br /> xu th t ng v l ng v s ng y m a. ph ng pháp ki m nghi m phi tham s<br /> Xu th t ng ch y u các cao l n. Mann-Kendall v Sen. i m áng chú ý<br /> S ng y có l ng m a l n 10 mm (R10 l xu th gi m m a t B c Trung B tr<br /> mm) v 20 mm (R20 mm) có xu th t ng ra nhìn chung l nh v ít th a mãn m c<br /> 47 tr m v t p trung các khu v c cao. ý ngh a 10%, l ng m a có xu th t ng<br /> T n su t m a phân v 95% (R95p) v nh trên m t s tr m thu c Nam Trung<br /> 99 % (R97p) c ghi nh n t i 73 tr m. B v Tây Nguyên, song gi m nh i<br /> L ng m a c c i 1 ng y (Rx1day) v i Nam B , nh ng ch a c lý gi i rõ<br /> v c c i 5 ng y (Rx5day) gia t ng trong nghiên c u c a tác gi .<br /> t i 80 tr m. Song nh ng ng y m a liên Nh v y, các nghiên c u ngo i n c<br /> ti p không th hi n xu h ng rõ r ng v ã ánh giá c phân b m a c c oan<br /> th i k m t t ng i d i, xu t hi n c a m t s vùng trên to n c u theo các<br /> h u h t các tr m. i v i [1] s d ng s ch s c c oan c a WMO (1997) xu t<br /> li u c a 5948 tr m quan tr c to n c u theo không gian v th i gian. Song nghiên<br /> nghiên c u s bi n i c a c a Rx1day c u trong n c h u h t m i t p trung<br /> v Rx5day. K t qu nghiên c u ch ra s ánh xu th , m c bi n i c a m a c c<br /> không có s thay i nhi u gi a các khu oan theo th i gian trong giai o n 1961 -<br /> v c v i Rx1day m ch y u l phân b 2007, m ch a c p n phân b không<br /> Rx5day t ng nam trung tâm Hoa K gian c a chúng. Vì v y, k t qu b i báo s<br /> v mi n b c n c Nga, Canada các tháng b sung các phân tích v nh n nh theo<br /> chính ông (tháng 12, 1 v 2), mi n b c phân b không gian, ng th i chu i s<br /> n v mi n nam Brazil v o tháng li u tính toán c thêm 03 n m (2008,<br /> mùa xuân (tháng 3, 4, v 5), ông nam 2009 v 2010). Ngo i ra, ng ng m a<br /> Hoa K v châu Âu v o mùa thu (tháng c l a ch n nghiên c u l l ng m a<br /> 9, 10 v 11). ng y trên 50 mm (R ≥ 50 mm) v 100 mm<br /> Nhi u công trình nghiên c u trong (R ≥ 100 mm).<br /> n c có liên quan n n l ng m a 3. Ngu n s li u và ph ng pháp<br /> ng y c c i l n h n 25 mm v 50 mm.<br /> Trong ó, ph i k n nghiên c u c a a) Ngu n s li u s d ng nghiên<br /> [4] ch ra r ng, nh ng ng y t ch tiêu c u: S li u m a ng y c a 143 tr m<br /> m a l n th ng x y ra trong th i k mùa khí t ng c thu th p t i Trung tâm<br /> m a, c bi t trong th i k 1961 - 2007, d li u Khí t ng Th y v n Vi t Nam.<br /> s ng y m a trên 25 mm/ng y t ng d i chu i s li u t n m 1961 n<br /> mi n Nam, trên 50 mm/ng y gi m 2010, s li u khuy t thi u s c lo i<br /> mi n B c. i v i m a ng y c c i b trong quá trình tính toán.