PHÇN MÒM TH¦ VIÖN Sè GREENSTONE Vµ VÊN §Ò øNG DôNG TRONG THùC TIÔN NguyÔn ThÞ Loan(*) u¸ tr×nh øng dông c«ng nghÖ th«ng tin - th− viÖn (kh«ng chØ qu¶n lý tµi liÖu, Q tin trong ho¹t ®éng th«ng tin - th− mµ cßn qu¶n lý c¶ viÖc lu©n chuyÓn tµi viÖn ®· cã b−íc ph¸t triÓn m¹nh mÏ tõ liÖu, viÖc khai th¸c th«ng tin...) trë nªn gi÷a nh÷ng n¨m 1980. Më ®Çu qu¸ thuËn tiÖn h¬n. Tuy nhiªn, mçi phÇn tr×nh nµy lµ viÖc x©y dùng vµ ph¸t triÓn mÒm l¹i cã nh÷ng ®Æc tr−ng vµ tiÖn Ých phÇn mÒm qu¶n lý tµi liÖu trong th− kh¸c nhau. Bµi viÕt nµy tËp trung vµo viÖn. N¨m 1986 UNESCO ®· t¹o lËp nh÷ng nÐt kh¸i qu¸t vÒ phÇn mÒm Th− phÇn mÒm qu¶n trÞ c¬ së d÷ liÖu (CSDL) viÖn sè Greenstone (Greenstone Digital CDS/ISIS (Computerized Documen- Library) vµ kh¶ n¨ng øng dông phÇn tation System/Intergrated Set of mÒm nµy trong thùc tiÔn ho¹t ®éng Information System) ®Ó cung cÊp cho th«ng tin th− viÖn ë ViÖt Nam.(*) c¸c n−íc ®ang ph¸t triÓn, trong ®ã cã 1. Greenstone lµ s¶n phÈm cña Dù ¸n ViÖt Nam. th− viÖn sè New Zealand t¹i tr−êng ®¹i Cïng víi sù ph¸t triÓn cña c«ng nghÖ häc Waikato cïng víi sù hîp t¸c cña th«ng tin vµ truyÒn th«ng, vµo kho¶ng UNESCO vµ Human Info NGO. nh÷ng n¨m 1990 cho tíi nay, ho¹t ®éng Greenstone lµ phÇn mÒm m· nguån më th«ng tin - th− viÖn ®· cã nh÷ng b−íc dïng ®Ó x©y dùng c¸c bé s−u tËp sè. ph¸t triÓn rÊt râ rÖt. §ång thêi, vÊn ®Ò Theo David Wheeler, “PhÇn mÒm m· ph¸t triÓn c¸c phÇn mÒm ®−îc sö dông nguån më sÏ cho phÐp ng−êi dïng sö trong lÜnh vùc nµy còng rÊt ®−îc chó dông theo bÊt kú môc ®Ých nµo; ®−îc träng. ë n−íc ta, ®iÒu nµy ®−îc ph¶n phÐp nghiªn cøu vµ söa ®æi, ®−îc phÐp ¸nh kh¸ râ nÐt, mµ biÓu hiÖn lµ sù xuÊt sao chÐp vµ t¸i ph¸t hµnh phÇn mÒm gèc hiÖn cña c¸c phÇn mÒm th− viÖn sè, bao hoÆc phÇn mÒm ®· söa ®æi mµ kh«ng gåm c¶ phÇn mÒm th−¬ng m¹i (Libol cña ph¶i tr¶ tiÒn cho nh÷ng ng−êi lËp tr×nh C«ng ty Tinh V©n, Ilib cña C«ng ty tr−íc”. Greenstone lµ phÇn mÒm ®a ng«n CMC, Vebrary cña C«ng ty L¹c ViÖt,...) ng÷. HiÖn nay, Greenstone ®−îc dÞch vµ phÇn mÒm nguån më (Greenstone, sang 60 ng«n ng÷ (3). Trong ®ã 4 ng«n Zope, Drupal,...). C¸c phÇn mÒm nµy ®· ng÷ nßng cèt lµ: Anh, Ph¸p, T©y Ban gióp viÖc chuyÓn ®æi tõ th− viÖn truyÒn Nha vµ Nga. ë ViÖt Nam, nÕu muèn sö thèng sang th− viÖn sè, còng nh− gi¶i quyÕt c¸c bµi to¸n trong ho¹t ®éng th«ng (*) Viện Th«ng tin Khoa häc x· héi. 48 Th«ng tin Khoa häc x· héi, sè 5.2009 dông phiªn b¶n tiÕng ViÖt th× c¬ quan - §a ph−¬ng tiÖn. Bªn c¹nh th«ng th«ng tin-th− viÖn ph¶i tr¶ phÝ cho ng−êi tin d¹ng v¨n b¶n, bé s−u tËp cã thÓ biªn so¹n phiªn b¶n tiÕng ViÖt. Ngoµi ra, chøa h×nh ¶nh, ©m thanh, b¨ng ghi ©m, Greenstone còng cung cÊp mét ph−¬ng ghi h×nh. thøc míi ®Ó tæ chøc vµ xuÊt b¶n th«ng - XuÊt ra CD-ROM. Bé s−u tËp cã tin d−íi d¹ng sè, kÓ c¶ trªn Internet thÓ xuÊt ra CD-ROM mét c¸ch tù ®éng. còng nh− ®−îc bao gãi trªn CD- ROM. - Greenstone lµ mét bé phÇn mÒm 2. Mét sè −u ®iÓm cña Greenstone m· nguån më, do ®ã ng−êi sö dông dÔ - Truy cËp réng r·i. Bé s−u tËp ®−îc dµng chØnh söa phï hîp víi c«ng viÖc truy cËp qua mét tr×nh duyÖt Web cña m×nh. chuÈn. - Mét −u ®iÓm næi bËt cña phÇn - §a hÖ (cã thÓ sö dông trªn nhiÒu hÖ mÒm m· nguån më nãi chung vµ ®iÒu hµnh). Bé s−u tËp cã thÓ ch¹y trªn Greenstone nãi riªng lµ kh«ng ph¶i tr¶ Windows, Unix/ Linux vµ Mac OS-X. tiÒn b¶n quyÒn. §Æc biÖt, c¸c s¶n phÈm trªn phÇn mÒm nguån më cã thÓ ®−îc - H−íng siªu d÷ liÖu. C¸c chØ sè l−ít thay ®æi theo nhu cÇu cña ng−êi dïng t×m ®−îc t¹o nªn tõ c¸c siªu d÷ liÖu. C¸c vµ cã tÝnh t−¬ng thÝch cao. siªu d÷ liÖu cã thÓ kÕt hîp víi mçi tµi liÖu hoÆc mét phÇn cña tµi liÖu. 3. C¸c tÝnh n¨ng cña Greenstone - §a ng«n ng÷. Unicode ®−îc dïng - Cã thÓ sö dông ®Ó x©y dùng c¸c bé ®Ó hç trî viÖc chuyÓn ®æi ng«n ng÷. ChØ s−u tËp tµi liÖu sè tõ Internet vµ c¸c môc riªng biÖt cã thÓ t¹o ra cho nh÷ng CSDL trùc tuyÕn d¹ng ®a ph−¬ng tiÖn: ng«n ng÷ kh¸c nhau. c¸c bé s−u tËp th«ng tin d¹ng ©m thanh, tranh ¶nh, h×nh ¶nh ®éng, ho¹t h×nh, ®å - Thang ®é (Scale) lín. Nh÷ng bé s−u ho¹, toµn v¨n. Lóc nµy, th«ng tin ®· tån tËp chøa hµng triÖu tµi liÖu, nhiÒu t¹i d−íi d¹ng sè - bëi vËy kh«ng cÇn Gigabytes cã thÓ ®−îc t¹o ra. T×m kiÕm thiÕt ph¶i tiÕn hµnh viÖc sè ho¸. toµn v¨n nhanh chãng. Cã thÓ nÐn ®Ó - Cã thÓ sö dông ®Ó x©y dùng c¸c gi¶m kÝch th−íc v¨n b¶n vµ c¸c chØ sè s−u