Phát hiện đại diện đầu tiên của chi Humphreya Stey. mới được phát hiện ở vườn quốc gia Cát Tiên (Đồng Nai – Lâm Đồng) – Loài nấm linh chi Endert: Humphreya Endertii

31(1): 39-45 T¹p chÝ Sinh häc 3-2009<br /> <br /> <br /> <br /> Ph¸t hiÖn §¹I DIÖN §ÇU TI£N cña CHI humphreya stey. MíI ®−îc<br /> PH¸T HIÖN ë V¦êN QUèC GIA C¸T TI£N (§åNG NAI - L©M §åNG) -<br /> loµi NÊM LINH CHI ENDERT: HUMPHREYA ENDERTII<br /> <br /> Lª Xu©n Th¸m, NguyÔn Lª Quèc Hïng<br /> Trung t©m H¹t nh©n tp. Hå ChÝ Minh<br /> Ph¹m Ngäc D−¬ng<br /> V−ên quèc gia C¸t tiªn<br /> J. M. Moncalvo<br /> §¹i häc Toronto, Ontario, Canada<br /> <br /> Hä nÊm Linh chi Ganodermataceae Donk ë ®−îc x¸c ®Þnh lµ Ganoderma cupreolaccatum.<br /> ViÖt Nam hiÖn ®−îc ghi nhËn h¬n 50 loµi, trong Còng cã mét sè loµi nÊm linh chi cã kiÓu bµo tö<br /> ®ã ®1 m« t¶ kho¶ng 10 loµi thuéc 3 chi: l−íi Ýt nhiÒu gi¸n ®äan, cã thÓ ®−îc ®Þnh läai<br /> Ganoderma Karst., Amauroderma Murr. vµ xÕp vµo nhãm Humphreya, nh− G. asperulatum,<br /> Haddowia Stey. [6, 19]. G. neurosporum, G. ochrolaccatum, G.<br /> terengganuense…; nghÜa lµ cã nhãm trung gian<br /> Tr−íc ®©y, chóng t«i ®1 tõng cã ghi nhËn 1 víi chi Ganoderma. Humphreya lµ nhãm cßn cã<br /> loµi l¹ cã nhiÒu ®Æc ®iÓm cña chi thø t−: nhiÒu vÊn ®Ò vÒ giíi h¹n (sè l−îng loµi) vµ møc<br /> Humphreya Stey. (1972) song kiÓu l−íi gi¸n bËc taxon. Ryvarden & Johansen (1980) [11] ®1<br /> ®o¹n kh«ng thËt ®iÓn h×nh; sau nµy loµi nµy giíi h¹n víi 4 loµi theo khãa ®Þnh lo¹i sau:<br /> <br /> 1. Bµo tö dµi tíi 25-30 µm ………………………………...........................................1. H. eminii<br /> 1’. Bµo tö ng¾n h¬n 25 µm ……………………………………………………............................2<br /> 2. Bµo tö dµi 9-12 µm; loµi t©n nhiÖt ®íi ……………… .....................................2. H. coffeatum<br /> 2’. Bµo tö dµi 14-19 µm......……………………………………………………............................3<br /> 3. T¸n nÊm hung quÕ; loµi ch©u ¸......................................……………………........3. H. endertii<br /> 3’. T¸n nÊm n©u tèi; loµi ch©u Phi...………………….................................................4. H. lloydii<br /> <br /> Trong c¸c ®ît kh¶o s¸t thu thËp mÉu vËt Trung, §µi Loan vµ §¹i häc Toronto, Ontario,<br /> nÊm ë V−ên quèc gia C¸t Tiªn, tr¶i réng tõ Canada), ®−îc ph©n tÝch chi tiÕt h×nh th¸i gi¶i<br /> vïng B¾c C¸t Tiªn - thuéc tØnh L©m §ång phÉu vµ m« t¶ ®èi chiÕu víi c¸c t− liÖu gèc [1,<br /> xuèng vïng Nam C¸t tiªn - tØnh §ång Nai trong 11, 13, 22, 23]. Chôp ¶nh bµo tö víi vËt kÝnh<br /> hai mïa m−a 2007-2008, chóng t«i cïng J. M. dÇu (×100) vµ kÝnh hiÓn vi ®iÖn tö quÐt (SEM)<br /> Moncalvo ®1 gi¸m ®Þnh l¹i mét loµi thuéc chi t¹i ViÖn 69, Hµ Néi.<br /> Humphreya Stey. víi bé mÉu thÓ qu¶ cña bµo tö<br /> bÒ mÆt cã kiÕn tróc l−íi ®Æc tr−ng. II. KÕt qu¶ nghiªn cøu<br /> <br /> I. ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu 1. Loµi nÊm linh chi endert - Humphreya<br /> endertii Stey.<br /> MÉu thu vµo mïa m−a (7-9/2007 vµ<br /> 6/2008), gåm 5 thÓ qu¶ tr−ëng thµnh (lo¹t mang Persoonia 7: 102, 1972.<br /> ký hiÖu CT 104-108, l−u gi÷ t¹i B¶o tµng NÊm §−îc ph¸t hiÖn ë khu vùc s©u trong tuyÕn<br /> C¸t Tiªn, B¶o tµng Khoa häc tù nhiªn, §µi th¸c Trêi, §¹ MÝ, C¸t Tiªn, gi÷a mïa m−a (7-<br /> 39<br /> 8/2007, t×m thÊy l¹i vµo 8/6/2008). ThÓ qu¶ mäc c¸c vïng kh¸c); phÇn lâm trung t©m lµ n¬i<br /> ®¬n lÎ, song tËp trung thµnh côm 4-5 t¸n to nhá cuèng xße réng hoÆc h¬i loe, h¬i gå lªn kiÓu<br /> quanh gèc c©y gç. ThÓ qu¶ vÒ h×nh th¸i ngßai ®Ýnh l−ng (dorsal). MÆt trªn t¸n l¸ng bãng mµu<br /> gièng víi c¸c chñng cã mµu sÉm thuéc loµi ®á n©u - n©u bãng h¬i ®en nh− mµu cµ phª, thÓ<br /> chuÈn Ganoderma lucidum, ®Æc biÖt gièng víi hiÖn kh«ng thËt râ c¸c vßng ®ång t©m vµ c¸c<br /> c¸c loµi trong phøc hîp Êy: G. neo-japonicum, ®−êng h»n gå ghÒ táa ®Òu ra mÐp. Líp vá t¸n<br /> G. formosanum (= G. sinense?) vµ G. máng, bãng gißn, dÔ dËp vì khi Ên m¹nh. MÐp<br /> fornicatum, cã h×nh thËn táa trßn - h×nh qu¹t t¸n dµy kiÓu xÕp nÕp (grooved), ®«i khi h¬i cóp<br /> xße réng - h×nh th×a trßn, ®−êng kÝnh biÕn ®éng l¹i do c¸c vµnh sinh tr−ëng chång xÕp trµn lªn<br /> lín 5,5-11,5 cm (lín h¬n c¸c mÉu ®−îc m« t¶ ë nhau, dµy tíi 3,6-7,7 mm.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> H×nh 1. Bµo tö ®¶m vá dµy, cã bÒ mÆt l−íi gå vµ tÇng cét dµy (kiÓu ganodermoid l−íi)<br /> <br /> 40<br />  MÊu ®Ýnh bµo tö<br /> <br /> H×nh 2. Bµo tö ®¶m cã bÒ mÆt l−íi gå cña loµi chuÈn Humphreya lloydii (¶nh SEM, Perreau, 1973)<br /> <br /> <br /> TÇng MÊu<br /> cét ®Ýnh<br /> dµy bµo tö<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> H×nh 3. Bµo tö ®¶m cña Humphreya endertii víi tÇng cét chèng dµy<br /> vµ mÊu ®Ýnh bµo tö (¶nh hiÓn vi ®iÖn tö quÐt SEM)<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> a<br /> H×nh 4. ThÓ qu¶ cuèng dµi víi líp vá l¸ng bãng cña loµi Humphreya endertii<br /> 41<br />  TÇng thÞt nÊm mµu x¸m n©u nhÑ - vµng nhît dµy 5,5-9,5 mm. BÒ mÆt bµo tÇng cã mµu tr¾ng<br /> - vµng quÕ hung - ngµ kem, dµy nhÊt ë vïng gÇn phÊn - tr¾ng x¸m; lç èng trßn ®Òu kh¸ mÞn, 3-4<br /> cuèng - trung t©m, tíi 5-8 mm, máng dÇn ra èng/mm. HÖ sîi kiÓu 3 d¹ng (trimitic) ®iÓn h×nh<br /> phÝa mÐp, h¬i xèp b«ng, dai, ®µn håi khi kh«. víi sîi cøng vµ sîi bÖn ph©n nh¸nh m¹nh, thµnh<br /> TÇng èng th¼ng, mµu n©u x¸m - n©u nhît, kh¸ kh¸ dµy.<br /> <br /> <br /> A B<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> H×nh 3. ThÓ qu¶ tù nhiªn<br /> A. MÆt trªn n©u ®á l¸ng bãng; B. mÆt d−íi<br /> tr¾ng mèc.<br /> <br /> Bµo tö cã d¹ng ganodermoid ®iÓn h×nh, cã nhÊt lµ loµi thÓ qu¶ nhá ë ch©u Phi: H. eminii (vá<br /> kÝch th−íc 12,5-16,5 × 9,5-11,5 µm. Lç n¶y mÇm bµo tö loµi nµy dµy h¬n nhiÒu vµ cã kiÓu l−íi<br /> kh¸ lín, n»m ë ®Çu thu«n (thùc chÊt ®©y lµ vïng chång phøc t¹p h¬n, gê l−íi rÊt dµy). Th−êng khi<br /> vá bµo tö phång dµy nhÊt, cã thÓ tíi 3,3 µm, ph©n chôp trªn kÝnh hiÓn vi ®iÖn tö quÐt (SEM), do xö<br /> hãa ®Þnh vÞ n¬i n¶y mÇm cña bµo tö). Cã giät néi lý lµm mÉu, phÇn chãp n¶y mÇm bÞ bøt rêi t¹o<br /> chÊt trßn ë gi÷a, mµu vµng ®Ëm. Tuy nhiªn vá thµnh d¹ng hèc lâm (t−¬ng øng víi c¸c m« t¶<br /> bµo tö ph©n hãa kh¸ m¹nh, dµy, kh«ng thÊy râ d¹ng trøng côt - truncate).<br /> (che lÊp) mÊu ®Ýnh trªn ®¸y bµo tö d¹ng trßn bÇu. Cuèng ®Ýnh bªn, th−êng trßn m¶nh dµi (®«i<br /> Vá bµo tö rÊt dµy, thÊy râ trªn l¸t c¾t vá - ¶nh khi rÊt dµi, tíi 13-19 (> 22) cm), h×nh trô thu«n<br /> chôp hiÓn vi ®iÓn tö truyÒn qua - TEM (l−u ý (®−êng kÝnh 0,5-1,1 cm), ®«i khi h¬i cong quÑo,<br /> Furtado, 1962, 1967 khi ph©n tÝch Ganoderma ®Æc ch¾c, líp vá cuèng l¸ng bãng mµu cµ phª ¸nh<br /> opacum vµ G. coffeatum - vµo n¨m 1962 «ng ®á tÝm - ®á n©u, dµy r¾n h¬n líp vá trªn t¸n. ChÊt<br /> ch−a ph©n biÖt ®©y lµ 2 tªn loµi ®ång nghÜa) [2, m« cuèng ®ång nhÊt víi m« thÞt nÊm trong t¸n.<br /> 4] tÇng cét chèng rÊt râ, cao tíi 1,8-2,4 µm. KÕt Th−êng ®Ýnh bªn, h¬i lm hoÆc h¬i gå ln, hoÆc<br /> qu¶ cña chóng t«i còng cho thÊy cÊu tróc t−¬ng gÇn t©m do t¸n xße réng thµnh h×nh qu¹t trßn.<br /> tù ë H. endertii (h×nh 4). BÒ mÆt ph©n hãa t¹o<br /> thµnh kiÕn tróc d¹ng l−íi th« gå ghÒ, « l−íi h¬i Th−êng gÆp mäc trªn ®Êt quanh gèc c©y gç,<br /> ngo»n ngoÌo, kiÓu mª lé (labirynthe), bê l−íi th« thùc ra lµ v−¬n lªn tõ c¸c rÔ c©y ngÇm d−íi ®Êt.<br /> gå, h¬i uèn khóc. KiÓu kiÕn tróc vá bµo tö nµy rÊt ChÝnh Steyaert (1972) ®1 x¸c lËp chi<br /> ®iÓn h×nh ë H. lloydii [10] vµ ®ång nhÊt víi Humphreya vµ bao gåm c¶ loµi nµy, víi bé mÉu<br /> H. endertii [13] vµ H. eminii [11], mÆc dï c¸c m« vËt thu ®−îc ë West Koetai, ®¶o Kalimantan, In-<br /> t¶ cña Corner (1983) ch−a chuÈn x¸c [1]. Tuy ®«-nª-si-a vµ sau ®ã Corner (1983) còng cho<br /> nhiªn, cã thÓ thÊy lµ H. endertii cã bµo tö rÊt r»ng ®1 t×m thÊy ë Ma-lai-si-a, do vËy cã thÓ<br /> gièng víi bµo tö cña låi chuÈn H. lloydii cho r»ng kh¸ phæ biÕn ë vïng §«ng Nam ¸ khi<br /> (Perreau, 1973) vµ ®ång nhÊt ë c¸c loµi [13], còng gÆp ë miÒn Nam ViÖt Nam.<br /> song bào tö nhá h¬n c¶ lµ ë H. coffeatum vµ lín<br /> 42<br />  C¸c t¸c gi¶ cho r»ng loµi Humphreya & Har.) Stey. (= Amauroderma lloydii Pat. &<br /> endertii rÊt gÇn víi loµi chuÈn Humphreya Har., 1912 = Ganoderma lloydii (Pat. & Har.)<br /> lloydii (Pat. & Har.) Stey., ®Æc biÖt lµ vÒ cÊu tróc Trott., 1925). ¤ng ®Ò nghÞ thªm loµi thø hai lµ<br /> cña bµo tö, song kh¸c biÖt chñ yÕu bëi t¸n nÊm H. endertii Stey. vµ loµi thø ba do Zhao (1989)<br /> kh«ng cã líp l«ng nhung vµ mµu s¸ng h¬n [1, m« t¶: H. coffeatum, kh¸c víi Furtado (1967),<br /> 7]. §iÒu nµy gîi nhí tr−êng hîp m« t¶ mÉu Gotliebb vµ cs., (1999) víi c¸c mÉu thu ë Mü La<br /> Humphreya coffeatum nÕu theo ¶nh chôp cña tinh.<br /> Lodge (1998) th× thÓ qu¶ kh¸ dµy cã líp l«ng Ryvarden ®1 ®−a thªm loµi thø t−:<br /> nhung (velvety) vµ rÊt gièng víi loµi ®ång Ganoderma eminii Henn. (1893) vµo chi<br /> nghÜa: H. opacum Pat. theo m« t¶ nguyªn mÉu; Humphreya: H. eminii (Henn.) Ryv. (1980),<br /> song thùc tÕ c¸c b¶n m« t¶ l¹i cho r»ng kh«ng ®−îc ghi nhËn chØ cã ë ch©u Phi [11].<br /> cã líp l«ng nhung vµ bÒ mÆt t¸n l¸ng nh½n, chØ<br /> mê ®ôc khi bÞ bôi bµo tö phñ lªn. ChÝnh v× vËy, Nh− vËy, cã 3 loµi th−êng ®−îc ®Þnh danh<br /> Gottlieb & Wright (1999) cho r»ng cã thÓ chóng vµo chi Ganoderma hoÆc chi Amauroderma, bëi<br /> lµ c¸c loµi kh¸c biÖt nhau chø kh«ng ph¶i lµ mét cã nhiÒu ®Æc ®iÓm cña thÓ qu¶ phï hîp. KÓ c¶<br /> [5]. loµi thø ba, tuy ®−îc Steyaert ®−a vµo chi<br /> Humphreya song thÓ qu¶ còng rÊt gièng víi c¸c<br /> Chóng t«i ®Ò xuÊt ®©y cã thÓ lµ mét chñng<br /> loµi Ganoderma, sinh tr−ëng hµng niªn, ph¸t<br /> ®Þa lý kh¸c biÖt bëi bµo tö kh¸ nhá h¬n, cã bÒ<br /> mÆt cÊu tróc l−íi ®iÓn h×nh, kiÓu « lç tæ ong, sinh víi cuèng dµi ®iÓn h×nh ®Ýnh bªn hoÆc gå<br /> thµnh « l−íi kh¸ gå râ, h¬i th«: Humphreya ®Ýnh l−ng, tiÕp vµo t¸n nÊm h×nh thËn xße trßn.<br /> Tßan bé l¸ng bãng víi c¸c s¾c mµu ®á n©u -<br /> endertii Stey. var. dakluaense Th¸m & Dzuong,<br /> vµng n©u; cÊu tróc gi¶i phÉu cña m« thÞt, tÇng<br /> var. nov.<br /> èng vµ hÖ sîi còng gièng nhau. ChÝnh Corner<br /> Loµi chuÈn (type species): Humphreya (1983) ®1 cho thÊy mèi quan hÖ rÊt gÇn gòi gi÷a<br /> lloydii (Pat. & Har.) Stey. (Persoonia 7: 102, chi Humphreya víi chi Amauroderma vµ c¶ víi<br /> 1972) = Polyporus fasciculatus Lloyd = chi Haddowia.<br /> Amauroderma lloydii Pat. & Har., Bull. Soc.<br /> Mycol. Fr. 28: 281, 1912 = Ganoderma lloydii b. T−¬ng ®ång trong cÊu tróc cña bµo tö<br /> (Pat. & Har.) Trott., 1925, cña chi ®−îc Steyaert §Æc tr−ng cÊu tróc cña bµo tö ®−îc ®a sè c¸c<br /> x¸c lËp tõ n¨m 1972. Vèn nguyªn mÉu thu tõ nhµ nghiªn cøu chÊp nhËn ®Ó t¸ch biÖt c¸c chi<br /> miÒn T©y ch©u Phi (mÉu thu ë C«n-g« bëi [11, 13]. Tuy nhiªn, viÖc ph©n tÝch ®Æc tr−ng cÊu<br /> Lloyd, 1912, vÒ lý thuyÕt «ng lµ ng−êi ®Çu tiªn tróc bµo tö ®1 cã b−íc tiÕn s©u s¾c h¬n gÇn ®©y<br /> ph¸t hiÖn vµ khi Êy «ng x¸c ®Þnh lµ Polyporus [2, 9, 10, 16]. KiÓu humphreyoid kh«ng thÓ hiÖn<br /> fasciculatus) vµ chÝnh Furtado nghiªn cøu thÈm t¸ch biÖt râ l¾m, v× vÒ c¬ b¶n vÉn lµ ®Æc tr−ng<br /> ®Þnh (1967), vïng ch©u Mü Latinh vµ ®−îc cña ganodermoid víi líp vá kÐp ph¸t triÓn tÇng<br /> Ryvarden & Johansen (1980) m« t¶ c¶ ë miÒn cét, lu«n tån t¹i mÊu ®Ýnh tiÓu bÝnh trªn ®¸y bµo<br /> §«ng ch©u Phi. tö vµ lç n¶y mÇm kh¸ lín ë ®Çu thu«n ®èi diÖn.<br /> Tuy nhiªn, kiÓu trung gian l¹i rÊt phæ biÕn trong<br /> Trong khi ®ã, c¸c loµi t×m thÊy ë vïng Nam<br /> chi Ganoderma. §ã lµ kiÓu l−íi gi¸n ®o¹n. Thùc<br /> Trung Hoa (1 loµi: H. coffeatum) vµ §«ng Nam<br /> ra, kiÓu cÊu tróc l−íi ®iÓn h×nh nhÊt thÊy râ ë H.<br /> ¸ (Ýt nhÊt ®1 biÕt 2 loµi) rÊt gièng víi lloydii [10], rÊt gièng lµ ë H. endertii vµ ë H.<br /> Ganoderma lucidum, G. neo-japonicum…, eminii [11], cßn ë H. coffeatum th× l−íi gå th«,<br /> th−êng l¸ng bãng vµ kh«ng cã líp l«ng nhung kh«ng thËt râ [4, 23]. Ph©n tÝch H. endertii cña<br /> trªn mÆt t¸n; ngßai ra, cuèng th−êng thon m¶nh,<br /> Steyaert (1972) [13] phï hîp víi mÉu cña C¸t<br /> h¬i cong quÑo, cã u côc. Tiªn, song ¶nh chôp cña chóng t«i cho thÊy bÒ<br /> 2. Mèi quan hÖ ph©n hãa víi chi Ganoderma mÆt l−íi râ h¬n.<br /> vµ chi Amauroderma Corner (1983) vµ Moncalvo & Ryvarden<br /> a. T−¬ng ®ång trong h×nh th¸i cña thÓ qu¶ (1997) [1, 7] cã nh÷ng ph©n tÝch ®Ò xuÊt “phøc<br /> hîp Humphreya”, gåm c¸c loµi chuyÓn tiÕp ®ã,<br /> Steyaert (1972) ®1 ®Ò xuÊt lËp chi theo ®ã khãa ®Þnh läai ®−îc x©y dùng cho ph©n<br /> Humphreya Stey. víi loµi chuÈn H. lloydii (Pat. läai nhiÒu loµi thuéc nhãm trung gian nµy -<br /> 43<br /> Humphreya complex. Bao gåm c¶ 4 loµi hiÖn Hedw., 75: 1-182.<br /> ®−îc ghi nhËn trong chi Humphreya nh− 2. Furtado, 1962: Donk. Rickia, 1: 227-241.<br /> Ryvarden & Johansen (1980) [11] ®1 nªu. Thùc 3. Furtado J. S., 1965: Mycologia, 57: 588-611.<br /> chÊt víi kiÓu bµo tö ganodermoid ®ång nhÊt nh−<br /> vËy ë c¸c loµi nªu trªn, sÏ lµ kh«ng thuyÕt phôc 4. Furtado J. S., 1967: Persoonia, 4(4): 379-389.<br /> nÕu chÊp nhËn chi Humphreya Stey. ®éc lËp, 5. Gottlieb A. M. and Wright J. E., 1999: Mycol.<br /> trong khi c¸c ®Æc ®iÓm kh¸c cña thÓ qu¶ vÉn Res., 103(10): 1289-1298.<br /> mang nh÷ng nÐt chung cña c¸c loµi thuéc chi 6. TrÞnh Tam KiÖt, 2001: Danh lôc Thùc vËt ViÖt<br /> Ganoderma Karst. V× r»ng nÕu theo kiÓu bµo tö nam. PhÇn NÊm. Nxb. N«ng nghiÖp.<br /> th× cã ®Õn hµng chôc loµi cã thÓ ph¶i xÕp vµo 7. Moncalvo J. M. & L. Ryvarden, 1997:<br /> chi Humphreya. NghÜa lµ ranh giíi gi÷a chi Synopsis Fungorum, 11: 1-114.<br /> Ganoderma vµ chi Humphreya kh«ng thËt râ vµ 8. Moncalvo J. M., 2005: Inter. J. Med. Mus.,7(3):<br /> t¸ch biÖt. Cã lÏ, hîp lý lµ nªn ®Ó chi Humphreya 53-54.<br /> ë møc ph©n chi (subgenus) hoÆc mét nh¸nh<br /> 9. Pegler D. N. & Young T. W. K., 1973: Kew.<br /> (section) trong chi Ganoderma Karst. mµ th«i.<br /> Bull., 28: 351-364.<br /> c. T−¬ng ®ång trong cÊu tróc cña DNA - Quan 10. Perreau J., 1972: Rev. Mycol. Tome., XXXVII:<br /> hÖ chñng läai ph¸t sinh 241-252.<br /> C¸c ph©n tÝch DNA cña c¸c loµi thuéc chi 11. Ryvarden L. & Johansen I., 1980: Preliminary<br /> Humphreya (v× rÊt hiÕm, chØ cã 4 loµi ®−îc x¸c polypore flora of East Africa. Fungiflora.<br /> lËp chÝnh thøc) cho ®Õn nay ch−a cã c«ng bè 12. Ryvarden L., 1991: Genera of polypore.<br /> chÝnh thøc, mÆc dï chóng t«i ®1 tõng ph©n tÝch Nomenclature and taxonomy. Synopsis<br /> c¸c loµi trung gian [18]. KÕt qu¶ cho thÊy cÊu Fungorum 5. Fungiflora, Oslo, Norway.<br /> tróc vïng ITS cña chóng cã ®é t−¬ng ®ång rÊt 13. Steyaert R. L., 1972: Persoonia, 7: 55-118.<br /> cao trong nhãm loµi Ganoderma, n»m xen trong<br /> 14. Teng S. C., 1996: Chinese Fungi. Science Press,<br /> nhãm c¸c loµi gÇn gòi: Ganoderma lucidum,<br /> Beijing. Mycotaxon Ltd. Ythaca, New York.<br /> G. tsugae, G. tropicum, G. amboinense, USA.<br /> G. oerstedii, G. capense, G. terengganuense…<br /> 15. Lª Xu©n Th¸m vµ cs.,1995: T¹p chÝ Sinh häc,<br /> (l−u ý r»ng c¸c loµi Ganoderma nµy ®Òu lµ sinh<br /> 17(4): 10-13.<br /> tr−ëng hµng niªn, cã t¸n mµu n©u ®á l¸ng bãng<br /> nh− c¸c loµi Humphreya vËy). 16. Le Xuan Tham, 1998: Mycotaxon, 69: 1-12.<br /> <br /> HiÖn nay, phèi hîp víi c¸c nhãm nghiªn 17. Lª Xu©n Th¸m, 1999: T¹p chÝ Sinh häc, 21(1):<br /> 4-7.<br /> cøu quèc tÕ t¹i ®¹i häc Toronto, Canada<br /> (Moncalvo JM), ViÖn B¶o tµng tù nhiªn §µi 18. Lª Xu©n Th¸m & J. M. Moncalvo, 1999: T¹p<br /> Trung, §µi Loan (Wu SH) vµ ®¹i häc quèc gia chÝ Sinh häc, 21(4): 1-9.<br /> Chung-Hsing, §µi Trung, chóng t«i ®ang tiÕn 19. Lª Xu©n Th¸m, 2005: NÊm Linh chi<br /> hµnh nu«i trång vµ ph©n tÝch ®Æc tr−ng rDNA Ganodermataceae - Nguån d−îc liÖu quý ë ViÖt<br /> cña loµi Humphreya ®Çu tiªn: H. Endertii. c¸c Nam. Nxb. Khoa häc vµ Kü thuËt, Hµ Néi.<br /> kÕt qu¶ sÏ cho phÐp th¶o luËn s©u h¬n mèi quan 20. Wu X. L. et al., 1998: Mycosystema, 17: 122-<br /> hÖ chñng läai ph¸t sinh vµ møc bËc cña taxon 129.<br /> ®Æc s¾c nµy. 21. Wu X. L. and Dai Y. C., 2004: Coloured<br /> Illustration of Ganodermataceae of China.<br /> Tµi liÖu tham kh¶o<br /> 22. Zhao J. D., 1989: Bibliotheca Mycologica, 132:<br /> 1. Corner E. J. H., 1983: Beihefte Zur. Nov. 1-176.<br /> 23. Zhao J. D. & Zhang X.Q., 2000:<br /> Ganodermataceae. Flora Fungorum Sinicorum,<br /> 18: 1-204.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 44<br />  THE FIRST REPRESENTATIVE OF NEWLY-RECORDED GENUS OF THE<br /> GANODERMATACEAE IN Cat Tien national park, Dong Nai, Lam<br /> Dong province VIETNAM: HUMPHREYA ENDERTII<br /> <br /> <br /> Le xuan tham, nguyen le quoc hung,<br /> pham ngoc duong, J. M. Moncalvo<br /> <br /> Summary<br /> <br /> The first representative of the genus Humphreya Stey. newly-found in National Park of Cat Tien, South<br /> Vietnam, were identified and described as following:<br /> Humphreya endertii Stey.<br /> Pileus stipitate, single, woody, also coriaceous-woody, applanate to central-depressed, orbicular or kidney<br /> shape, 3.6-11.5 cm in diam.; concentrically zonate and sulcate to rugose or smooth, variously radially plicate<br /> or concentrically wrinkled; margin acute to obtuse, sometimes deflexed, regular to undulate as many glossy<br /> plicates growing over each others, so that thickened. Pilear cover opaque, red brown, red coffeate or yellow<br /> brown. The crust on the upper surface of pileus red brown - red coffeate, glossy-laccate at first, but later<br /> becoming dull by spore dusts covering on, thin, easily broken when craking or pressing with fingers. The crust<br /> of the stipe thicker, more laccate, shiningly glossy red brown. The stipes long to very long (7.5-17.5 cm),<br /> cylindric (0.7-1.4 cm in diam.). The context thick 0.3-0.8 cm, up to > 1.1 cm in base part, creamy fleshy,<br /> composed of trimitic hyphae. The tube layer quite thick (0.5-0.9 cm), grey creamy or pale cinnamon. Pores<br /> round or angular, small (4-5/mm) with the surface creamy or pale grey or dark grey when touched. The spores<br /> typically ganodermoid, honey yellow, medium sized 12.5-16.5 × 9.5-11.5 µm, truncate - ovate with an yellow<br /> round guttule in the center. The spore surface coarse reticulate (labirynth architecture) with very thick column<br /> layer from inner wall (up to 2.5 µm). The hyaline apex (germpore - aperture) very thick, concave or convex,<br /> opposite to the hilum on the bottom (the attachments of spores to sterigmata).<br /> Humphreya endertii was recorded only from type locality (Indonesia), in Malaysia and now found in<br /> South Vietnam.<br /> In general, macro and micro-morphological characteristics of four representatives designated to<br /> Humphreya are dissolved in many groups of Ganoderma species with intermediate or transient taxa,<br /> particularly their ganodermoid basidiospore type and thus they should not be isolated as a distinct genus, but<br /> ranked as a subgenus or section in the genus Ganoderma Karst.<br /> The germs were isolated and purified on PGA media for molecular examinations to support our<br /> discussions and for fruitful cultivations on mixed substrates to supply of materia medica.<br /> <br /> <br /> Ngµy nhËn bµi: 20-7-2008<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 45<br />