<br /> giai o n t 1961 n 1990, bi u hi n rõ b) Ph ng pháp nghiên c u bao g m:<br /> t ng h u h t các vùng khí h u, ngo i tr - Ph ng pháp th ng kê: c<br /> B1, t ng m nh nh t vùng B4 v N1. Tuy s d ng trong tính toán c tr ng s<br /> nhiên, giai o n t 1991 n 2000 xu ng y m a g m: M a 1 ng y l n nh t<br /> th m a gi m vùng B1 v B2, song t ng (Rx1day), s ng y m a liên t c, s ng y<br /> các vùng còn l i. M c d u v y, xem m a có l ng m a trên 50 mm v 100<br /> xét trong c th i o n t 1961 n 2007, mm, s ng y không m a. Trong ó,<br /> l ng m a ng y c c i có xu th t ng Rx1day c xác nh theo t ng n m s<br /> trên m i vùng, tr B3 [4]. Các nh n nh ng y không m a l ng y có l ng m a<br /> n y c [10] ki m nghi m l i b ng d i 0,1 mm (R < 0,1 mm), s ng y có<br /> 101<br /> T p chí Khoa h c Tài nguyên và Môi tr ng - S 20 - n m 2018<br /> Nghiên c u<br /> <br /> l ng m a l n h n 50 mm (R ≥ 50 mm) Trung B , Ba T , Tr My, Tr ng Sa<br /> v (R ≥ 100 mm) trong t ng n m, s thu c vùng khí h u Nam Trung B (hình<br /> ng y m a liên t c l hai ng y liên ti p 1e); M’drak, c Nông, B o L c thu c<br /> tr lên có l ng m a trên 0,1 mm. vùng khí h u Tây Nguyên (hình 1f) v<br /> - Ph ng pháp b n v h thông Kiên Giang thu c vùng khí h u Nam<br /> tin a lý (GIS): c s d ng trong xây B . S ng y có R ≥ 50 mm l n nh t<br /> d ng b n phân b m a c c tr . Tây B c dao ng t 3,7 n 11,4 ng y/<br /> n m, t 4,8 n 28,8 ng y/n m i v i<br /> 4. K t qu và th o lu n ông B c, t 5,5 n 11,3 ng y/n m i<br /> 4.1. S ngày m a có l ng trên v i ng B ng B c B , t 4,7 ng y n<br /> 50 mm 15,8 ng y/n m i v i B c Trung B ,<br /> t 2,5 ng y n 20,0 ng y/n m i v i<br /> Phân b s ng y có l ng m a l n Nam Trung B , t 4,0 n 15,7 ng y/<br /> h n 50 mm trên 7 vùng khí h u Vi t n m i v i Tây Nguyên v Nam B<br /> Nam c ch ra trên hình 1. T hình dao ng 3,5 n 13,2 ng y/n m. Trong<br /> 1, có th nh n ra s ng y có R ≥ 50 mm ó, vùng ông B c có s ng y m a trên<br /> t p trung các trung tâm m a l n nh 50 mm l n nh t c n c. c bi t, s<br /> Sìn H , Yên Châu, Sa Pa thu c vùng khí ng y có l ng m a v t ng ng 50 mm<br /> h u Tây B c (hình 1a), H Giang, B c v o kho ng 20 n 30 ng y/n m r i v o<br /> Quang, Cao B ng, Yên Bái, Hòn D u trung tâm m a l n B c Quang (hình 1b)<br /> thu c vùng khí h u ông B c (hình v trung tâm m a l n Tr My (hình 1e).<br /> 1b); Tam o thu c vùng khí h u ng Song c ng có khu v c có s ng y m a<br /> B ng B c B (hình 1c); Khe Sanh, Nam ít, kho ng 2,6 ng y/n m t i Cam Ranh,<br /> ông, A L i thu c vùng khí h u B c Phan Rang, Ninh Thu n (hình 1e).<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> (a) (b) (c) (d)<br /> Hình 1: Phân b s<br /> ngày có l ng m a<br /> trên 50mm trên 7<br /> vùng khí h u: ông<br /> B c (a), Tây B c<br /> (b), ng B ng B c<br /> B (c), B c Trung<br /> B (d), Nam Trung<br /> B (e), Tây Nguyên<br /> (f), Nam B (g)<br /> (e) (f) (g)<br /> <br /> <br /> 102<br /> T p chí Khoa h c Tài nguyên và Môi tr ng - S 20 - n m 2018<br />  Nghiên c u<br /> <br /> 4.2. S ngày có l ng m a trên (hình 2f) s ng y trong n m có l ng<br /> 100 mm m a v t ng ng 100 mm d i 4 ng y/<br /> n m. Song phía Nam vùng khí h u B c<br /> So v i s ng y m a có l ng m a<br /> Trung B (hình 2d) v phía B c khu v c<br /> trên 50 mm, s ng y có l ng m a trên Nam Trung B (hình 2e), s ng y m a<br /> 100 mm trên lãnh th n c ta dao ng trong n m có l ng m a v t ng ng<br /> trong kho ng d i 12 ng y/n m. Các 100 mm l 6 - 7 ng y/n m. Khu v c<br /> vùng khí h u ng B ng B c B (hình Nam Trung B s ng y l ng m a trên<br /> 2c), Nam B (hình 2g) v Tây Nguyên 100 mm d i 1,5 ng y/n m.