tËp vÒ c¸c chuyªn ngµnh b»ng c¸ch ®−îc g¾n kÌm. sè ho¸ c¸c tµi liÖu hiÖn cã t¹i th− viÖn: - T−¬ng thÝch Z39.50. Giao thøc s¸ch, t¹p chÝ, luËn v¨n, b¸o c¸o khoa Z39.50 hç trî viÖc truy cËp m¸y chñ bªn häc, ®Ò tµi nghiªn cøu khoa häc, bµi ngoµi còng nh− giíi thiÖu bé s−u tËp gi¶ng, gi¸o tr×nh, víi s−u tËp toµn v¨n. Greenstone cho ng−êi sö dông bªn ngoµi. Những bộ sưu tËp sè nµy ®−îc x©y dùng - T×m kiÕm linh ho¹t. Ng−êi dïng cã trªn c¬ së nguån tµi liÖu d¹ng truyÒn thÓ t×m toµn v¨n tµi liÖu víi nh÷ng chØ sè thèng (in trªn giÊy) - bëi vËy, cÇn tiÕn liªn kÕt thÝch hîp. hµnh sè ho¸ c¸c tµi liÖu. - L−ít t×m linh ho¹t. Ngoµi kh¶ - Cã thÓ sö dông ®Ó x©y dùng CSDL n¨ng t×m kiÕm theo c¸c thuéc tÝnh ®· th− môc theo c¸c chuÈn Dublin Core(*) ®Þnh, ng−êi dïng cã thÓ l−ít t×m theo quy ®Þnh cña viÖc thiÕt kÕ nh−: danh (*) Dublin Core lµ chuÈn chñ yÕu dïng cho viÖc môc t¸c gi¶, chñ ®Ò, tõ kho¸, n¨m xuÊt m« t¶ c¸c tµi liÖu d¹ng sè hoÆc c¸c th− môc cña b¶n cña tµi liÖu,... c¸c nguån th«ng tin trªn Internet. PhÇn mÒm th− viÖn sè Greenstone… 49 hay MARC 21. Ngoµi ra, phÇn mÒm Greenstone lµ mét c«ng cô rÊt h÷u Ých ®èi Greenstone cã kh¶ n¨ng hç trî x©y dùng víi th− viÖn sè. Ngoµi ra, Greenstone cßn s−u tËp, biªn môc theo Dublin Core vµ lµ mét phÇn mÒm ®−îc chuÈn ho¸ cao, MARC 21 cña Greenstone b»ng c«ng cô ®iÒu nµy gióp chóng ta tiÕp cËn víi c¸c Librarian Interface. chuÈn th− viÖn quèc tÕ, tõ ®ã n©ng cao - Greenstone cã thÓ tÝch hîp vµo kh¶ n¨ng hîp t¸c vµ héi nhËp víi c¸c th− phÇn mÒm qu¶n lý th− viÖn cã s½n. viÖn trong n−íc vµ quèc tÕ. - Greenstone cã thÓ ®−îc ph¸t triÓn 4. X©y dùng bé s−u tËp sè dùa trªn thµnh mét phÇn mÒm qu¶n lý th− viÖn phÇn mÒm Greenstone hoµn chØnh theo yªu cÇu cña tõng th− viÖn - tøc lµ cã thÓ ®−îc thiÕt kÕ ®Ó thùc X©y dùng bé s−u tËp sè lµ mét néi hiÖn c¸c chøc n¨ng kh¸c nhau, gi¶i quyÕt dung ®ang thu hót sù quan t©m cña c¸c c¸c bµi to¸n trong th− viÖn. th− viÖn trªn thÕ giíi còng nh− ë ViÖt .... Nam. §èi víi c¸c tÖp tµi liÖu ®−îc l−u gi÷ trªn m¸y tÝnh ®iÖn tö th× viÖc s−u Víi nh÷ng tÝnh n¨ng nªu trªn, tÇm, tæ chøc vµ xö lý d÷ liÖu ®¬n gi¶n Greenstone ®· ®−îc sö dông ®Ó t¹o lËp h¬n. Song, ®èi víi nguån th«ng tin vµ xuÊt b¶n c¸c bé s−u tËp trªn Web ë truyÒn thèng (d¹ng in trªn giÊy) th× viÖc nhiÒu tæ chøc cña c¸c n−íc trªn thÕ giíi. sè hãa kh¸ phøc t¹p vµ tèn kÐm, trªn ë ViÖt Nam, mét sè n¬i ®· sö dông thùc tÕ, khã cã ®ñ kh¶ n¨ng ®Ó sè hãa Greenstone ®Ó x©y dùng c¸c bé s−u tËp tÊt c¶ c¸c tµi liÖu ®ang cã trong th− sè cña m×nh. §Çu n¨m 2004, Th− viÖn viÖn. V× vËy, chóng ta cÇn ph¶i x¸c ®Þnh §¹i häc Khoa häc Tù nhiªn - §¹i häc møc ®é cÇn thiÕt vµ ®é −u tiªn cña mét Quèc gia Tp. Hå ChÝ Minh ®· sö dông bé s−u tËp ®Ó tiÕn hµnh viÖc x©y dùng Greenstone x©y dùng th− viÖn sè víi sù bé s−u tËp sè: tµi liÖu quý hiÕm, chØ cã hç trî phiªn b¶n tiÕng ViÖt cña mét b¶n duy nhÊt; tµi liÖu viÕt tay dÔ Integrated e-Solution, ITD ViÖt Nam h− háng, r¸ch n¸t; tµi liÖu cã tÇn suÊt (Ies). Th¸ng 6/2004, Th− viÖn tr−êng §¹i sö dông cao; tµi liÖu l−u hµnh vµ phôc häc Ng©n hµng Tp. Hå ChÝ Minh còng ®· vô nhu cÇu néi bé,… Ngoµi ra, sè ho¸ sö dông Greenstone. Th¸ng 10/2004, mét tµi liÖu còng lµ c«ng viÖc t¹o ra cho Trung t©m Th«ng tin - T− liÖu §¹i häc tµi liÖu gèc mét kh¶ n¨ng phæ biÕn míi, §µ N½ng còng sö dông Greenstone ®Ó v× thÕ tÊt ¶nh h−ëng ®Õn vÊn ®Ò b¶n t¹o lËp c¸c bé s−u tËp sè. HiÖn nay, c¸c quyÒn hay quyÒn së h÷u trÝ tuÖ cña tµi th− viÖn tr−êng ®¹i häc, c¸c trung t©m liÖu ®−îc sè ho¸. §ã lµ mét thùc tÕ mµ th«ng tin còng ®· b¾t ®Çu nghiªn cøu vµ qu¸ tr×nh x©y dùng bé s−u tËp sè cÇn sö dông Greenstone nh−: Trung t©m ph¶i tÝnh ®Õn, ®Æc biÖt khi sè ho¸ nh÷ng Th«ng tin KH&CN Quèc gia, ViÖn Th«ng tµi liÖu ch−a ®−îc xuÊt b¶n, nh−: luËn tin Khoa học x· hội, Th− viÖn tr−êng §¹i ¸n khoa häc, b¸o c¸o kÕt qu¶ nghiªn häc Hµ Néi,... cøu, t− liÖu dÞch ch−a xuÊt b¶n... §©y So s¸nh c¸c tÝnh n¨ng cña CDS/ISIS lµ nh÷ng vÊn ®Ò phøc t¹p vµ ®ßi hái vµ Greenstone ë b¶ng (trang bªn) theo ph¶i ®−îc gi¶i quyÕt mét c¸ch cã hÖ mét sè tiªu chÝ cô thÓ sÏ cho thÊy râ thèng tõ khÝa c¹nh chÝnh s¸ch cô thÓ, v× nh÷ng −u ®iÓm cña Greenstone so víi vËy bµi viÕt kh«ng ®Ò cËp vµ ph©n tÝch CDS/ISIS. Vµ nh− vËy, so víi CDS/ISIS, vÊn ®Ò nµy t¹i ®©y. 50 Th«ng tin Khoa häc x· héi, sè 5.2009 STT Tiªu chÝ CDS/ISIS Greenstone 1 Hç trî - Hç trî ASCII 16 bit (TCVN 5712 - - Hç trî Unicode (TCVN tiÕng 1999) 6909 - 2001) ViÖt - CÇn ph¸t triÓn bæ sung c¸c chøc n¨ng - Cã s½n giao diÖn tiÕng cho phÐp hiÓn thÞ thanh c«ng cô b»ng ViÖt tiÕng ViÖt - Kh«ng cÇn chuyÓn ®æi bé - §Ó truy cËp Internet cÇn cã m¸y chñ m· ký tù, Greenstone mÆc Webisis, mét m¸y chñ Proxy ®Æc biÖt ®Þnh sö dông Unicode ®Ó thùc hiÖn chuyÓn ®æi tõ m· ASCII - D÷ liÖu bªn trong sang Unicode (TCVN 6909 -2001) vµ Greenstone l−u tr÷ theo ng−îc l¹i UFT-8 2 Hç trî CDS/ISIS tù th©n kh«ng cã tÝnh n¨ng Cã thÓ cµi ®Æt ch¹y trªn xuÊt b¶n cµi ®Æt ch¹y trªn Internet mµ cÇn ph¶i Internet CSDL cã c«ng cô ®Æc biÖt (Webisis) trªn Web 3 Qu¶n lý - Sè l−îng tèi ®a c¸c biÓu ghi trong 1 - Kh«ng giíi h¹n sè l−îng CSDL CSDL lµ 16 triÖu (d−íi 500 MB) ký tù trong mét biÓu ghi - Mét biÓu ghi CDS/ISIS cã tèi ®a 200 - Cã kh¶ n¨ng qu¶n lý tr−êng, mçi tr−êng chøa tèi ®a 32.000 toµn v¨n, t¹o chØ môc toµn ký tù v¨n. Do ®ã cã thÓ tiÕn - Kh«ng cã s½n kh¶ n¨ng qu¶n lý toµn hµnh t×m kiÕm toµn v¨n v¨n 4 T¹o cÊu Ng−êi dïng ph¶i t¹o B¶ng ®Þnh nghÜa - Cã s½n mét sè bé siªu d÷ tróc c¸c tr−êng (FDT) ®Ó ®Þnh nghÜa cÊu liÖu ®Ó ng−êi dïng lùa CSDL tróc (c¸c yÕu tè m« t¶ cña biÓu ghi th− chän (vÝ dô: Dublin Core môc) víi 15 yÕu tè m« t¶) 5 T×m kiÕm - Cho phÐp sö dông c¸c to¸n tö nh−: - Kh¶ n¨ng t×m kiÕm th«ng tin to¸n tö Bool, t×m l©n cËn, chÆt côt m¹nh, sö dông to¸n tö - Hai h×nh thøc t×m kiÕm: T×m n©ng Bool vµ ký hiÖu chÆt côt cao vµ t×m ®¬n gi¶n cã h−íng dÉn - Hai h×nh thøc t×m kiÕm - §èi víi Webisis cÇn t¹o mÉu t×m lµ t×m ®¬n gi¶n vµ t×m kiÕm, ®iÒu nµy kh«ng ®¬n gi¶n ®èi víi theo mÉu nh÷ng ng−êi kh«ng ph¶i lµ lËp tr×nh - DÔ dµng t¹o mÉu t×m viªn kiÕm sö dông c¸c c«ng cô s½n cã 6 HiÓn thÞ - Ng−êi dïng cã thÓ xem lÇn l−ît c¸c - Greenstone sö dông vµ xem biÓu ghi hoÆc xem bÊt kú mét biÓu ghi tr×nh duyÖt Web (VÝ dô: CSDL nµo Internet Explorer, trªn mµn - Kh«ng cã chøc n¨ng duyÖt (xem) theo Netscape) ®Ó duyÖt bé s−u h×nh hÖ thèng thø bËc hoÆc theo chñ ®Ò tËp - Cho phÐp duyÖt bé s−u tËp theo c¸c c¸ch kh¸c nhau (S¾p xÕp theo danh s¸ch, theo chñ ®Ò, theo thêi gian,…) 7 L−u vµ in - In trùc tiÕp ra bÊt kú m¸y in nµo cã Sö dông tÝnh n¨ng l−u vµ Ên kÕt cµi trong Windows in Ên kÕt qu¶ mÆc ®Þnh qu¶ t×m - Cã thÓ in trùc tiÕp trong chÕ ®é xem cña tr×nh duyÖt Internet. kiÕm hoÆc chuyÓn kÕt qu¶ sang Word ®Ó in PhÇn mÒm th− viÖn sè Greenstone… 51 §Ó tiÕn hµnh x©y dùng bé s−u tËp h×nh, Nguån gèc, Liªn kÕt, N¬i chøa, sè víi Greenstone chóng ta cÇn thùc T¸c gi¶, T¸c gi¶ phô, Th«ng tin vÒ xuÊt hiÖn c¸c b−íc sau: b¶n, B¶n quyÒn, Ngµy th¸ng, M« t¶ vËt 1. X¸c ®Þnh chñ ®Ò néi dung cña bé lý, §Þa danh, Ng«n ng÷. Dublin Core cã s−u tËp. Chñ ®Ò nµy ®−îc ph¶n ¸nh mét −u ®iÓm lµ: §¬n gi¶n trong t¹o lËp vµ c¸ch hµm sóc qua tªn cña bé s−u tËp, vµ b¶o tr× (®−îc thiÕt kÕ nh»m phôc vô ®−îc dïng ®Ó ph©n biÖt gi÷a c¸c bé s−u nh÷ng ng−êi kh«ng chuyªn), dÔ sö tËp kh¸c nhau. dông, rÎ vµ mang l¹i hiÖu qu¶ cao; Ng÷ nghÜa th«ng dông (kh¾c phôc nh÷ng khã 2. X¸c ®Þnh nguån tµi liÖu cÇn ®−îc kh¨n trong viÖc hiÓn thÞ c¸c thuËt ng÷, bao qu¸t ®Ó ®−a vµo bé s−u tËp. Nguån tµi vÝ dô: yÕu tè - Creator - ®−îc liÖu cô thÓ gåm: c¸c tµi liÖu in trªn giÊy g¸n cho ng−êi t¹o lËp ra tµi liÖu nh−: t¸c hoÆc c¸c vËt mang tin kh¸c, c¸c tÖp d÷ liÖu gi¶ tµi liÖu, nhµ so¹n nh¹c, ®¹o diÔn,…) ; ®−îc l−u tr÷ trªn m¸y tÝnh ®iÖn tö, c¸c tµi Kh¶ n¨ng më réng vµ ®a ng«n ng÷. liÖu ®−îc lÊy vÒ tõ Web hay PDF. ChuÈn Dublin Core gióp ta x¸c ®Þnh 3. X¸c ®Þnh cÊu h×nh cña bé s−u tËp. siªu d÷ liÖu theo 3 c¸ch: §©y lµ mét c«ng viÖc ®ãng vai trß ®Æc biÖt quan träng v× nã quyÕt ®Þnh bé s−u Thø nhÊt: X©y dùng thñ c«ng b»ng tËp cã ho¹t ®éng ®−îc hay kh«ng. Trong c«ng cô Organizer; tËp tin cÊu h×nh, tµi liÖu ®−îc tù ®éng Thø hai: X©y dùng b¸n tù ®éng b»ng chuyÓn sang ®Þnh d¹ng XML(*), ®ång c«ng cô Librarian Interface; thêi c¸c Plugin(**) thÝch hîp sÏ ®−îc chän Thø ba: X©y dùng tù ®éng b»ng c«ng trong qu¸ tr×nh t¹o lËp CSDL. Sau ®ã cô Greenstone Collector. c¸c chØ sè t×m kiÕm vµ cÊu tróc tr×nh duyÖt tµi liÖu ®−îc quy ®Þnh trong tËp C¸ch thø nhÊt ®ßi hái ng−êi x©y tin cÊu h×nh ®−îc t¹o ra. dùng ph¶i cã kh¶ n¨ng lËp tr×nh tèt. C¸ch thø ba th−êng ¸p dông víi c¸c tµi §Õn ®©y, qu¸ tr×nh x©y dùng bé s−u liÖu ®¬n gi¶n vµ kÕt qu¶ t¹o ra c¸c bé tËp sè ®ã hoµn thµnh vµ cã thÓ tiÕn s−u tËp víi giao diÖn ®Þnh tr−íc. C¸ch hµnh t×m kiÕm th«ng tin theo c¸c dÊu thø hai lµ c¸ch lµm phï hîp víi kh¶ hiÖu kh¸c nhau ®−îc quy ®Þnh trong cÊu n¨ng hiÖn nay cña chóng ta. Bëi v× giao h×nh cña bé s−u tËp. Tuy nhiªn, ®Ó x©y diÖn Librarian Interface tr×nh bµy 15 dùng bé s−u tËp sè th× vÊn ®Ò t¹o siªu yÕu tè cña Dublin Core gióp cho viÖc t¹o d÷ liÖu lµ mét c«ng viÖc hÕt søc cÇn lËp nh÷ng ®iÓm truy cËp theo nhan ®Ò, thiÕt. §èi víi Greenstone, viÖc x¸c ®Þnh t¸c gi¶, tõ khãa, chñ ®Ò... siªu d÷ liÖu ®−îc thùc hiÖn theo chuÈn Dublin Core. 5. T×m kiÕm th«ng tin sè dùa trªn phÇn mÒm Greenstone ChuÈn Dublin Core bao gåm 15 yÕu tè m« t¶: Nhan ®Ò, §Ò môc, M« t¶, Lo¹i Greenstone cã giao diÖn ®¬n gi¶n vµ th©n thiÖn víi mµu xanh l¸ c©y ®Æc tr−ng; ng«n ng÷ giao tiÕp mÆc ®Þnh lµ (*) XML lµ mét ®Þnh d¹ng tÖp d÷ liÖu tæng hîp vµ tiÕng Anh. Ng−êi dïng cã thÓ chuyÓn chøa ®ùng nhiÒu tÝnh n¨ng, cho phÐp thu nhá ®æi giao diÖn sang ng«n ng÷ m×nh cÇn kÝch th−íc tÖp d÷ liÖu, phôc håi c¸c tÖp d÷ liÖu b»ng c¸ch: Tõ cöa sæ chÝnh cña ®· bÞ háng, ®ång thêi t¨ng c−êng ®é an toµn. (**) Plugin lµ c«ng cô dïng ®Ó më réng c¸c chøc Greenstone nhÊn chuét tr¸i vµo biÓu n¨ng cña WordPress. t−îng thuéc tÝnh lùa chän ng«n ng÷ 52 Th«ng tin Khoa häc x· héi, sè 5.2009 Enter. Ng−êi dïng sÏ ®−îc h−íng dÉn System Based On Open Source chi tiÕt h¬n nÕu nhÊn vµo biÓu t−îng Software. Washington Research Library Consortium Poster/Demo gióp ®ì. Presentation at JCDL 2003 Tõ cöa sæ t×m kiÕm của Greenstone, (28/5/2003). chóng ta cã thÓ tiÕn hµnh t×m kiÕm 2. About Greenstone. th«ng tin theo c¸c c¸ch kh¸c nhau nh−: http://greenstone.org NhËp tõ kho¸ vµo hép t×m kiÕm hoặc t×m theo kiÓu duyÖt l−ít. Tïy thuéc vµo 3. Greenstone language support. cÊu tróc CSDL do ng−êi t¹o lËp thiÕt http://greenstone.sourceforge.net/wi ki/index.php/Greenstone_language_ kÕ, ng−êi dùng cã thÓ tiÕn hµnh t×m support kiÕm theo c¸c dÊu hiÖu kh¸c nhau nh−: nhan ®Ò, t¸c gi¶, tõ khãa, tªn t¸c gi¶, 4. Ian H. Witten, David Baibridge, chñ ®Ò,... Stefan J. Boddie. Greenstone Open - SourceDigital Library Software. D- Sau khi t×m kiÕm, kÕt qu¶ ®−îc hiÓn Lib Magazine, October 2001, Volume thÞ d−íi d¹ng th− môc. §Ó ®äc ®−îc toµn 7, Number 10. v¨n, ng−êi dïng tin cã thÓ kÝch vµo biÓu www.dlib.org t−îng file ®Ýnh kÌm ®Ó kÕt nèi tíi toµn 5. Diane Hillmann. Using Dublincore. bé v¨n b¶n d−íi d¹ng PDF hay HTML. http://uk.dublincore.org/documents Ngµy nay, vÊn ®Ò x©y dùng th− viÖn /usageguide/#whatis ®iÖn tö/th− viÖn sè ®ang diÔn ra rÊt 6. Cao Minh KiÓm, §µo M¹nh Th¾ng. m¹nh mÏ. C¸c thµnh tùu cña khoa häc, Lùa chän phÇn mÒm vµ khæ mÉu d÷ c«ng nghÖ hiÖn ®¹i kh«ng ngõng n©ng liÖu sè phôc vô n«ng th«n miÒn nói cao kh¶ n¨ng trong c¸c qu¸ tr×nh l−u (Kû yÕu Héi nghÞ th− viÖn sè ch©u ¸ tr÷, tæ chøc vµ truy cËp th«ng tin. Xu lÇn thø 10). H., 2007, tr. 106-118. thÕ héi nhËp ®· t¹o ra nh÷ng c¬ héi, 7. Kû yÕu Héi th¶o khoa häc: T¨ng ®ång thêi còng ®Æt ra kh«ng Ýt th¸ch c−êng c«ng t¸c tiªu chuÈn ho¸ trong thøc cho ngµnh th«ng tin - th− viÖn. ho¹t ®éng th«ng tin - t− liÖu. H.: ChÝnh xu thÕ ®ã vµ nhu cÇu th«ng tin Trung t©m Th«ng tin KH&CN quèc cña x· héi nãi chung ®ßi hái cÇn ph¶i cã gia, 2006. nh÷ng ®æi míi trong ho¹t ®éng cña c¸c 8. Kû yÕu Héi th¶o khoa häc: TiÕp cËn th− viÖn. ViÖc x©y dùng c¸c bé s−u tËp x©y dùng th− viÖn sè ë ViÖt Nam - sè t¹i c¸c th− viÖn lµ mét ®éng th¸i tÝch HiÖn tr¹ng vµ vÊn ®Ò. H.: Trung t©m cùc nh»m b¶o qu¶n l©u dµi nguån tµi Th«ng tin KH&CN Quèc Gia, 2007, 171 tr. liÖu, ®¸p øng mét c¸ch hiÖu qu¶ nhu cÇu tin cña ng−êi dïng tin. §Ó thùc hiÖn 9. NguyÔn Minh HiÖp. Sö dông phÇn môc tiªu nµy th× viÖc sö dông phÇn mÒm nguån më th− viÖn sè mÒm th− viÖn sè Greenstone sÏ lµ mét Greenstone ®Ó x©y dùng kho tµi gi¶i ph¸p thiÕt thùc gãp phÇn ph¸t triÓn nguyªn häc tËp (Kû yÕu Héi th¶o X©y dùng vµ ph¸t triÓn nguån häc ho¹t ®éng th«ng tin th− viÖn theo h−íng liÖu ®Ó phôc vô ®µo t¹o vµ nghiªn hiÖn ®¹i ho¸. cøu, tr.93-103). TµI LIÖU THAM KH¶O 10. Sö dông Greenstone ®Ó x©y dùng Bé s−u tËp th− viÖn sè. B¶n tin Th− 1. Allison Zhang and Don Gourley. A viÖn - C«ng nghÖ th«ng tin, sè Digital Collections Management 1/2006, tr. 22-33.
Thêm vào BST
Báo xấu
Download
Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ
