Cuốn sách "Chiến lược bảo vệ chủ quyền biển, đảo và phát triển bền vững kinh tế biển Việt Nam" phần 1 cung cấp cho người đọc những kiến thức như: Bối cảnh thế giới và khu vực biển đông; tiềm năng, lợi thế của biển, đảo và vùng ven biển Việt Nam. Mời các bạn cùng tham khảo!
AMBIENT/
Chủ đề:
Nội dung Text: Phát triển bền vững kinh tế biển Việt Nam và chiến lược bảo vệ chủ quyền biển, đảo: Phần 1
- C I LỢ
HẾ Ư C
N
B OV C ỦQ Y NBỂ , Ả
Ả Ệ H U Ề IN Đ O P ST . G Y NC UH I
G .S N U Ễ H Ồ
V P Á T INB NV N
À H T RỂ Ề Ữ G
KN T BỂ VỆ N M
IH Ế IN IT A
C I LỢ
HẾ Ư C
N
B OV C ỦQ Y NBỂ , Ả
Ả Ệ H U Ề IN Đ O
V P Á T INB NV N
À H T RỂ Ề Ữ G
KN T BỂ VỆ N M
IH Ế IN IT A
N ÀX Ấ B NC Í HT Ị U CG AS T Ậ
H U T Ả HN R Q Ố I Ự H T
H N i 21
à ộ- 09
- HỘI ĐỒNG CHỈ ĐẠO XUẤT BẢN
Chủ tịch Hội đồng
Phó Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương
LÊ MẠNH HÙNG
Phó Chủ tịch Hội đồng
Q. Giám đốc - Tổng Biên tập
Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật
PHẠM CHÍ THÀNH
Thành viên
VŨ TRỌNG LÂM
NGUYỄN ĐỨC TÀI
TRẦN THANH LÂM
NGUYỄN HOÀI ANH
- C I LỢ
HẾ Ư C
N
B OV C ỦQ Y NBỂ , Ả
Ả Ệ H U Ề IN Đ O P ST . G Y NC UH I
G .S N U Ễ H Ồ
V P Á T INB NV N
À H T RỂ Ề Ữ G
KN T BỂ VỆ N M
IH Ế IN IT A
C I LỢ
HẾ Ư C
N
B OV C ỦQ Y NBỂ , Ả
Ả Ệ H U Ề IN Đ O
V P Á T INB NV N
À H T RỂ Ề Ữ G
KN T BỂ VỆ N M
IH Ế IN IT A
N ÀX Ấ B NC Í HT Ị U CG AS T Ậ
H U T Ả HN R Q Ố I Ự H T
H N i 21
à ộ- 09
- LỜI NHÀ XUẤT BẢN
Vùng biển nước ta rộng gấp ba lần diện tích lãnh thổ
đất liền, chiếm khoảng 29% diện tích toàn Biển Đông. Sự
phân hóa tự nhiên như vậy đã tạo nên tính đa dạng về
cảnh quan, tài nguyên biển và tiềm năng phát triển các
lĩnh vực kinh tế biển, đảo; tạo tiền đề cho bảo đảm an
ninh, quốc phòng đất nước từ phía biển.
Thừa nhận luận điểm của thời đại: Thế kỷ XXI là kỷ
nguyên của đại dương, Đảng và Nhà nước ta coi phát
triển kinh tế biển nhanh, hiệu quả và bền vững, gắn với
bảo đảm an ninh, chủ quyền biển, đảo là những nhiệm
vụ trọng tâm, xuyên suốt và ưu tiên cao nhất.
Quán triệt tinh thần đó, ngày 09 tháng 02 năm 2007,
Hội nghị lần thứ tư Ban Chấp hành Trung ương Đảng
khóa X đã thông qua Nghị quyết số 09/2007/NQ-TW
về ban hành Chiến lược biển Việt Nam đến năm 2020
với mục tiêu chung: Phấn đấu đưa nước ta trở thành
quốc gia mạnh về biển, làm giàu từ biển. Ngày 07
tháng 10 năm 2008, Ban Bí thư đã ban hành Thông
báo số 188-TB/TW về đẩy mạnh việc thực hiện Nghị
quyết Trung ương 4 khoá X, trong đó yêu cầu đẩy
mạnh hơn nữa công tác tuyên truyền, giáo dục sâu
rộng, có hệ thống trong cán bộ, đảng viên và nhân dân
nhằm nâng cao nhận thức về vai trò, vị trí chiến lược
của biển, đảo.
5
- Dưới sự lãnh đạo của Đảng, hơn 10 năm qua, các
bộ, ngành và địa phương đã triển khai thực hiện Chiến
lược biển Việt Nam đến năm 2020 với nhiều chương
trình, dự án đẩy mạnh phát triển kinh tế biển theo
hướng bền vững và các hoạt động bảo vệ chủ quyền
biển, đảo nước ta. Bên cạnh những thành tựu đạt
được, quá trình khai thác, sử dụng và quản lý biển,
đảo ở nước ta vẫn còn đối mặt với những thách thức
không nhỏ về suy thoái tài nguyên và ô nhiễm môi
trường, rủi ro thiên tai và biến đổi khí hậu, đặc biệt
là các tranh chấp chủ quyền kéo dài, phức tạp, có
yếu tố khó lường ở Biển Đông. Trong khi đó, nhận
thức và hiểu biết về tiềm năng, lợi thế chiến lược của
biển, đảo Việt Nam còn rất khác nhau, chưa đầy đủ,
thậm chí có những sai lệch. Điều này đã, đang và sẽ
tác động mạnh đến sự nghiệp bảo vệ các quyền và lợi
ích của Việt Nam trên Biển Đông và phát triển bền
vững kinh tế biển. Chính vì vậy, Hội nghị lần thứ tám
Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII đã ban hành
Nghị quyết số 36-NQ/TW về Chiến lược phát triển bền
vững kinh tế biển Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến
năm 2045. Chiến lược đã bổ sung và làm rõ mục tiêu
chung là: Việt Nam phải trở thành quốc gia mạnh về
biển, làm giàu từ biển, phát triển bền vững, thịnh
vượng, an ninh và an toàn.
Để góp phần quán triệt Nghị quyết số 36-NQ/TW,
Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật xuất bản
cuốn sách Chiến lược bảo vệ chủ quyền biển,
đảo và phát triển bền vững kinh tế biển Việt Nam
của PGS.TS. Nguyễn Chu Hồi.
6
- Nội dung cuốn sách cung cấp các thông tin cơ bản
về bối cảnh thế giới và khu vực Biển Đông; các thông
tin về tiềm năng, thế mạnh, các cơ hội và thách thức
đối với phát triển bền vững kinh tế biển nước ta dựa
trên nền tảng của kinh tế biển xanh; bảo vệ các quyền
và lợi ích của nước ta trên Biển Đông; chủ trương,
quan điểm chiến lược và các giải pháp cơ bản của Đảng
và Nhà nước ta trong lãnh đạo phát triển bền vững
kinh tế biển Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến
năm 2045.
Nhà xuất bản và tác giả mong nhận được ý kiến
đóng góp của bạn đọc để hoàn thiện nội dung cuốn
sách trong lần xuất bản tiếp theo.
Xin giới thiệu cuốn sách với bạn đọc
Tháng 8 năm 2019
NHÀ XUẤT BẢN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA SỰ THẬT
7
- 8
- I
BỐI CẢNH THẾ GIỚI
VÀ KHU VỰC BIỂN ĐÔNG
1. Đại dương và biển - nơi dự trữ cuối
cùng của loài người
“Ngôi nhà chung” - Trái đất của chúng ta là
một hành tinh trong hệ Mặt trời với 71% diện tích
bề mặt được bao phủ bởi khối nước mặn - được gọi
là “Đại dương thế giới”. Đây là điểm khác cơ bản
của Trái đất so với các hành tinh khác trong hệ
Mặt trời và cũng là điểm khác so với chính tên gọi
của Trái đất vì đất liền (lục địa) chỉ chiếm 29%
nên người ta còn ví hành tinh này là “Trái nước”.
Đại dương thế giới sâu trung bình 3.800 m (nơi
sâu nhất là 11.340 m ở hẻm vực Mariana, nằm ở rìa
ngoài biển Philippines thuộc Thái Bình Dương) và
được chia ra thành 5 đại dương: Thái Bình Dương,
Đại Tây Dương, Ấn Độ Dương, Bắc Băng Dương,
Nam Đại Dương (còn gọi là Nam Băng Dương) và
57 biển, trong đó có Biển Đông. Nó là một hệ thống
tự nhiên mở do có sự trao đổi tương tác mạnh mẽ và
thường xuyên giữa nước đại dương với bầu khí
9
- quyển bao quanh Trái đất, hình thành chu trình
nước (mưa - bốc hơi) toàn cầu. Vì thế, đại dương thế
giới còn được xem là một “hệ thống tự nhiên hỗ trợ
đời sống của Trái đất”1.
Đại dương thế giới đóng vai trò cực kỳ quan
trọng: (i) Cung cấp không gian và môi trường sống
lý tưởng cho các loài sinh vật, chủ yếu là sinh vật
thủy sinh, và loài người; (ii) Sản xuất ra thực
phẩm, hàng hoá, nguyên nhiên liệu, năng lượng,...
phục vụ phát triển và duy trì các nguồn sinh kế
cho cộng đồng địa phương ven biển và trên các
đảo; (iii) Điều chỉnh thời tiết và khí hậu; điều hoà
môi trường và dinh dưỡng,...; (iv) Giảm thiểu tác
động của thiên tai (kể cả sóng thần) và biến đổi
khí hậu đối với đất liền thông qua duy trì các hệ
sinh thái biển, đảo và ven biển - “kết cấu hạ tầng
tự nhiên” bảo vệ vùng bờ biển.
Theo thuyết Địa luận, các nhà địa lý cổ đại
quan niệm: các đại lục chỉ như những “hòn đảo
khổng lồ” trong một đại dương mênh mông, vì thế
đại dương sẽ giúp thế giới xích lại gần nhau thông
qua các tuyến hàng hải viễn dương và ai thống trị
được đại dương sẽ thống trị được cả thế giới. Sau
này, đề cập đến vai trò kinh tế của đại dương và
biển, các chiến lược gia cũng thống nhất nhận
___________
1. Seibold E. and Berger W.H.: The Sea Floor: An
Introduction to Marine Geology, Springer-Verlag, Berlin-
Heidelberg-New York, 1982.
10
- định: Đại dương và biển là nơi dự trữ cuối cùng
của loài người về lương thực, thực phẩm, các
nguồn năng lượng và nguyên nhiên liệu khác;
đặc biệt khi trên đất liền nhiều dạng tài nguyên
thiên nhiên đã bị suy thoái và suy giảm, bị cạn
kiệt và nhiều dạng không thể phục hồi hoặc phục
hồi chậm.
Thực tế lịch sử cũng cho thấy những đột phá
phát triển mang tầm thời đại hầu như đều bắt
nguồn từ những quốc gia biển/đại dương và mỗi
thời đại phát triển lớn trên thế giới đều gắn kết
với đại dương và được “định nghĩa” bằng các đại
dương, như: Italy và các nước vùng Địa Trung
Hải, Anh, Nhật Bản, Mỹ, Australia, Singapore và
Trung Quốc,... Khi phân tích giá trị tài nguyên
biển, giá trị không gian biển và khối lượng thương
mại qua đường biển toàn cầu, Paul Holthus1 chỉ
ra rằng kinh tế biển và đại dương ngang bằng với
“kinh tế toàn cầu”.
Trong biển và đại dương có khoảng 180.000
loài động vật, 20.000 loài thực vật, 500 tỷ tấn hải
sản/năm. Sản lượng khai thác cá biển cho phép
hằng năm 600 triệu tấn, hiện mới chỉ khai thác
gần 100 triệu tấn/năm. Biển và đại dương là
đường giao thông huyết mạch của thế giới và các
quốc gia có biển, riêng Trung Quốc 85% lượng
___________
1. Xem FAO: The State of the World Fisheries and
Aquaculture, Rome, Italy, 2012.
11
- hàng hóa thương mại được vận chuyển qua đường
biển. Tiềm năng khoáng sản biển và đại dương
cũng rất lớn, như: dầu mỏ và khí thiên nhiên
(diện tích các bồn trầm tích có triển vọng chứa
dầu khí biển là 26,395 triệu km2), sắt, mangan,
lưu huỳnh, silic, phốtphorít và đặc biệt là nguồn
quặng đa kim (niken, côban, v.v.) khổng lồ trên
bề mặt đại dương ở độ sâu 3.000-6.000 m, được
ví như “món ăn của công nghiệp quốc phòng”
hiện đại.
Gần đây, thế giới biết thêm một loại khoáng
sản nhiên liệu mới - băng cháy (khí hyđrat
mêtan), chứa đến 90% khí mêtan và trông ngoài
như “cồn khô” để đun bếp. Băng cháy được hình
thành trong điều kiện áp suất cao, nhiệt độ thấp
và có trữ lượng gấp gần 2 lần tổng trữ lượng dầu
mỏ đã tìm thấy ở thềm lục địa trên thế giới. Biển
và đại dương còn có tiềm năng lớn về năng lượng
thủy triều, sóng và dòng chảy biển, phong điện,
năng lượng nhiệt đại dương, năng lượng muối đại
dương,... Dự tính, năng lượng biển có thể tạo ra sẽ
gấp hơn 10 lần tổng năng lượng đã tạo ra hiện nay
trên thế giới để phục vụ phát triển và dân dụng1.
Đến nay có khoảng 100 quốc gia lọc nước biển
thành nước ngọt, tách ra muối tinh và một số
nguyên tố hóa học trong nước biển sử dụng đại trà
___________
1. Xem Nguyễn Chu Hồi: Cơ sở tài nguyên và môi
trường biển, Nxb. Đại học Quốc gia Hà Nội, 2005.
12
- trong phát triển kinh tế và đời sống. Tổng năng
lực lọc và khử muối nước biển đạt khoảng 65 triệu
m3/ngày, giải quyết được vấn đề nước uống cho
khoảng 200 triệu người, tương ứng hằng năm
lượng nước biển được sử dụng trực tiếp vượt 1.700
tỷ m3, bằng 60 hồ chứa thủy điện cỡ lớn1. Biển, đại
dương và đảo còn chứa đựng tiềm năng du lịch to
lớn, đa dạng, bao gồm các loại hình du lịch mới
như nghề cá giải trí (đánh cá, nuôi cá, câu cá,
ngắm cá giải trí và xuất khẩu cá cảnh rạn san hô)
và du lịch dưới đáy biển (du lịch lặn, du lịch nghỉ
dưỡng trong các nhà kính, aquarium, v.v.).
Tổng giá trị quy đổi “nguồn vốn tự nhiên” biển
và đại dương có khả năng cung cấp cho con người
cũng khoảng 24.000 tỷ USD/năm, còn tổng sản
phẩm biển hằng năm (GMP) đến nay mới đạt 2,5
nghìn tỷ USD2. Trên toàn thế giới, khoảng 3 tỷ
người có nguồn sinh kế phụ thuộc vào biển, đại
dương và các nguồn lợi của chúng đóng góp cho
các nền kinh tế trên 5% GDP toàn cầu3. Dự báo
khả năng phụ thuộc này sẽ tăng khi số dân toàn
___________
1. Xem Jiahai Xiang (Edited): Marine Science &
Technology in China: A Roadmap to 2050, Chinese Academy
of Science, Science Press Beijing-Springer, 2007.
2. Xem Hoegh-Guldberg, O. et al.: Reviving the Ocean
Economy: the Case for Action, WWF International,
Gland, Switzerland, Geneva, 2015, pp.60.
3. Xem Oceans, http://www.un.org/en/sustainablefuture/
oceans.shtml.
13
- cầu vượt mốc 7 tỷ người và khi các nguồn lực trên
đất liền sắp cạn kiệt và bị ô nhiễm1. Dựa vào lợi
thế của biển và đại dương, phần lớn các vùng kinh
tế, các khu đô thị lớn và thịnh vượng với khoảng
60% dân số trên thế giới đều tập trung ở vùng ven
biển và đại dương, trong phạm vi cách đường bờ
biển 60 km, như: Thượng Hải, New York, Tokyo,
Hongkong, Rio de Janeiro, Mumbai, Bangkok,
Jakarta, Thành phố Hồ Chí Minh, v.v..
Đại dương và biển còn là không gian sinh tồn
(phát triển và an ninh) của loài người và cũng là
nơi cạnh tranh của các nền kinh tế đứng đầu
thế giới. Ngày nay, chúng ta đang sống trong
một thế giới khan hiếm và khủng hoảng nguyên
nhiên liệu; tác động của biến đổi khí hậu và
biến đổi đại dương; gia tăng các vấn đề an ninh
biển phi truyền thống; cạnh tranh thị trường,
tranh chấp lãnh thổ và xung đột quốc gia trên
biển thường xuyên và gay gắt hơn bao giờ hết2.
Kinh tế biển thế giới tái cơ cấu theo hướng dịch
chuyển ra ngoài vùng biển quyền tài phán quốc
___________
1. Xem Global Agenda Councils: “The Future of our
Oceans”, http://www.weforum.org/community/global-agenda-
councils/ future-of-our-oceans.
2. Xem Đỗ Hoài Nam: “Chiến lược biển và tầm nhìn
phát triển mới”, Báo cáo đề dẫn, trong Kỷ yếu hội thảo
quốc gia Tầm nhìn kinh tế biển và phát triển ngành thuỷ
sản, Hà Nội, 2007.
14
- gia (ngoài 200 hải lý), tiến ra đại dương1, đóng
cửa biển quốc gia ra khai thác đại dương, “lấy đại
dương nuôi đất liền”. Chuyển từ tư duy khai thác
sang tư duy phát triển bền vững hướng tới tăng
trưởng xanh; chú trọng phát triển các loại hình
kinh tế dựa vào bảo tồn thiên nhiên (thuận thiên)
thông qua khai thác, sử dụng hiệu quả các giá trị
không gian biển đảo và các giá trị dịch vụ của các
hệ sinh thái biển - ven biển.
Trong bối cảnh loài người đang phải đối mặt và
nỗ lực ứng phó với những tác động khôn lường của
biến đổi khí hậu, thì biển và đại dương một lần
nữa lại chứng tỏ vai trò quan trọng toàn cầu của
nó. Các nhà khoa học đã bắt đầu nghiên cứu sử
dụng đại dương để giảm thiểu tác động của biến
đổi khí hậu khi thấy rằng các hệ thực vật trong
biển và đại dương như: rừng ngập mặn, thảm cỏ
biển và vi thực vật phù du biển (phytoplankton),...
có khả năng thu - giữ một lượng CO2 thừa của bầu
khí quyển gây hiệu ứng nhà kính, làm nóng lên
toàn cầu (Hộp 1). Tình trạng như hiện nay, đại
dương thế giới có thể thu giữ được 30% lượng CO2
thừa từ bầu khí quyển.
Gần đây, các nhà khoa học thế giới đã thành
công trong việc thử nghiệm khả năng rải bột sắt
___________
1. Công ước Luật biển năm 1982 quy định: các quốc gia
có biển hoặc không có biển đều được quyền ra khai thác
các vùng biển ngoài quyền tài phán quốc gia và được đăng
ký khai thác đáy đại dương.
15
- để “bón phân” cho đại dương (ocean fertilizing)
nhằm phục hồi và kích thích sự phát triển của các
thảm thực vật dưới biển và đại dương nói trên.
Ngoài ra, các nhà khoa học còn dự định lợi dụng
một số “bẫy địa tầng” và các cấu trúc “rỗng” sau
khai thác mỏ dưới lòng đất của đáy biển và đại
dương để “chôn” khí CO2 thừa của bầu khí quyển1.
Hộp 1: Khả năng tích luỹ cácbon của rừng ngập
mặn và thực vật phù du biển
Rừng ngập mặn ven biển có khả năng tích lũy một
lượng lớn cácbon, tạo “bể chứa” cácbon làm giảm khí thải
gây hiệu ứng nhà kính. Sự tích lũy cácbon trong cây ngập
mặn và trong đất rừng chịu ảnh hưởng của các yếu tố như:
mật độ cây, loài cây, tuổi cây, sự phân giải vật chất hữu cơ
trong đất và mức độ ngập nước thuỷ triều; trong đó, mức
độ ngập nước thuỷ triều thường xuyên và mức độ phân
huỷ vật chất hữu cơ trong môi trường yếm khí là yếu tố chủ
đạo tạo điều kiện cho đất rừng ngập mặn trở thành bể
chứa khí nhà kính. Do sống trên đất than bùn giàu cácbon,
các thảm rừng ngập mặn tích lũy được nhiều cácbon trên
một hécta hơn rừng nhiệt đới trên cạn. Đó là lý do tại sao
chúng ta phải bảo vệ các “kho cácbon” khổng lồ trong các
rừng ngập mặn và trên các vùng đất than bùn ở Việt Nam
và châu Á. Rừng ngập mặn cung cấp hơn 10% lượng
cácbon hữu cơ hòa tan cần thiết cho đại dương, nhưng chỉ
___________
1. Xem Biliana Cicin-Sain, Ed.: Oceans and Climate
Change: Issues and Recommendations for Policymakers
and for the Climate Negotiations, Brief Ocean Policy of
Global Ocean Forum, 2009.
16
- dưới 1% rừng ngập mặn toàn cầu được bảo vệ hiệu quả.
Mất thêm rừng ngập mặn sẽ tăng khả năng phát thải một
lượng lớn cácbon tạo ra điôxít cácbon và mêtan - các khí
nhà kính. Ngoài ra, thực vật phù du biển hằng năm giúp
giảm được hơn 50 tỷ tấn cácbon thông qua hấp thụ CO2 -
một loại khí nhà kính gây ra hiện tượng nóng lên của Trái
đất và biến đổi khí hậu.
Nguồn: Nguyễn Chu Hồi: “Biến đổi đại dương:
Vấn đề và tiếp cận ứng phó”, Tạp chí Khoa học và Công nghệ
Việt Nam, số 19 (686)/2014, tr. 6-12.
Trong khoảng 50 năm gần đây, khoa học - công
nghệ biển/đại dương trên thế giới đã có những
bước phát triển mạnh mẽ, thực sự đóng vai trò
định hình chính sách phát triển các ngành kinh
tế biển và tăng cường đáng kể sức mạnh quốc
phòng, an ninh biển. Cùng với việc mở rộng khai
thác biển và đại dương theo hướng vươn ra xa hơn
và xuống sâu hơn, các lĩnh vực khoa học - công
nghệ biển then chốt cũng được phát triển mạnh1.
Thêm nữa, toàn cầu hóa ảnh hưởng đến các quốc
gia và khu vực, ngược lại sự phát triển đúng
hướng và hiệu quả của một quốc gia sẽ đóng góp
không nhỏ cho các vấn đề toàn cầu.
___________
1. Xem Nguyễn Chu Hồi: “Nghiên cứu và phát triển
khoa học, công nghệ biển và đại dương: Một số kinh
nghiệm quốc tế”, Tổng luận Nghiên cứu biển và đại dương
của Tổng cục Biển và Hải đảo Việt Nam, số 2/2014,
Nxb. Thông tin và Truyền thông, Hà Nội, 2014.
17
- Trong một thế giới chuyển đổi như vậy, Việt
Nam cần thay đổi tư duy phát triển và đổi mới
công nghệ để giải quyết những thách thức nói
trên, hướng đến một nền kinh tế biển xanh và
phát triển bền vững kinh tế biển; trong đó, liên
kết quốc tế phải là một trong những cách tiếp cận
cơ bản và dài hạn để giải bài toán phát triển và
bảo vệ an ninh chủ quyền quốc gia. Vì vậy, “Thế
kỷ XXI được thế giới xem là thế kỷ của đại dương”
trở thành luận điểm chung toàn cầu và được Đảng
và Nhà nước ta thừa nhận khi xây dựng Chiến
lược biển Việt Nam đến năm 2020.
2. Bối cảnh khu vực Biển Đông
2.1. Biển Đông - Ngã ba đường của thế giới
Biển Đông là 1 trong 57 biển trên thế giới và là
một biển rìa nửa kín có diện tích khoảng 3,5 triệu
km2, đứng thứ 4 trên thế giới1, lớn gấp 1,5 lần Địa
Trung Hải và 8 lần Hắc Hải. Khoảng 90% chu vi
Biển Đông được bao bọc bởi đất liền, chiều dài
trên 3.000 km, chiều rộng tới 1.000 km, nằm trong
hệ tọa độ từ 3o vĩ Bắc đến 26o vĩ Bắc và từ 100o kinh
Đông đến 121o kinh Đông. Độ sâu bình quân của
Biển Đông là 1.140 m và khối lượng nước khoảng
3,928.106 km3. Thềm lục địa ở Biển Đông thuộc loại
rộng nhất thế giới với diện tích 1,755 triệu km2 và
___________
1. Biển Philippines (S=5.000.000 km2), biển San Hô
(S=4.791.000 km 2 ) và biển Arab (S=3.862.000 km 2 ).
Nguồn: Wikipedia-the free encyclopedia.
18
Thêm vào BST
Báo xấu
Download
Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ