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> (a) (b) (c) (d)<br /> Hình 2: Phân b s<br /> ngày có l ng m a<br /> trên 100mm trên 7<br /> vùng khí h u: ông<br /> B c (a), Tây B c<br /> (b), ng B ng B c<br /> B (c), B c Trung<br /> B (d), Nam Trung<br /> B (e), Tây Nguyên<br /> (f), Nam B (g)<br /> (e) (f) (g)<br /> So sánh k t qu tính toán t i tr m (0,8 ng y/n m), c Nông (0,7 ng y/<br /> o m a trên lãnh th Vi t Nam, cho n m), Buôn Mê Thu t (0,6 ng y/n m),<br /> th y tr m o m a B c Quang có s ng y Kontum (0,6 ng y/n m), Phan Rang<br /> l ng m a v t ng ng 100 mm nhi u (0,5 ng y/n m), Phan Thi t (0,3 ng y/<br /> nh t, v i 11,2 ng y/n m. Tuy nhiên, m t n m), B o L c (0,7 ng y/n m), C n<br /> s tr m có s ng y m a v t ng ng Th (0,4 ng y/n m), C ng Long (0,6<br /> 100 mm ít nh t, d i 1 ng y/n m nh ng y/n m), Cao Lãnh (0,4 ng y/n m),<br /> Yên Châu (0,5 ng y/n m), Mù C ng Sóc Tr ng (0,6 ng y/n m), M Tho (0,4<br /> Ch i (0,8 ng y/n m), S n La (0,4 ng y/ ng y/n m), Tây Ninh (0,6 ng y/n m),<br /> n m), B c C n (0,7 ng y/n m), i n V ng T u (0,6 ng y/n m).<br /> Biên (0,8 ng y/n m), Th t Khê (0,8 4.3. S ngày m a liên t c<br /> ng y/n m), Tuyên Quang (0,9 ng y/ Phân b s ng y m a liên t c c<br /> n m), L c Ng n (0,9 ng y/n m), H u ch ra trên hình 3. T hình có th nh n<br /> L ng (0,8 ng y/n m), Chí Linh (0,9 th y, s ng y m a liên t c trên lãnh<br /> ng y/n m), T ng D ng (0,6 ng y/ th Vi t Nam dao ng t 5,5 n 24,2<br /> n m), L t (0,1 ng y/n m), Aunpa ng y/n m. Khu v c có s ng y m a<br /> 103<br /> T p chí Khoa h c Tài nguyên và Môi tr ng - S 20 - n m 2018<br /> Nghiên c u<br /> <br /> liên t c ít nh t c n c l ng B ng có s ng y m a liên t c nhi u nh t khu<br /> B c B (hình 3c), n i cao nh t c a khu v c v i 13 ng y/n m. Khu v c ông<br /> v c ch t 9,8 ng y/n m thu c v Tam B c (hình 3b), s ng y m a liên t c<br /> o, V nh Phúc. S ng y m a liên t c xu t hi n ch y u L o Cai, H Giang<br /> nhi u nh t c n c thu c Tây Nguyên v Yên Bái, song các t nh khác thu c<br /> (hình 3f), trong ó c Nông có s ng y khu v c s ng y m a liên t c ít h n 10<br /> m a liên t c lên n 24,2 ng y/n m. T i<br /> ng y/n m. i v i khu v c Tây B c<br /> Nam Trung B , nhìn chung các t nh t<br /> N ng n Bình nh có s ng y m a (hình 3a), s t nh có ng y m a liên t c<br /> liên t c l n h n các t nh t Phú Yên n ít h n ông B c, duy nh t có Lai Châu<br /> Bình Thu n (hình 3e). Vùng B c Trung có s ng y m a liên t c nhi u nh t c<br /> B (hình 3d), s ng y m a liên t c t ng khu v c. Khu v c Nam B (hình 3g), s<br /> d n theo v t Thanh Hóa n Th a ng y m a liên t c nhi u nh t x y ra<br /> Thiên Hu , trong ó Th a Thiên Hu Bình Ph c, kho ng 20 ng y/n m.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> (a) (b) (c) (d)<br /> Hình 3: Phân b<br /> s ngày m a liên<br /> t c trên 7 vùng khí<br /> h u: ông B c (a),<br /> Tây B c (b), ng<br /> B ng B c B (c),<br /> B c Trung B (d),<br /> Nam Trung B (e),<br /> Tây Nguyên (f),<br /> Nam B (g)<br /> (e) (f) (g)<br /> 4.4. S ngày không m a (hình 4a); t nh B c Giang, Qu ng Ninh,<br /> S ng y không m a l s ng y có m t ph n c a L ng S n thu c ông B c<br /> l ng m a d i 0,1 mm. D a v o ngu n (hình 4b); H i D ng, H i Phòng thu c<br /> s li u m a ng y giai o n t 1961 n ng B ng B c B (hình 4c); Tây Ngh<br /> 2010, ã xác nh c s ng y không An, Nam Qu ng Bình thu c B c Trung<br /> m a trên 7 vùng khí h u Vi t Nam v<br /> B (hình 4c); Phú Yên, Cam Ranh, Ninh<br /> phân b c th hi n trên hình 4.<br /> Thu n, Bình Thu n thu c Nam Trung<br /> T hình 4 có th nh n th y r ng,<br /> s ng y không m a dao ng trung bình B (hình 4e), phía ông Gia Lai thu c<br /> t 140,1 ng y/n m n 261,4 ng y/n m. Tây Nguyên (hình 4f) v phía ông<br /> S ng y không m a nhi u nh t r i v o ng b ng Sông C u Long thu c Nam<br /> t nh S n La, i n Biên thu c Tây B c B (hình 4g).<br /> 104<br /> T p chí Khoa h c Tài nguyên và Môi tr ng - S 20 - n m 2018<br />  Nghiên c u<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> (a) (b) (c) (d)<br /> Hình 4: Phân b s<br /> ngày không m a<br /> trên 7 vùng khí h u:<br /> ông B c (a), Tây<br /> B c (b), ng B ng<br /> B c B (c), B c<br /> Trung B (d), Nam<br /> Trung B (e), Tây<br /> Nguyên (f), Nam<br /> (e) (f) (g) B (g)<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> (a) (b) (c) (d)<br /> Hình 5: Phân b<br /> l ng m a 1 ngày<br /> l n nh t trên 7 vùng<br /> khí h u: ông B c<br /> (a), Tây B c (b),<br /> ng B ng B c B<br /> (c), B c Trung B<br /> (d), Nam Trung B<br /> (e), Tây Nguyên (f),<br /> (e) (f) (g) Nam B (g)<br /> 4.5. L ng m a m t ngày l n nh t l ng m a trên 700 mm/ng y nh Phú<br /> L ng m a m t ng y l n nh t H (701,2 mm), Thanh Hóa (731,3 mm),<br /> t ng i cao B c B , B c Trung B Hu (731,3 mm), C n C (725,3 mm).<br /> v t ng i th p Nam Trung B , Tây Song Nam Trung B , Tây Nguyên,<br /> Nguyên v Nam B (hình 5). Khu v c Nam B l ng m a m t ng y l n nh t<br /> B c B v B c Trung B quan tr c c d i 500 mm/ng y nh ã N ng (487,2<br /> 105<br /> T p chí Khoa h c Tài nguyên và Môi tr ng - S 20 - n m 2018<br /> Nghiên c u<br /> <br /> mm), Quy Nh n (353,1 mm), Nha Trang [3]. Fischer E. M and Knutti R (2014).<br /> (312,3 mm), Phan Thi t (163 mm), Detection of spatially aggregated changes<br /> Plâycu (206,4 mm), Ayunpa (239,3 mm), in temperature and precipitation extremes.<br /> Buôn Mê Thu t (209,0 mm), L t Geophysical Research Letters, Vol 41, pp.1-<br /> (137,4 mm), V ng T u (225,3 mm), C n 8, DOI:10.1002/2013GL058499.<br /> Th (143,5 mm), C Mau (183,5 mm). [4]. V Thanh H ng v c ng s (2009).<br /> Trên h u h t các tr m, l ng m a Xu th bi n i c a l ng m a ngày c c i<br /> 1 ng y l n nh t th ng c quan tr c Vi t Nam giai o n 1961 - 2007. T p chí<br /> v o th i k mùa m a. H n n a, k l c Khoa h c HQGHN, Khoa h c T nhiên<br /> l ng m a 1 ng y l n nh t không r i v o v Công ngh , s 25, 3S, trang 423-430.<br /> các trung tâm m a l n. C th tr m B c [5]. Chu Th Thu H ng (2015).<br /> Quang (464,2 mm) m i ch quan tr c Nghiên c u tác ng c a bi n i khí h u<br /> c l ng m a ch a n 500 mm/ng y. toàn c u n m t s y u t khí h u c c tr<br /> và hi n t ng c c oan Vi t Nam. Lu n<br /> 5. K t lu n án ti n s .<br /> Qua phân tích chu i s li u quan tr c [6]. Klein et al (2006). Changes in daily<br /> m a t i 143 tr m trên lãnh th Vi t Nam, temperature and precipitation extremes<br /> nhóm tác gi rút ra m t s k t lu t sau: in central and south Asia. Journal of<br /> - Phân b c c tr m a không ng Geophysical Research, Vol 111, pp. 1-8,<br /> DOI:10.1029/2005JD006316.<br /> u trên 7 vùng khí h u Vi t Nam, s<br /> ng y m a trên 50 mm v 100 mm [7]. Nguy n c Ng v Nguy n<br /> th ng r i v o các trung tâm m a l n Tr ng Hi u (2004). Khí h u và tài nguyên<br /> khí h u Vi t Nam. Nh xu t b n nông<br /> - S ng y m a liên t c v s ng y nghi p.<br /> không m a th ng xu t hi n các trung<br /> [8]. Mai V n Khiêm (2014). Nghiên<br /> tâm m a l n v các trung tâm ít m a<br /> c u xây d ng Atlas khí h u và bi n i khí<br /> - L ng m a ng y l n nh t th ng hâu Vi t Nam. Ch ng trình KH&CN ph c<br /> c quan tr c c v o th i k mùa m a v Ch ng trình m c tiêu qu c gia ng phó<br /> - B n phân b c c tr m a không bi n i khí h u. Mã s : B KH-17.<br /> gian th hi n rõ c các khu v c xu t [9]. Pengfei Lin et al (2017). Recent<br /> hi n nhi u m a v ít m a ho c khô h n changes in daily climate extreames in<br /> trên lãnh th Vi t Nam. i u n y r t h u an arid mountain region, a case study in<br /> ích cho các nh ho ch nh chính sách northwestern China’s Qilian moutians.<br /> trong xây d ng k ho ch phòng ch ng l , Scienti c Reports, Vol 7, pp.1-8,<br /> l t do m a l n v h n hán cho ít m a, DOI:10.1038/s41598-017-02345-4.<br /> gi m thi t h i do các hi n t ng th i ti t [10]. Ngô c Th nh v c ng s<br /> do m a gây ra, m b o an sinh, xã h i. (2012). Ki m nghi m phi tham s xu th<br /> TÀI LI U THAM KH O bi n i c a m t s y u t khí t ng cho<br /> giai o n 1961 - 2007. T p chí Khoa h c<br /> [1]. Alexander L. V. et al (2006).<br /> HQGHN, Khoa h c T nhiên v Công<br /> Global observed changes in daily climate<br /> ngh .<br /> extremes of temperature and precipitation.<br /> Journal of Geophysical Research, Vol 111, [11]. Phan V n Tân (2010). Nghiên c u<br /> pp.1-22, DOI:10.1029/2005JD006290. tác ng c a bi n i khí h u toàn c u n các<br /> y u t và hi n t ng khí h u c c oan<br /> [2]. Donat M. G. et al (2013). Updated<br /> Vi t Nam, kh n ng d báo và gi i pháp<br /> analyses of temperature and precipitation<br /> chi n l c ng phó. t i Khoa h c C p<br /> extreme indices sinces the beginning of the<br /> Nh n c, Mã s KC08.29/06-10.<br /> twentieth century: The HadEX2 dataset.<br /> Journal of Geophysical Research, Vol 188, BBT nh n b i: 08/5/2018; Ph n bi n<br /> pp. 2098-2188. xong: 11/6/2018<br /> 106<br /> T p chí Khoa h c Tài nguyên và Môi tr ng - S 20 - n m 2018<br />