Phân tích mức độ biểu hiện của các protein bền nhiệt trong huyết thanh bệnh nhân đái tháo đường type 2 có biến chứng mạch vành cấp

TẠP CHÍ SINH HỌC 2013, 35(3se): 212-219<br /> <br /> PHÂN TÍCH MỨC ĐỘ BIỂU HIỆN CỦA CÁC PROTEIN BỀN NHIỆT<br /> TRONG HUYẾT THANH BỆNH NHÂN ĐÁI THÁO ĐƯỜNG TYPE 2<br /> CÓ BIẾN CHỨNG MẠCH VÀNH CẤP<br /> Nguyễn Thị Minh Phương1, Trần Thái Thượng1, Nguyễn Bích Nhi1,<br /> Đặng Minh Hải2, Đỗ Doãn Lợi2, Phan Văn Chi1*<br /> 1<br /> <br /> Viện Công nghệ sinh học, Viện Hàn lâm KH & CN Việt Nam, *pvchi@ibt.ac.vn<br /> 2<br /> Viện Tim mạch Quốc gia, Bệnh viện Bạch Mai<br /> <br /> TÓM TẮT: Bệnh mạch vành cấp (MVC) là một biến chứng chủ yếu, hay gặp và thường dẫn đến tử vong<br /> ở các bệnh nhân đái tháo đường type 2 (ĐTĐT2). Nguyên nhân là do bệnh nhân ĐTĐT2 có những yếu tố<br /> làm tăng nguy cơ bị MVC như: mỡ máu cao; huyết áp cao; béo phì và thói quen ít vận động. Bệnh<br /> ĐTĐT2 với biến chứng MVC có thể làm sai hỏng cấu trúc và chức năng của tim dẫn tới loạn nhịp tim và<br /> suy tim. Vì vậy, việc nghiên cứu để hạn chế các biến chứng MVC ở các bệnh nhân ĐTĐT2 sẽ làm giảm<br /> nguy cơ tử vong và kéo dài cuộc sống cho họ. Trong nghiên cứu này, phương pháp biến tính nhiệt đã được<br /> sử dụng để loại bỏ các protein hàm lượng lớn trong huyết thanh bệnh nhân ĐTĐT2_MVC. Hỗn hợp<br /> protein sau khi phân đoạn nhiệt được phân tách bằng điện di hai chiều và hình ảnh điện di được xử lý bằng<br /> phần mềm PDQuest v7.1. Những protein có mức độ biểu sai khác có ý nghĩa giữa mẫu thường và mẫu<br /> bệnh sẽ được nhận dạng bằng sắc ký lỏng kết nối khối phổ (nanoLC-MS/MS). Kết quả, 13 protein có mức<br /> độ biểu hiện tăng/giảm trong huyết thanh của bệnh nhân ĐTĐT2_MVC đã được xác định. Trong đó, 5<br /> protein (chuỗi fibrinogen alpha, chuỗi fibrinogen gama, chuỗi haptoglobin beta, chuỗi haptoglobin alpha 1<br /> và zinc alpha 2 glycoprotein) có mức độ biểu hiện tăng và 6 protein (alpha 1 antitrypsin, angiotensinogen,<br /> antithrombin III, apolipoprotein A-I, apolipoprotein E và transthyretin) có mức độ biểu hiện giảm trong<br /> huyết thanh bệnh nhân ĐTĐT2_MVC. Trong khi đó chuỗi haptoglobin alpha 2 và apolipoprotein A-IV<br /> lúc biểu hiện tăng, lúc biểu hiện giảm trong huyết thanh mẫu bệnh. Kết quả nghiên cứu của chúng tôi cho<br /> thấy các protein này đều liên quan đến sự phát sinh và phát triển của bệnh ĐTĐT2 và bệnh MVC.<br /> Từ khóa: Bệnh mạch vành cấp, đái tháo đường type 2, điện di hai chiều, huyết thanh, protein bền nhiệt,<br /> sắc ký lỏng kết nối khối phổ.<br /> MỞ ĐẦU<br /> <br /> Ở Việt Nam, bệnh đái tháo đường type 2<br /> (ĐTĐT2) đang ngày càng gia tăng cả về tỷ lệ,<br /> biến chứng và đối tượng mắc bệnh. Theo thống<br /> kê mới nhất của Bệnh viện Nội tiết Trung ương,<br /> Việt Nam có khoảng gần 5,7 triệu người mắc<br /> căn bệnh này, trên 64% người bị mắc bệnh<br /> ĐTĐT2 chưa được phát hiện và độ tuổi mắc<br /> bệnh ngày càng trẻ hóa. Người bị đái tháo<br /> đường (ĐTĐ) có nguy cơ bị tim mạch cao gấp 4<br /> đến 10 lần so với người bình thường [29].<br /> Bệnh mạch vành cấp (MVC) là một biến<br /> chứng chủ yếu của bệnh ĐTĐT2. Nhiều thống<br /> kê cho thấy, khoảng 80% bệnh nhân ĐTĐ bị xơ<br /> vữa động mạch, tỉ lệ này chỉ chiếm 30% nếu<br /> bệnh nhân không có ĐTĐ [6]. Tùy theo vị trí<br /> các mạch máu bị tổn thương, mà các bệnh nhân<br /> ĐTĐ thường xuất hiện một số biến chứng tim<br /> mạch khác nhau. Phổ biến nhất là các bệnh<br /> <br /> 212<br /> <br /> nhân ĐTĐT2 bị hẹp hoặc tắc động mạch vành<br /> gấp 3 lần người bình thường. Tổn thương động<br /> mạch vành sẽ gây thiếu máu cơ tim, nhồi máu<br /> cơ tim, suy tim, chết đột ngột. Bệnh ở dạng cấp<br /> tính là những cơn đau thắt ngực không ổn định<br /> hoặc có thể là nhồi máu cơ tim cấp, hạ huyết áp,<br /> tử vong do loạn nhịp tim, rất nguy hiểm với<br /> người bệnh. Với biến chứng mãn tính do ĐTĐ<br /> gây ra là bệnh nhân bị tổn thương hẹp động<br /> mạch vành diễn biến âm thầm dẫn đến thiếu<br /> máu hay nhồi máu cơ tim yên lặng, gây hậu quả<br /> suy tim trên bệnh nhân ĐTĐ [16].<br /> Một số nghiên cứu cho thấy có một mối liên<br /> quan chặt chẽ giữa bệnh ĐTĐT2 và bệnh MVC<br /> [1, 6]. Nguyên nhân là do mức độ đường máu<br /> tăng cao kéo dài ở những bệnh nhân ĐTĐT2 sẽ<br /> ảnh hưởng lên lớp bao quanh thành động mạch,<br /> có thể làm dày thành mạch máu dẫn đến hẹp<br /> lòng động mạch (chứng xơ vữa động mạch).<br /> Ngoài ra, ở bệnh ĐTĐT2 còn có một số yếu tố<br /> <br /> Nguyen Thi Minh Phuong et al.<br /> <br /> nguy cơ cao dẫn đến bệnh MVC như: nồng độ<br /> HDL (high densitylipoprotein) cholesterol thấp<br /> và triglyceride tăng cao trong huyết thanh [26];<br /> tăng huyết áp [21]; béo phì; thói quen hút thuốc<br /> lá và ít vận động [20]. Bên cạnh đó, bệnh MVC<br /> ở những bệnh nhân ĐTĐT2 thường làm tăng<br /> nguy cơ mắc các hội chứng vi mạch chủ yếu là<br /> bệnh thận ở giai đoạn cuối hoặc bệnh thần kinh<br /> liên quan đến ĐTĐ [2]. Vì vậy, việc nghiên cứu<br /> gì để hạn chế các biến chứng MVC ở các bệnh<br /> nhân ĐTĐT2 sẽ làm giảm nguy cơ tử vong cho<br /> họ [23].<br /> Hiện nay, ở Việt Nam, những nghiên cứu<br /> trên bệnh ĐTĐT2 và các biến chứng đã thu<br /> được những kết quả nhất định [14, 18, 24]. Tuy<br /> nhiên, những nghiên cứu cơ bản trên bệnh<br /> ĐTĐT2_MVC nhằm tìm kiếm các chỉ thị sinh<br /> học hỗ trợ cho việc phát hiện sớm biến chứng<br /> MVC của bệnh ĐTĐT2 còn hạn chế. Trong<br /> nghiên cứu này, chúng tôi trình bày về kết quả<br /> phân tích mức độ biểu hiện của hệ protein bền<br /> nhiệt trong huyết thanh của bệnh nhân<br /> ĐTĐT2_MVC bằng cách sử dụng các kỹ thuật<br /> proteomics.<br /> VẬT LIỆU VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU<br /> <br /> Vật liệu<br /> Mẫu huyết thanh của người bình thường, 10<br /> mẫu (là những người không mắc bệnh ĐTĐ,<br /> bệnh thận, bệnh tim mạch) và bệnh nhân<br /> ĐTĐT2_MVC, 10 mẫu (bệnh nhân ĐTĐT2 có<br /> hội chứng mạch vành cấp gồm đau thắt ngực<br /> không ổn định và nhồi máu cơ tim cấp) được<br /> cung cấp bởi Viện Tim mạch, Bệnh viện Bạch<br /> Mai thông qua các xét nghiệm: các chỉ tiêu hóa<br /> sinh huyết thanh (Glucose huyết, Cholesterol<br /> toàn phần, Triglyceride, HDL-cholesterol, LDLcholesterol, SGOT, SGPT, Creatinine máu,<br /> Troponin, CK-MB, BNP); các chỉ tiêu huyết áp,<br /> điện tim, siêu âm tim, chụp X quang tim phổi và<br /> chụp mạch vành.<br /> Các hóa chất được sử dụng gồm: Methanol,<br /> acetonitrile (ACN), formic acid (FA), trifluor<br /> acetic acid (TFA) của Fluka (Fluka Chemie<br /> GmbH, Buchs, Thụy sỹ); enzyme trypsin của<br /> Sigma Aldrick (Sigma Aldrich, St. Louis, MO,<br /> Hoa Kỳ), Coomassie Brilliant Blue G 250 được<br /> mua<br /> từ<br /> MP<br /> Biomedicals<br /> (MP<br /> <br /> Biomedicals, Eschwege, Đức) và các hóa chất<br /> dùng cho điện di một chiều, hai chiều của BioRad (Bio-Rad, Hercules, CA, Hoa Kỳ).<br /> Hệ thống máy điện di 1 chiều và 2 chiều<br /> được cung cấp bởi hãng Bio-Rad (Bio-Rad,<br /> Hercules, CA, Hoa Kỳ). Hệ thống máy khối phổ<br /> QSTAR®XL<br /> của<br /> AppliedBiosystem<br /> (AppliedBiosystem/MDS<br /> Sciex,<br /> Toronto,<br /> Canada), hệ thống máy sắc ký lỏng nano được<br /> cung cấp bởi LC Packings/Dionex (Amsterdam,<br /> Nertherland) và một số thiết bị khác của Phòng<br /> Thí nghiệm Trọng điểm Công nghệ Gen, Viện<br /> Công nghệ sinh học, Viện Hàn lâm Khoa học và<br /> Công nghệ Việt Nam.<br /> Phương pháp<br /> Phân đoạn protein trong huyết thanh bằng<br /> phương pháp biến tính nhiệt<br /> Huyết thanh được trộn với đệm cân bằng<br /> (EDTA 20 mM, Tris HCl pH 8,9 0,2 M,<br /> polyethylene glycol (PEG) 6.000 7%) theo tỷ lệ<br /> 1:1. Hỗn hợp huyết thanh và đệm được ủ và lắc<br /> 15 phút ở 98oC và để ở nhiệt độ phòng trong 15<br /> phút. Sau đó, mẫu được ly tâm 15 phút với tốc<br /> độ 12.000 vòng/phút để thu giữ phần dịch nổi.<br /> Hỗn hợp protein sau khi phân đoạn nhiệt được<br /> tủa bằng acetone lạnh và nồng độ protein trong<br /> mẫu được xác định bằng phương pháp Bradford<br /> (1976) trước khi tiến hành điện di hai chiều [5].<br /> Phân tách protein bằng điện di hai chiều<br /> Hỗn hợp protein bền nhiệt được hòa lại<br /> trong 125 l dung dịch đệm rehydration (Urea 8<br /> M; 2% CHAPS; đệm 0,8% IPG pH 4,7-5,9; 13<br /> mM DTT). Hỗn hợp mẫu được rehydrate hóa<br /> trên thanh gel cố định (7 cm, pH 4,7-5,9; BioRad, Hercules, CA, Hoa Kỳ) trong 12h. Quá<br /> trình điện di đẳng điện được tiến hành trên hệ<br /> thống PROTEAN IEF cell (Bio-Rad, Hercules,<br /> CA, Hoa Kỳ) theo quy trình: 250 V trong 20<br /> phút; 250 V đến 4.000 V trong 1 giờ và 4.000 V<br /> cho đến khi đạt được 12.000 Vhr. Sau đó, thanh<br /> gel được khử bằng đệm cân bằng 1 (50 mM<br /> Tris-HCl pH 8,8; 6 M Urea; 30% Glycerol; 2%<br /> SDS; 1% DTT) và alkyl hóa bằng đệm cân bằng<br /> 2 (Urea 6 M; SDS 2%; 0,375 M Tris-HCl pH<br /> 8,8; Glycerol 20% và IAA 40 mM). Các protein<br /> được phân tách chiều hai trên gel SDS-PAGE<br /> 12.6% sử dụng hệ thống điện di Mini<br /> <br /> 213<br /> <br /> TẠP CHÍ SINH HỌC 2013, 35(3se): 212-219<br /> <br /> PROTEAN 3 Cell (Bio-Rad, Hercules, CA, Hoa<br /> Kỳ). Gel được nhuộm bằng dung dịch<br /> Coommassie Brilliant Blue G-250. Bản gel<br /> được quét và phân tích hình ảnh bằng phần<br /> mềm PDQuest v7.1 (Bio-Rad, Hercules, CA,<br /> Hoa Kỳ).<br /> Nhận dạng và xác định protein bằng sắc ký<br /> lỏng kết nối khối phổ (nanoLC-ESI-MS/MS)<br /> Các điểm protein có sự biểu hiện sai khác<br /> giữa mẫu đối chứng và mẫu bệnh được thủy<br /> phân bằng enzyme trypsin theo quy trình đã<br /> được mô tả bởi Nguyễn Thị Minh Phương và<br /> nnk. (2008) [25]. Hỗn hợp peptide sau khi thủy<br /> phân được phân tách trên hệ thống sắc ký lỏng<br /> nanoLC (Packing, Dionex, Netherland). Peptide<br /> được loại muối và cô đặc trên cột TRAP C18<br /> (PepMap100, LC Packing, Dionex, Netherland)<br /> và phân tách trên cột sắc ký ngược pha C18<br /> (GraceVydac, Hesperia, CA, Hoa Kỳ). Mẫu<br /> được đưa lên cột với tốc độ dòng 0,2 l/phút<br /> bằng dung dịch FA 0,1% và thôi ra khỏi cột<br /> C18 bằng gradient từ 0 đến 100% đệm B trong<br /> 60 phút. Quá trình thực hiện khối phổ liên tiếp<br /> được tiến hành trên hệ thống khối phổ<br /> QSTAR®XL. Các protein được nhận dạng thông<br /> qua phần mềm Mascot v.1.8 (MatrixScience<br /> <br /> Ltd., London, UK) trên cơ sở dữ liệu NCBInr.<br /> KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN<br /> <br /> Phân đoạn protein trong huyết thanh bằng<br /> phương pháp biến tính nhiệt<br /> Hiện nay, có rất nhiều phương pháp khác<br /> nhau để có thể giảm bớt các thành phần protein<br /> hàm lượng cao trong huyết thanh như: phương<br /> pháp sắc ký, cut-off, sử dụng kít để loại bỏ các<br /> protein có hàm lượng lớn, biến tính nhiệt...<br /> Trong đó, biến tính nhiệt là phương pháp đơn<br /> giản, dễ thực hiện và hiệu quả trong việc loại bỏ<br /> bớt các protein có hàm lượng cao trong huyết<br /> thanh (gây ảnh hưởng cho việc phân tích và<br /> nhận dạng các protein có hàm lượng thấp). Quy<br /> trình phân đoạn nhiệt protein trong huyết thanh<br /> được tiến hành như đã trình bày trong phần vật<br /> liệu và phương pháp nghiên cứu. Hỗn hợp<br /> protein bền nhiệt trong huyết thanh người (bệnh<br /> ĐTĐT2_MVC, bình thường) sau khi tủa được<br /> xác định nồng độ trước khi phân tách bằng điện<br /> di hai chiều [5].<br /> Phân tích và xác định các protein bền nhiệt<br /> có mức độ biểu hiện thay đổi trong huyết<br /> thanh bệnh nhân ĐTĐT2_MVC<br /> <br /> Hình 1. Hình ảnh minh họa kết quả 2DE của protein bền nhiệt trong huyết thanh người bình thường<br /> và bệnh nhân ĐTĐT2_MVC (bộ 1). Các vùng điểm protein có sự biểu hiện khác biệt được khoanh<br /> tròn đánh số. (A): Mẫu người bình thường, (B) Mẫu bệnh nhân ĐTĐT2_MVC. (1)<br /> Angiotensinogen; (2) Chuỗi fibrinogen alpha; (3) Chuỗi fibrinogen gama; (4) Chuỗi haptoglobin<br /> beta; (5) Zinc alpha 2 glycoprotein; (6) Apolipoprotein E; (7) Apolipoprotein A-I; (8) Chuỗi<br /> haptoglobin alpha 2; (9) Transthyretin; (10) Apolipoprotein A-IV; (11) Chuỗi haptoglobin alpha 1.<br /> <br /> 214<br /> <br /> Nguyen Thi Minh Phuong et al.<br /> <br /> Hình 2. Hình ảnh minh họa kết quả 2DE của protein bền nhiệt trong huyết thanh người bình thường<br /> và bệnh nhân ĐTĐT2_MVC (bộ 2). Các vùng điểm protein có sự biểu hiện khác biệt được khoanh<br /> tròn đánh số. (A): Mẫu người bình thường, (B) Mẫu bệnh nhân ĐTĐT2_MVC. (1) Antithrombin<br /> III; (2) Alpha 1 antitrypsin; (3) Chuỗi haptoglobin alpha 2; (4) Transthyretin; (5) Apolipoprotein A-I<br /> & Apolipoprotein A-IV.<br /> Để phân tích mức độ biểu hiện của hệ<br /> protein bền nhiệt trong mẫu huyết thanh người<br /> bình thường và bệnh nhân ĐTĐT2_MVC,<br /> phương pháp điện di hai chiều (2DE) trên các<br /> thanh gel 7cm với dải pH 4,7-5,9 đã được sử<br /> dụng. Sau đó các bản gel 2DE được nhuộm<br /> bằng Commasive blue R 250. Hình ảnh 2DE<br /> của protein bền nhiệt trong huyết thanh người<br /> bình thường và bệnh nhân ĐTĐT2_MVC được<br /> minh họa như trên hình 1 và hình 2. Các mẫu thí<br /> nghiệm đều được thực hiện cùng lúc (tủa, đo<br /> nồng độ, 2DE và nhuộm) để tránh tối đa những<br /> sai khác do thực hiện mẫu bằng tay. Trên bản<br /> gel 2DE, các protein được phân tách thành từng<br /> spot hoặc hình thành những dải spot của một<br /> loại protein. Đây là kết quả của việc cải biến sau<br /> dịch mã của các protein (quá trình glycosyl hóa<br /> và phosphoryl hóa) có thể tạo ra các đồng phân<br /> với khối lượng phân tử tương tự nhau và điểm<br /> đẳng điện gần nhau.<br /> Hình ảnh điện di được phân tích bằng phần<br /> mềm PDQuest v7.1. Những protein có mức độ<br /> biểu hiện thay đổi có ý nghĩa ở mẫu bệnh so với<br /> mẫu đối chứng đều được cắt ra, thủy phân bằng<br /> enzyme trypsin, phân tích và nhận dạng bằng<br /> sắc ký lỏng kết nối khối phổ. Protein được tìm<br /> kiếm bằng phần mềm Mascot v.1.8<br /> (MatrixScience Ltd., London, UK) trên cơ sở dữ<br /> liệu NCBInr với hơn 8 triệu trình tự protein. Kết<br /> quả đã xác định 13 protein bền nhiệt có mức độ<br /> <br /> biểu hiện tăng/giảm trong huyết thanh bệnh<br /> nhân ĐTĐT2_MVC (bảng 1). Trong đó, 5<br /> protein là chuỗi haptoglobin beta, chuỗi<br /> haptoglobin alpha 1, chuỗi fibrinogen alpha,<br /> chuỗi fibrinogen gama, zinc alpha 2<br /> glycoprotein có mức độ biểu hiện tăng và 6<br /> protein là alpha 1 antitrypsin, angiotensinogen,<br /> antithrombin<br /> III,<br /> apolipoprotein<br /> A-I,<br /> apolipoprotein E, transthyretin có mức độ biểu<br /> hiện giảm trong huyết thanh bệnh nhân<br /> ĐTĐT2_MVC so với người bình thường. Trong<br /> khi đó, 2 protein là chuỗi haptoglobin alpha 2<br /> và apolipoprotein A-IV có mức độ biểu hiện lúc<br /> tăng, lúc giảm trong huyết thanh bệnh nhân<br /> ĐTĐT2_MVC.<br /> Bên cạnh đó, mức độ biểu hiện của 13<br /> protein bền nhiệt trong huyết thanh bệnh nhân<br /> ĐTĐT2_MVC và người bình thường được định<br /> lượng tương đối bằng phần mềm PDQuest v7.1<br /> (bảng 1). Kết quả cho thấy mức độ tăng/giảm<br /> của các protein bền nhiệt không đều, một số<br /> protein có mức độ biểu hiện tăng nhẹ ở mẫu<br /> ĐTĐT2_MVC như: chuỗi fibrinogen alpha<br /> (1,37 ± 0,13 lần), chuỗi haptoglobin beta (1,29<br /> ± 0,25 lần), zinc alpha 2 glycoprotein (1,71 ±<br /> 0,27 lần) hoặc chỉ thấy xuất hiện ở mẫu bệnh<br /> như chuỗi fibrinogen gama, chuỗi haptoglobin<br /> alpha 1. Ngược lại, có protein lại giảm nhẹ mức<br /> độ biểu hiện như alpha 1 antitrypsin (1,36 ±<br /> 0,23 lần), angiotensinogen (2,36 ± 0,12 lần),<br /> 215<br /> <br /> TẠP CHÍ SINH HỌC 2013, 35(3se): 212-219<br /> <br /> antithrombin III (1,29 ± 0,15 lần),<br /> apolipoprotein A-I (1,84 ± 0,34 lần),<br /> transthyretin (giảm 2,5 ± 0,45 lần) hoặc không<br /> <br /> phát hiện được bằng 2DE ở mẫu bệnh<br /> ĐTĐT2_MVC như apolipoprotein E.<br /> <br /> Bảng 1. Kết quả nhận dạng và xác định protein có mức độ biểu hiện thay đổi trong huyết thanh<br /> bệnh nhân ĐTĐT2_MVC<br /> Số đăng ký trên<br /> Mức độ biểu hiện ở mẫu bệnh<br /> STT<br /> Tên protein<br /> NCBInr<br /> ĐTĐT2_MVC<br /> 1<br /> Alpha 1 antitrypsin<br /> gi|225768<br /> Giảm 1,36 ± 0,23 lần<br /> 2<br /> Angiotensinogen<br /> gi|19705570<br /> Giảm 2,36 ± 0,12 lần<br /> 3<br /> Antithrombin III<br /> gi|179161<br /> Giảm 1,29 ± 0,15 lần<br /> 4<br /> Apolipoprotein A-I<br /> gi|178777<br /> Giảm 1,84 ± 0,34 lần<br /> 5<br /> Apolipoprotein A-IV<br /> gi|114008<br /> Cả tăng và giảm ở mẫu bệnh<br /> 6<br /> Apolipoprotein E<br /> gi|37805241<br /> Giảm hoặc không phát hiện được<br /> bằng 2DE ở mẫu bệnh<br /> 7<br /> Chuỗi fibrinogen alpha<br /> gi|790486<br /> Tăng 1,37 ± 0,13 lần<br /> 8<br /> Chuỗi fibrinogen gama<br /> gi|182430<br /> Chỉ xác định được ở mẫu bệnh<br /> 8<br /> Chuỗi haptoglobin beta<br /> gi|1212947<br /> Tăng 1,29 ± 0,25 lần<br /> 10 Chuỗi haptoglobin alpha 2<br /> gi|4826762<br /> Cả tăng và giảm ở mẫu bệnh<br /> 11 Chuỗi haptoglobin alpha 1<br /> gi|229323<br /> Chỉ xác định được ở mẫu bệnh<br /> 12 Transthyretin<br /> gi|126030594<br /> Giảm 2,5 ± 0,45 lần<br /> 13 Zinc alpha 2 glycoprotein<br /> gi|141596<br /> Tăng 1,71 ± 0,27 lần<br /> Thảo luận<br /> Ở bệnh nhân ĐTĐT2_MVC, nồng độ đường<br /> máu và mỡ máu tăng cao có thể gây nên những<br /> biến đổi bất thường trong hệ protein huyết thanh<br /> do đó có khả năng dẫn đến thay đổi về mức độ<br /> biểu hiện của những protein này.<br /> Trong nghiên cứu này, 13 protein có mức độ<br /> biểu hiện thay đổi trong huyết thanh của bệnh<br /> nhân ĐTĐT2_MVC đã được xác định.Trong<br /> đó, apolipoprotein A-I (ApoAI) là protein gắn<br /> với lipid, vận chuyển các phân tử lipid từ ruột<br /> đến gan. ApoA-I là thành phần chính của các<br /> lipoprotein có tỷ trọng lớn trong hệ tuần hoàn,<br /> đóng một vai trò quan trọng trong việc chuyển<br /> hóa và loại cholesterol ra khỏi tế bào [7, 28].<br /> Apo A-IV thực hiện nhiệm vụ chủ yếu trong<br /> việc hấp thụ lipid của ruột [17]. Apo E điều<br /> khiển việc vận chuyển, hấp thụ cholesterol và<br /> lipid bằng cách tương tác ái lực cao với các thụ<br /> thể khác nhau trong tế bào [8]. Vì vậy, nồng độ<br /> ApoA-I, Apo A-IV và Apo E thay đổi trong<br /> huyết thanh cũng có thể là nguyên nhân dẫn đến<br /> tình trạng mỡ máu cao-là một trong những yếu<br /> tố dẫn đến bệnh tim mạch. Haptoglobin (Hp) là<br /> một protein có cấu trúc tetramer gồm hai chuỗi<br /> 216<br /> <br /> alpha và hai chuỗi beta được biểu hiện trong<br /> gan và tiết vào máu. Hp là một chất chống oxy<br /> hóa dựa vào khả năng liên kết với hemoglobin<br /> để cản trở sự phá hủy các mô bị oxy hóa (được<br /> tạo ra do các hemoglobin tự do) [19]. Trong khi<br /> đó, bệnh ĐTĐ thường đi kèm với sự tăng lên<br /> của gốc tự do hoặc sai hỏng khả chống oxy hóa<br /> và các biến chứng chính của bệnh ĐTĐ như<br /> bệnh giác mạc hay chứng xơ vữa động mạch<br /> thường liên quan đến stress oxy hóa [3].<br /> Ở bệnh ĐTĐ, stress oxy hóa cùng tồn tại với<br /> việc giảm khả năng chống oxy hóa, tăng quá<br /> trình glycosyl hóa của protein, khử hoạt tính của<br /> các enzyme và oxy hóa lipid [27]. Vì vậy, sự<br /> thay đổi mức độ biểu hiện của haptoglobin<br /> trong huyết thanh có thể liên quan đến bệnh<br /> ĐTĐ. Fibrinogen là một glycoprotein được tổng<br /> hợp ở gan và đóng vai trò quan trọng trong quá<br /> trình đông máu. Fibrinogen bị phân cắt bởi<br /> thrombin thành các peptide fibrin trong quá<br /> trình đông máu bình thường. Từ lâu, fibrinogen<br /> đã được quan tâm nghiên cứu như là chỉ thị cho<br /> bệnh tim mạch bởi vì nó phản ánh sự hình thành<br /> thrombin tăng và do đó tăng khả năng bị tắc<br /> nghẽn mạch máu.Các nhà nghiên cứu nghi ngờ<br /> <br />