intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Phân bố vi tảo độc hại tại một số vùng nuôi trồng hải sản tập trung ven biển Việt Nam

Chia sẻ: Nguyennghe Nguyennghe | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:10

91
lượt xem
8
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài viết Phân bố vi tảo độc hại tại một số vùng nuôi trồng hải sản tập trung ven biển Việt Nam trình bày các kết quả nghiên cứu về thành phần loài và phân bố tảo độc hại tại một số vùng nuôi trồng hải sản tập trung ven biển Việt Nam trong các năm 2004, 2005. Mời các bạn tham khảo.

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Phân bố vi tảo độc hại tại một số vùng nuôi trồng hải sản tập trung ven biển Việt Nam

Tieu ban: CONG NGHE SINH HQC B | £ N V A MOI TRLfONG 491<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> PHAN BO VI TAO DOC HAI TAI MOT SO VUNG NUOI TRONG<br /> HAI SAN TAP TRUNG VEN BIEN VIET NAM<br /> • •<br /> <br /> Chu Van Thuoc', Nguyen Thj Minh HuyenS Le Thanh Tii^g^<br /> Ton That P h a p ^ Nguyen Nggc L a m \ Do Thj Bich Loc*<br /> l-Vi?n Tdi nguyen vd Moi truomg bien, Vien Khoa hpc va Cong nghe Viet Nam<br /> 2- Vien Nghien ciru Hdi san, Bp Nong nghiep va Phat trien nong thon;<br /> 3-Tnrdng Dai hpc Khoa hpc, Dai hpc Hue;<br /> 4- Vien Hdi duang hpc, Vien Khoa hpc va Cong ngh4 Vi^t Nam;<br /> 5- Vien Sinh hpc Nhiet ddi, Vien Khoa hpc va Cong nghe Vi^t Nam<br /> <br /> <br /> I. M d DAU<br /> Vi tao frong cae hf sinh thai thiiy vyc, ngoai chiire nang la nhirng sinh vat san xuit tao ra<br /> nang suat so cap, chiing con la ngudn dinh dudng chii yeu eua nhieu loai dgng vat phu du, au<br /> trimg giap xac, mgt s6 dgng vat than mem an lgc, ca... Phan Idn cac loai vi tao la co lgi cho cac<br /> sinh vat khac. Tuy nhien, frong tdng s6 5000 loai tao phii du da dugc phat hien fren the gidi cd<br /> khoang 300 loai thugc tao silic (Bacillariophyceae), tao giap (Dinophyceae), tao lam hay vi<br /> khuan lam (Cyanophyceae) va mgt s6 vi tao co roi khac co the gay thuy trieu do (red tide), frong<br /> do khoang 60-80 loai co kha nang gay hai, mac dii chi khoang 40 loai co the san sinh dgc to, gay<br /> hai cho cae sinh vat khac tham chi nguy hiem den sue khoe con ngudi. Vifc dieu fra nghien cuu<br /> tao dgc hai va cac dgc t6 do chimg san sinh ra co tam quan frgng ca ve mat khoa hgc cung nhu<br /> frong thyc tien san xuat nhat la frong nghe nu6i thuy san. Dac bift d6i vdi van de an toan thyc<br /> pham hai san, sy hifn difn ciia tao dgc hai frong m6i trudng nude ciing nhu du lugng dgc t6 tao<br /> frong mo cua cae loai dgng vat than mem hai manh v6 (DVTMHMV) la nhirng chi tieu can phai<br /> kiem soat, quan trac djnh ky.<br /> Tir nhung ly do fren, nham gop phan dieu fra, phat hifn tao dgc hai d vimg ven bien Vift<br /> Nam, cung nhu tim hieu nhirng anh hudng ciia chiing tdi cac loai hai san, tir nam 2004 den 2005,<br /> de tai khoa bgc cap Nha nude "Dieu tra, nghien cuu tdo dpc, tdo gdy hpi a mpt so viing nuoi<br /> trong thuy san tap trung ven bien, de xuat gidi phap phong ngira, giam thieu nhung tdc hgi do<br /> chiing gdy ra " (ma sd KC-09-19) da dugc trien khai. Sau hai nam thyc hifn, budc dau de tai da<br /> dua ra dugc mgt s6 dan lifu nghien cim kha d6ng bg, co hf thong vf vi tao dpc hai d vimg ven<br /> bd Vift Nam noi chung va cac vimg nu6i frong hai san tap trung ven bien noi rieng. Day la<br /> nhung CO sd khoa hgc can thiet giiip cho vifc xay dyng hf th6ng quan frac, giam sat tao dgc hai<br /> d vimg ven bif n nude ta.<br /> Bai viet nay trinh bay cac ket qua nghien cim ve thanh phin loai va phan bd tao dgc hai tai mgt<br /> so vimg nu6i fr6ng hai san tap trung ven bien Vift Nam frong cac nam 2004,2005 cua de tai noi fren.<br /> <br /> n. DOI TtrgfNG vA PHUONG PHAP NGHIEN cutr<br /> 1. Doi tirong, thdi gian va dia diem nghien cihi<br /> D6i tugng nghien curu la cac loai tao dgc hai s6ng phii du va s6ng day thugc cae ldp tao<br /> Bacillariophyceae, Dinophyceae, Cyanophyceae va mgt s6 tao khac hifn difn frong m6i trudng<br /> Tuyln tap H$i nghj KHOA HOC T O A N Q U O C V £ SINH HOC BifeN vA P H A T T R | £ N B^N\fiiKr^<br /> 492<br /> <br /> nu6i fr6ng tiiuy san ven biln Vift Nam. Mgt s6 ylu to m6i frudng tiiuy vyc (nhu cac ylu t6 thuy<br /> ly, thuy hoa, cudng do birc xa v.v..) lien quan den qua tiinh phat sinh, phat tinen mat dp tao dpc<br /> hai cung da dugc do dac, khao sat djnh ky.<br /> Dja dilm nghien cuu bao g6m: Ven biln Bic Bg (3 vimg): D6 Son, Cat Ba (Hai Phong),<br /> Tiln Hai (Thai Binh); ven biln Trung Bg (2 viing): Dim Lang Co (Thira Thien - Hue), Dim Nha<br /> Phu (Khanh Hoa) va ven biln Nam Bg (2 vimg): Binh Dai (Ben Tre) va Can Gid (TP. HCM).<br /> Tai m6i vimg tiln hanh nghien cim, khao sat tai hai loai tiiiiy vyc: cac ao nu6i_t6m frong de va<br /> vung nude ngoai de hifn dang nuoi DVTMHMV. Qua tiinh khao sat, thu mau vat dugc tien<br /> hanh djnh ky hang thang vao cae ky frieu cudng, lien tyc frong 12 tiiang, tir thang 5/2004 den<br /> thang 4/2005. Rieng khu vyc D6 Son - Cat Ba moi tiiang tiiu mau 2 dgt<br /> <br /> 2. Phirong phap nghien ciru<br /> Nghien cuu tao dgc hai chu yeu dya tren co sd phuang phap nghien cuu ve thyc vat phii du<br /> dugc bien soan frong tai lifu "Phytoplankton manuaF [Soumia, 1978], va eac hudng dan nghien<br /> cuu tao dgc hai trong cac tai lifu "Manual on harmful marine microalgae" [Hallegraeff va ct-<br /> 2004] va "Design and implementation of some harmful algal monitoring system" [Andersen,<br /> 1996] do UNESCO in hanh.<br /> <br /> ra. KET QUA NGHIEN ClTU VA THAO LUAN<br /> <br /> \. Thanh phan loai tao dgc hai tai cac viing nuoi hai san tap trung ven bien Vift Nam<br /> Kit qua phan tich cac miu vat thu thap frong thdi gian tii thang 5/2004 din thang 4/2005 t?i<br /> cac vimg nu6i frong thuy san ven biln cac tinh Hai Phong, Thai Binh, Thira Thien Hue, Khanh<br /> Hoa, Bin Tre va TP. Ho Chi Minh cho thiy, budc diu da xac djnh dugc 61 loai va nhom loai tao<br /> dgc hai thugc 25 chi nim frong 4 ldp tao. Trong do da dang nhit thugc ve ldp tao gidp<br /> (Dinophyceae), gap 47 loai, 16 chi (chilm 77% t6ng s6 loai); tilp theo la cac ldp tao silic<br /> (Bacillariophyceae) co 8 loai va nhom loai, 5 chi (13,1%); ldp tao lam (Cyanophyceae) co 4 loai, 3<br /> chi (6,6%) va it nhit la ldp tao kim (Dictyochophyceae) gap 2 loai, 1 chi (3,3%). Trong so 25 chi<br /> tao da dugc phat hifn, chi Alexandrium co sd loai phong phii nhat (14 loai), tilp theo la hai chi<br /> Dinophysis.Prorocentrum, m6i chi gap 7 loai, cac chi con lai gap tir 1 den 3 loai (bang 1).<br /> <br /> Bang 1. Danh mi^c thanh phin loai tao dgc hai d cac vung nghien cii'u<br /> <br /> Dja dilm phan bd<br /> Ten loai / Nhom loai TP.<br /> TT Hai Thai TT- Khanh B§n<br /> Phong Binh Hul Hoa Tre HCM<br /> (1) (2) (3) (4) (5) (6) (7) (8)<br /> <br /> 1- Ldp Tao lam (Vi khu4n lam) -<br /> CYANOPHYCEAE<br /> 1 Trichodesmium erythraeum + + + + . + +<br /> <br /> 2 T. thiebautii + + +<br /> 3 M/croc/sfe spp. + + +<br /> 4 Anabaena circinalis +<br /> II- Ldp Tao Silic - BACILLARIOPHYCEAE<br /> 5 Pseudo-nitzschia sp.1 ( cf. pungens) + + +<br /> Ti^u ban: CONG NGHE SINH HOC BI^N v A MOI TRl/brNG 493<br /> <br /> <br /> (1) (2) (3) (4) (5) (6) (7) (8)<br /> <br /> 6 P. sp.2 ( cf. delicatlssima) + + +<br /> 7 P. pseudodelicatissima (= P. calliantha) +<br /> 8 Pseudo-nitzschia spp. + + +<br /> 9 Amphora coffeaeformis +<br /> 10 Thalassiosira spp. + + + + +<br /> 11 Skeletonema costatum + + + + + +<br /> 12 Chaetoceros spp. + + + + + +<br /> Ill- L d p Tao Giap - DINOPHYCEAE<br /> 13 Alexandrium acatenella + +<br /> 14 A. affine + + + +<br /> 15 A. foedum +<br /> <br /> 16 A. fraterculus + +<br /> <br /> 17 A. globosum +<br /> <br /> 18 A. insuetum + +<br /> <br /> 19 A. leei + + + +<br /> <br /> 20 A. minutum + +<br /> <br /> 21 A. ostenfeldii +<br /> <br /> 22 A. pseudogonyaulax + + + +<br /> <br /> 23 A. cf. tamarense + +<br /> <br /> 24 A. tamiyavanichii + +<br /> <br /> 25 A. tamutum +<br /> <br /> 26 A. sp. + + +<br /> <br /> 27 Dinaphysis cf. acuminata +<br /> <br /> 28 D. caudata + + + + + +<br /> <br /> 29 D. hastata +<br /> <br /> 30 D. miles + + +<br /> <br /> 31 D. mitra + +<br /> <br /> 32 D. cf. rotundata + + +<br /> <br /> 33 D. sp. + + +<br /> <br /> 34 Prorocentrum balticum +<br /> <br /> 35 P micans + + + + + +<br /> <br /> 36 P. cf. rhathymum + + +<br /> <br /> 37 P. emarginatum + +<br /> <br /> 38 P. lima + + +<br /> <br /> 39 P. maculosum +<br /> <br /> 40 P. minimum + + +<br /> "<br /> 494 Tuyen t§p H$i nghj KHOA HQC TOAN Q U 6 C V £ SINH HQC BI^N VA PHAT TRifeN B£N Vff>i>><br /> <br /> <br /> <br /> (1) (2) (3) (4) (5) (6) (7) (8)<br /> <br /> 41 P. sp. +<br /> <br /> 42 Gambierdlscus toxicus +<br /> <br /> 43 G. yasumotoi +<br /> <br /> 44 Ostreopsis ovata + +<br /> <br /> 45 Coolia monotis + +<br /> <br /> 46 Gonyaulax spinifera + + + + + +<br /> <br /> 47 G. poly gramma + + + + + +<br /> <br /> 48 G. verier + + + + +<br /> 49 Lingulodinium polyedricum + +<br /> <br /> 50 Protoceratium reticulatum +<br /> <br /> 51 Protoperidinium crassipes + +<br /> <br /> 52 Peridinium quinquecorne + + + +<br /> <br /> 53 Noctiluca scintillans + + + + + +<br /> <br /> 54 Ceratium furca + + + + + +<br /> 55 C. fusus + + + + +<br /> 56 C. trich oceros + + + +<br /> <br /> 57 Scrippsiella cf. trochoidea + + +<br /> <br /> 58 Polykrikos schwartzii + +<br /> <br /> 59 Amphidinlum klebsii +<br /> <br /> IV- Ldp tao Kim - Dictyochophyceae<br /> <br /> 60 Dictyocha speculum + + + + + +<br /> <br /> 61 D. fibula + + + + + +<br /> <br /> Tong s6 50 29 35 37 14 18<br /> <br /> Ghi chii: + Lodi co mat<br /> Trong danh sach thanh phan loai tao dgc hai dugc lift ke frong bang 1, ngoai nhimg loai da<br /> dugc ghi nhan la co kha nang sinh cac dgc t6, dya vao cac din lifu nghien curufrenthi gidi va a<br /> Vift Nam, chiing t6i da th6ng ke ca mgt s6 loai cd the bimg phat mat dg, gay thiiy trieu do frong<br /> m6i trudng ty nhien, tir do gay hai tdi cac loai sinh vat biln nhu eac nhdm tao Thalassiosira,<br /> Chaetoceros, Skeletonema costatum, Ceratium, Gonyaulax, Dictyocha v.v.<br /> Hau het cac loai tao dgc hai da phat hifn dugc d vimg nghien ciiu diu thugc nhom tao song<br /> phii du (53 loai), ngoai ra con gap ea mgt s6 loai tao song bam day dien hinh (8 loai)tiiugccac<br /> chi Prorocentrum (P. lima, P. maculosum, P. emarginatum) va cac loai Gambierdlscus toxicu<br /> G. yasumotoi, Ostreopsis ovata, Coolia monotis, Amphidinlum klebsii. Day la nhimg loai tao<br /> thudng s6ng bam tren cac vat till day nhu rong biln, san h6 chet, nIn day eat biin.<br /> Trong danh sach tao dgc hai fren day, chiing t6i da b6 sung 3 loai so vdi cac nghien cihi<br /> trudc day [Larsen et al., 2004] do la Alexandrium foedum (gap d dim Lang C6), A. tamutum (cr<br /> dam Nha Phu) va loai Prorocentrum maculosum (d Cat Ba), trong dd loai P. maculosum co kha<br /> nang sinh dgc to DSP [Faust va cs., 1999].<br /> Tieu ban: C 6 N 6 NGHE SINH HQC BI^N VA M 6 I TRLfONG 495<br /> <br /> <br /> Ngoai ra, mot s6 loai tao giap ed kha nang sinh cac dgc t6 nhu Protoceratium reticulatum<br /> sinh dgc to yessotoxin [Miles et a l , 2005], Gonyaulax spinifera [Rhodes et al., 2006],<br /> Protoperidinium crassipes sinh dgc to AZP [Andersen, 1996] ciing thudng gap d vimg ven bien<br /> nude ta. va cac loai tao lam phan b6 trong ao nude Ig, d6i khi nd hoa nhu Microcystis spp. (sinh<br /> dgc td mycrocystin) vk Anabaena circinalis (sinh cac dgc to anatoxin va PSP) [Hallegraeff et al.,<br /> 2004] ciing da dugc thong ke vao danh sach tao dgc hai d vung nghien ciiu.<br /> Trong cac nam 2004-2005, thanh phin loai tao dgc hai thay d6i tiiy theo tiing vimg khao<br /> sat, trong dd khu vyc Do Son - Cat Ba gap 50 loai; tilp theo la dam Nha Phu (37 loai); dim<br /> Lang C6 (35 loai); Tiln Hai (29 loai); Binh Dai va Cin Gid cd so loai tuong ung la 14 va 18<br /> loai. Sy sai khac tren day cd the dugc giai thich nhu sau: ven biln Do Son - Cat Ba co cac loai<br /> binh thiiy vyc da dang, bao g6m ca viing cira s6ng (khu vyc D6 Son) co cac yeu t6 m6i trudng<br /> bien dgng manh va khu vyc Cat Ba cd dg man cao va 6n djnh ban. Mat khac dilm khao sat tai<br /> Cat Ba kha gan vdi cac ran san hd nen da bat gap ea cae loai tao dgc hai thudng s6ng tren loai<br /> hinh sinh thai nay, tuong ty nhu vay d6i vdi khu vyc Nha Phu. Trong khi do cac khu vyc Tien<br /> Hai, Binh Dai va Can Gid la nhimg viing cira s6ng dien hinh, nam rat xa vdi cac vimg ran san ho<br /> nen chi cd nhirng loai thich nghi dugc m6i trudng cira s6ng mdi cd mat. Trai lai, khu vyc dam<br /> Lang C6 kh6ng cd eac s6ng Idn vi the chi co nhimg loai ua dg man cao mdi phan b6 d khu vyc<br /> nay. Mgt ly do khac nira co the la tan xuat khao sat tai khu vyc Do Son - Cat Ba cao hon (2<br /> lan/thang) trong khi cae vimg eon lai chi tien hanh 1 thang/1 lan.<br /> Nhom lodi phdn bo rpng: bao g6m cac loai phan b6 rgng ve mat dja ly, hifn difn d hau het<br /> cac khu vyc thu mau tir Bac den Nam, dd la Dinaphysis caudata, D. miles, Prorocentrum<br /> micans, Pseudo-nitzschia spp., Gonyaulax spinifera, G. polygramma, G. verior, Noctiluca<br /> scintillans, Dictyocha spp., Ceratium fusus, C. furca, Trichodesmium erythraeum, Skeletonema<br /> costatum, Thalassiosira, Chaetoceros, Alexandrium affine, A. leei, A. pseudogonyaulax va mgt<br /> so loai khac.<br /> Nhom lodi phdn bo h^p: gdm nhirng loai mdi chi bat gap d mgt khu vyc nhat djnh hoac<br /> frong mgt so loai vyc nude nhat dinh, do la Gambierdlscus toxicus, G. yasumotoi, Coolia<br /> monotis, Prorocentrum maculosum, Ostreopsis ovata thudng phan bd tren ran san h6;<br /> Microcystis spp., Anabaena circinalis phan b6 d cac vyc nude co dg man thap (nhu ao nu6i hai<br /> san) va mgt so loai mdi chi gap tai mgt s6 viing nhM Alexandrium foedum, A. tamutum.<br /> Cac kit qua nghien cuu da cho thay, tai mgt khu vyc nghien cuu s6 loai tao dgc hai bien<br /> dgng tiiy theo vyc nude, frong do cac viing nude ngoai de bien noi nude bien dugc trao d6i hang<br /> ngay thudng cd thanh phan loai da dang hon cae khu vyc nude tinh hoac it cd sy trao d6i nude<br /> nhu cae ao nuoi fr6ng hai san frong de, tham chi thanh phan tao dgc hai trong cac loai ao nu6i<br /> cung cd nhimg sai khac dang ke, cu the la ao nudi tham canh cd thanh phan loai ngheo nan,<br /> frong khi s6 loai tai ao nu6i quang canh va viing nude ngoai de gan giong nhau. S6 loai tao dgc<br /> hai hifn difn tai timg khu vyc nghien ciiu bien dgng kha manh theo thcri gian frong nam. 0 ven<br /> biln mien Bic, cac thing miia mua va dau miia kh6 (tir thang 5 din thang 10) co so loai tao dgc<br /> da dang hon, trong khi d6 tai khu vyc mien Trung s6 loai dugc tim thay cao nhat vao cac thang<br /> miia khd cua thdi ky gio miia Tay Nam va giam vao thdi ky chuyen tiep gid miia. Tuy vay, ciing<br /> CO thi thiy sy phong phu ve thanh phan tao dgc hai trong thdi ky manh cua gid miia D6ng Bac<br /> (thang 1). Rieng khu vyc Nam Bg, vao cac thang tir thang 3 den thang 6 co s6 loai phong phii<br /> ban thdi gian con lai.<br /> 496 Tuyln t&p HQi nghj KHOA HQC T O A N Q U 6 C V £ SINH HQC BI^N VA P H A T TRifeN BfeNVfni/,<br /> <br /> <br /> <br /> 2. Phan bo tao doc hai d cac viing nuoi trong thuy san tap trung ven bien Vift Nam<br /> <br /> 2.1. Nhom lodi tdo sinh dgc to PSP !<br /> Thanh phin loai va bien dgng mat do tl bao tao Alexandrium thay ddi tiiy tiieo thdi gjan<br /> va khu vyc nghien ciiru, cy thi nhu sau: Tao Alexandrium la nhdm loai phan b6 rgng, co the g$n<br /> chiing frong cac thuy vyc ven bd tir Bac den Nam, tir cac vyc nude nuoi hai sanfrongde (cdc ao<br /> dim nu6i t6m) tdi vimg nu6i hai san ngoai de (cac bai nu6i DVTMHMV, khu nu6i ca long...).<br /> Thdi gian ma tao Alexandrium gap ph6 biln dien ra kha rai rac tiiy theo timg khu vyc va tiing<br /> loai cu thi. Tuy nhien, ciing cd the thay co mgt s6 thdi diem thudng gap tao nay, do la vao<br /> khoang thing 2 va 3, cac vimg nudi ven bien tir Bac den Nam deu cd tao Alexandrium ^phaa bo.<br /> Dinh cao mat dg tao nay xuit hifn vao eac thing 7, 8 tai mgt so ao nudi tdm thugc Do San, LSng<br /> C6 va Nha Phu, trir Tiln Hai mdi chi gap chiing d viing nude ngoai de. Trong qua trinh khao sit<br /> da phit hifn loai A. pseudogonyaulax nd hoa tai ao nu6i tom d Nha Phu vdi mat dg cao nhat d?t<br /> tdi 2,36.10' TB/L vao thing 8/2004. Chua phit hifn thay anh hudng cd b^i nao ciia sy bimg pMt<br /> tao A. pseudogonyaulax tdi t6m nu6i frong thdi gian nd hoa, mac dii cd sy gia tang ham lirgng<br /> ammonia va nitnc frong nude cua ao nudi.<br /> <br /> 2.2. Nhom loai tdo sinh dgc to DSP<br /> Nhin chung, tio D. caudata hifn difn gan nhu quanh nam d vimg nghien ciru, tuy nhien s\r<br /> phan bd mat do cua tao nay kb6ng d6ng deu va bien dgng khi manh theo vimg dja ly va thfiri<br /> gian frong nam. Xu the phan b6 cua tio D. caudata tai hai khu vyc D6 Son va Tien Hai gan<br /> tuong ty nhau, chiing thudng pho hifn tir thing 8 den thing 4 va deu xuit hifn dinh cao vl m(it<br /> dg frong cudi miia kh6 (thing 3 va 4), frong khi do tai khu vyc Cit Ba lai thudng gap vao mua<br /> mua (tir thing 5 den thing 8) va cd mit do cao hon frong cic thing 6 df n thing 8. Tai khu vyc<br /> Nam Trung Bg va D6ng Nam Bg, trong khi d Dam Nha Phu tao niy ph6 bien vao thing 9 vi<br /> thing 10 thi tai Can Gid chiing lai thuong gap tir thing 7 den thing 11. Rieng hai khu vyc Dam<br /> Lang C6 va Binh Dai, tio niy co mat dg rat thap. Ding chii y la tai cic ao nu6i hii sin thupc 7<br /> vimg nghien cuu, tio D. caudata cd mat do rat thip, tham chi kh6ng gap. Trong thdi gian nghien<br /> ciiu, phan Idn tio nay diu co mat dg dudi 500 TB/L, ngoai trir tai Tien Hii (thing 3/2005) va<br /> Dim Nha Phu (thing 10/2004) chiing co mat do dat tdi 600 TB/L.<br /> <br /> 2.3. Nhom lodi tao sinh dgc to ASP<br /> Tir cic ket qui khio sit trong cic nam 2004, 2005, ket hgp vdi vifc phan tich, so sinh vdi<br /> cic nghien cuu gin day ve tao Pseudo-nitzschia tai mgt s6 vimg ven biln Vift Nam, e6 the dua<br /> ra nhan xet chung ve phan b6 cua tio nay nhu sau:<br /> O vimg ven bd phia Bac, tao Pseudo-nitzschia thudng chiem uu the va dat mat dg cao nhat<br /> frong khoing thdi gian tir tiling 1 din thing 3 hing nam. Ngoai ra, tuy theo timg nam ma tio<br /> Pseudo-nitzschia cung cd the hinh thanh cic dinh cao vio thing 8 va thing 10,tiiynhien m^t dp<br /> thudng thap hon thdi dilm diu nam.<br /> 0 vimg ven bien Trung Bg, tao nay thudng xuit hifn vdi mat dg kha cao vao cactiiangH,<br /> 12. Thdi gian con lai chiing co mat dg khdng ding kl.<br /> Vimg ven bien D6ng Nam Bg, tio Pseudo-nitzschia chii ylu phan bo frong cictiiangtir<br /> thing 2 den thing 5/2005,friynhien mat do cao nhit chi dat khoing vai nghin tl baofrenlit, cac<br /> thing khic tao nay co mat do rit thip.<br /> Ti^u ban: CONG NGHE SINH HOC Bl^N vA MOI TRLf6rNG 497<br /> <br /> <br /> <br /> Nhin chung, tio Pseudo-nitzschia thudng phat friln vdi mat dg cao d vung ven bd phia Bac<br /> vdi mat do dat tdi hang trifu te bao frong mgt lit nude biln, trong khi do cic vung khac co mat<br /> do thap ban, cao nhit cung chi dat khoing 10''-10^ TB/L.<br /> Sy phan bo cua tio Pseudo-nitzschia theo cac loai hinh thiiy vyc tuong doi rd ring, chiing<br /> chu yeu phan b6 vdi mat do cao trong cic loai hinh thuy vyc ty nhien (vimg bai trieu, ciia s6ng,<br /> ven bien) hon la trong cic ao nu6i trong hai sin, noi chiing xuat hifn vdi mat do thap.<br /> <br /> 2.4. Nhom lodi tdo sinh dgc to khac<br /> Mgt sd loai tio khac cung cd khi nang sin sinh cic dgc td microeystin, CTP, AZP,<br /> yessotoxin, ciguatera toxins v.v. nhu vi khuan lam Microcystis spp., Trichodesmium spp., cic<br /> loai tao giap Prorocentrum minimum, Gonyaulax spinifera, Protoperidinium crassipes, Lingulo-<br /> dinium polyedrum, Gambierdlscus yasumotoi, Coolia monotis, Ostreopsis ovata, Amphidinlum<br /> klebsii, Prorocentrum lima... cung da dugc phit hifn d vung nghien cihi.<br /> Chi Prorocentrum: Day la nhom loai phan b6 rgng, gap hau bet d cic vimg ven bien tir Bac<br /> den Nam, trong dd cic loii thudng gap nhat phii ke den li P. micans, P. cf. rhathymum va P.<br /> minimum. Mgt sd loii tao sdng bim diy (P. lima, P. emarginatum) cung da dugc phit hifn tai<br /> vimg ven bien mien Bac vi mien Trung. Cic loai niy thudng gap tren cic ran san h6, co bien vi<br /> rat it gap trong cic ao nuoi trong hii sin. Trong chi tio Prorocentrum ding chii y la loai P.<br /> minimum vi frong qui trinh khio sit da bat gap hifn tugng bimg phit mat do ciia chiing tai mgt<br /> s6 ao nu6i t6m ven bien phia Bac (D6 Son, Lang C6) vio cic thing 12 v i 1 trong nam. Ngoai ra,<br /> loai P. cf. lima phan b6 vdi mat dg khi cao (tir 5.10^ den 5.10''TB/L) vao cic thing 5, 6, 7/2004<br /> ciing da dugc ghi nhan tai ao nudi t6m Lang C6. Vi cic loai tio tren co the bimg phit mat dg<br /> frong ao nu6i nen chiing cd the li tic nhan gay nii ro tdi cic d6i tugng hii sin nu6i frong thiiy<br /> vyc nay.<br /> Tao lam hay Vi khuin lam (Cyanobacteria): Tio Trichodesmium spp. li nhdm loai phan b6<br /> rgng, gap c i trong moi trudng nude Ig den nude man khap ven bien nude ta. Trong nam chiing<br /> thudng phit triln vdi mat dg cao, tham chi gay hifn tugng thuy trieu dd khi pho bien d vimg bien<br /> miln Trung va nam Trung Bg trong thdi gian tir thing 3 den thing 9. Ngoii ra, frong ldp vi khuin<br /> lam edn cd mgt sd nhdm loai rat ding quan tam nhu cic loii Microcystis spp., Anabaena spp. va<br /> Oscillatoria spp. ciing thuong gap tai mgt so vimg nghien ciru vao nhiing thdi diem nhat djnh.<br /> Day la nhdm loai thuong phin b6 trong cic thuy vyc nude nggt hoac nude Ig. Vi the cic ao nudi<br /> nude Ig la mdi trudng khi thich hgp doi vdi cic loai tio tren. Tio Microcystis spp. da bimg phat<br /> so lugng vdi mat dg khoing 6.10" tap doin frong 1 lit, ude tinh dat tdi hang chyc trifu te bio fren<br /> lit vao thing 9/2004 tai ao nudi l6m D6 Son, tuy nhien chua phit hifn thay t6m, c i chet frong ao<br /> niy. Loai vi khuin lam Oscillatoria lemmermannii co mat hau bet cac thing frong nam tai khu<br /> vyc Binh Dai. Loai niy dat s6 Unrng cao nhat frong miia mua (cic thing 7, 8, 9) tai cic diem<br /> frong ao nudi tdm va kenh dan nude, trong do mat dg cao nhat (khoing 2.10^ TB/L) bat gap vao<br /> thing 8 v a t h i n g 11/2004.<br /> <br /> 2.5. Bien dgng so luang cua cdc nhom tdo co khd nang gdy Itgi<br /> Trong so 61 loii tio dgc hai dugc phit hifn d vimp nghien ciru co khoang 20 loai thugc<br /> nhdm tao gay hai. Day li nhom icii khonp co khii n.\ng smh cic dgc to nhung khi biing phit co<br /> thi gay nen hifn tugng thiiii iM>^<br /> <br /> <br /> <br /> spp., Chaetoceros spp. Do vay, cin phii dua chiing vio danh sach cic loai tio can phai quan<br /> frac, giim sit.<br /> Skeletonema costatum: Day la loai tao phan b6 rgng khip vimg ven biln nude ta va co the<br /> gap chiing trong cic vyc nude nuoi t6m cung nhu ngoai bien. Trong nam chiing thudng phit<br /> tiiln tao thinh hai dinh cao vl mat df do la vao khoing thing 2-3 va cic thing 7 din 10. Do tao<br /> S. costatum co thi bimg phat vdi mat dp cao trong m6i trudng ven bien nen day la d6i tugng can<br /> phii dugc kiem soat.<br /> Thalassiosira spp.: Tao Thalassiosira phan b6 khi pho bien d vimg ven bien nude ta. Tji<br /> vimg nu6i fr6ng hii san Do Son-Cit Bi chiing phan bo quanh nam. Nhin chung, xu the phan bo<br /> ciia tao nay tai viing nghien ciru la phit trien tao thinh dinh cao ve mat do vao cic thing miia<br /> mua, frong do khu vyc D6 Son co mat dg thap hon khu vyc Cit Ba. Tuy vay, mat dg ciia chiing<br /> mdi chi dat fren dudi lO" TB/L. Tai cac vimg nudi hai sin Can Gid va Binh Dai mdi chi bit g$p<br /> tio Thalassiosira spp. phan b6 vdi mat do khi cao (3.10^ TB/L) frong ao nu6i t6m khu vyc Can<br /> Gid vao thing 7/2004. Cic khu vyc khac chiing cd mat do khong ding ke.<br /> Chaetoceros spp.: Nhom tao nay phan b6 rgng khap d viing nghien cuu. Sy phan bo m^t dp<br /> tio nay tai cic thuy vyc ciing co nhieu sai khic. Trong cic ao nudi, tio Chaetoceros co m^t dp<br /> kh6ng cao. Day la nhom loai co the gay chet c i va dgng vat an lgc do cau tao te bio tao c6 nhieu<br /> 16ng gai nen de gay tic mang cic dgng vat nay.<br /> Ceratium spp.: Ci viing ven bien Vift Nam, loai tio Ceratium furca phan b6 khi pho bien<br /> frong hau het cic thing trong nam. Tiiy timg khu vyc nhat djnh ma tio niy c6 mat dp phan bo<br /> khic nhau. Trong cic nam 2004, 2005, khu vyc D6 Son - Cit B i cd mat do tio C. furca khong<br /> qui lO" TB/L, frong khi do tai vimg nu6i ngao Thii Binh, mat dg cao nhit cua chiing d?t tdi<br /> 1,52.10^ TB/L (thing 4/2005). Trong ao nu6i t6m, tio nay cd mat dg lch6ng ding kl. Sy phan bo<br /> mat do tao C. furca thay doi tiiy theo timg khu vyc v i thdi diem cy thi. Cic ket qui nghien curu<br /> cho thiy, day li loai co khi nang bimg phit mat do gay nd boa d vimg ven biln Vift Nam. Do<br /> vay, can phii dua chiing vio danh sich cac loii quan frac, giim sit.<br /> Ngoai ra, tai mgt s6 dja diem nghien ciiu, tuy timg thdi dilm nhat djnh eon co die gap mpt<br /> so loai tao khac cung xuat hifn vdi mat do khi cao, cu the nhu trong ao nu6i D6 Son tao<br /> Nitzschia sigma co mat dg xip xi 3.10^ TB/L (7/2004), Melosira sp. dat 10^ TB/L (9/2004), tao<br /> giip Proto-peridinium spp. Dat 1 0 ' ' T B / L (cac thing 6, 8 v i 10/2004), Peridinium quinquecorne<br /> dat 2,9.10''TB/L (thing 10). Tai Cit Ba, vao cic thing 5, 8, 9 va 12/2004, loai Thalassionema<br /> spp. CO mat dg dao dpng tir lO" din 3.10"TB/L.<br /> <br /> IV. KET LUAN<br /> <br /> Ve thanh phan loai va phan bo tio dgc hai tai cic viing nuoi frong hii sin tap trung ven bien<br /> Vift Nam, budc diu da xic djnh dugc loii 61 loai va nhdm loii thugc 25 chi, 4 ldp tio. Trong<br /> do ldp tio giip (Dinophyceae) gap 47 loai, 16 chi (chiem 77% tong s6 loai); ldp tao silic<br /> (Bacillariphyceae) co 8 loai vi nhom loai, 5 chi (13,1%); ldp t i o lam (Cyanophyceae) co 4 loai,<br /> 3_chi (6,6%) va ldp tao Kim (Dictyochophyceae) gap 2 loai, 1 chi (3,3%). Chi Alexandrium c6<br /> s6 loai phong phu nhit (14 loii), hai chi Dinaphysis va Prorocentrum, 'm6i chi gap 7 loai, cac chi<br /> con lai gap tir 1 din 3 loai. Da phit hifn b6 sung 3 loai mdi (Alexandrium foedum. A. tamutum<br /> va Prorocentrum maculosum) cho khu hf vi tio biln Vift Nam.<br /> Ve phan bo s6 loai tio dpc hai d vimg nghien ciru: d ven biln D6 Son - Cit Ba da gap 50<br /> loai, Dam Nha Phu (37 loai); Dim Lang Co (35 loii); Tiln Hii (29 loai); Binh Dai va Can Gia<br /> CO so loai tuong ung la 14 va 18 loai. Phin Ion cic loai tao da phit hifn thugc nhom tao song<br /> phu du (53 loai), nhom tao song bam day chi gap 8 loai.<br /> Tieu ban: CONG NGHE SINH HOC BI^N VA MOI TRLTONG ^ ^22.<br /> <br /> <br /> <br /> Tao Alexandrium (sinh dgc to PSP) la nhom loai phan bo rgng d ven bien tir Bac den Nam,<br /> vdi dinh cao mat do bit gap vao cic thing 7, 8 tai ao nuoi t6m D6 Son, Lang C6 va Nha Phu,<br /> mat do cao nhat ciia loai A. pseudogonyaulax dat 2.1 O^TB/L (d Nha Phu vao thing 8/2004).<br /> T i o Dinaphysis caudata (sinh dgc t6 DSP) li loii ph6 biln nhit, hifn difn gan nhu quanh<br /> nam d vimg nghien ciru, tuy nhien sy phan b6 mat do cua tao nay kh6ng d6ng deu v i bien dgng<br /> khi manh theo viing dia ly v i thdi gian frong nam.<br /> Tao Pseudo-nitzschia (sinh dgc to ASP) thudng chiem uu the trong cic thuy vyc ty nhien<br /> v i dat mat dg cao nhat tir thing 1 den thing 3 hang nam hoac vao thing 8 va thing 10 d vimg<br /> ven bien phia Bac, vao cac thing 11, 12 d ven bien Trung Bg va tir thing 2 den thing 5 d ven<br /> bien Dong Nam Bg.<br /> Mgt so loai tio khac ciing co khi nang sin sinh cic dgc t6 microeystin, CTP, AZP,<br /> yessotoxin, ciguatera toxins v.v. nhu cic loai Microcystis spp., Trichodesmium spp., mgt sd loii<br /> thugc cac chi Prorocentrum, Gonyaulax, Protoperidinium, Lingulodinium, Gambierdlscus,<br /> Coolia, Ostreopsis, Amphidinlum... va mot so loai tao gay hai nhu Skeletonema costatum,<br /> Thalassiosira spp., Chaetoceros spp. cung da dugc phit hifn d vimg nghien cim, trong do ding<br /> chii y la cac loai Microcystis spp., Prorocentrum minimum. P. cf. lima, Oscillatoria lemmer-<br /> mannii thudng bimg phit mat do frong mgt so ao nuoi d Do Son, Lang C6 va Binh Dai vao cic<br /> thdi diem khic nhau frong nam.<br /> <br /> V. TAI LIEU THAM KHAO<br /> 1. Andersen P., 1996. Design and implementation of some harmful algal monitoring system.<br /> IOC Technical Series No. 44. UNESCO, 102 pages.<br /> 2. Faust M. A., Larsen J. and Moestrup 0 . , 1999. Potentially toxic phytoplankton, 3. Genus<br /> Prorocentrum (Dinophyceae). Intemational Council for the Exploitation of the Sea. ICES<br /> identification leaflets for plankton. Leaflet No. 184-ICES: 1-23.<br /> 3. Hallegraeff G. M., Anderson D. M., Cembella A. D., 2004. Manual on Harmflil Marine<br /> Microalgae. Monographs on oceanographic methodology 11. UNESCO, 793 pages.<br /> 4. Larsen J. and Nguyen N. L. (Eds.), 2004. Potentially toxic microalgae of Vietnamese<br /> waters. Opera Botanica 140, Copenhagen, 216 pages.<br /> 5. Miles C , Samdal A. I., Aasen J. A. G., et al. 2005. Evidence for numerous analogs of<br /> yessotoxin in Protoceratium reticulatum. Harmful Algae (in press).<br /> 6. Rhodes L., McNabb P., de Salas M., et al. 2006. Yessotoxin production by Gonyaulax<br /> spinifera. Harmful Algae 5(2): 148-155.<br /> 7. Soumia A. (Eds), 1978. Phytoplankton manual. UNESCO, 337 pages.<br /> <br /> D I S T R I B U T I O N OF H A R M F U L POTENTIAL M I C R O A L G A E IN S O M E<br /> F I S H E R Y C U L T U R E AREAS IN C O A S T A L W A T E R S OF V I E T N A M<br /> <br /> Chu Van Thuoc et al<br /> <br /> SUMMARY<br /> <br /> During the survey in 2004-2005, a total of 61 species of harmful potential marine microalga<br /> belon
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2