intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Phát hiện Virus Viêm Não mới từ dịch não tủy của bệnh nhân có hội chứng não cấp ở miền Bắc Việt Nam

Chia sẻ: Sunshine_3 Sunshine_3 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:5

74
lượt xem
6
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Trong năm 2002, có 2 chủng virut Arbo mới được phân lập từ dịch não tuỷ (DNT) của bệnh nhân có hội chứng não cấp (HCNC) ở miền Bắc Việt Nam bằng dòng tế bào muỗi C6/36. Virut hình cầu, có vỏ (envelop), kích thước khoảng 50 nm, vật liệu di truyền là ARN. Trình tự vật liệu di truyền của chủng virut có ký hiệu 02VN208 không giống trình tự của các chủng virut đã công bố trên thế giới. Cặp mồi đặc hiệu (specific) được thiết kế từ một phần trình tự clone gen của chủng virut có ký hiệu 02VN208 để định...

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Phát hiện Virus Viêm Não mới từ dịch não tủy của bệnh nhân có hội chứng não cấp ở miền Bắc Việt Nam

  1. TCNCYH 29 (3) - 2004 Ph¸t hiÖn virut viªm n·o míi tõ dÞch n·o tuû cña bÖnh nh©n cã héi chøng n·o cÊp ë miÒn B¾c ViÖt Nam Phan ThÞ Ngµ1, Kouichi Morita2 1 ViÖn VÖ sinh dÞch tÔ trung −¬ng, Hµ Néi 2 ViÖn Y häc NhiÖt ®íi, Tr−êng §¹i häc Nagasaki NhËt B¶n Trong n¨m 2002, cã 2 chñng virut Arbo míi ®−îc ph©n lËp tõ dÞch n·o tuû (DNT) cña bÖnh nh©n cã héi chøng n·o cÊp (HCNC) ë miÒn B¾c ViÖt Nam b»ng dßng tÕ bµo muçi C6/36. Virut h×nh cÇu, cã vá (envelop), kÝch th−íc kho¶ng 50 nm, vËt liÖu di truyÒn lµ ARN. Tr×nh tù vËt liÖu di truyÒn cña chñng virut cã ký hiÖu 02VN208 kh«ng gièng tr×nh tù cña c¸c chñng virut ®· c«ng bè trªn thÕ giíi. CÆp måi ®Æc hiÖu (specific) ®−îc thiÕt kÕ tõ mét phÇn tr×nh tù clone gen cña chñng virut cã ký hiÖu 02VN208 ®Ó ®Þnh lo¹i nh÷ng chñng virut ph©n lËp tõ bÖnh nh©n vµ tõ muçi n¨m 2002 b»ng kü thuËt RT-PCR. Cã 2 chñng virut ph©n lËp tõ dÞch n·o tuû (DNT) cña bÖnh nh©n HCNC vµ cã 4 chñng virut ph©n lËp tõ muçi ®−îc x¸c ®Þnh d−¬ng tÝnh; KÕt qu¶ nµy lµ mét b»ng chøng cho thÊy ®©y cã thÓ lµ mét lo¹i virut Arbo do muçi truyÒn g©y viªm n·o, míi ®−îc ph¸t hiÖn ë ViÖt Nam. Virut Nam §Þnh lµ tªn cña virut ®−îc ®Æt theo tªn ®Þa ph−¬ng cña bÖnh nh©n. Nh÷ng nghiªn cøu vÒ huyÕt thanh häc, siªu cÊu tróc cña virut cÇn ®−îc thùc hiÖn ®Ó cã c¬ së ph©n lo¹i virut Arbo míi nµy. I. §Æt vÊn ®Ò II. Nguyªn vËt liÖu vµ ph−¬ng Viªm n·o do virut lµ mét trong nh÷ng ph¸p