Phát triển thương hiệu – giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh cho gạo Nếp vải của huyện Phú Lương, Tỉnh Thái Nguyên

Ngô Thị Hƣơng Giang và Đtg<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> 118(04): 123 - 126<br /> <br /> PHÁT TRIỂN THƢƠNG HIỆU – GIẢI PHÁP NÂNG CAO NĂNG LỰC CẠNH<br /> TRANH CHO GẠO NẾP VẢI CỦA HUYỆN PHÖ LƢƠNG TỈNH THÁI NGUYÊN<br /> Ngô Thị Hƣơng Giang, Nguyễn Vân Anh*<br /> Trường Đại học Kinh tế & Quản trị Kinh doanh – ĐH Thái Nguyên<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Sản phẩm gạo Nếp vải của huyện Phú Lƣơng tỉnh Thái Nguyên có nhiều ƣu điểm nổi trội, khả<br /> năng cạnh tranh cao là động lực để Phú Lƣơng tìm kiếm thị trƣờng tiêu thụ. Việc nắm vững tình<br /> hình sản xuất của địa phƣơng nhằm nâng cao hiệu quả kinh tế cho ngƣời nông dân là rất quan<br /> trọng. Trong phạm vi bài viết này, chúng tôi nghiên cứu, phân tích tình hình thực tế sản xuất gạo<br /> Nếp vải tại địa phƣơng, trên cơ sở đó đề xuất một số giải pháp phát triển thƣơng hiệu cho sản<br /> phẩm này ở cả thị trƣờng trong nƣớc và xuất khẩu.<br /> Từ khóa: Gạo Nếp vải, đặc sản gạo Nếp Phú Lương, năng lực cạnh tranh gạo Nếp vải, thương<br /> hiệu gạo Nếp vải.<br /> <br /> Cùng trong bối cảnh chung đó, gạo Nếp vải –<br /> một đặc sản của huyện Phú Lƣơng tỉnh Thái<br /> Nguyên hiện cũng đang cần có những giải pháp<br /> để nâng cao năng lực cạnh tranh của sản phẩm.<br /> <br /> Hội nhập kinh tế quốc tế không chỉ đem lại<br /> những cơ hội mà còn mạng lại nhiều thách<br /> thức to lớn đối với hàng nông sản của Việt<br /> Nam. Một trong những thách thức đó chính là<br /> môi trƣờng cạnh tranh ngày càng gay gắt,<br /> khốc liệt với nhiều đối thủ có năng lực cạnh<br /> tranh cao. Nhƣ vậy, trong bối cảnh hội nhập<br /> kinh tế quốc tế, việc nâng cao sức cạnh tranh<br /> hàng nông sản ở một nƣớc nông nghiệp nhƣ<br /> nƣớc ta hiện nay, là việc làm vừa cấp bách,<br /> vừa lâu dài phải gắn liền trong tổng thể chiến<br /> lƣợc xây dựng nền nông nghiệp chất lƣợng cao,<br /> đẩy mạnh chuyển dịch cơ cấu kinh tế, thực hiện<br /> CNH, HÐH nông nghiệp và nông thôn.<br /> <br /> Phú Lƣơng là một huyện miền núi nằm ở phía<br /> Bắc của tỉnh Thái Nguyên có vị trí địa lý, có<br /> điều kiện tự nhiên, thời tiết khí hậu, thổ<br /> nhƣỡng thuận lợi cho cây lúa phát triển. Gạo<br /> Nếp vải là một đặc sản nông nghiệp của<br /> huyện Phú Lƣơng, tỉnh Thái Nguyên. Gạo<br /> đƣợc biết đến bởi hƣơng thơm, vị ngậy, đậm,<br /> dẻo của giống nếp này. Chính bởi những đặc<br /> điểm nổi trội của giống Nếp vải mà mô hình lúa<br /> Nếp vải huyện Phú Lƣơng đã đƣợc nhân rộng<br /> từ dự án phục tráng lúa Nếp vải địa phƣơng.<br /> <br /> Bảng 1:Tình hình sản xuất gạo Nếp vải từ năm 2009 đến năm 2012*<br /> Vụ<br /> <br /> 2009<br /> <br /> 2010<br /> <br /> 2011<br /> <br /> 2012<br /> <br /> 90<br /> <br /> 116,6<br /> <br /> 128,0<br /> <br /> 135,8<br /> <br /> NS( tạ/ha)<br /> <br /> 60,5<br /> <br /> 61,0<br /> <br /> 62,1<br /> <br /> 62,4<br /> <br /> SL( tạ)<br /> <br /> 5445<br /> <br /> 7112,6<br /> <br /> 7948,8<br /> <br /> 8473.9<br /> <br /> DT( ha)<br /> <br /> 47<br /> <br /> 60,3<br /> <br /> 67<br /> <br /> 73<br /> <br /> 67,5<br /> <br /> 65,8<br /> <br /> 65,8<br /> <br /> 64,7<br /> <br /> SL( tạ)<br /> <br /> 3172,5<br /> <br /> 3967,7<br /> <br /> 4408.6<br /> <br /> 4723,1<br /> <br /> DT( ha)<br /> <br /> 43<br /> <br /> 56,3<br /> <br /> 61<br /> <br /> 62.8<br /> <br /> 54,2<br /> <br /> 57,2<br /> <br /> 59,1<br /> <br /> 60,5<br /> <br /> 2330,6<br /> <br /> 3220,4<br /> <br /> 3605,1<br /> <br /> 3799,4<br /> <br /> DT( ha)<br /> Lúa ruộng cả năm<br /> <br /> Lúa xuân<br /> <br /> Lúa Mùa<br /> <br /> NS( tạ/ha)<br /> <br /> NS( tạ/ha)<br /> SL( tạ)<br /> <br /> (Nguồn: Niêm giám thông kê Phú Lương, 2012)<br /> *<br /> <br /> Tel: 0916 427916, Email: vananhqtkdtn@gmail.com<br /> <br /> 123<br /> <br /> Ngô Thị Hƣơng Giang và Đtg<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> Theo số liệu bảng 1, đến năm 2012, Phú<br /> Lƣơng đã phát triển diện tích trồng lúa Nếp<br /> vải trên 130 ha với năng suất tăng, sản lƣợng<br /> tăng ổn định qua các năm. Việc đầu tƣ nhân<br /> rộng vùng sản xuất lúa Nếp vải đặc sản tại<br /> huyện Phú Lƣơng và bảo tồn giống lúa nếp có<br /> năng suất, chất lƣợng cao mang lại hiệu quả<br /> kinh tế lớn cho ngƣời nông dân; phù hợp với<br /> chủ trƣơng chuyển dịch cơ cấu cây trồng,<br /> hình thành vùng sản xuất hàng hóa góp phần<br /> thực hiện sự nghiệp công nghiệp hoá - hiện<br /> đại hoá nông nghiệp, nông thôn của Đảng và<br /> Nhà nƣớc ta trong giai đoạn hiện nay.<br /> Để nâng cao năng lực cạnh tranh gạo Nếp vải<br /> của huyện Phú Lƣơng tỉnh Thái Nguyên đã có<br /> nhiều giải pháp đƣợc đƣa ra nhƣ: đầu tƣ<br /> giống, áp dụng tiến bộ khoa học - kỹ thuật, tổ<br /> chức lại sản xuất, gia tăng năng suất và nâng<br /> cao chất lƣợng sản phẩm. Bên cạnh đó, tăng<br /> cƣờng huy động gia tăng vốn, giảm chi phí và<br /> hạ giá thành,.... Với các giải pháp này gạo<br /> Nếp vải của huyện Phú Lƣơng đã thu đƣợc<br /> một số kết quả nhất định trong hoạt động sản<br /> xuất tiêu thụ cũng nhƣ đóng góp cho địa<br /> phƣơng. Tuy nhiên, cho đến thời điểm này thị<br /> trƣờng tiêu thụ không ổn định, ngƣời nông<br /> dân chỉ biết sản xuất còn việc bán nhƣ thế<br /> nào, bán cho ai lại chƣa đƣợc chú trọng. Sản<br /> xuất không chú ý đến yếu tố thị trƣờng, làm<br /> theo phong trào, theo kinh nghiệm của bản<br /> thân… Sản phẩm gạo Nếp vải không có bao<br /> bì, nhãn mác, không xuất xứ hàng hoá là hiện<br /> trạng đang diễn ra tại chính vùng sản xuất.<br /> Hoạt động giám sát, kiểm tra, xử lý vi phạm<br /> vệ sinh an toàn thực phẩm chƣa đƣợc tiến<br /> hành thƣờng xuyên, dẫn đến tỷ lệ sản phẩm<br /> gạo có dƣ lƣợng chất bảo vệ thực vật còn cao,<br /> gây ảnh hƣởng tới sức khỏe ngƣời tiêu dùng,<br /> bức xúc trong xã hội và cản trở trong quá<br /> trình tiêu thụ.<br /> Với sản lƣợng, năng suất nhƣ hiện nay để có<br /> thể đẩy mạnh tiêu thụ vấn đề đặt ra cho gạo<br /> Nếp vải huyện Phú Lƣơng cần phải nâng cao<br /> hơn khả cạnh tranh, tìm kiếm thị trƣờng tiêu<br /> thụ trên thị trƣờng trong và ngoài tỉnh Thái<br /> 124<br /> <br /> 118(04): 123 - 126<br /> <br /> Nguyên. Để giải quyết vấn đề đó, một trong<br /> những giải pháp hữu hiệu đó là cần phải phát<br /> triển thƣơng hiệu gạo Nếp vải – Phú Lƣơng vì<br /> thông qua thƣơng hiệu sẽ là nhân tố quan<br /> trọng giúp cho ngƣời tiêu dùng biết đƣợc<br /> nguồn gốc của sản phẩm, nâng cao lòng tin<br /> rằng hàng hoá đó có chất lƣợng bảo đảm và<br /> đã đƣợc kiểm chứng qua thời gian, giúp<br /> ngƣời tiêu dùng giảm chi phí, thời gian tìm<br /> hiểu sản phẩm, tạo lòng tin của ngƣời tiêu<br /> dùng về chất lƣợng, về giá cả gạo Nếp vải mà<br /> họ tiêu thụ.<br /> Vậy giải pháp nào để phát triển thương hiệu<br /> gạo Nếp vải Phú Lương?<br /> Để phát triển thƣơng hiệu gạo Nếp vải Phú<br /> Lƣơng cần phải thực hiện những giải pháp sau:<br /> Thứ nhất, tiếp tục đầu tƣ vào nâng cao chất<br /> lƣợng giống lúa. Tăng cƣờng các hoạt động<br /> hỗ trợ về vốn, chuyển giao kỹ thuật, công<br /> nghệ; Tăng cƣờng công tác khuyến nông. Tổ<br /> chức các chƣơng trình đào tạo, tập huấn cho<br /> nông dân về kỹ thuật trồng, chăm sóc, chọn<br /> giống chống sâu bệnh, ảnh hƣởng của thời tiết<br /> đến cây lúa.. và xử lý các tình huống sâu bệnh<br /> đến giống lúa mới, Công tác tuyên truyền,<br /> giáo dục tìm hiểu quy trình sản xuất giống lúa<br /> mới nhằm nâng cao ý thức của ngƣời dân trong<br /> việc áp dụng công nghệ cao vào sản xuất.<br /> Thứ hai, xây dựng hệ thống thông tin. Xây<br /> dựng thông tin về tình hình thị trƣờng (giá cả,<br /> lƣợng cung, lƣợng cầu trên thị trƣờng); thông<br /> tin về kỹ thuật, công nghệ, giống, máy móc<br /> một cách kịp thời thông qua:<br /> Xây dựng mối liên kết giữa ba nhà: nhà sản<br /> xuất – nhà khoa học - nhà nƣớc<br /> Xây dựng mô hình sản xuất liên kết, thành lập<br /> hợp tác xã…<br /> Tăng cƣờng hoạt động xúc tiến thƣơng mại cả<br /> về nguồn nhân lực, kinh phí và cơ sở vật chất<br /> Các tổ chức, hợp tác xã, hộ nông dân… hoạt<br /> động trong lĩnh vực sản xuất kinh doanh gạo<br /> nếp vải cần chú trọng trong việc xác lập và<br /> đăng ký thƣơng hiệu gạo Nếp vải của mình<br /> đồng thời liên kết để xây dựng và phát triển<br /> thƣơng hiệu chung thƣơng hiệu Gạo Nếp vải<br /> Phú Lƣơng.<br /> <br /> Ngô Thị Hƣơng Giang và Đtg<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> Thứ ba, quảng bá thƣơng hiệu Gạo Nếp vải Phú<br /> Lƣơng. Để quảng bá thƣơng hiệu Gạo Nếp Vải<br /> Phú Lƣơng có thể thực hiện thông qua:<br /> - Tăng cƣờng công tác xúc tiến thƣơng mại cả<br /> về nguồn nhân lực, kinh phí và cơ sở vật chất;<br /> hