intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Phân loại cơn động kinh trẻ em tại Bệnh viện Nhi Đồng 1 Thành phố Hồ Chí Minh

Chia sẻ: Trần Thị Hạnh | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:4

48
lượt xem
2
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đề tài này được thực hiện với mục tiêu phân loại cơn theo Hiệp Hội Chống Động Kinh Thế Giới 1981 (ICES) trên bệnh nhi động kinh mới được chẩn đoán hoặc chưa điều trị. Nghiên cứu mô tả hàng loạt ca trên bệnh nhi động kinh (ĐK) tại Bệnh Viện Nhi Đồng I TP Hồ Chí Minh (BVNĐI) từ tháng 4/2006 đến tháng 3/2007.

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Phân loại cơn động kinh trẻ em tại Bệnh viện Nhi Đồng 1 Thành phố Hồ Chí Minh

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 12 * Số 3 * 2008<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> PHÂN LOẠI CƠN ĐỘNG KINH TRẺ EM TẠI BỆNH VIỆN NHI ĐỒNG I THÀNH<br /> PHỐ HỒ CHÍ MINH<br /> Tô Hồng Đức*, Nguyễn Quang Vinh**, Trần Diệp Tuấn***<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Mục đích: Phân loại cơn theo Hiệp Hội Chống Động Kinh Thế Giới 1981 (ICES) trên bệnh nhi động kinh mới được<br /> chẩn đoán hoặc chưa điều trị.<br /> Phương pháp: Nghiên cứu mô tả hàng loạt ca trên bệnh nhi động kinh (ĐK) tại Bệnh Viện Nhi Đồng I TP Hồ Chí<br /> Minh (BVNĐI) từ tháng 4/2006 đến tháng 3/2007.<br /> Kết quả: Có 99 bệnh nhân tham gia nghiên cứu, gồm 53 nam và 46 nữ, tỷ lệ nam nữ là 1,15:1. Đến từ các tỉnh là 77 ca<br /> (78%). Chúng tôi ghi nhận có 47 ca (47,5%) có cơn cục bộ, trong đó cơn cục bộ đơn giản là 10 ca (10,1%), cơn cục bộ<br /> phức tạp là 4 ca (4%), và cơn cục bộ toàn thể hóa là 33 ca (33,3%). Có 38 ca là cơn toàn thể, chiếm tỷ lệ 38,4%. Cơn<br /> không phân loại được là 14 ca (14,1%). Có 33 ca (33,3%) là ĐK triệu chứng. Theo dõi từ 3 tháng trở lên có 86 ca (86,9%),<br /> bỏ trị 13 ca (13,1%). Đáp ứng sớm có 63/86 ca (73,3%).<br /> Kết Luận: Kết quả phân loại được chiếm tỉ lệ khá cao bằng phân loại cơn động kinh theo ILAE 1981. Đây là cách<br /> phân loại đơn giản, dễ thực hiện và phù hợp với hoàn cảnh của các nước đang phát triến như nước ta, khi mà các phương<br /> tiện hỗ trợ chẩn đoán còn hạn chế. Ngoài ra, kết quả nghiên cứu cũng cho thấy, cần có các chương trình giáo dục trong<br /> cộng đồng để nâng cao hiểu biết về bệnh động kinh.<br /> <br /> ABSTRACT<br /> CLASSIFICATION OF PEDIATRIC EPILEPTIC SEIZURES IN CHILDREN HOSPITAL No1<br /> AT HO CHI MINH CITY<br /> To Hong Duc, Nguyen Quang Vinh, Tran Diep Tuan<br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 12 - No 3 – 2008: 172 - 177<br /> Objectives: To classify epileptic seizures based on the 1981 International Classification of Epileptic Seizures (ICES)<br /> for children with newly diagnosed or untreated epilepsy.<br /> Methods: A case-series study of 99 epileptic children at Children Hospital No1 HCMC from 4/2006 to 3/2007.<br /> Results: Ninety-nine patients were enrolled in this study with 53 boys and 46 girls (male to female ratio is 1.15:1).