nguyªn nh©n g©y tö vong ë trÎ em trong khu 1. VËt liÖu: vùc ch©u ¸, ®Æc biÖt lµ viªm n·o do virut viªm Cã 148 mÉu DNT ®−îc lÊy tõ bÖnh nh©n n·o NhËt B¶n (VNNB), tuy nhiªn chØ cã cã HCNC (3/2002 – 11/2002) t¹i Khoa L©y, kho¶ng 20 – 60% tr−êng hîp bÞ viªm n·o ViÖn Nhi trung −¬ng. C¸c mÉu DNT nµy ®−îc ®−îc x¸c ®Þnh lµ do virut VNNB, sè cßn l¹i cã x¸c ®Þnh kh«ng cã kh¸ng thÓ IgM kh¸ng virut thÓ lµ viªm n·o do virut kh¸c [3, 8]. T−¬ng tù VNNB b»ng kü thuËt MAC-ELISA. nh− vËy ë ViÖt Nam, theo sè liÖu thèng kª HuyÕt thanh ®−îc lÊy vµo ngµy thø 5 cña h»ng n¨m cã kho¶ng 2000 – 3000 tr−êng hîp bÖnh vµ sau khi khái bÖnh trªn mét n¨m (cña bÞ héi chøng n·o cÊp (HCNC) do virut, bÖnh nh©n - chñng virut cã ký hiÖu 02V208 kho¶ng 30 – 50% sè tr−êng hîp bÞ HCNC ®−îc ph©n lËp tõ DNT). ®−îc x¸c ®Þnh lµ do virut VNNB b»ng kü thuËt Kh¸ng thÓ kh¸ng virut nhãm Alpha, Flavi, MAC-ELISA, c¸c virut g©y viªm n·o tiÒm Èn Bunya, kh¸ng thÓ g¾n FITC do trung t©m kh¸c vÉn ch−a ®−îc ph¸t hiÖn ngoµi virut kiÓm so¸t bÖnh tËt CDC, Colorado Mü cung VNNB vµ virut ®−êng ruét [1, 2]. N¨m 1971, cÊp. mét sè chñng virut thuéc nhãm Alpha ®−îc ph©n lËp tõ muçi ë miÒn B¾c ViÖt Nam, cã gi¶ Kh¸ng thÓ ®Þnh lo¹i virut VNNB do ViÖn thiÕt r»ng nã cã thÓ lµ mét virut Arbo míi g©y VSDTT¦, Hµ Néi cung cÊp. HCNC [6], tuy nhiªn cho ®Õn nay vÉn ch−a Sinh phÈm cho kü thuËt RT-PCR vµ cÆp ph©n lËp ®−îc virut Alpha tõ bÖnh nh©n ViÖt måi ®Æc hiÖu ®Þnh lo¹i virut VNNB do ViÖn Y Nam (sè liÖu phßng thÝ nghiÖm). Do vËy môc häc NhiÖt ®íi, Nagasaki cung cÊp (841 N vµ tiªu nghiªn cøu cña ®Ò tµi lµ ph¸t hiÖn virut 2670 R). viªm n·o míi do muçi truyÒn tõ DNT cña bÖnh nh©n cã HCNC ch−a râ c¨n nguyªn. 13
  2. TCNCYH 29 (3) - 2004 CÆp måi ®Æc hiÖu víi chñng virut cã ký hiÖu X¸c ®Þnh sù thÝch øng cña virut trªn ®éng 02VN208 ®−îc thiÕt kÕ tõ chuçi kÐo dµi ®Ó tæng vËt phßng thÝ nghiÖm (chuét æ), c¸c dßng tÕ hîp mét s¶n phÈm PCR kho¶ng 400 bp. bµo th−êng trùc b»ng thö nghiÖm ®¸m ho¹i tö Ho¸ chÊt cho kü thuËt nhuém ©m b¶n do (Plaque Assay). ViÖn VSDTT¦, Hµ Néi cung cÊp. Sö dông dßng tÕ bµo BHK 21 ®Ó thùc hiÖn Dßng tÕ bµo muçi C6/36. tÕ bµo Vero vµ kü thuËt trung hoµ gi¶m ®¸m ho¹i tö, kÕt qu¶ BHK 21, tÕ bµo thÇn kinh chuét (Mouse d−¬ng tÝnh khi huyÕt thanh ë ®é pha lo·ng neuronal cells) m«i tr−êng nu«i tÕ bµo, c¸c 1/10 lµm gi¶m 90% ®¸m ho¹i tö. trang thiÕt bÞ vµ vËt liÖu cÇn thiÕt kh¸c. Virut ®−îc