Phân tích khả năng sinh lợi của nghề nuôi thâm canh tôm thẻ chân trắng tại tỉnh Quảng Ngãi

Tạp chí Khoa học - Công nghệ Thủy sản<br /> <br /> Số 2/2016<br /> <br /> THOÂNG BAÙO KHOA HOÏC<br /> <br /> PHÂN TÍCH KHẢ NĂNG SINH LỢI CỦA NGHỀ NUÔI THÂM CANH<br /> TÔM THẺ CHÂN TRẮNG TẠI TỈNH QUẢNG NGÃI<br /> PROFITABILITY ANALYSIS FOR THE INTENSIVE WHITE LEG SHIRMP FARMING<br /> IN QUANG NGAI PROVINCE<br /> Lê Kim Long1, Phạm Thị Thanh Bình2<br /> Ngày nhận bài: 27/02/2016; Ngày phản biện thông qua: 16/5/2016; Ngày duyệt đăng: 15/6/2016<br /> <br /> TÓM TẲT<br /> Nghiên cứu đo lường khả năng sinh lợi của nghề nuôi thâm canh tôm thẻ chân trắng tại tỉnh Quảng Ngãi<br /> dựa trên các chỉ tiêu: (i) thặng dư của người sản xuất, (ii) lợi nhuận của người sản xuất, (iii) lợi nhuận ròng.<br /> Mẫu khảo sát gồm 62 hộ nuôi với diện tích là 45 ha chiếm tỉ lệ khoảng 23% tổng diện tích nuôi tôm thẻ chân<br /> trắng thâm canh của Quảng Ngãi. Kết quả nghiên cứu cho thấy mặc dù nghề nuôi thâm canh tôm thẻ chân<br /> trắng ở Quảng Ngãi là tương đối hấp dẫn đối với các nhà sản xuất nhưng dưới lăng kính bền vững thì nghề<br /> nuôi này đã bắt đầu bước vào trạng thái bão hòa, phần lớn sự hấp dẫn của ngành đến từ việc chưa tính toán<br /> đến ngoại tác tiêu cực ra môi trường. Hơn nữa, với thực trạng công nghệ nuôi trồng thủy sản hiện tại ở Quảng<br /> Ngãi, kết quả khảo sát cho thấy nuôi tôm thâm canh với mật độ cao hơn 150 con/m2 mặc dù có xu hướng cho<br /> doanh thu lớn nhưng khả năng sinh lợi lại thấp và đặc biệt lượng ô nhiễm phát thải cũng rất lớn. Đây chính<br /> là thời điểm các nhà quản lý cần nghiên cứu và ban hành các chính sách nhằm từng bước nội sinh hóa chi phí<br /> môi trường vào quá trình sản xuất để tiến tới một nền sản xuất chuyên nghiệp và bền vững. Các hỗ trợ người<br /> nuôi như phát triển công nghệ, triển khai kỹ thuật nuôi và hỗ trợ vốn sản xuất cũng là những giải pháp cần<br /> được chú trọng.<br /> Từ khóa: khả năng sinh lời, tôm thẻ chân trắng, nuôi thâm canh, Quảng Ngãi<br /> ABSTRACT<br /> This study analyzes profitability for the intensive white leg shrimp farming in Quang Ngai province based<br /> on 3 indicators: (i) producer’s surplus, (ii) producer’s profit and (iii) net profit per ha. A total of 62 shrimp<br /> farmers praticing intensive aquaculture with the area of 45 ha (about 23% of the intensive white leg shrimp<br /> farming in Quang Ngai province) were randomly surveyed. The result shows that the intensive white leg<br /> shrimp farming in Quang Ngai province is quite promising for producers if the negative effect on environment<br /> is neglecged. The steady state due to open-acess mechanism for this aquaculture has, however, been reached.<br /> Furthermore, given existing technology, although farmimg with high density (above 150 individuals per m2)<br /> has more revenue, its profitability is rather low – expencially inducing more poluttion. For sustainable<br /> development, policies for endogenousing environment costs into production process should be considered<br /> by policy makers and managers. Farmer supports such as technology development, technique training and<br /> finance are also focussed.<br /> Keywords: profitability, white shrimp, intensive farming, Quang Ngai<br /> <br /> , Khoa Kinh tế - Trường Đại học Nha Trang<br /> <br /> 1 2<br /> <br /> 32 • TRƯỜNG ĐẠI HỌC NHA TRANG<br /> <br /> Tạp chí Khoa học - Công nghệ Thủy sản<br /> I. ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> Từ năm 2001, tôm thẻ chân trắng đã bắt<br /> đầu trở thành đối tượng nuôi quan trọng đối<br /> với sự phát triển kinh tế vùng duyên hải, Việt<br /> Nam. Nghề nuôi tôm thẻ chân trắng tập trung<br /> chủ yếu ở các tỉnh miền trung và khu vực đồng<br /> bằng sông Mê-Kông với diện tích nuôi gia tăng<br /> nhanh chóng từ 13.455 hecta năm 2005 tới<br /> 22.192 hecta năm 2010 [8]. Đặc biệt, theo dữ<br /> liệu của VASEP, trong năm 2012, mặc dù diện<br /> tích nuôi tôm thẻ chân trắng chỉ chiếm 5,9%<br /> diện tích nuôi thủy sản cả nước (hay 38.169<br /> ha) nhưng sản lượng đạt tới 27,3% tổng sản<br /> lượng nuôi cả nước (177.817 tấn) [11]. Đến<br /> năm 2014, diện tích nuôi tôm thẻ chân trắng cả<br /> nước đã đạt 98.866 ha (tính theo vụ nuôi) với<br /> tổng sản lượng là 324.581 tấn [9].<br /> Quảng Ngãi là một trong những tỉnh đầu<br /> tiên trong cả nước phát triển nuôi tôm thẻ<br /> chân trắng thương phẩm. Từ năm 2005 đến<br /> năm 2011, diện tích nuôi tôm thẻ chân trắng<br /> gia tăng nhanh chóng từ 190 ha lên 450 ha<br /> (tính theo vụ nuôi) và chiếm 97,5% diện tích<br /> nuôi trồng của toàn tỉnh trong năm 2011. Đến<br /> năm 2014, tổng diện tích nuôi tôm thẻ chân<br /> trắng của Quảng Ngãi đạt 1.029 ha (tính theo<br /> vụ nuôi). Trong đó, tổng diện tích nuôi tôm<br /> thẻ chân trắng thâm canh của Quảng Ngãi<br /> đạt 426 ha (tính theo vụ nuôi) hay 193 ha tính<br /> theo diện tích mặt nước nuôi (bình quân 2.2<br /> vụ/năm) trong năm 2014 [7]. Việc dịch chuyển<br /> nhanh chóng từ nghề nuôi tôm sú sang tôm thẻ<br /> chân trắng là một xu thế tất yếu của người nuôi<br /> chuyển từ đối tượng rủi ro cao, sang đối tượng<br /> nuôi mới ít rủi ro hơn [7].<br /> Sự dịch chuyển từ nuôi tôm sú sang tôm<br /> thẻ chân trắng bước đầu đã mang lại nhiều<br /> thành công. Tuy nhiên, việc chạy đua theo<br /> lợi nhuận, thiếu quy hoạch và không tuân thủ<br /> các quy định (mùa vụ nuôi, chất lượng giống,<br /> mật độ, quy trình chuẩn bị ao, các biện pháp<br /> phòng trị bệnh, xả thải sau khi nuôi) đã làm gia<br /> tăng nguy cơ bùng phát dịch bệnh và gây thiệt<br /> hại đáng kể cho nhiều người nuôi trên khắp<br /> cả nước. Martinez & Leung (2004) và Bunting<br /> <br /> Số 2/2016<br /> (2013) chỉ ra rằng nguồn gốc gây ô nhiễm trong<br /> nuôi tôm là là Ni-tơ và Phốt-pho phát thải (chủ<br /> yếu là Ni-tơ) do dùng thức ăn nuôi tôm quá<br /> mức. Đây chính là nguyên nhân làm thay đổi<br /> hệ sinh thái và ô nhiễm nguồn nước [1, 4]. Hiện<br /> nay, nghề nuôi trồng thủy sản vẫn được xem là<br /> sinh kế của người nghèo ở Việt Nam cũng như<br /> phần lớn các nước đang phát triển ở Châu Á<br /> [1]. Do vậy, vấn đề tính toán chi phí làm sạch<br /> môi trường do chất thải của nghề nuôi cũng<br /> như xác định đối tượng phải trả chi phí này vẫn<br /> chưa được quan tâm ở Việt Nam cũng như các<br /> nước đang phát triển ở Châu Á [6]. Với nghề<br /> nuôi tôm thẻ chân trắng có quyền tiếp cận mở<br /> và việc dịch chuyển tự phát trong những năm<br /> qua, câu hỏi về tính bền vững của nghề nuôi<br /> thẻ chân trắng trở nên rất quan trọng đối với<br /> các nhà quản lý của Quảng Ngãi.<br /> Mối quan tâm hàng đầu của các nhà quản<br /> lý cũng như các chủ hộ nuôi là khả năng sinh<br /> lợi của nghề nuôi. Dù vậy, khía cạnh tiếp cận<br /> và mối quan tâm lại không đồng nhất. Từ giác<br /> độ vi mô, các hộ nuôi tôm thường quan tâm<br /> nhất đến mục tiêu khả năng sinh lợi của nông<br /> hộ. Ở phạm vi quản lý ngành, các nhà hoạch<br /> định chính sách phải quan tâm cả mục tiêu<br /> hiệu quả về mặt kinh tế của nghề nuôi, đồng<br /> thời phải bảo vệ tài nguyên môi trường thiên<br /> nhiên để đảm bảo sự phát triển bền vững trong<br /> dài hạn. Do đó, phân tích khả năng sinh lợi của<br /> nghề nuôi ở các góc độ tiếp cận khác nhau là<br /> một nhu cầu bức thiết và phải thực hiện ngay<br /> nhằm giúp các nhà quản lý khuyến cáo chủ<br /> trang trại và đề ra các biện pháp, chính sách<br /> nhằm phát triển nghề nuôi bền vững.<br /> Việc phân tích khả năng sinh lợi của các<br /> đơn vị sản xuất từ các giác độ tiếp cận khác<br /> nhau nhằm đề xuất các chính sách phát triển<br /> bền vững đã được áp dụng rất rộng rãi để<br /> trong ngành nuôi trồng thủy sản. Ví dụ, Folke<br /> (1994) cho nghề nuôi cá hồi ở Thụy Điển [3];<br /> Buschmann và ctg (1996) cho nghề nuôi biển<br /> ở Chi-lê [2]; và Irz & Mckenzie (2003) cho các<br /> hộ nuôi trồng thủy sản ở tỉnh Pampaanga,<br /> Philippines [5].<br /> TRƯỜNG ĐẠI HỌC NHA TRANG • 33<br /> <br /> Tạp chí Khoa học - Công nghệ Thủy sản<br /> Mục tiêu của nghiên cứu này là: phân tích<br /> khả năng sinh lợi của nghề nuôi thâm canh<br /> tôm thẻ chân trắng thương phẩm của tỉnh<br /> Quảng Ngãi dưới cả góc độ quan tâm của nhà<br /> sản xuất cũng như các nhà quản lý ngành để<br /> đề xuất một số khuyến nghị cho chính quyền<br /> và chủ nông hộ nhằm phát triển nghề nuôi<br /> bền vững.