<br /> There were 77 cases (78%) came from provinces. Out of 99 patients, 47 (47.5%) were classified as partial seizures,<br /> including simple partial seizures in 10 cases (10.1%), complex partial seizures in 4 cases (4%), and 33 cases (33.3%) with<br /> secondarily generalized seizures. Thirty-eight patients (38.4%) were classified as generalized seizures. Unclassified<br /> seizures comprised of 14 cases (14.1%). Thirty-three out of 99 patients were symptomatic epilepsy. Eighty-six cases<br /> (86.9%) were followed up for more than 3 months, and early responding to antiepileptic drug was found in 63 out of 86<br /> patients (73.3%).<br /> Conclusions: Based on the 1981 ICES, the frequency of patients with classifiable seizures were high in this study. This<br /> classification is rather simple and suitable for developing countries such as Vietnam, where diagnostic facilities are limited.<br /> Furthermore, the results also suggest that health education is necessary to improve the awareness of epilepsy in the publics.<br /> League Against Epilepsy: ILAE) đã đưa ra hệ thống phân<br /> * Bệnh viện Đa Khoa Trung Tâm An Giang<br /> * Bệnh Viện Nhi Đồng I TPHCM<br /> *** Bộ môn Nhi, Đại học Y Dược TP. Hồ Chí Minh<br /> <br /> ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> Theo Tổ Chức Y Tế Thế Giới, động kinh (ĐK) chiếm<br /> từ 0,5-1% dân số(14). Ở các nước đang phát triển tỷ lệ này<br /> cao hơn gấp 2-5 lần, trong đó trước 6 tuổi chiếm 60%(4).<br /> Bệnh lý ĐK tại các nước đang phát triển chưa thật sự được<br /> ngành y tế quan tâm mặc dù đây là một bệnh có thể chữa<br /> khỏi được(14)<br /> (4)<br /> . Phần lớn bệnh nhân<br /> ở các nước đang phát triển không được điều trị bằng thuốc<br /> chống động kinh. Ước tính vào khoảng 85% bệnh nhân<br /> này hoặc là không được điều trị hoặc là được điều trị<br /> không thích hợp (Meinardi và cs 2001). Một trong những<br /> trở ngại chính đó là vấn đề chẩn đoán bệnh ĐK.<br /> Hiệp Hội Chống Động Kinh Thế Giới (International<br /> <br /> loại cơn ĐK (1981), phân loại ĐK và hội chứng ĐK<br /> (1989) nhằm giúp thống nhất trong báo cáo, nghiên cứu và<br /> thực hành lâm sàng. Tuy nhiên, tại Thành Phố Hồ Chí<br /> Minh (TPHCM) chưa có nghiên cứu nào thật sự sử dụng<br /> hệ thống phân loại này trong ĐK trẻ em. Những năm gần<br /> đây, tuy có những hệ thống phân loại khác đã được đề<br /> nghị, nhưng chưa được chấp nhận. Do đó, phân loại của<br /> ILAE là phân loại được chấp nhận và sử dụng rộng rãi nhất<br /> hiện nay. Hệ thống phân loại cơn ĐK của ILAE 1981 tuy<br /> đã sử dụng đến các phương pháp khách quan như đo EEG<br /> lâu dài và ghi hình video, nó vẫn còn đơn giản hơn nhiều<br /> so với phân loại ĐK và hội chứng ĐK của ILAE 1989.<br /> Phân loại ILAE 1989 đòi hỏi phải phân định được hội<br /> chứng ĐK toàn thể hay cục bộ và bệnh sinh của ĐK. Phân<br /> loại cơn ĐK theo ILAE 1981 đơn giản, chỉ dựa trên 3 yếu<br /> 172<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 12 * Số 3 * 2008<br /> tố: (1) biểu hiện lâm sàng của cơn động kinh, (2) biểu hiện<br /> của điện não đồ (EEG) trong cơn, và (3) biểu hiện của<br /> EEG ngoài cơn. Tuy không giúp xác định được bệnh lý<br /> ĐK và hội chứng ĐK cụ thể, nhưng dựa trên bệnh sử đáng<br /> tin cậy và EEG, các thầy thuốc thường có thể phân loại<br /> được cơn ĐK, xác lập chẩn đoán và lên kế hoạch điều trị<br /> thích hợp.<br /> Do đó, chúng tôi thực hiện đề tài này để khảo sát khả<br /> năng áp dụng phân loại cơn ĐK theo ILAE 1981 cho trẻ từ<br /> 1 tháng đến 15 tuổi tại Bệnh viện Nhi đồng 1. Đồng thời<br /> khảo sát đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng, kết quả điều trị,<br /> và các yếu tố liên quan đến đáp ứng sớm và bỏ trị.<br /> <br /> ĐỐI TƢỢNG - PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> ĐK, hoặc có nguyên nhân kích gợi, hoặc đã được điều trị<br /> trước đó, hoặc theo dõi không đầy đủ và khai thác được<br /> bệnh sử không đáng tin cậy. Như vậy số bệnh nhi trong<br /> nghiên cứu của chúng tôi là 99. Ngòai ra, chúng tôi cũng<br /> thực hiện xét nghiệm chẩn đoán hình ảnh đối với trẻ nghi<br /> ngờ có tổn thương cấu trúc, có 45 trẻ được thực hiện siêu<br /> âm no, 11 trẻ có CT (computed tomography) scan não và 3<br /> trẻ được thực hiện MRI (magnetic resonance imaging) não.<br /> <br /> KẾT QUẢ<br /> Có 99 bệnh nhi tham gia nghiên cứu, bé trai 53 ca và<br /> gái 46 ca. Tỷ lệ nam trên nữ là 1,15:1. Có 77 bệnh nhi đến<br /> từ các tỉnh, chiếm tỷ lệ 78%. Lý do vào viện do co giật là<br /> 92 ca (92,9%), cơn mất ý thức và ngã là 3 ca (3%), nhức<br /> đầu là 2 ca (2%), rối loạn tiền đình – thị giác là 2 ca (2%),<br /> và mất ý thức là 1 ca (1%). Tiền sử bệnh lý thần kinh là 40<br /> ca (40,4%), chậm phát triển tâm vận là 26 ca (26,3%), sốt<br /> co giật là 14 ca (14,1%). Số ngày trung bình trước khi đến<br /> cơ sở y tế sau cơn ĐK đầu tiên và đến BVNĐI lần lượt là<br /> 83±216 ngày (dao động từ 1 đến 1460 ngày) và 212±466<br /> ngày (dao động từ 1 đến 3190 ngày). Chỉ có 22 (22,2%) trẻ<br /> được đưa ngay đến cơ sơ y tế ngay sau cơn co giật đâu<br /> tiên. Trong khi đó, có đến 11 ca (11,1%) sau 6 tháng mới<br /> được đưa đến cơ sở y tế lần đầu và 26 trẻ (26,3%) sau 6<br /> tháng mới đến khám lần đầu tiên tại BVNĐI.<br /> Chẩn đoán động kinh chỉ dựa trên bệnh sử và biểu<br /> hiện lâm sàng mà không có sự hỗ trợ của EEG có thể thực<br /> hiện được trên 91 ca (91,9%). Trong đó, phân loại được<br /> cơn động kinh là 32 ca, chiếm tỉ lệ 35,2% (32/91 ca).<br /> <br /> Chúng tôi tiến hành phân loại cơn ĐK theo hệ thống<br /> phân loại ILAE 1981 cho 99 trẻ từ 1 tháng tới 15 tuổi mới<br /> được chẩn đoán ĐK (chưa được chẩn đoán và điều trị<br /> trước đó) tại khoa Nhiễm – Thần Kinh BVNĐI từ tháng<br /> 4/2006 đến tháng 3/2007. Trẻ được chẩn đoán ĐK khi có ít<br /> nhất 2 cơn kịch phát (xuất hiện đột ngột, thời gian ngắn,<br /> phục hồi nhanh, có tính định hình, liên quan đến vận động,<br /> cảm giác, giác quan, ý thức và tâm thần) mà không có yếu<br /> tố kích gợi (yếu tố kích gợi là các yếu tố như sốt, nhiễm<br /> trùng hệ thần kinh trung ương, chấn thương, xuất huyết<br /> não, rối loạn điện giải…). Hai cơn kịch phát phải cách<br /> nhau ít nhất là 24 giờ. Cơn ĐK của trẻ được phân loại theo<br /> bảmg phân loại ILAE 1981, tuy nhiên, do chúng tôi không<br /> đủ điều kiện để thực hiện các EEG theo dõi liên tục, EEG<br /> có kèm ghi hình vidéo, EEG nội sọ … nên phân loại của<br /> chúng tôi chủ yếu dựa vào (1) khai thác bệnh sử cẩn thận<br /> Phân loại cơn động kinh theo bảng phân loại của<br /> và tỉ mỉ và (2) EEG trong 20 phút theo qui cách đang thực<br /> ILAE 1981<br /> hiện tại BVNĐI (đặt điện cực theo hệ thống 10-20, bao<br /> Chúng tôi ghi nhận có 47 ca (47,5%) có cơn cục bộ,<br /> gồm 2-3 nghiệm pháp tăng thông khí và kích thích ánh<br /> trong<br /> đó cơn cục bộ đơn giản là 10 ca (10,1%), cơn cục bộ<br /> sáng). Chủ yếu là các EEG được thực hiện ngoài cơn. Ban<br /> phức<br /> tạp<br /> là 4 ca (4%), và cơn cục bộ toàn thể hóa là 33 ca<br /> đầu chúng tôi ghi nhận có 129 bệnh nhi có thể đưa vào<br /> (33,3%).<br /> Có<br /> 38 ca là cơn toàn thể, chiếm tỷ lệ 38,4%. Cơn<br /> nhóm nghiên cứu, nhưng sau khi khai thác bệnh sử cẩn<br /> không phân loại được là 14 ca (14,1%). (Xem Bảng 1).<br /> thận và thực hiện EEG, thì 30 bệnh nhi bị loại khỏi lô<br /> nghiên cứu do hoặc là cơn kịch phát của trẻ không phải là<br /> Bảng 1. Phân loại cơn ĐK theo ILAE 1981 và phân bố theo nhóm tuổi<br /> Loại cơn<br /> Đơn giản<br /> Cảm giác<br /> Vận động<br /> Thực vật<br /> Tâm thần<br /> Phức tạp<br /> Rối loạn ý thức từ đầu<br /> Rối loạn ý thức trong cơn<br /> Toàn thể hóab<br /> Đơn giản<br /> Phức tạp<br /> Đơn giản-phức tạp<br /> 2. Toàn<br /> Cơn vắng ý thức<br /> thể<br /> Cơn giật cơ<br /> 38<br /> Cơn co cứng<br /> (38,4%)<br /> Cơn co cứng co giật<br /> Cơn co giật<br /> Cơn mất trương lực cơ<br /> 3. Không xếp loại được<br /> Tổng cộng<br /> <br /> 1. Cục bộ<br /> 47<br /> (47,5%)<br /> <br /> 1-12 tháng<br /> <br /> 1<br /> <br /> 1<br /> 4<br /> <br /> 13-23 tháng<br /> <br /> 2-5 tuổi<br /> <br /> 6-10 tuổi<br /> <br /> 2<br /> <br /> 1a<br /> 3<br /> <br /> 2<br /> 2<br /> <br /> 1<br /> 1<br /> <br /> 1<br /> <br /> 1<br /> <br /> 1<br /> 6<br /> <br /> 4<br /> 5<br /> 2<br /> <br /> 3<br /> 2<br /> <br /> 5<br /> <br /> 11-15 tuổi<br /> <br /> 1<br /> 2<br /> 3<br /> 12<br /> 2<br /> <br /> 2<br /> 6<br /> <br /> 2<br /> 27<br /> <br /> 4<br /> 19<br /> <br /> 2<br /> 4<br /> 1<br /> 1<br /> 5<br /> 25<br /> <br /> 2<br /> <br /> 3<br /> 21<br /> <br /> 7<br /> <br /> Số ca (tỉ lệ)<br /> 10 (10,1%)<br /> 2<br /> 8<br /> <br /> 4 (4,0%)<br /> 3<br /> 1<br /> 33 (33,3%)<br /> 9<br /> 22<br /> 2<br /> 1<br /> 2<br /> 7<br /> 24<br /> 3<br /> 1<br /> 14 (14.1%)<br /> 99 (100%)<br /> <br /> 173<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 12 * Số 3 * 2008<br /> a<br /> <br /> 1 ca vừa có cơn vận động vừa có cơn cảm giác; b<br /> Trong đó cơn vận động là 30 ca và cơn cảm giác là 3<br /> ca (1 ca vừa có cơn vận động vừa có cơn cảm giác), và<br /> 1 cơn tâm thần. Trong số này có 1 ca có biểu hiện mất<br /> trương lực cơ và 2 ca có biểu hiện của động tác tự<br /> động.<br /> <br /> Động kinh không co cứng hoặc co giật – Phân<br /> loại khi không có EEG<br /> Điểm đáng lưu ý là chúng tôi ghi nhận 8 bệnh nhân<br /> không có biểu hiện co cứng hoặc co giật trong nghiên<br /> cứu này, chiếm tỉ lệ là 8%. Trong đó biểu hiện lâm sàng<br /> là mất trương lực cơ có 2 ca; động kinh thể cảm giác gồm<br /> nhức đầu 2 ca, tiền đình 1 ca, và thị giác 1 ca; động kinh<br /> thể tâm thần 1 ca; và cơn vắng ý thức là 1 ca.<br /> <br /> Điện não đồ và hình ảnh não (siêu âm não<br /> xuyên thóp, CT scan và MRI)<br /> Tất cả 99 ca đều được thực hiện EEG ngoài cơn.<br /> Kết quả EEG với sóng ĐK điển hình (sóng gai, sóng<br /> nhọn, đa gai, phực hợp sóng gai-sóng chậm, phức hợp<br /> đa sóng gai-sóng chậm, đợt sóng ức chế, đợt sóng<br /> chậm, sóng hypsarrythmia trong hội chứng West) l 56<br /> ca (56,6%), không điển hình (hoạt động điện bất<br /> thường nhưng không điển hình cho ĐK) là 15 ca<br /> (15,2%), không bất thường l 28 ca (28,3%) (Xem bảng<br /> 2).<br /> Bảng 2. Kết quả EEG theo loại cơn ĐK<br /> Tính chất EEG (số ca)\<br /> Sóng ĐK điển hình (56)<br /> Cục bộ 1 bên<br /> Cục bộ 2 bên – đa ổ<br /> Toàn thể hóa<br /> Toàn thể<br /> Sóng ĐK không điển hình<br /> (15)<br /> EEG không bất thường (28)<br /> Tổng cộng<br /> <br /> ĐK cục ĐK toàn ĐK không<br /> bộ<br /> thể<br /> phân loại<br /> 6<br /> 2<br /> 14<br /> 13<br /> <br /> 34<br /> 2<br /> <br /> 12<br /> 47 ca<br /> <br /> 2<br /> 38 ca<br /> <br /> 14<br /> 14 ca<br /> <br /> Siêu âm não xuyên thóp được thực hiện trên 45 trẻ<br /> nhũ nhi, trong đó 11 ca có bất thường, gồm dãn não<br /> thất, dị tật não bẩm sinh và khối choán chỗ bất thường.<br /> Hình ảnh CT scan não được làm trên 11 ca, bất thường<br /> gặp trên 8 ca, gồm u não, xuất huyết não, di chứng<br /> chấn thương sọ não, u xơ củ và dị tật teo một bán cầu<br /> đại não trong hội chứng Sturge-Weber. MRI được thực<br /> hiện trên 3 ca, và đều cho kết quả bình thường. Bằng<br /> cách kết hợp các chi tiết trong khai thác bệnh sử, thăm<br /> khám thần kinh tổng quát và kết quả hình ảnh học,<br /> chúng tôi ghi nhận động kinh triệu chứng trong 33 ca<br /> (33,3%). Trong đó nguyên nhân bất thường não bẩm<br /> sinh<br /> là<br /> 6<br /> ca<br /> (6,1%),<br /> chu<br /> sinh<br /> là 19 ca (19,2%), và sau thời kỳ chu sinh là 8<br /> ca (8,1%).<br /> <br /> Kết quả điều trị bƣớc đầu<br /> Điều trị ban đầu đa số là đơn trị. Nghiên cứu của<br /> chúng tôi ghi nhận có 97 ca (98%) là đơn trị. Trong đó<br /> chủ yếu là dùng valproic acid gồm 82 ca (82,8%), ngoài<br /> ra còn có carbamazepin, phenobarbital và phenytoin.<br /> Theo dõi từ 3 tháng trở lên thực hiện được trên 86 ca<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> (86,9%), bỏ trị 13 ca (13,1%). Trong 86 ca được theo dõi<br /> trong 3 tháng thì có 63 ca có đáp ứng sớm (sau 3 tháng<br /> dùng thuốc có giảm ≥ 75% cơn động kinh trở lên so với<br /> ban đầu), chiếm tỉ lệ 73,3%. Trong 23 ca thuộc nhóm<br /> không đáp ứng sớm, thì có 17 ca có giảm về tần số cơn<br /> và thời gian của mỗi cơn; và 6 ca hoàn toàn không đáp<br /> ứng nhưng không có ca nào có tăng tần số cơn so với<br /> trước khi điều trị.<br /> <br /> BÀN LUẬN<br /> Tỉ lệ phân loại được trong nhóm nghiên cứu của<br /> chúng tôi là 85,9%. Đây là một tỉ lệ khá cao. Các<br /> nghiên cứu được thực hiện tại các nước phát triến và<br /> đang phát triển có tỉ lệ phân loại được dao động từ<br /> 71% đến gần 98%(9). Nghiên cứu của Shah(10) có<br /> phương pháp gần giống chúng tôi nhất như về phân<br /> loại, lứa tuổi và địa điểm là tại bệnh viện, các tỷ lệ gần<br /> giống về ba nhóm lớn, tuy nhiên trong nhóm ĐK cục<br /> bộ có tỷ lệ ĐK đơn giản thấp hơn và phức tạp cao hơn<br /> của chúng tôi. Nghiên cứu trong nước có của Lê Thị<br /> Khánh Vân (2003), tuy nhiên chưa theo cách phân loại<br /> của ILAE nên kết quả cũng khác (không có nhóm<br /> không phân loại được). Nghiên cứu của Hoàng Viết<br /> Bôn (2001) có cách phân loại theo ILAE cho tỷ lệ<br /> tương tự như nghiên cứu của chúng tôi, nhưng đây là<br /> nghiên cứu chủ yếu về kiến thức thái độ hành vi, chưa<br /> đi sâu vào các thể lâm sàng.<br /> Tỉ lệ ĐK cục bộ trong nghiên cứu của chúng tôi là<br /> 47,5%. Theo Sananayake, tỷ lệ ĐK cục bộ ở các nước<br /> đang phát triển (54 -73%) cao hơn ở các nước phát<br /> triển (33 – 66%)(9). Kết quả của chúng tôi cho tỷ lệ cục<br /> bộ cao phù hợp với nhận định này, lý do có thể là do tỷ<br /> lệ này phản ảnh tần suất khá cao của ĐK triệu chứng<br /> tại các nước đang phát triển, mắc phải sau tổn thương<br /> chu sinh, nhiễm trùng và chấn thương đầu. Chúng tôi<br /> tin rằng tỉ lệ ĐK cục bộ ở lô nghiên cứu của chúng tôi<br /> cơ lẽ còn cao hơn, nhưng do chúng tôi phân loại chủ<br /> yếu dựa vào bệnh sử biểu hiện lâm sàng mà không có<br /> các phương tiện trợ giúp khác như video, nên có thể đã<br /> phân loại một số trường hợp ĐK cục bộ toàn thể hóa<br /> vào nhóm ĐK toàn thể. Trong nhóm ĐK cục bộ thì<br /> cơn cục bộ toàn thể hóa chiếm ưu thế (33/47 ca). Giải<br /> thích lý do có tỷ lệ cao hơn các nhóm khác trong ĐK<br /> cục bộ có thể là sau khi bị thể cục bộ đơn giản hoặc<br /> phức tạp ban đầu bệnh nhân không đi khám và điều trị<br /> cho tới lúc họ chuyển qua giai đoạn toàn thể hóa.<br /> Tỉ lệ ĐK toàn thể trong nghiên cứu của chúng tôi<br /> là 38,4%. Trong đó chỉ có một ca là ĐK cơn vắng ý<br /> thức. Theo một số nghiên cứu thì ĐK cơn vắng ý thức<br /> ít gặp ở các nước nhiệt đới hơn ở các nước vùng ôn<br /> đới(9). Ngoài ra, ĐK cơn vắng cũng thường gặp ở lứa<br /> tuổi lớn hơn. Chúng tôi cũng ghi nhận 3 ca ĐK với cơn<br /> co giật, là một dạng cơn ĐK tương đối hiếm. Phần lớn<br /> các cơn toàn thể là cơn co cứng co giật gồm 24 ca.<br /> Tỉ lệ không phân loại được trong nghiên cứu của<br /> chúng tôi là 14,1%, có cao hơn so với nghiên cứu của<br /> Sananayake(9). Trong các trường hợp được chẩn đoán<br /> ĐK khi chưa đo EEG (91 bệnh nhân - 91,9%), nếu<br /> không có EEG chỉ phân loại cơn được 35,2%, nếu có<br /> EEG phân loại được 85,9%. So sánh với Sananayake<br /> 174<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 12 * Số 3 * 2008<br /> (1250 bệnh nhân trẻ em và người lớn), tỷ lệ này lần<br /> lượt là 95,6% và 97,1%; đây là một trong những báo<br /> cáo có tỷ lệ phân loại được cao nhất trên thế giới(9).<br /> Sananayake phân loại cơn toàn thể khi không có EEG<br /> bằng lâm sàng, sau khi có EEG phải chuyển 30 ca<br /> (2,4% trên tổng số) sang loại cục bộ (nhóm toàn thể<br /> hóa thứ phát). Vì vậy để tránh lầm lẫn này, chúng tôi<br /> xếp những ca có biểu hiện lâm sàng toàn thể (không có<br /> yếu tố giúp xác định khác) khi chưa có EEG hoặc sau<br /> đo EEG có kết quả bình thường vào loại không phân<br /> loại được, cũng do sự khác nhau này chúng tôi có tỷ lệ<br /> không phân loại được cơn cao hơn của Sananayake.<br /> Ngoài ra, có lẽ còn do thời gian theo dõi của chúng tôi<br /> ngắn chỉ trong 3 tháng.<br /> Về 8 ca không co cứng hoặc co giật, khả năng<br /> chẩn đoán ĐK chủ yếu là dựa trên lâm sàng, tuy nhiên<br /> không thể xác định sớm đây là ĐK nếu không có EEG.<br /> Điều này cho thấy khi áp dụng bảng phân loại chỉ cần<br /> dựa trên lâm sàng và EEG, hiệu quả phân loại cơn rất<br /> tốt. Tuy nhiên cần chú ý dù có EEG, một số ca không<br /> co gòng hoặc co giật vẫn có thể bị bỏ sót nếu EEG<br /> bình thường hoặc không nghĩ tới nên không chỉ định.<br /> Chúng tôi nhận thấy với 28,3% EEG bình thường,<br /> 15,2% không điển hình đã khẳng định việc chẩn đoán<br /> ĐK không bao giờ bị loại trừ chỉ vì kết quả EEG<br /> không thấy sóng ĐK điển hình(1,13). Siêu âm não có<br /> 24,2% bất thường trên tổng số được chỉ định (11/45<br /> ca), xét nghiệm này đơn giản, vô hại, ít tốn kém và hữu<br /> ích khi cho biết những thông tin quan trọng về dãn não<br /> thất, khối bất thường, dị tật não bẩm sinh… giúp định<br /> hướng chẩn đoán nguyên nhân và cho thêm xét nghiệm<br /> khác. Về nguyên nhân gây ĐK triệu chứng, nhiều nhất<br /> là bệnh lý chu sinh với 19,2% (ngạt, sinh non…), kế<br /> tới mới là bệnh lý thần kinh, chứng tỏ vấn đề quản lý<br /> và đề phòng bệnh lý chu sinh còn cần được quan tâm.<br /> Trong nghiên cứu, chúng tôi đánh giá tỷ lệ đáp<br /> ứng sớm vì đây là yếu tố tiên lượng thuyên giảm về lâu<br /> dài, bất kể nguyên nhân(3). Dù chủ yếu là đơn trị<br /> (98%), tỷ lệ đáp ứng sớm khả quan trên số theo dõi<br /> điều trị đầy đủ trong 3 tháng đầu (63/86 ca, 73,3%),<br /> nhóm không đáp ứng sớm cũng không thấy tăng tần số<br /> cơn. Tỷ lệ bỏ trị còn rất cao (13,1%) và không liên<br /> quan với nhóm tuổi, giới, địa chỉ, tiền sử bệnh lý thần<br /> kinh. Do đó, cần chú ý tư vấn và giúp người thân hiểu<br /> rõ về sự cần thiết của quá trình điều trị và theo dõi lâu<br /> dài trong điều trị ĐK.<br /> Trong nghiên cứu này, chúng tôi cũng ghi nhận tỷ<br /> lệ vào cơ sở y tế lần đầu ở ngày đầu là 22,2% dù co<br /> giật là tình trạng gây lo lắng cho thân nhân. Đây là một<br /> tỷ lệ thấp đáng ngạc nhiên. Tỉ lệ bệnh nhi được đưa<br /> đến cơ sở y tế cao nhất ở tuần 2-4 (25 ca, chiếm<br /> 25,6%), có thể do một số ca có cơn thưa hoặc chỉ sau<br /> 2-4 tuần đầu thì tần số cơn mới tăng đáng kể. Trong<br /> khi đó, có đến 11 ca (11,1%) sau 6 tháng mới được<br /> đưa đến cơ sở y tế lần đầu và 26 trẻ (26,3%) sau 6<br /> tháng mới đến khám lần đầu tiên tại BVNĐI. Điều trị<br /> chậm càng có nguy cơ khó trị(1) và trẻ nên được đến<br /> khám chuyên khoa ngay sau khi có cơn co giật không<br /> kèm sốt đầu tiên(11).<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> KẾT LUẬN<br /> Đây là nghiên cứu phân loại cơn ĐK theo ILAE<br /> 1981 ở trẻ em được khám và điều trị tại BVNĐ1. Với<br /> khai thác bệnh sử chi tiết và EEG ngoài cơn, kết quả<br /> phân loại được chiếm tỉ lệ khá cao, tuy có thể có một<br /> số lầm lẫn khi xếp loại do chúng tôi không có EEG<br /> liên tục và video để quay phim theo dõi. Dù vậy, đây<br /> là phân loại mà chúng ta có thể xử dụng được, đặc biệt<br /> là tại một nước đang phát triến và thiết các phương<br /> tiện chẩn đoán khác như nước ta. Với việc phân loại<br /> cơn như vậy, tuy không giúp xác định được bệnh lý<br /> ĐK và hội chứng ĐK cụ thể, nhưng dựa trên bệnh sử<br /> đáng tin cậy và EEG, các thầy thuốc thường có thể<br /> phân loại được cơn ĐK, xác lập chẩn đoán và lên kế<br /> hoạch điều trị thích hợp. Điều trị với đơn trị cho tỷ lệ<br /> đáp ứng sớm cao, nhưng tỷ lệ bệnh nhân đến điều trị<br /> muộn và bỏ trị cũng rất cao, chứng tỏ công tác tuyên<br /> truyền về bệnh ĐK cần được chú ý quan tâm hơn nữa.<br /> <br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> 1.<br /> 2.<br /> 3.<br /> 4.<br /> 5.<br /> 6.<br /> <br /> 7.<br /> 8.<br /> 9.<br /> 10.<br /> <br /> 11.<br /> <br /> 12.<br /> 13.<br /> <br /> Bazil CW, Morrell MJ, Pedley TA (2005). Epilepsy. In: Rowland<br /> LP. Merritt’s Neurology, 11th edition, pp. 992-1034. Lippincott<br /> Williams & Wilkins, Philadelphia<br /> Bùi Song Hương, Lê Nam Trà, Hoàng Cẩm Tú (2005). Một số đặc điểm<br /> lâm sàng và điện não đồ của động kinh cục bộ ở trẻ em. Tạp chí nghiên<br /> cứu y học, số phụ trương 35 (2): 92 - 95<br /> Guerrini R (2006). Epilepsy in children. The Lancet, 367(9509): 499524<br /> Hoàng Cẩm Tú (1996). Bệnh động kinh trẻ em dưới 6 tuổi tại Viện<br /> bảo vệ sức khoẻ trẻ em, Luận án phó tiến sĩ khoa học y dược. Đại<br /> Học Y Khoa Hà Nội, tr. 1-7<br /> Lê Thị Khánh Vân (2003), Đặc điểm bệnh động kinh tại Bệnh Viện<br /> Nhi Đồng II TPHCM, Luận án chuyên khoa cấp II, Đại Học Y Dược<br /> TPHCM, tr. 5-60<br /> Marson A, Jacoby A, Johnson A, Kim L, Gamble C, Chadwick D<br /> (2005). Immediate versus deferred antiepileptic drug treatment for<br /> early epilepsy and single seizures: a randomised controlled trial. The<br /> Lancet, vol 365, June: 2007-2013<br /> Ngô Viết Bôn (2001). Nghiên cứu kiến thức, thái độ, hành vi của các<br /> bà mẹ có con bị động kinh tại Bệnh Viện Nhi Đồng I TPHCM. Y Học<br /> TPHCM, số phụ bản 5(4): 86 - 88<br /> Phan Việt Nga (2002). Nghiên cứu chẩn đoán và theo dõi kết quả<br /> điều trị động kinh toàn thể ở trẻ em. Luận án tiến sĩ khoa học y dược,<br /> Học Viện Quân Y, tr. 1-24<br /> Senanayake N (1993). “Classification of Epileptic Seizures: A<br /> Hospital-Based Study of 1,250 Patients in a Developing Country”.<br /> Epilepsia, 34(5): 812-818<br /> Shah NK, Rajadhyaksha BS, Shah VS , Shah NS, Desai VG (1992).<br /> Experience with the International League Against Epilepsy<br /> Classifications of Epileptic Seizures (1981) and Epilepsies and Epileptic<br /> Syndrome (1989) in epileptic children in a developing country. Epilepsia,<br /> 33(6): 1072-1077<br /> Stokes T, Shaw EJ, Juarez GA, Camosso SJ, Baker R (2004). The<br /> diagnosis and management of the epilepsies in adults and children in<br /> primary and secondary care, 1st edition, pp. 12-75. National<br /> Collaborating Centre for Primary Care, London.<br /> Trần Thu Hương (1996). Nghiên cứu động kinh tự phát ở trẻ em<br /> dưới 15 tuổi. Luận án phó tiến sĩ khoa học y dược. Đại Học Y Khoa<br /> Hà Nội, tr.1-41.<br /> Wallace JS, Farrell K (2004). Epilepsy in children, 2nd edition,<br /> pp.21-81, 123-148. Arnold, London.<br /> <br /> World Health Organization (2004). Epilepsy in the Western<br /> Pacific Region, 1st edition, pp. 3-10. Regional Office for the<br /> Western Pacific, Manila<br /> <br /> 175<br /> <br />
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2