tinh chÕ tõ n−íc næi tÕ bµo g©y 2. Ph−¬ng ph¸p: nhiÔm virut b»ng Polyethylene Glycol (PEG) 6.000 – Sucrose Gradient ®Ó t¸ch chiÕt vËt Ph©n lËp virut: MÉu DNT ®−îc lµm tan liÖu di truyÒn theo ph−¬ng ph¸p cña Chapon b¨ng, g©y nhiÔm vµo tÕ bµo C6/36 [4, 7], [5], sö dông enzym Dnase vµ Rnase x¸c ®Þnh quan s¸t tÕ bµo trong 5 ngµy. Chai tÕ bµo g©y vËt liÖu di truyÒn cña virut. nhiÔm cã h×nh ¶nh huû ho¹i tÕ bµo, n−íc næi tÕ bµo g©y nhiÔm ®−îc läc qua läc 0,22 nm, Tr×nh tù vËt liÖu di truyÒn cña virut ®−îc hçn dÞch läc ®−îc cÊy truyÒn lÇn thø hai trªn x¸c ®Þnh b»ng nh÷ng bé måi ngÉu nhiªn sö tÕ bµo C6/36. NÕu cã h×nh ¶nh huû ho¹i tÕ dông TOPOTA cloning kit cña In-Vitrogen, bµo sau lÇn cÊy truyÒn nµy chai tÕ bµo ®−îc Mü. So s¸nh tr×nh tù nucleotit cña virut víi l−u gi÷ ë – 70oC ®Ó ®Þnh lo¹i virut. tr×nh tõ nucleotit cña nh÷ng virut ®· ®−îc c«ng bè trong ng©n hµng sè liÖu. §Þnh lo¹i virut b»ng kü thuËt ELISA, huúnh quang, kü thuËt RT-PCR. IV. KÕt qu¶ X¸c ®Þnh h×nh th¸i virut b»ng kÝnh hiÓn vi KÕt qu¶ ph©n lËp virut b»ng tÕ bµo ®iÖn tö víi kü thuËt nhuém ©m b¶n. C6/36. H×nh 1. H×nh ¶nh chñng virut cã ký hiÖu 02VN208 ®−îc ph¸t hiÖn b»ng kÝnh hiÓn vi ®iÖn tö víi kü thuËt nhuém ©m b¶n (mòi tªn chØ h¹t virut X 150.000 ) 14
  3. TCNCYH 29 (3) - 2004 Tõ 148 mÉu dÞch n·o tuû cña bÖnh nh©n tån t¹i vµ cã ph¶n øng ®Æc hiÖu víi chñng cã HCNC n¨m 2002, kh«ng ph¸t hiÖn ®−îc virut cã ký hiÖu 02VN208. kh¸ng thÓ IgM kh¸ng virut VNNB b»ng kü VËt liÖu di truyÒn cña virut ®−îc kiÓm tra víi thuËt MAC-ELISA, sö dông tÕ bµo C6/36 enzym Rnase vµ Dnase. Enzym Rnase ®· tiªu ph©n lËp ®−îc 4 chñng virut VNNB vµ 2 huû toµn bé vËt liÖu di truyÒn cña virut, kh¼ng chñng virut kh«ng ®Þnh lo¹i ®−îc víi c¸c ®Þnh virut cã vËt liÖu di truyÒn lµ ARN. So s¸nh kh¸ng thÓ kh¸ng virut nhãm Alpha, Flavi, víi tr×nh tù vËt liÖu di truyÒn cña chñng virut nµy Bunya. Hai chñng virut kh«ng ®Þnh lo¹i ®−îc víi c¸c chñng virut ®· c«ng bè trªn thÕ giíi cã ký hiÖu 02VN193 vµ 02VN208. H×nh th¸i trong ng©n hµng sè liÖu, x¸c ®Þnh tr×nh tù vËt virut ®−îc x¸c ®Þnh b»ng kÝnh hiÓn vi ®iÖn tö liÖu di truyÒn cña nã kh«ng gièng víi tr×nh tù vËt theo ph−¬ng ph¸p nhuém ©m b¶n, hai chñng liÖu di truyÒn cña c¸c chñng virut ®· c«ng bè, virut nµy cã h×nh th¸i gièng nhau: virut h×nh chØ cã 40% t−¬ng tù nh− tr×nh tù vËt liÖu di cÇu, cã vá, kÝch th−íc kho¶ng 50 nm. truyÒn cña virut Corona. KÕt qu¶ x¸c ®Þnh virut. CÆp måi ®Æc hiÖu ®−îc thiÕt kÕ tõ chñng Trong nghiªn cøu nµy chñng virut cã ký virut cã ký hiÖu 02VN208 ®−îc dïng ®Ó kiÓm hiÖu 02VN208 ®−îc chän ®Ó x¸c ®Þnh c¸c ®Æc tra víi nh÷ng chñng virut ph©n lËp trong n¨m tÝnh cña virut. KÕt qu¶ thùc nghiÖm cho thÊy 2002 tõ DNT cña bÖnh nh©n cã HCNC vµ tõ chñng virut nµy kh«ng g©y liÖt chuét, nh−ng muçi b»ng kü thuËt RT-PCR. X¸c ®Þnh cã 6 virut thÝch øng trªn tÕ bµo C6/36 vµ nhiÒu chñng virut d−¬ng tÝnh víi cÆp måi nµy trong dßng tÕ bµo cña ®éng vËt cã vó kh¸c ®Æc biÖt ®ã cã 2 chñng virut ph©n lËp tõ DNT bÖnh lµ dßng tÕ bµo thÇn kinh chuét. Sù thÝch øng nh©n HCNC (chñng virut cã ký hiÖu 02VN193, cña virut trªn c¸c dßng tÕ bµo th−êng trùc 02VN208) vµ 4 chñng virut ph©n lËp tõ muçi ®−îc kh¼ng ®Þnh b»ng thö nghiÖm ®¸m ho¹i Culex Tritaeniorhynchus vµ Culex Vishnui tö tÕ bµo vµ kü thuËt RT-PCR. (chñng virut cã ký hiÖu 02VN9, 02VN18, 02VN178 vµ 02VN108). B»ng kü thuËt trung hoµ, x¸c ®Þnh ë ®é pha lo·ng 1/10 cña huyÕt thanh lµm gi¶m 90% ®¸m ho¹i tö, nh− vËy kh¸ng thÓ trung hoµ kh¸ng virut trong mÉu huyÕt thanh ®−îc lÊy sau khi khái bÖnh h¬n mét n¨m vÉn cßn 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 H×nh 2. KÕt qu¶ ®Þnh lo¹i c¸c chñng virut ph©n lËp n¨m 2002 b»ng cÆp måi ®Æc hiÖu víi chñng virut cã ký hiÖu 02VN208 (s¶n phÈm PCR kho¶ng 400 bp) 15
  4. TCNCYH 29 (3) - 2004 Ghi chó c¸c cét gen kiÓm tra s¶n phÈm ®Þnh ®©y lµ virut g©y HCNC do muçi truyÒn PCR trªn Agarose 1%: 1: Thang chuÈn DNA [h×nh 2]. KiÓm tra mét sè chñng virut ph©n lËp 100 bp; 2: Chøng d−¬ng (02VN208); 3: tõ DNT cña bÖnh nh©n HCNC trong n¨m 02VN193, 4: 02VN 9; 5: 02VN18, 2003, x¸c ®Þnh cã 1 chñng d−¬ng tÝnh víi cÆp måi nµy (sè liÖu phßng thÝ nghiÖm). Tªn cña 6: 02VN178, 7: 02VN180, 8: vi rut VNNB; virut ®−îc ®Æt theo tªn ®Þa ph−¬ng cña bÖnh 9: Chøng ©m; 10: Thang chuÈn DNA 1 kb) nh©n, chñng virut cã ký hiÖu 02VN208 cã tªn IV. Bµn luËn lµ virut Nam §Þnh. Trong nghiªn cøu nµy cã 2 chñng virut Hai chñng virut Arbo míi ph©n lËp tõ bÖnh Arbo míi cã vËt liÖu di truyÒn lµ ARN ®−îc nh©n HCNC trong mïa dÞch viªm n·o hÌ n¨m ph©n lËp b»ng dßng tÕ bµo muçi C6/36. Tr×nh 2002, c¶ hai bÖnh nh©n håi phôc hoµn toµn tù vËt liÖu di truyÒn cña chñng virut nµy ®−îc sau ®iÒu trÞ. Do chÈn ®o¸n b»ng ph©n lËp x¸c ®Þnh kh«ng gièng tr×nh tù vËt liÖu di truyÒn virut th−êng Ýt ®¹t kÕt qu¶ (b¶ng 1), nªn viÖc cña c¸c virut ®· ®−îc c«ng bè trong ng©n chÕ t¹o sinh phÈm cho kü thuËt chÈn ®o¸n vµ hµng sè liÖu, nh− vËy ®©y lµ mét chñng virut gi¸m s¸t huyÕt thanh häc cÇn ®−îc ®Ò cËp tíi míi ®−îc ph¸t hiÖn ë ViÖt Nam còng nh− trªn trong nh÷ng nghiªn cøu tiÕp theo ®Ó øng thÕ giíi. KÕt qu¶ x¸c ®Þnh d−¬ng tÝnh víi c¸c dông cho chÈn ®o¸n, gi¸m s¸t huyÕt thanh chñng virut ph©n lËp tõ bÖnh nh©n vµ tõ muçi häc lµm c¬ së ®Ó x¸c ®Þnh dÞch tÔ, l©m sµng n¨m 2002 b»ng cÆp måi ®Æc hiÖu víi chñng HCNC do virut Arbo míi nµy. virut cã ký hiÖu 02VN208 lµ c¬ sá ®Ó kh¼ng 1 2 3 4 5 6 7 8 H×nh3. KÕt qu¶ x¸c ®Þnh sù nh©n lªn cña virut trªn tÕ bµo thÇn kinh chuét g©y nhiÔm víi chñng virut cã ký hiÖu 02VN208 (s¶n phÈm PCR kho¶ng 400 bp) Ghi chó c¸c cét gen kiÓm tra s¶n phÈm V. KÕt luËn PCR trªn Agarose 1%: 1: Thang chuÈn DNA 1. Virut Arbo míi ®−îc ph©n lËp tõ DNT 100 bp; 2: Chøng d−¬ng (02VN208); 3 - 7: cña bÖnh nh©n cã HCNC n¨m 2002 cã ®Æc ARN cña virut trong n−íc næi tÕ bµo g©y ®iÓm: h×nh cÇu, cã vá, kÝch th−íc kho¶ng 50 nm, vËt liÖu di truyÒn ®−îc x¸c ®Þnh lµ ARN. nhiÔm chñng virut cã ký hiÖu 02VN208 sau 1, 2. Virut thÝch øng trªn tÕ bµo muçi C6/36, 2, 3, 4 vµ 5 ngµy; 8: Chøng ©m. BHK-21…vµ ®Æc biÖt lµ tÕ bµo thÇn kinh chuét. Tr×nh tù vËt liÖu di truyÒn cña virut kh«ng gièng 16
  5. TCNCYH 29 (3) - 2004 tr×nh tù cña c¸c chñng virut ®· c«ng bè trong 3. Boquan C. and Sanju T. 1996. ng©n hµng sè liÖu, nã lµ mét chñng Arbo virut Arbovirus survey in China in recent ten years. míi ®−îc ph¸t hiÖn ë ViÖt Nam. Chinese Medical Journal, 109 (1): 13 – 15. §Ò tµi ®−îc thùc hiÖn t¹i Phßng thÝ nghiÖm virut Viªm n·o, Khoa Virut, ViÖn VSDTT¦, Hµ 4. Calisher C. H., Shope R. E., and Néi, víi sù hç trî kinh phÝ tõ Bé Y tÕ vµ ViÖn Walton T.E. 1988. Cell cultures for diagnosis VSDTT¦. of Arbovirus infections in livestock and wildlife. Journal of Tissue Culture Methods, C¸c t¸c gi¶ xin tr©n träng c¶m ¬n sù hîp Vol. 11, No. 3: 157 - 163. t¸c trong nghiªn cøu nµy cña: - TËp thÓ c¸n bé Khoa l©y ViÖn Nhi 5. Chapon C., Cech T. R., Zaug A. J. Trung −¬ng. 1997. Polyadenylation of telomerase RNA in - PGS..TS. NguyÔn Kim Giao, c¸c budding yeast. RNA 3:1337 – 1351. ®ång nghiÖp cña Phßng KÝnh hiÓn vi ®iÖn tö, 6. Ha D. Q., Calisher C. H., Tien P. H., Phßng thÝ nghiÖm Virut viªm n·o, Khoa Virut Karabatsos N., and Gubler D. J. 1995. ViÖn VSDTT¦. Isolation of a newly recognized Alphavirus - TiÕn sÜ Manmohan Parida, Khoa from mosquitoes in Vietnam and evidence for Virut, ViÖn Y häc NhiÖt ®íi, Nagasaki, NhËt human infection and disease. Am. J. Trop. B¶n cho sù trî gióp vÒ kü thuËt sequencing Med. Hyg. 53 (1): 100 -104. t¹i Nagasaki. 7. Igarashi, A. (1978). Isolation of singl’s - Trung t©m kiÓm so¸t bÖnh tËt CDC, Aedes Albopictus cell clone sensitive to Colorado Mü. Dengue and Chikungunyaviruses. J. Gen. Tµi liÖu tham kh¶o Virol. 40: 531 – 544. 1. Phan ThÞ Ngµ, NguyÔn ThÞ KiÒu Anh, 8. Mackenzie J. S., Chua K. B., Daniels V−¬ng §øc C−êng, Vò Sinh Nam, Ph¹m ThÞ P. W., Eaton B. T., field H. E., Hall R. A., Minh H»ng, TrÇn V¨n TiÕn. 2002. Gi¸m s¸t, Halpin K., Johansen C. A., Kirkland P. D., chÈn ®o¸n Viªm n·o NhËt B¶n ë ViÖt Nam Lam S. K., McMinn P., Nisbet D. J., Paru R., (2000 – 2001), T¹p chÝ Y häc dù phßng, tËp Pyke A. T., ritchie S. A., siba P. Smith d. w., XII, sè 4 (55 ), 2002, tr 5 – 11. Smith G. a., Hurk A. F., Wang L. F., Williams 2. NguyÔn ThÞ HiÒn Thanh. 2003. B−íc D. T. 2001. Emerging viral Diseases of ®Çu t×m hiÓu c¨n nguyªn g©y viªm mµng n·o Southeast Asia and the Western Pacific. ë trÎ em do mét sè virut ®−êng ruét. T¹p chÝ Y Emerging Infectious Disease, Vol. 7, No. häc dù phßng, tËp XIII, sè 4 (61): 5-12. 3:497 – 504. Summary Detection of new viral encephalitis from Cerebrospinal fluids of acute encephalitis syndrome patients in North Vietnam Two new Arbo viruses were isolated from cerebrospinal fluids of acute encephalitis syndrome patients in the North Vietnam in 2002 by C6/36 cells. It was determined spherical, envelope and RNA virus. The sequence of the virus did not homology with any known sequences that are available in the data bank. Specific primer pair was designed for RT-PCR to examine unknown human and mosquito isolates in 2002. Four mosquito and 2 human isolates were confirmed positive by the primer pair indicating the virus to be a new Arbovirus. Nam Dinh virus was named after patient’s locality. Further study on serology, ultramorphology should be needed in order to have sufficient data to classify this new Arbovirus in Vietnam. 17
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD


ERROR:connection to 10.20.1.100:9315 failed (errno=111, msg=Connection refused)
ERROR:connection to 10.20.1.100:9315 failed (errno=111, msg=Connection refused)

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2