<br /> II. CƠ SỞ LÝ THUYẾT VÀ PHƯƠNG PHÁP<br /> NGHIÊN CỨU<br /> 1. Cơ sở lý thuyết<br /> Nghiên cứu về khả năng sinh lợi với quy<br /> trình như sau [10]:<br /> Tổng doanh thu<br /> - Chi phí biến đổi<br /> = Thặng dư của nhà sản xuất<br /> - Chi phí cố định<br /> = Lợi nhuận của nhà sản xuất<br /> - Chi phí môi trường<br /> = Lợi nhuận ròng<br /> Khả năng sinh lợi của trại nuôi trong nghiên<br /> cứu được đo lường bằng các chỉ số: Thặng dư<br /> của nhà sản xuất/ha; Lợi nhuận sản xuất/ha và<br /> Lợi nhuận ròng/ha [10].<br /> Chi phí môi trường được tính chính là<br /> chi phí cần bỏ ra để xử lý (làm sạch) hoàn<br /> toàn chất gây ô nhiễm (xem Folke, 1994;<br /> Buschmann và ctg, 1996) [2, 3]. Theo Martinez<br /> & Leung (2004), lượng Ni-tơ phát thải gây ô<br /> nhiễm trực tiếp ảnh hưởng đến việc nuôi tôm<br /> được tính theo công thức [4]:<br /> Ni-tơ gây ô nhiễm = Ni-tơ trong thức ăn Ni-tơ tích lũy trong tôm - Ni-tơ bay hơi<br /> Ở Việt Nam cũng như nhiều nước đang<br /> phát triển nói chung, nghề nuôi tôm vẫn được<br /> xem là sinh kế của người dân ven biển và<br /> được khuyến khích phát triển nên chi phí môi<br /> trường do phát thải ô nhiễm chưa được quan<br /> tâm đúng mức. Hiện vẫn chưa có nghiên cứu<br /> nào công bố chi phí làm sạch Ni-tơ phát thải<br /> gây ô nhiễm của nghề nuôi trồng ở Việt Nam<br /> hay các nước Châu Á [6]. Do vậy, nghiên cứu<br /> này sử dụng mức chi phí trung bình để xử lý<br /> <br /> 34 • TRƯỜNG ĐẠI HỌC NHA TRANG<br /> <br /> Số 2/2016<br /> 1 kg Ni-tơ gây ô nhiễm trong nghề nuôi là 9,6<br /> USD (giá trị nhỏ nhất là 6,4 USD và lớn nhất<br /> là 12,8 USD) được tính toán trong nghiên<br /> cứu của Folke (1994) để phân tích khả năng<br /> sinh lợi của nghề nuôi tôm thẻ chân trắng của<br /> Quảng Ngãi [3]. Nhiều nghiên cứu cũng đã<br /> sử dụng kết quả của Folke (1994) trong phân<br /> tích khả năng sinh lợi của nghề nuôi trồng như<br /> Buschmann và ctg (1996) cho nghề nuôi cá<br /> biển ở Chi-Lê và Ly (2009) cho nghề nuôi tôm<br /> hùm ở Miền trung, Việt Nam [2, 6].<br /> Hơn nữa, Ly (2009) cũng áp dụng cách<br /> tiếp cận đối chứng bằng cách tính toán ảnh<br /> hưởng của Ni-tơ phát thải đến năng suất của<br /> nghề nuôi tôm hùm để tìm ra “chi phí ẩn của<br /> Ni-tơ ô nhiễm”. Kết quả nghiên cứu cho thấy<br /> với mức giá tôm hùm bình quân giao động<br /> từ 21,4 - 45,2 USD/kg trong giai đoạn 2007 2009, chi phí ẩn của 1 kg Ni-tơ ô nhiễm giao<br /> động từ 9,9 - 21 USD. Cách tiếp cận này cho<br /> thấy mức chi phí môi trường do Ni-tơ ô nhiễm<br /> cao hơn nghiên cứu của Folke (1994) và phụ<br /> thuộc vào mức giá tôm hùm trên thị trường [6].<br /> 2. Dữ liệu nghiên cứu<br /> 2.1. Địa bàn và qui mô nghiên cứu<br /> Đối tượng khảo sát là các hộ nuôi tôm thẻ<br /> chân trắng tại tỉnh Quảng Ngãi, số lượng hộ<br /> nghiên cứu là 62 với tổng diện tích là 45ha<br /> chiếm khoảng 23% tổng diện tích nuôi tôm<br /> thẻ chân trắng thâm canh toàn tỉnh trong<br /> năm 2014.