Phân tích giá trị nhân đạo của tác phẩm Đời thừa

Đề bài: Phân tích giá trị nhân đạo của tác phẩm Đời thừa<br /> Bài làm<br /> Trước cách mạng tháng tám văn chương của Nam Cao đi vào hai đề  tài chủ  yếu đó là  <br /> người nông dân và người trí thức trong xã hội cũ, đặc biệt vốn là một nhà văn nên đề  tài  <br /> về  người tri thức phải nói chính là sở  trường của Nam Cao. Và Đời thừa là một trong  <br /> những tác phẩm thành công nhất khi tác giả viết về đề tài người tri thức với nhiều giá trị <br /> nhân đạo và nghệ thuật sâu sắc.<br /> Phân tích nhan đề tác phẩm để hiểu được nội dung của câu chuyện, thì Đời thừa có nghĩa  <br /> là cuộc sống vô ích, vô tích sự, đời không cần đến, mà ở  đây đối với nhân vật Hộ  ấy là <br /> văn chương không cần đến anh. Đời thừa là một tác phẩm mang tính luận đề, có tính tư <br /> tưởng mà qua đó tác giả  có thể  trình bày những quan điểm của mình về  nghệ  thuật, về <br /> nhân sinh. Ngoài những quan điểm về văn chương của tác giả thì giá trị nhân đạo của tác  <br /> phẩm là một phần rất trọng tâm của tác phẩm, bởi nó xuyên suốt cả câu chuyện, đem đến <br /> cho độc giả những cái nhìn mới và chân thực về nghệ thuật "vị nhân sinh" của Nam Cao.<br /> Đầu tiên truyện ngắn Đời thừa lên án xã hội cũ vô nhân đạo đã tước đi ý nghĩa của cuộc  <br /> sống và ngấm ngầm hủy hoại đi nhân cách của con người. Điều  ấy thể  hiện rõ nhất  <br /> trong nhân vật Hộ, vốn là một con người muốn sống có ích, có hoài bão và ước mơ  lớn  <br /> lao về văn chương nhưng vì cuộc sống đưa đẩy vì cơm áo gạo tiền mà phải từ bỏ  đi cái  <br /> suy nghĩ thuở  ban sơ, lao vào viết những thứ  văn chương nhạt nhẽo, không có giá trị. <br /> Nhân vật Hộ từ một con người với chí khí hăng hái bừng bừng tưởng sẽ làm nên chuyện  <br /> cuối cùng lại rơi vào bước đường khổ  sở, trở  thành một kẻ  thừa trong chính mộng ước  <br /> mà anh gầy dựng bấy lâu nay. Hơn thế  nữa Hộ  vốn là một chàng trai nhân hậu và tốt  <br /> bụng biết bao khi sẵn sàng cưu mang một người phụ nữ lầm lỡ bị tình nhân ruồng bỏ, lại  <br /> có con riêng, rồi nhận làm vợ, trong khi đó ngoài kia đang có biết bao người nhìn vào và  <br /> khinh bỉ cô. Thế nhưng cái tình thương, tình yêu, lòng trắc ẩn của một người đàn ông nó  <br /> cũng không đủ  để  thắng được cái nghiệt ngã của cuộc sống, từ  một người cha người  <br /> chồng thương yêu vợ con, anh dần bỏ bê, rồi rơi vào những cuộc say đến mất lý trí, đến  <br /> mức đánh và đuổi cả  người vợ  tội nghiệp ra ngoài. Tất cả  những bi kịch trên đều xuất  <br /> phát từ một chữ "tiền" và văn chương trong xã hội ấy cũng chẳng đáng giá hay được coi <br /> trọng là mấy, người ta đọc văn, đọc báo cốt chỉ để mua vui chứ có hơi sức đâu mà tìm tòi  <br /> nghiên cứu mà thấm nhuần cái nghĩa lý bên trong. Cứ như thế những tác phẩm chân chính  <br /> dần dà biến mất và thay vào đó là những thứ văn chương đến chính chủ còn phải xấu hổ <br /> đỏ mặt, chỉ muốn xé đi cho khuất mắt. Đấy chính là nguồn cơn của bi kịch cuộc đời Hộ.<br /> Thứ  hai, với truyện ngắn Đời thừa Nam Cao còn phát hiện và khẳng định cái cuộc đấu  <br /> tranh tinh thần đầy cam go, sự thức tỉnh của lương tâm trong người trí thức chân chính, để <br /> từ đó vươn lên một cuộc sống đàng hoàng xứng đáng hơn. Nam Cao luôn có một niềm tin  <br /> vững chắc vào tâm hồn của những người làm tri thức, ta có thể thấy rằng trong tác phẩm  <br /> của ông thường xuất hiện những giọt nước mắt,  ấy là giọt nước mắt của sự ân hận, hối  <br /> lỗi. Những người tri thức trong tác phẩm của Nam Cao, ít nhiều đều phạm những lỗi lầm  <br /> riêng biệt có thể là chuyện trái lương tâm đạo đức hoắc bất nghĩa nào đó mà nguồn cơn là <br /> bị  xã hội vô nhân đạo kể  trên bức ép đến đường cùng. Một khi nhận ra sai lầm, họ <br /> thường khóc, những giọt nước mắt  ấy được Nam Cao ví cho một cái tên rất hay "giọt  <br /> châu của loài người", đó là dấu hiệu sâu sắc nhất thể hiện lương tâm người tri thức vẫn <br /> còn đó và nó đã chiến thắng được những suy nghĩ xấu xa đang ám đen nhân cách của con <br /> người. Trong tác phẩm, cuối truyện Hộ  đã khóc, khóc "nức nở, khóc như  thể  không ra <br /> tiếng khóc", hẳn anh đã phải đấu tranh và giành xé tâm can lắm, thì những giọt nước mắt <br /> của anh mới đau đớn đến xót xa như vậy. Nhưng cũng chính những giọt nước mắt này đã <br /> giúp Hộ  thanh lọc tâm hồn, kịp thời giữ  Hộ  lạ  trước bờ  vực của sự sa ngã bê tha, đánh  <br /> mất đi cái bản tính lương thiện nguyên sơ của mình.<br /> Giá trị  nhân đạo thứ  ba của tác phẩm,  ấy là dường như  Nam Cao cũng đang hướng tới <br /> giải quyết những bi kịch của lớp trí thức bằng một cái giải pháp xã hội, làm sao cho một  <br /> người trí thức chân chính có thể  sống có ích và sống được bằng chính những tác phẩm <br /> tâm huyết của mình, được sống đúng với nhân cách, sống trong tình thương yêu trong một <br /> xã hội phi nhân tính. Để làm được điều ấy, chúng ta buộc phải thay đổi hoàn cảnh, chỉ khi <br /> sống trong một xã hội nhân đạo thì người trí thức mới có thể hoàn toàn được sống và làm  <br /> việc đúng với bản ngã lương tâm của mình, tạo ra những tác phẩm có giá trị cho xã hội.<br /> Đời thừa là một truyện ngắn xuất sắc, nó đã vượt qua mọi rào cản và giới hạn để tiến tới <br /> là tác phẩm của loài người, bởi những giá trị  nhân văn, nhân đạo sâu sắc  ẩn chứa bên  <br /> trong một tác phẩm, thông qua nhân vật cụ thể. Đồng thời càng khẳng định tài năng của  <br /> Nam Cao trong việc xây dựng cốt truyện với tất cả những kết tinh trong quan điểm nghệ <br /> thuật của ông mà đi đầu ấy là quan niệm nghệ thuật vị nhân sinh.<br />