Phần III: CỤC DỰ TRỮ LIÊN BANG MỸ: NGÂN HÀNG TRUNG ƯƠNG TƯ HỮU

Chia sẻ: Pham Xuan Dac | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:37

Thêm vào BST

Báo xấu

110
lượt xem 26
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Một quốc gia công nghiệp vĩ đại bị hệ thống tín dụng khống chế một cách cứng nhắc. Hệ thống tín dụng này tập trung cao dộ. Sự phát triển của quốc gia này và mọi hoạt động (kinh tế) của chúng ta hoàn toàn nằm trong tay một sốt người. Chúng ta đã rơi vào thế bị thống trị cam go nhất - một kiểu khống chế triệt để nhất trên thế giới. Chính phủ không còn có ý kiến tự do nữa, không còn quyền định tội nữa, không còn là chinh phủ được lựa chọn bởi đa...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Phần III: CỤC DỰ TRỮ LIÊN BANG MỸ: NGÂN HÀNG TRUNG ƯƠNG TƯ HỮU

1 September 24 Smith 2011 Nguyen Studio Ph n III: C C D TR LIÊN BANG M : NGÂN Chi n tranh HÀNG TRUNG ƯƠNG TƯ H U. ti n t
2 Ph n III C C D TR LIÊN BANG M : NGÂN HÀNG TRUNG ƯƠNG TƯ H U T a sách: Chi n Tranh Ti n T D ch gi : H Ng c Minh Gi i thi u: Smith Nguyen Studio. [Smith Nguyen Studio.]
3 M t qu c gia công nghi p vĩ ñ i b h th ng tín d ng kh ng ch m t cách c ng nh c. H th ng tín d ng này t p trung cao d . S phát tri n c a qu c gia này và m i ho t ñ ng (kinh t ) c a chúng ta hoàn toàn n m trong tay m t s t ngư i. Chúng ta ñã rơi vào th b th ng tr cam go nh t - m t ki u kh ng ch tri t ñ nh t trên th gi i. Chính ph không còn có ý ki n t do n a, không còn quy n ñ nh t i n a, không còn là chinh ph ñư c l a ch n b i ña s ngư i dân n a, và chính ph này v n hành dư i s kh ng ch c a m t nhóm ngư i quy n l c. B t nhi u nhân sĩ công thương nghi p c a qu c gia này ñ u ñang lo s m t ñi u gì ñó. H bi t th quy n l c vô hình này ñư c t ch c theo cách như v y, tĩnh l ng vô tình như v y, ph kh p như v y, khoá ch t l n nhau như v y, tri t ñ và toàn di n như v y, ñ n n i h không dám công khai lên án th quy n l c này(1). Woodrow Wilson - t ng th ng th 28 Hoa Kỳ Có th không quá khoa trương khi nói r ng, mãi ñ n ngày nay, ch ng có m y nhà kinh t h c Trung Qu c bi t ñư c m t th c t r ng, C c D tr Liên bang M chính là Ngân hàng trung ương tư h u. Cái g i là “Ngân hàng d tr liên bang” th c ra v a ch ng ph i là “liên bang”, mà cũng ch ng có “d tr ”, và cũng không ñáng ñư c xem là “ngân hàng”. ða s các quan ch c c a chính ph Trung Qu c có th s nghĩ r ng, ñương nhiên chính ph M phát hành ra ñ ng ñô-la, nhưng trên th c t , v cơ b n, chính ph M không có quy n phát hành ti n t ! Năm 1963, sau khi t ng th ng Kennedy b ám sát, chính ph M cu i cùng ñã m t ñi quy n phát hành “ñô-la M b c tr ng”. Mu n có ñư c ñ ng ñô-la, chính ph M c n ph i ñem công trái c a ngư i dân M th ch p cho C c D tr Liên bang, còn “phi u d tr liên bang” do C c D tr Liên bang M phát hành chính là ñ ng “ñô-la M ”. ð i v i gi i h c thu t và truy n thông M , tính ch t và lai l ch c a “C c D tr Liên bang M “ ñư c hi u là m t “vùng c m”. H ng ngày, gi i truy n thông M có th bàn tán v vô vàn v n ñ ch ng có chút quan tr ng gì ki u như “hôn nhân ñ ng tính”, [Smith Nguyen Studio.]
4 nhưng nh ng v n ñ quan tr ng liên quan ñ n vi c ai ñang kh ng ch chuy n phát hành ti n t hay l i ích chi tr l i t c các kho n vay cá nhân thì l i h u như ch ng ñư c ñ ñ n g ñ n. ð c ñ n ñây, n u b n có c m giác kinh ng c, v n ñ s tr nên quan tr ng, trong khi có th b n l i không hay bi t. Chương này s nói v bí m t c a vi c thành l p C c D tr Liên bang M - v n ñ ñã b gi i truy n thông M c ý “b qua”. Khi dùng m t chi c kính hi n vi soi xét k giây phút cu i cùng c a m t s ki n tr ng ñ i nh hư ng ñ n ti n trình l ch s th gi i, chúng ta có th hi u r ng, di n bi n c a s vi c s chính xác ñ n m c ta ph i l y ti ng tích t c c a ñ ng h làm ñơn v ño lư ng. Ngày 23 tháng 12 năm 1913, chính ph dân c c a M cu i cùng ñã b quy n l c ñ ng ti n l t ñ . 1. ð o Jekyll th n bí: cái nôi c a C c D tr Liên bang M ðêm ngày 22 tháng 11 năm 1910, m t ñoàn tàu rèm che kín mít ch m rãi ti n v mi n Nam. Nh ng ngư i ng i trong toa tàu ñ u là nh ng nhà tài phi t ngân hàng quan tr ng nh t nư c M , và không m t ai trong s h bi t ñư c m c ñích chuy n ñi này. ði m d ng cu i cùng c a ñoàn tàu là ñ o Jekyll thu c bang Georgia xa m y trăm d m. Jekyll là m t qu n ñ o thu c quy n s h u c a nh ng nhân v t giàu có siêu h ng M . Các th l c tai to m t l n mà ñ ng d u là J.P. Morgan ñã thành l p m t câu l c b ñi săn trên ñ o Jekyll. M t ph n sáu c a c i th gi i d n vào tay các h i viên c a câu l c b này, và tư cách h i viên ch có th k th a ch không th chuy n như ng. Lúc này, câu l c b nh n ñư c thông báo có ngư i c n s d ng h i s c a câu l c b này trong kho ng hai tu n, và như v y, trong kho ng th i gian này, t t c các thành viên không ñư c phép s d ng h i s . Toàn b nhân viên ph c v c a h i s ñ u là nh ng ngư i ñư c b trí ñ n t ñ t li n, và khi ph c v các v khách VIP này, h ch ñư c xưng tên ch tuy t ñ i không ñư c s d ng h . Trong ph m vi 50 d m, h i s ñư c [Smith Nguyen Studio.]
5 ñ m b o tr ng xung quanh không có s xu t hi n c a b t c tay săn tin nào. Ngay sau khi công vi c chu n b hoàn t t, nh ng v khách này b t ñ u xu t hi n t i h i s . Tham gia h i ngh tuy t m t này có: - Nelson Aldrich, Thư ng ngh sĩ, Ch t ch U ban ti n t qu c gia (National Monetary Commission), ông ngo i c a Nelson Rockefeller. - A. Piatt Andrew, tr lý B trư ng B tài chính M . - Frank Vanderlip, Ch t ch National City Bank. - Henry P. Davison, c ñông cao c p c a công ty J.P. Morgan. - Charles D. Norton, Ch t ch First National Bank - Benjamin Strong, tr lý c a J.P. Morgan. Ngoài ra còn có Paul Warburg - m t công dân di cư g c Do Thái ñ n t ð c. Năm 1901, Paul ñ n M và hùn m t kho n v n l n vào công ty Kuhn Loeband. Ông là ñ i Anh và Pháp ñ ng th i ñ m nh n ch c t ng công trình di n c a dòng h Rothschild sư c a C c D tr Liên bang M kiêm ch t ch ñ u tiên C c D tr Liên bang M . Nh ng nhân v t quan tr ng này ñ n hòn ñ o nh h o lánh mà ch ng có h ng thú gì v i vi c săn b n. H ñ n ñây v i m t nhi m v ch y u là kh i th o m t văn ki n quan tr ng: D lu t D tr Liên bang (Federal Reserve Act). Paul Warburg là m t cao th v lĩnh v c ngân hàng, tinh thông h u như m i khâu nh trong ho t ñ ng tài chính. N u có ai ñó th c m c v i các câu h i c n gi i ñáp, Paul không ch nh n n i tr l i mà còn gi ng gi i không ng t v ngu n g c l ch s sâu xa c a t ng khái ni m m t cách chi ti t. Ai cũng khâm ph c ki n th c uyên bác trong lĩnh v c ngân hàng c a ông. Paul hi n nhiên tr thành ngư i kh i th o ñ ng th i là ngư i gi i ñáp m i v n ñ trong vi c xây d ng văn ki n. Nelson Aldrich là ngư i ngo i ñ o duy nh t trong s nh ng nhân v t có m t ñây. Ông ta ph trách vi c ch nh s a n i dung văn ki n sao cho phù h p v i yêu c u chính tr ñ có th ñư c ch p nh n Qu c h i. Nh ng ngư i khác ñ i di n cho l i ích c a các t p ñoàn ngân hàng khác nhau. H ti n hành tranh lu n k ch li t su t 9 ngày li n xung quanh chi ti t phương án mà Paul ñ xu t, và cu i cùng ñã ñi ñ n th ng nh t. [Smith Nguyen Studio.]
6 Do cu c kh ng ho ng ngân hàng năm 1907 mà hình nh c a các nhà tài phi t ngân hàng không còn m y ñ p ñ trong m t ngư i dân M . ði u này khi n cho ña s ngh sĩ qu c h i không dám công khai ng h d lu t do các nhà tài phi t ngân hàng tham gia l p ra. Vì v y, nh ng ngư i này không qu n ng i ñư ng xa v n d m, l n l i t New York ñ n hòn ñ o hoang v ng này ñ tham gia kh i th o văn ki n. Hơn n a, cái tên Ngân hàng trung ương nghe có v quá khoa trương. T th i t ng th ng Jefferson ñ n nay, tên g i c a Ngân hàng trung ương ñ u có dính dáng ñ n âm mưu c a các nhà tài phi t ngân hàng qu c t Anh, vì th Paul ki n ngh dùng tên “C c D tr Liên bang” (Federal Reserve System) ñ che tai ñ y m t thiên h . Th nhưng, trên th c t , C c D tr Liên bang có ñ y ñ m i ch c năng c a m t Ngân hàng trung ương, và cũng gi ng như Ngân hàng Anh, C c D tr Liên bang M ñư c thi t k theo mô hình tư nhân n m gi c ph n, và ngân hàng s thu ñư c l i ích r t l n t vi c ñó. ði m khác bi t gi a C c D tr Liên bang và Ngân hàng th nh t hay Ngân hàng th hai là, 20% c ph n v n có c a chính ph trong cơ c u c ph n c a C c D tr Liên bang ñã b l y m t, và như v y, nó s tr thành m t ngân hàng trung ương tư h u “thu n tuý”. Nh m che ñ y b n ch t th c c a C c D tr Liên bang M cũng như ñ tr l i cho câu h i ai là k kh ng ch cơ quan này, Paul ñã khéo léo ñ xu t ý ki n: “Qu c h i kh ng ch C c D tr Liên bang M , chính ph n m gi vai trò ñ i bi u trong h i ñ ng qu n tr , nhưng ña s thành viên c a h i ñ ng qu n tr là do hi p h i ngân hàng tr c ti p ho c gián ti p kh ng ch ”. V sau, trong phiên b n cu i cùng, Paul ñã ñ i thành “thành viên c a H i ñ ng qu n tr do t ng th ng M b nhi m”, th nhưng, ch c năng th c s c a H i ñ ng qu n tr do H i ñ ng Tư v n Liên bang (Federal Advisory Council) kh ng ch , và cùng v i H i ñ ng qu n tr , H i ñ ng tư v n liên bang s ñ nh kỳ m h i ngh “th o lu n” công vi c. Thành viên c a H i ñ ng tư v n Liên bang s do Ch t ch H i ñ ng qu n tr c a 12 ngân hàng d tr liên bang quy t ñ nh. ði m này ñã ñư c l p li m trư c công chúng. [Smith Nguyen Studio.]
7 M t v n ñ nan gi i khác mà Paul ph i ñ i phó là làm th nào ñ che gi u s th c r ng, nhân v t ch u trách nhi m ch trì C c D tr Liên bang là m t chuyên gia kỳ c u c a ngân hàng New York. T th k 19 ñ n nay, vì ph i gánh ch u nhi u thi t h i do n n kh ng ho ng ngân hàng gây nên, h u h t các thương nhân, ch trang tr i v a và nh c a mi n trung tây nư c M ghét cay ghét ñ ng các chuyên gia ngân hàng ñ n t mi n ñông. Còn các ngh sĩ c a nh ng khu v c này cũng không th ng h ngân hàng trung ương n u như nó ñư c ch trì b i m t nhân v t nào ñó t ngân hàng New York. Vì v y mà Paul ñã thi t k nên m t phương án gi i quy t tài tình ñ 12 ngân hàng ñ a phương thu c C c D tr Liên bang có th t o thành m t h th ng hoàn h o. Ngoài gi i ngân hàng, r t ít ngư i bi t ñư c r ng, v lý thuy t, vi c phát hành ti n t và tín d ng c a M ñư c t p trung New York, dù trên th c t , ñi u này không h di n ra New York, và màn k ch này ch ng qua là do các ngân hàng thu c C c D tr Liên bang dàn d ng nên mà thôi. Còn m t ñi m n a th hi n s suy nghĩ sâu xa c a Paul - ñ t tr s c a C c D tr Liên bang M t i Washington - trung tâm chính tr c a nư c M , trong khi New York m i là trung tâm tài chính l n c a ñ t nư c này. M i lo ng i chính c a ông ta xu t phát t s kỳ th c a dân chúng ñ i v i các nhà ngân hàng ñ n t New York. ði u b n tâm th tư c a Paul là làm th nào tìm ra nhân viên qu n lý cho 12 nhà ngân hàng ñ a phương tr c thu c C c D tr Liên bang M . Kinh nghi m làm vi c trong Qu c h i c a Nelson Aldrich cu i cùng ñã giúp ông tìm ñư c ñ t d ng võ. Ông ch ra r ng, các ngh sĩ mi n trung tây nư c M thư ng t rõ s thù ñ ch v i ngân hàng New York, và ñ tránh m t ki m soát, t ng th ng ph i là ngư i ñ ng ra b nhi m v trí ch t ch ngân hàng ñ a phương và ñó không ph i là nhi m v c a Qu c h i. Nhưng ñi u này ñã t o nên m t l h ng pháp lu t. ði u 8 chương 1 c a Hi n pháp M quy ñ nh rõ ràng r ng, Qu c h i ch u trách nhi m ph trách vi c qu n lý phát hành ti n t . Vi c C c D tr Liên bang g t Qu c h i ra ngoài rõ ràng ñã vi ph m Hi n pháp. V sau, qu nhiên ñi m này ñã tr thành cái c ñ các ngh sĩ chĩa mũi dùi công kích C c D tr Liên bang M . Sau khi ñư c dàn x p chu ñáo, d lu t này nghi m nhiên xu t hi n v i hình th c mô ph ng theo s phân quy n và cân b ng ki m soát c a hi n pháp M . T ng th ng b nhi m, qu c h i th m duy t, nhân sĩ ñ c l p nh m ch c ch t ch H i [Smith Nguyen Studio.]
8 ñ ng qu n tr , còn các nhà ngân hàng ñ m nh n v trí c v n, qu là m t thi t k hoàn h o! 2. B y nhà tài phi t ph Wall: Nh ng ngư i ñi u khi n h u trư ng c a C c D tr Liên bang B y nhân v t quan tr ng c a ph Wall hi n t i ñã kh ng ch ñ i b ph n các ngành công nghi p cơ b n cũng như ngu n v n c a M , bao g m: J.P. Morgan, James J. Hill, George Berk (Ch t ch First National Bank) tr c thu c T p ñoàn Morgan; b n ngư i còn l i g m John Rockefeller, William Rockefeller, James Stillman (Ch t ch National City Bank), Jacob Schiff (công ty Kuhn Loeb) tr c thu c T p ñoàn Standard Oil Cities Bank. ð u m i trung tâm v v n do h t o nên ñang tr thành th l c ch y u kh ng ch nư c M (2). John Moody - ngư i sáng l p h th ng ñánh giá ñ u tư Moody n i ti ng, 1911. B y v tai to m t l n c a ph Wall chính là nh ng ngư i th c s ñi u khi n vi c thành l p C c D tr Liên bang M . S ph i h p nh p nhàng bí m t gi a h v i gia t c Rothschild c a châu Âu cu i cùng ñã t o nên m t phiên b n c a Ngân hàng Anh t i M. 3. S ra ñ i và phát tri n c a dòng h Morgan Ti n thân c a Ngân hàng Morgan là công ty George Peabody c a Anh v n không ñư c nhi u ngư i bi t ñ n. George Peabody v n là m t thương gia chuyên buôn hoa qu s y khô c a vùng Baltimore (M ). Sau khi ph t lên nh m t s thương v nh , vào năm 1835, George ñ n London. Chàng thương gia tr nh n th y ngành tài chính là m t lĩnh v c béo b , bèn quy t ñ nh hùn v n v i m t s ngư i n a ñ m ngân hàng Merchant Bank. ðây là m t nghi p v “tài chính cao c p” r t h p th i khi ñó, khách hàng ch y u bao g m chính ph , các công ty l n và nh ng ngư i r t giàu có. H cung c p các kho n vay cho thương m i qu c t , phát hành c phi u và công trái, kinh doanh các lo i hàng hoá ch l c, và ñây chính là ti n thân c a ngân hàng ñ u tư ngày nay. Thông qua s gi i thi u c a công ty anh em nhà Brown thu c chi nhánh Anh, George Peabody ñã nhanh chóng gia nh p vào gi i tài chính Anh. Không lâu sau, George [Smith Nguyen Studio.]
9 Peabody h t s c kinh ng c khi nh n ñư c thư m i ñ n d ti c t nam tư c Nathan Rothschild. ð i v i chàng thương gia tr này thì vinh h nh ñó ch ng khác nào ni m hãnh di n c a m t tín ñ Thiên Chúa giáo ñư c Giáo hoàng ti p ki n. Nathan ñã ñi th ng vào v n ñ b ng vi c ñ ngh George Peabody giúp mình làm ñ i di n giao t bí m t c a dòng h Rothschild. Tuy n i ti ng là giàu có v i kh i tài s n kh ng l , song dòng h Rothschild v n b nhi u ngư i châu Âu căm ghét và coi thư ng vì thư ng l a g t cư ng ño t tài s n c a dân chúng. T ng l p quý t c London v n không thèm s ng chung cùng hàng ngũ v i Nathan, ñã năm l n b y lư t th ng th ng t ch i l i m i c a anh em dòng h này. Dù ñã t o ra th l c r t m nh Anh, nhưng gia t c Rothschild luôn có c m giác c a k ng i “chi u dư i” vì b gi i quý t c cô l p. M t nguyên nhân khác khi n Nathan ch n George Peabody vì ông ta là ngư i khiêm t n nhã nh n, tư cách khá t t, l i là ngư i M , sau này còn có th dùng vào vi c l n. ðương nhiên là George Peabody h h i ñón nh n l i ñ ngh c a Nathan. Toàn b m i kinh phí giao t ñ u do Nathan chi tr , công ty c a George Peabody nhanh chóng tr thành trung tâm giao t n i ti ng London. ð c bi t là vào ngày 4 tháng 7 hàng năm, ti c m ng nhân ngày l ñ c l p nư c M ñ u ñư c t ch c t i nhà George Peabody và tr thành m t s ki n quan tr ng trong gi i quý t c London(2a). ðám khách kh a cũng khó mà hình dung n i, vì sao m t doanh nhân h t s c bình thư ng m y năm trư c l i có th cáng ñáng n i nh ng kho n phí chiêu ñãi trong nh ng b a ti c hoành tráng và xa x kia. Mãi ñ n năm 1854, George Peabody v n ch là m t ông ch ngân hàng nh v i kho n tài s n tr giá m t tri u b ng Anh. Tuy nhiên, ch trong th i gian 6 năm ng n ng i sau ñó, kh i tài s n c a v thương gia này ñã ñ t m c 20 tri u b ng Anh và bi n ông tr thành ông ch nhà băng có máu m t M . Trong th i gian di n ra cu c kh ng ho ng kinh t năm 1857 t i M do dòng h Rothschild gi t dây, George Peabody ñã d c h t ti n ñ u tư vào công trái ñư ng s t và công trái chính ph M trong khi các ông ch nhà băng Anh ñ t nhiên bán t ng bán tháo t t c công trái có dính dáng ñ n M . Cũng trong giai ño n này, George Peabody lâm vào c nh khó khăn nghiêm tr ng. ði u kỳ l là khi George m p mé bên b v c phá s n, Ngân hàng Anh gi ng như thiên s t trên [Smith Nguyen Studio.]
10 tr i rơi xu ng ñã ngay l p t c cung c p cho ông ta m t kho n vay tín d ng tr giá 800 nghìn b ng Anh. Chính ñi u này ñã giúp George ph c h i nhanh chóng. Và th là, ch ng hi u sao, m t ngư i c n tr ng như George Peabody l i quy t ñ nh mua vào m t lư ng l n các lo i công trái ñang b các nhà ñ u tư M bán ñ bán tháo như rác rư i. Cu c kh ng ho ng năm 1857 hoàn toàn không gi ng v i cu c suy thoái năm 1837. Ch trong m t năm thì n n kinh t M ñã hoàn toàn thoát kh i bóng mây c a s suy thoái. K t qu là các lo i công trái M ñã giúp ông nhanh chóng tr thành ngư i siêu giàu có - m t vi c x y ra tương t v i chi n d ch công trái Anh c a Nathan năm 1815 khi n ngư i ta khi p ñ m. Vì George Peabody không có con n i dõi nên s n nghi p kh ng l kia cũng ch ng có ai th a k . Chính vì th mà ông r t kh tâm và cu i cùng quy t ñ nh m i chàng trai tr tu i Junius Morgan nh p h i làm ăn. Sau khi George Peabody ngh hưu, Junius Morgan ñã n m gi toàn b vi c làm ăn và ñ i tên công ty này thành Junius S. Morgan and Company, sau ñó ñ i tên chi nhánh M thành J.P. Morgan and Company. Năm London v i gia t c Rothschild, dòng h Morgan ñã hoàn 1869, trong cu c h p m t toàn k th a m i quan h c a George Peabody v i gia t c Rothschild và ñưa m i quan h h p tác này phát tri n lên m t t m cao m i. Năm 1880, J.P. Morgan ñ u tư m t lư ng l n v n nh m t ch c l i ho t ñ ng kinh doanh c a công ty ñư ng s t. Ngày 5 tháng 2 năm 1891, gia t c Rothschild và m t s nhà ngân hàng khác Anh ñã thành l p m t t ch c bí m t l y tên là “T p ñoàn h i ngh bàn tròn”. M ,m tt ch c tương t cũng ñư c thành l p, ñ ng ñ u chính là dòng h Morgan. Sau chi n tranh th gi i th nh t, “T p ñoàn h i ngh bàn tròn” c a M ñư c ñ i tên thành “H i ñ ng ñ i ngo i” (Council on Foreign Relations), còn Anh thì ñ i thành “Vi n Hoàng gia v Quan h qu c t “ (Royal Institute of International Affairs). R t nhi u quan ch c c a chính ph hai nư c Anh và M ñ u là nh ng ngư i ñư c l a ch n t hai hi p h i này. Năm 1899, J.P. Morgan và Drexel ñ n London tham gia ñ i h i các nhà tài phi t ngân hàng qu c t . Ngay khi tr v , J.P. Morgan ñã ñư c ch ñ nh làm ñ i di n cao c p cho M . H i ngh London ñi ñ n m t th ng nh t r ng, l i ích c a dòng h Rothschild các công ty J.P. Morgan (New York), Drexel (Philadelphia), Grenfell (London), [Smith Nguyen Studio.]
11 Morgan Harjes C e (Paris), M.M. Warburg Company (ð c) và M , g n k t hoàn toàn v i dòng h Rothschild(3). Năm 1901, J.P. Morgan ñã mua l i công ty gang thép Carnegie v i giá 500 tri u ñô-la, sau ñó cơ c u l i toàn b t ch c này và bi n nó thành Công ty gang thép M (United States Steel Corporation) có giá th trư ng hơn 1 t ñô-la. J.P. Morgan ñư c coi là ngư i giàu nh t trên th gi i th i ñó, th nhưng, căn c theo báo cáo c a u ban kinh t lâm th i qu c gia (Temporary National Economic Committee), ông ta ch năm gi 9% c ph n c a công ty mình. Xem ra, Morgan v i ti ng tăm l ng l y v n ch là m t nhân v t di n trư c sân kh u. 4. Rockefeller: Vua d u m John Rockefeller cha là m t nhân v t ít nhi u gây tranh cãi trong l ch s nư c M , b thiên h ch p mũ là “ngư i máu l nh”. Tên tu i c a ông g n li n v i công ty d u m n i ti ng th gi i. Vi c buôn bán d u m c a John Rockefeller b t ñ u t th i kỳ n i chi n M (1861 - 1865), và mãi ñ n năm 1870, khi công ty d u m ñư c thành l p thì quy mô làm ăn c a ông v n thu c vào hàng thư ng thư ng b c trung. Sau khi nh n ñư c m t kho n cho vay cơ b n c a ngân hàng ñô th qu c gia Cleveland, trong nháy m t, dư ng như Rockefeller ñã tìm ñư c c m giác ñích th c c a mình. Dã tâm c nh tranh theo lu t r ng c a nhà tài phi t này ñã vư t xa s c tư ng tư ng c a m i ngư i. Nh n th y ngành công nghi p luy n d u r t có tri n v ng t t v i m c l i nhu n ng n h n r t cao, nhưng Rockefeller cũng ñ ng th i nhìn th y m t s th t hi n nhiên: ñó là s c nh tranh trong lĩnh v c này di n ra k ch li t mà không có s ki m soát, vì th , s m hay mu n, các doanh nghi p tham gia vào cu c chơi này cũng s rơi vào c nh c nh tranh theo ki u t sát. Và ñ t n t i, ch có duy nh t m t cách: tiêu di t ñ i th c nh tranh b ng m i giá, không t b t c th ño n nào. Trư c h t, Rockefeller kh ng ch công ty trung gian nhưng không ñ cho ai bi t r ng mình ñã ñ xu t mua l i ñ i th c nh tranh v i giá th p. N u c tuy t, ñ i th c nh tranh s ñ i m t v i cu c chi n giá c th m kh c, cho ñ n khi ñ i th ph ph c ho c phá s n m i thôi. N u không hi u qu , sau cùng Rockefeller s s d ng ñ n chiêu s trư ng c a mình - b o l c: ñánh công nhân c a ñ i th c nh tranh, phóng ho thiêu r i nhà xư ng c a ñ i th . Sau m y hi p như v y, s ñ i th may m n s ng sót ch còn [Smith Nguyen Studio.]
12 ñ m trên ñ u ngón tay. Tuy ñã gây nên s căm ph n trong gi i kinh doanh, nhưng hành vi lũng ño n này c a Rockefeller cũng ñem l i h ng thú cao ñ cho các nhà tài phi t ngân hàng New York. Dòng h Rothschild v n mu n tìm m i cách kh ng ch nư c M ñang ngày càng l n m nh. Tuy nhiên, nh ng mánh khóe c a h t c này s m mu n ñ u th t b i. Vi c kh ng ch m t qu c vương châu Âu ñơn gi n hơn r t nhi u so v i vi c kh ng ch m t chính ph dân c . Sau cu c n i chi n c a M , dòng h Rothschild b t ñ u s p x p k ho ch kh ng ch M . V tài chính thì ñã có công ty Morgan và công ty Kuhn Loeb, còn trong gi i công nghi p v n chưa có ai thích h p. Nh ng gì mà Rockefeller làm ñã th p lên m t tia hy v ng cho dòng h Rothschild. N u như ñư c ti p thêm m t lư ng tài chính l n thì th c l c c a nhà Rockefeller s vư t r t xa so v i m t vùng Cleveland nho nh . Rothschild ñã c Jacob Schiff c a công ty Kuhn Loeb - m t chi n lư c gia quan tr ng M - tham gia vào k ho ch này. Năm 1875, Jacob Schiff nh t c a h v tài chính thân chinh ñ n Cleveland ñ ch cho Rockefeller cách th c tri n khai các bư c ti p theo trong k ho ch kh ng ch nư c M . Cùng v i s xu t hi n c a Jacob Schiff, m t ñi u may m n khác cũng ñ n v i Rockefeller mà có n m mơ ông ta cũng không dám nghĩ ñ n: thông qua ngân hàng Morgan và công ty Kuhn Loe, Rothschild ñã kh ng ch 95% th ph n v n chuy n ñư ng s t M , ñ ng th i Jacob Schiff ñang có d ñ nh thành l p công ty South Improvement Company nh m cung c p d ch v v n chuy n giá r cho công ty d u m cua Rockefeller, mà dư i s kh ng ch giá cư c v n chuy n này, ch ng có m y công ty luy n d u có th ti p t c sinh t n. R t nhanh chóng, Rockefeller ñã lũng ño n hoàn toàn ngành d u m c a M , tr thành “Vua d u m ” th t s c v nghĩa ñen l n nghĩa bóng. 5. Jacob Schiff: Chi n lư c gia tài chính c a Rothschild M i quan h m t thi t gi a hai dòng h Rothschild và Schiff có th ñư c truy ngư c v năm 1785, khi Rothschild cha chuy n ñ n m t toà dinh th năm t ng Frankfurt, và trong nhi u năm li n s ng chung v i dòng h Schiff. ð c nên hai dòng h này có m i Cùng là các nhà tài phi t ngân hàng g c Do Thái quan h h u h o kéo dài hàng trăm năm. [Smith Nguyen Studio.]
13 Năm 1865, tròn 18 tu i, Jacob Schiff ñ n M sau m t th i gian th c t p ngân hàng Rothschild (Anh). Sau khi t ng th ng Lincoln b ám sát, Jacob làm k toán cho các ngân hàng châu Âu c a M , ñ ng th i cùng thúc ñ y vi c xây d ng ch ñ ngân hàng trung ương tư h u c a M . M t m c ñích khác c a Jacob chính là phát hi n, b i dư ng ki n th c cho ñ i di n c a ngân hàng châu Âu, ñ ng th i ñưa h gia nh p vào các v trí quan tr ng như chính ph , toà án, ngân hàng, công nghi p, ñ ch th i cơ. Ngày 1 tháng 1 năm 1875, Jacob liên k t v i công ty Kuhn Loeb và tr thành thành viên ch ch t c a công ty. Dư i s ng h c a ñ ch Rothschild hùng m nh, cu i cùng công ty Kuhn Loeb ñã tr thành m t trong nh ng ngân hàng ñ u tư n i ti ng nh t cu i th k 19 và ñ u th k 20. 6. James J. Hill: Vua ñư ng s t Xây d ng ñư ng s t là ngành công nghi p quan tr ng ñòi h i ngu n tài chính l n. S phát tri n c a ngành công nghi p ñư ng s t kh ng l t i M ch y u d a vào ngu n ti n t th trư ng v n c a Anh và các qu c gia khác châu Âu. Kh ng ch vi c phát hành công trái ñư ng s t M châu Âu chính là th ño n c a các nhà tài phi t nh m n m gi s ph n c a ngành công nghi p này. Năm 1873, các nhà tài phi t ngân hàng qu c t ñ t ng t si t ch t ngu n tài chính ñ i v i M ñ ng th i bán tháo công trái c a nư c này. ði u ñó khi n cho công trái ñư ng s t M lâm vào c nh ch chi u. Ngay khi cu c kh ng ho ng k t thúc vào năm 1879, dòng h Rothschild l p t c tr thành ch n l n nh t c a ngành ñư ng s t M . Ch c n cao h ng m t chút, nhà tài phi t này có th bóp ch t m ch máu tài chính c a b t kỳ công ty ñư ng s t nào c a M . Trong b i c nh ñó, James J. Hill - m t thương gia kh i nghi p v i ngh v n chuy n ñư ng s t b ng hơi nư c và than ñá - bu c lòng ph i ñ u quân dư i trư ng c a các nhà tài chính ñ có th sinh t n và l n m nh trong s c nh tranh kh c li t c a ngành ñư ng s t. Morgan chính là ch d a tài chính ñ i v i ông ta. V i s ng h c a Morgan, James J. Hill ñã th c hi n k ho ch thôn tính hàng lo t công ty ñư ng s t ñang lâm vào c nh phá s n sau cu c kh ng ho ng năm 1873. [Smith Nguyen Studio.]
14 ð n năm 1893, gi c mơ ñư c n m gi ngành ñư ng s t xuyên M c a James J. Hill cu i cùng ñã tr thành hi n th c. Khi tranh giành quy n kh ng ch ñư ng s t mi n Tây, James J. Hill ñã g p ph i m t ñ i th r t m nh - Liên hi p ñư ng s t Thái Bình Dương (Union Pacific Railroad) do T p toàn tài chính Rockefeller ñ ñ u. Liên hi p này ñã b t ng t n công ông trùm v n t i ñư ng s t b ng vi c bí m t thu mua c phi u c a công ty Northern Pacific do James J. Hill ki m soát. Khi phát hi n ra v n ñ thì James J. Hill ñã s p m t quy n ki m soát công ty. Ông ta l p t c c u vi n kh n c p nhà tài phi t Morgan lúc này ñang trong kỳ ngh mát châu Âu. Morgan l p t c ra l nh cho thu c h ph n kích l i s khiêu chi n c a Rockefeller. Trong m t th i gian dài, th trư ng c phi u ph Wall như lên cơn s t, nhà ñ u tư tranh nhau mua c phi u c a Công ty ñư ng s t Northern Pacific như ăn mày cư p cháo thí khi n m i c phi u có khi ñã nh y lên m c 1.000 ñô-la. Hai con h ñánh nhau t có con b thương, cu i cùng các nhà tài phi t ngân hàng qu c t bu c ph i ñi u ñình. K t qu là, Công ty c ph n ch ng khoán mi n B c (Northern Securities Company) ñư c thành l p, hai con h cùng nhau ki m soát ngành v n chuy n ñư ng s t B c M . Ngay trong ngày thành l p công ty này, t ng th ng McKinley b ám sát, Phó t ng th ng Roosevelt cha lên k nhi m. Dư i s ph n ñ i quy t li t c a Roosevelt cha, Công ty ch ng khoán mi n B c b “ð o lu t ch ng ñ c quy n” - ñ o lu t ñư c qu c h i M thông qua năm 1890 - cư ng ch gi i th . Sau ñó James J. Hill quay hư ng ñ u tư v mi n Nam, nu t g n ngành v n chuy n ñư ng s t t Colorado th ng ñ n Texas. ð n khi qua ñ i vào năm 1916, James J. Hill ñã tích góp ñư c m t tài s n lên ñ n 53 tri u ñô la. 7. Anh em nhà Warburg Năm 1902, hai anh em Paul và Felix t Frankfurt (ð c) di cư sang M . Hai chàng trai này xu t thân trong m t gia ñình có truy n th ng v ngh ngân hàng, r t tinh thông trong lĩnh v c này, ñ c bi t là Paul, ngư i ñư c g i là cao th trong gi i tài chính th i ñó. Rothschild t ra r t xem tr ng tài năng c a Paul nên ñã ñ c phái hai anh em t ngân hàng c a dòng h Warburg (M. M. Warburg and Co.) ñ n M v n lúc này ñang r t c n nhân tài. [Smith Nguyen Studio.]
15 Lúc này, dòng h Rothschild thúc ñ y k ho ch ngân hàng trung ương tư h u M ñã g n c trăm năm, s t sùi nhi u phen mà chưa ñư c như ý. L n này, Paul s ñ m nh n nhi m v ch công. Sau khi ñ n M ñư c m t th i gian, Paul ñã k t giao v i công ty Kuhn Loeb c a Jacob Schiff, ñ ng th i cư i con gái c a v ch ng Schiff, còn Felix cũng ñã cư i m t cô con gái khác c a Schiff. Colonel Ely Garrison - c v n tài chính su t hai ñ i t ng th ng Roosevelt (cha) và Wilson ñã nh n xét r ng: “Aldrich ñang g p ph i s ph n ñ i trên toàn qu c, chính ngài Paul Warburg ñã cơ c u l i ñ án C c D tr Liên bang M . Trí tu thiên tài ñ ng sau k ho ch này ñ u b t ngu n t Alfred Rothschild c a London”(4). 8. Tuy n ti n tiêu c a vi c xây d ng C c D tr Liên bang M : Cu c kh ng ho ng ngân hàng năm 1907 Năm 1903, Paul ñem cương lĩnh hành ñ ng v i các ch d n cách th c áp d ng nh ng “kinh nghi m tiên ti n” c a các ngân hàng trung ương châu Âu ñ n nư c M và trao cho Jacob Schiff. Sau ñó, tài li u này l i ñư c trao cho James Stillman - CEO c a National City Bank (sau này là Ngân hàng Hoa Kỳ) và nhóm các nhà ngân hàng c a New York. M i ngư i ñ u c m th y như ñư c khai sáng nh tư tư ng c a Paul. V n ñ là s ph n ñ i c a dân chúng ñ i v i ngân hàng trung ương tư nhân tăng lên r t m nh. Gi i công nghi p cũng như ch các doanh nghi p v a và nh r t ác c m v i các nhà tài phi t ngân hàng New York. B t c ñ án nào có liên quan ñ n ngân hàng trung ương tư nhân do các nhà tài phi t ngân hàng ñ xu t ñ u b các ngh sĩ qu c h i tránh né gi ng như tránh b nh truy n nhi m v y. Trong m t b u không khí khó ch u mang ñ m tính chính tr như v y, vi c thông qua ñ án ngân hàng trung ương nh m t o ra l i th cho các nhà tài phi t ngân hàng qu th t là m t ñi u vô cùng khó khăn. ð xoay chuy n tình th b t l i, m t cu c kh ng ho ng tài chính kh ng l ñã b t ñ u ñư c nghĩ ñ n. Trư c h t, trong dư lu n b t ñ u xu t hi n nh ng khái ni m tài chính m i. Ngày 6 tháng 1 năm 1907, m t bài vi t c a Paul v i tiêu ñ “Khuy t ñi m và nhu c u c a h th ng ngân hàng chúng ta” (Defects and Needs of Our Banking System) ñã ñư c công b ñ r i t ñây, Paul tr thành ngư i c suý hàng ñ u cho ch ñ ngân hàng trung ương M . Không lâu sau ñó, t i h i ngh dành cho các thương gia New [Smith Nguyen Studio.]
16 York, Jacob Schiff ñã tuyên b r ng “n u không ñ s c ki m soát ngu n v n tín d ng, ngân hàng trung ương c a chúng ta s ph i tr i qua m t cu c kh ng ho ng tài chính ghê g m v i t m nh hư ng sâu r ng nh t(5). Gi ng như th i kỳ 1837, 1857, 1873, 1884 và 1893, các nhà tài phi t ngân hàng ñã s m nhìn ra hi n tư ng bong bóng xu t hi n trong s phát tri n quá nóng c a n n kinh t , và ñây cũng là k t qu t t y u c a vi c không ng ng n i l ng vòng quay lưu chuy n ti n t . Nói m t cách hình tư ng, toàn b quá trình này gi ng như vi c nuôi cá trong h . Vi c ch nư c vào h cá cũng gi ng như chuy n n i l ng vòng quay lưu chuy n ti n t hay bơm m t lư ng l n ti n vào n n kinh t . Sau khi nh n ñư c m t lư ng l n ti n ñư c bơm vào này, dư i s mê ho c c a ti n b c, các ngành các gi i b t ñ u ngày ñêm kh s , n l c sáng t o ra c a c i, và quá trình này gi ng như vi c cá trong h cá ra s c h p th các thành ph n dinh dư ng ñ ngày càng béo m p. Khi nh n th y th i cơ thu nh p ñã chín mu i, các nhà ngân hàng s ñ t ng t si t ch t vòng quay lưu chuy n ti n t , rút c n nư c trong h , và ph n l n cá trong h lúc này ch bi t tuy t v ng ch ñ i giây phút b tóm g n. Nhưng ch có các ông trùm ngân hàng l n nh t m i bi t ñư c ñâu là th i ñi m b t ñ u hút nư c v t cá. Ngay sau khi m t qu c gia thành l p ch ñ ngân hàng trung ương tư nhân, vi c ki m soát quá trình rút nư c h t cá c a ñám tài phi t ngân hàng l i càng tr nên d dàng hơn bao gi h t. Quy trình phát tri n, suy thoái kinh t , tích lu và b c hơi tài s n ñ u là k t qu t t y u t vi c “nuôi dư ng” m t cách khoa h c c a các nhà ngân hàng. Morgan và các nhà tài phi t ngân hàng qu c t sau lưng ông ta ñã tính toán m t cách chính xác thành qu d tính c a cơn bão táp tài chính l n này. Trư c h t là trò “rung cây do kh ”, làm ch n ñ ng xã h i M , ñ “th c t ” ch rõ r ng m t xã h i không có ngân hàng trung ương s y u t ñ n th nào. Ti p ñ n là trò bóp ngh t và sáp nh p các ñ i th c nh tranh v a và nh , ñ c bi t là nh ng công ty ñ u tư u thác mua bán, khi n các nhà ngân hàng c m th y khó ch u. Các công ty ñ u tư u thác th i ñó ñang n m gi nhi u nghi p v mà ngân hàng không th có, trong khi ñó, chính ph l i h t s c thông thoáng v m t qu n lý. T t c nh ng ñi u này khi n cho các công ty ñ u tư u thác ra tay thu hút ngu n v n xã h i và ñ u [Smith Nguyen Studio.]
17 tư vào các ngành ngh có r i ro cao hay th trư ng c phi u. ð n khi cu c kh ng ho ng bùng phát vào tháng 10 năm 1907, kho ng m t n a các kho n g i ngân hàng New York ñ u b các công ty ñ u tư u thác gán n v i lãi su t cao ñ ñ u tư vào th trư ng c phi u và công trái có m c r i ro cao, và như v y, c th trư ng tài chính rơi vào tr ng thái ñ u cơ t t ñ . Trong su t m y tháng trư c th i gian này, Morgan liên t c ñi “ngh mát” gi a London và Paris. Theo s ho ch ñ nh công phu c a các nhà tài chính qu c t , Morgan tr v M. New York b ng nhiên có tin ñ n r ng Knickerbocker Trust - m t Không lâu sau, công ty u thác mua bán l n th ba nư c M - s p phá s n. L i ñ n ñ i như virus ñ c h i lan ra kh p New York v i t c ñ chóng m t. Nh ng ngư i có tài kho n ti t ki m ngân hàng vô cùng ho ng s chen chúc nhau s p hàng su t sáng thâu ñêm trư c c a các công ty u thác ñ ch rút h t ti n trong tài kho n c a h . Còn ngân hàng thì yêu c u các công ty u thác này ph i l p t c hoàn n . Do ph i ñ i m t v i s c ép t hai phía nên các công ty ñ u tư u thác ch còn bi t cách vay ti n th trư ng c phi u (Margin Loan), lãi su t vay trong nháy m t ñã nh y lên m c 150%. ð n ngày 24 tháng 10, giao d ch th trư ng c phi u h u như rơi vào tr ng thái ñóng băng. Lúc này, Morgan xu t hi n v i b m t c a m t v chúa c u th . V ch t ch S Giao d ch ch ng khoán New York tìm ñ n phòng làm vi c c a Morgan c u c u. V i gi ng run r y, ông ta cho Morgan bi t r ng n u trư c ba gi chi u mà không th t p trung ñ 25 tri u ñô-la thì ít nh t 50 doanh nghi p s phá s n, và ngoài vi c ñóng c a s giao d ch ra, ông ta không còn l a ch n nào khác. Hai gi chi u, Morgan tri u t p kh n c p h i ngh các nhà ngân hàng, và trong vòng 16 phút, các nhà ngân hàng ñã gom ñ ti n. Morgan l p t c cho ngư i ñ n S Giao d ch ch ng khoán tuyên b s m r ng biên ñ cho vay v i lãi su t 10%, c S Giao d ch ngay t c kh c vang lên m t tràng hoan hô. Ch trong m t ngày, ngu n v n c u tr kh n c p ñã h t veo, lãi su t l i b t ñ u s t m nh. Tám ngân hàng và công ty u thác mua bán ñã ñóng c a. Morgan v i tìm ñ n Ngân hàng thanh toán New York, yêu c u phát hành ngân phi u ñ nh m c - m t ngu n ti n t m th i - ñ ng phó v i s thi u h t hi n kim nghiêm tr ng. Th b y ngày 2 tháng 11, Morgan b t ñ u tri n khai k ho ch mà ông ñã nung n u t [Smith Nguyen Studio.]
18 lâu nh m c u vãn công ty Moore and Schley ñang chao ñ o trong mưa gió. Công ty này ñã lún sâu vào kho n n 25 tri u ñô-la, s p ph i ñóng c a. Nhưng công ty này l i là ch n chính c a Tennessee Coal and Iron Company, và n u công ty này ph i tuyên b phá s n thì th trư ng c phi u New York s hoàn toàn s p ñ , h u qu liên quan s khó lư ng h t. Morgan cho m i t t c các nhân v t tai to m t l n trong gi i tài chính New York ñ n thư vi n c a ông. Các nhà ngân hàng thương m i ñư c b trí trong phòng sách phía ñông, trong khi ông t ng c a công ty u thác mua bán ñư c s p x p phòng sách phía tây, còn các nhà tài chính ñ ng ng i không yên và ñang lo cho s ph n c a mình thì ñư c Morgan b trí m t phòng riêng. Morgan th a bi t r ng ngu n tài nguyên khoáng s t và than ñá c a các bang Alabama, Georgia thu c quy n n m gi c a Tennessee Coal and Iron Company s giúp tăng cư ng v th bá ch gang thép do Morgan d ng nên. Dư i s kh ng ch c a pháp l nh ch ng lũng ño n, Morgan không th nu t trôi mi ng m i béo b này, trong khi cu c kh ng ho ng l n này ñã ñem ñ n cho ông ta m t cơ h i hi m có. ði u ki n c a Morgan là, ñ c u vãn Tennessee Coal and Iron Company cũng như c ngành u thác mua bán, các công ty u thác mua bán c n ph i huy ñ ng ngu n v n 25 tri u ñô-la ñ ng th i mua l i quy n n c a Công ty khai khoáng và luy n thép Tennessee t tay Moore và Schley. Cu i cùng, dư i áp l c phá s n c n k và s m t m i do lo nghĩ, các ông ch c a các công ty ñ u tư ñã ph i ñ u hàng Morgan. Ngay sau khi thâu tóm ñư c mi ng m i béo là Công ty Tennessee Coal and Iron này, Morgan vui m ng khôn xi t, nhưng v n còn m t c a i cu i cùng ph i vư t qua - t ng th ng Roosevelt (cha), ngư i luôn luôn ph n ñ i tình tr ng lũng ño n. T i ch nh t ngày 3 tháng 11, Morgan phái ngư i ñ n Washington ngay trong ñêm v i nhi m v ph i l y ñư c phê chu n c a t ng th ng trư c khi th trư ng c phi u m c a vào sáng th hai. Ngân hàng kh ng ho ng, hàng lo t doanh nghi p ñóng c a, ngư i dân t c gi n vì ñã m t ñi t t c c a c i. ði u này ñã t o nên s kh ng ho ng trong chính quy n khi n cho Roosevelt (cha) không th không d a vào s c m nh c a Morgan ñ n ñ nh ñ i cu c, trong th i kh c cu i cùng, ông ta ñã bu c ph i ñ t bút ký vào b n h thành liên minh. Khi ñó ch còn 5 phút n a là ñ n gi th trư ng c phi u ngày th hai m c a! [Smith Nguyen Studio.]
19 Tin t c nhanh chóng lan kh p th trư ng New York. Morgan ñã mua l i Tennessee Coal and Iron v i giá siêu r 45 tri u ñô-la, trong khi giá tr th c c a công ty này theo tính toán c a John Moody ít nh t cũng kho ng 1 t ñô- la(6). M i m t cu c kh ng ho ng tài chính ñ u là s ñ nh hư ng chính xác cho s bùng n nh ng âm mưu ñã nung n u t lâu Lâu ñài tài chính m i tinh nguy nga r c ro luôn ñư c xây trên ñ ng hoang tàn ñ nát c a hàng ngàn hàng v n ngư i phá s n. 9. T ch ñ b n v vàng ñ n ti n gi y - bư c chuy n l n trong th gi i quan c a các nhà ngân hàng T cu i th k 19, trong nh n th c c a các nhà ngân hàng qu c t ñ i v i ti n b c l i có thêm m t s khác bi t m i. Châu Âu bư c sang th k 20, các nhà tài phi t ngân hàng ñã tìm ra m t th ch ti n l pháp ñ nh hi u qu cao hơn và cũng ph c t p hơn. Ti n t pháp ñ nh ñã thoát ly tri t ñ kh i s kh ng ch c ng r n c a vàng và b c ñ i v i t ng lư ng ti n cho vay, khi n cho vi c kh ng ch ti n t càng thêm m m d o nhưng cũng kín ñáo hơn. Trong khi hi u ñư c r ng l i ích thu ñư c t vi c tăng cư ng cung ng ti n t vô h n t n th t hơn r t nhi u so v i l i t c các kho n vay mà l m phát ti n t ñem l i, các nhà ngân hàng bèn l p t c tr thành nh ng ngư i ng h cu ng nhi t nh t cho ti n t pháp ñ nh. B ng vi c phát hành thêm ti n v i t c ñ nhanh m nh, các nhà ngân hàng ñã tư c ño t toàn b c a c i giá tr nh t c a dân chúng trên c nư c, mà so v i phương th c ngân hàng cư ng ch phát mãi tài s n c a ngư i khác, l m phát ti n t “văn minh” hơn nhi u, ñ ng th i cũng ít g p ph i s kháng c c a ngư i dân hơn, th m chí còn khó mà phát hi n ra. V i s tài tr c a các nhà tài phi t ngân hàng, các nghiên c u kinh t h c v l m phát ti n t d n chuy n hư ng sang qu ñ o c a trò chơi s h c ñơn thu n. Khái ni m l m phát ti n t (Currency Inflation) do vi c phát hành thêm ti n gi y gây nên ñã hoàn toàn b lý lu n l m phát giá c (Price Inflation) che khu t. Lúc này, ngoài ch ñ d tr vàng c c b (Fractional Reserve) cũng như vi c c t ñ t m i quan h gi a ti n t và công trái qu c gia, các nhà ngân hàng l i có thêm m t công c l i h i hơn: l m phát ti n t . T ñây, các nhà ngân hàng ñã th c hi n s chuy n [Smith Nguyen Studio.]
20 bi n ñ y k ch tính t ngư i b o v vàng tr thành k thù không ñ i tr i chung ñ i v i vàng. Nh n xét c a Keynes ñ i v i n n l m phát ti n t có th nói là vô cùng s c bén “áp d ng bi n pháp này, chính ph có th t n thu toàn b c a c i c a ngư i dân m t cách bí m t mà khó b phát giác, trong m t tri u ngư i th t khó có m t ngư i có th phát hi n ra hành vi ăn c p này”. Nói m t cách chính xác thì bi n pháp này không ph i do C c D tr Liên bang th c hi n mà là chính ph . 10. Cu c tranh c t ng th ng năm 1912 Th Ba, v Hi u trư ng c a Trư ng ð i h c Princeton s trúng c Th ng ñ c bang New Jersey c a các b n. Tháng 11 năm 1912, ông ta s ñ c c t ng th ng Hoa Kỳ. Tháng 3 năm 1917, ông ta s ti p t c tái ñ c c thêm m t nhi m kỳ n a. Và ñó s là m t trong nh ng t ng th ng vĩ ñ i nh t trong l ch s Hoa Kỳ. New Jersey năm 1910. Bài phát bi u c a Rabbi Stephen Wise - ngư i sau này tr thành c v n thân c n c a t ng th ng Wilson - có th d ñoán chính xác k t qu cu c tranh c t ng th ng trư c hai năm, th m chí là k t qu b u c thông th ng c a sáu năm sau, hoàn toàn không ph i vì trong tay ông ta th t s có m t qu c u th n kỳ c a các phù thu , mà b i vì m i k ho ch ñ u là vi c ñã ñư c các nhà tài phi t ngân hàng v ch s n. ðúng như d tính c a các nhà ngân hàng qu c t , cu c kh ng ho ng kinh t năm 1907 ñã gây ch n ñ ng r t l n ñ n xã h i M . S ph n n c a dân chúng ñ i v i công ty ñ u tư u thác, s hoang mang ñ i v i vi c ñóng c a c a các ngân hàng, s dè ch ng và s hãi ñ i v i th l c c a các ông trùm tài chính ph Wall hoà vào nhau t o thành trào lưa ph n ñ i m nh m m i s lũng ño n tài chính và ñã cu n c nư c M vào cu c. Woodrow Wilson - Hi u trư ng Trư ng ð i h c Princeton - chính là m t nhân v t s c sôi ph n ñ i s lũng lo n tài chính ñó. Frank Vanderlip - Ch t ch National City Bank ñã t ng nói r ng: “Tôi vi t thư m i Woodrow Wilson - Hi u trư ng Trư ng ð i h c Princeton tham gia m t bu i d ti c và phát bi u di n thuy t. ð cho ông ta bi t ñư c ñây là m t cơ h i tr ng ñ i, tôi ñã nói r ng thư ng ngh sĩ Aldrich cũng ph i ñ n tham [Smith Nguyen Studio.]