<br /> 2.2. Phương pháp chọn mẫu nghiên cứu<br /> Phương pháp chọn mẫu ngẫu nhiên đơn<br /> giản bằng cách dựa vào danh sách các hộ nuôi<br /> thâm canh tôm thẻ chân trắng, sau đó rút thăm<br /> ngẫu nhiên không lặp lại từ danh sách lập để<br /> chọn ra các hộ cần điều tra. Số liệu thu thập<br /> bằng phương pháp phỏng vấn trực tiếp chủ hộ.<br /> 3. Phương pháp phân tích dữ liệu<br /> Mô tả thống kê các chỉ số khả năng sinh lợi<br /> tiêu biểu trong phân tích kinh tế là: (i) Thặng dư<br /> của người sản xuất/ha; (ii) Lợi nhuận của nhà<br /> sản xuất/ha và Lợi nhuận ròng/ha.<br /> <br /> Tạp chí Khoa học - Công nghệ Thủy sản<br /> <br /> Số 2/2016<br /> <br /> III. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN<br /> 1. Đặc điểm của mẫu<br /> Bảng 1. Thống kê mô tả mẫu<br /> Tiêu chí<br /> <br /> ĐVT<br /> <br /> Trung bình<br /> <br /> Độ lệch chuẩn<br /> <br /> Giá trị lớn nhất<br /> <br /> Giá trị nhỏ nhất<br /> <br /> Diện tích/hộ<br /> <br /> ha<br /> <br /> 0,74<br /> <br /> 0,54<br /> <br /> 3,00<br /> <br /> 0,20<br /> <br /> Mật độ nuôi<br /> <br /> con/m<br /> <br /> 144<br /> <br /> 60<br /> <br /> 330<br /> <br /> 60<br /> <br /> Năng suất/năm<br /> <br /> tấn/ha<br /> <br /> 22,86<br /> <br /> 8,58<br /> <br /> 45,00<br /> <br /> 8,00<br /> <br /> Số ngày nuôi/vụ<br /> <br /> ngày<br /> <br /> 78<br /> <br /> 8<br /> <br /> 95<br /> <br /> 55<br /> <br /> vụ<br /> <br /> 2,18<br /> <br /> 0,43<br /> <br /> 3,00<br /> <br /> 1,00<br /> <br /> Số vụ/năm<br /> <br /> 2<br /> <br /> năm 2014 của Quảng Ngãi (xem [7]). Việc thiết<br /> kế mẫu và kết quả của mẫu khảo sát đã được<br /> tham khảo với các chuyên gia của Sở Nông<br /> nghiệp và Phát triển nông thôn Quảng Ngãi.<br /> Tính đại diện của mẫu, vì vậy, đảm bảo cho<br /> việc suy diễn cho tổng thể nghiên cứu.<br /> <br /> Bảng 1 mô tả đặc trưng của mẫu nghiên<br /> cứu. Kết quả của mẫu cho thấy các hộ nuôi ở<br /> Quảng Ngãi có đặc điểm chính là: (i) diện tích<br /> bình quân là 0,74 ha (giá trị nhỏ nhất 0,2 ha<br /> và lớn nhất là 3 ha); (ii) mật độ nuôi bình quân<br /> là 144 con/m2 (giá trị nhỏ nhất 60 và lớn nhất<br /> là 330); (iii) năng suất bình quân năm là 22,86<br /> tấn/ha (giá trị nhỏ nhất 8 và lớn nhất là 45 tấn);<br /> (iv) số vụ nuôi bình quân trong năm là 2,18 (giá<br /> trị nhỏ nhất 1 và lớn nhất là 3 vụ). Các đặc<br /> điểm này của mẫu có mức độ tương thích cao<br /> với Báo cáo về tình hình sản xuất tôm nước lợ<br /> <br /> 2. Phân tích khả năng sinh lợi<br /> Kết quả về khả năng sinh lợi của nghề<br /> nuôi tôm thẻ chân trắng thương phẩm tại tỉnh<br /> Quảng Ngãi năm 2014 được trình bày như<br /> trong bảng 2.<br /> <br /> Bảng 2. Thống kê mô tả khả năng sinh lợi của nghề nuôi tôm thẻ chân trắng<br /> Quảng Ngãi trong năm 2014<br /> <br /> (ĐVT: Triệu VNĐ)<br /> <br /> Tiêu chí<br /> <br /> Trung bình<br /> <br /> Độ lệch chuẩn Giá trị lớn nhất Giá trị nhỏ nhất<br /> <br /> 1. Doanh thu/ha<br /> <br /> 2783<br /> <br /> 1107<br /> <br /> 5625<br /> <br /> 721<br /> <br /> 2. Chi phí biến đổi/ha<br /> <br /> 1956<br /> <br /> 702<br /> <br /> 3993<br /> <br /> 738<br /> <br /> 3. Thặng dư của nhà sản xuất/ha (3) = (1)-(2)<br /> <br /> 827<br /> <br /> 616<br /> <br /> 2049<br /> <br /> -510<br /> <br /> 4. Chi phí cố định/ha<br /> <br /> 519<br /> <br /> 150<br /> <br /> 840<br /> <br /> 190<br /> <br /> 5. Lợi nhuận của người sản xuất/ha<br /> <br /> 307<br /> <br /> 561<br /> <br /> 1331<br /> <br /> -1188<br /> <br /> 8. Ni-tơ gây ô nhiễm (kg)<br /> <br /> 719<br /> <br /> 352<br /> <br /> 1775<br /> <br /> 196<br /> <br /> 9. Chi phí môi trường/ha<br /> <br /> 145<br /> <br /> 71<br /> <br /> 358<br /> <br /> 39<br /> <br /> 10. Lợi nhuận ròng/ha<br /> <br /> 162<br /> <br /> 543<br /> <br /> 1214<br /> <br /> -1316<br /> <br /> (Nguồn: Tính toán từ số liệu điều tra).<br /> <br /> Theo lý thuyết kinh tế, các nhà sản xuất<br /> thường đưa ra quyết định tiếp tục sản xuất<br /> hay dừng lại trong ngắn hạn dựa trên cơ sở<br /> thặng dư của người sản xuất. Trong ngắn hạn,<br /> nếu thặng dư sản xuất lớn hơn định phí thì<br /> lợi nhuận của người sản xuất dương nên dĩ<br /> nhiên doanh nghiệp sẽ tiếp tục sản xuất; thặng<br /> dư sản xuất dương và nhỏ hơn định phí thì<br /> <br /> doanh nghiệp vẫn nên tiếp tục sản xuất vì định<br /> phí vẫn được bù đắp một phần; thặng dư sản<br /> xuất âm thì doanh nghiệp nên dừng sản xuất<br /> [10]. Bảng 2 cho thấy thặng dư của người<br /> sản xuất trung bình là 827 triệu đồng/ha và rõ<br /> ràng lớn hơn định phí (519 triệu đồng), với giá<br /> trị nhỏ nhất là -510 triệu đồng/ha, giá trị lớn<br /> nhất là 2049 triệu đồng/ha, độ lệch chuẩn là<br /> TRƯỜNG ĐẠI HỌC NHA TRANG • 35<br /> <br /> Tạp chí Khoa học - Công nghệ Thủy sản<br /> 616 triệu đồng. Kết quả này cho thấy (i) nghề<br /> nuôi tôm thẻ chân trắng ở Quảng Ngãi vẫn sẽ<br /> tiếp tục duy trì tái sản xuất (thặng dư sản xuất<br /> bình quân/hec-ta của nghề dương) dù một số<br /> trang trại nuôi có thể sẽ dừng sản xuất (khoảng<br /> 13% số hộ nuôi, xem bảng 3).<br /> Chỉ số lợi nhuận sản xuất trên tài sản đầu<br /> tư là chỉ số tổng hợp và quan trọng nhất để<br /> đánh giá hiệu quả hoạt động sản xuất của một<br /> doanh nghiệp hay một ngành sản xuất. Chỉ số<br /> này càng cao cho thấy hiệu quả của họat động<br /> sản xuất càng lớn, và do vậy thành quả cho nỗ<br /> lực đầu tư và chấp nhận rủi ro của nhà đầu tư<br /> càng lớn. Điều này sẽ khuyến khích và tạo điều<br /> kiện cho nhà đầu tư mở rộng sản xuất trong<br /> dài hạn [10]. Để đơn giản, nghiên cứu này sử<br /> dụng chỉ số lợi nhuận của nhà sản trên một<br /> đơn vị diện tích (ha) để tính toán và đánh giá<br /> hiệu quả sản xuất của các hộ nuôi. Mặc dù đây<br /> không phải là chỉ số tốt nhất để đo lường hiệu<br /> quả sản xuất của các hộ nuôi, nhưng đây là chỉ<br /> số rất thường được sử dụng trong phân tích<br /> hiệu quả sản xuất trong ngành nông nghiệp,<br /> lâm nghiệp hay thủy sản - khi mà đất đai là<br /> tài nguyên rất quan trọng trong quá trình sản<br /> xuất (xem [5]). Kết quả tính toán trong bảng 2<br /> cho thấy lợi nhuận bình quân của người sản<br /> xuất/ha của nghề nuôi tôm ở Quảng Ngãi trong<br /> <br /> Số 2/2016<br /> năm 2014 là 307 triệu đồng, giá trị nhỏ nhất<br /> là - 1188 triệu đồng/ha, giá trị lớn nhất là 1331<br /> triệu đồng/ha. Kết quả tính toán cho thấy có<br /> sự chênh lệch lớn giữa giá trị nhỏ nhất và giá<br /> trị lớn nhất về lợi nhuận của nhà sản xuất thu<br /> được trên mỗi ha, đồng thời với độ lệch chuẩn<br /> lớn đã thể hiện sự khác biệt về hiệu quả kinh<br /> tế của việc nuôi tôm thẻ chân trắng giữa các<br /> nông hộ là rất lớn. Điều này ngụ ý nghề nuôi<br /> tôm thẻ chân trắng này có mức độ độ rủi ro cao<br /> (khoảng 29% hộ có lợi nhuận âm, xem bảng 3)<br /> nhưng cũng là nghề hấp dẫn do các hộ lãi có<br /> giá trị lợi nhuận lớn.<br /> Cụ thể hơn, với chu kỳ nuôi bình quân<br /> là 2,18 vụ trong năm 2014, lợi nhuận bình<br /> quân của người sản xuất là 307/2,18 = 140<br /> triệu đồng cho mỗi vụ nuôi (khoảng 3 tháng).<br /> Tổng chi phí sản xuất cho mỗi vụ nuôi (một<br /> chu kỳ sản xuất) là (1956 + 519)/2,18 = 1135<br /> triệu đồng. Do vậy, tỉ suất lợi nhuận bình<br /> quân trên tổng chi phí sản xuất của cho 01 vụ<br /> nuôi là 12%. Với lãi suất bình quân vay ngân<br /> hàng (trung bình của thời kỳ 2013-2015) cho<br /> sản xuất là 1% cho 01 tháng thì tỉ suất lợi<br /> nhuận của nhà sản xuất thực tế thu được<br /> bình quân là 3% mỗi tháng. Đây là mức tỷ<br /> suất lợi nhuận khá hấp dẫn các nhà sản xuất<br /> ở Quảng Ngãi.<br /> <br /> Bảng 3. Thống kê tình hình các hộ nuôi tôm thẻ chân trắng ở Quảng Ngãi năm 2014<br /> Tiêu chí<br /> <br /> Số hộ (hộ)<br /> <br /> Tần suất (%)<br /> <br /> Số hộ có thặng dư âm<br /> <br /> 8<br /> <br /> 13<br /> <br /> Số hộ có thặng dư dương<br /> <br /> 54<br /> <br /> 87<br /> <br /> Số hộ có lợi nhuận âm<br /> <br /> 18<br /> <br /> 29<br /> <br /> Số hộ có lợi nhuận dương<br /> <br /> 44<br /> <br /> 71<br /> <br /> Số hộ có lợi nhuận ròng âm<br /> <br /> 23<br /> <br /> 37<br /> <br /> Số hộ có lợi nhuận ròng dương<br /> <br /> 39<br /> <br /> 63<br /> <br /> Thặng dư của người sản xuất<br /> <br /> Lợi nhuận của người sản xuất<br /> <br /> Lợi nhuận ròng<br /> <br /> (Nguồn: Tính toán từ số liệu điều tra)<br /> <br /> 36 • TRƯỜNG ĐẠI HỌC NHA TRANG<br /> <br />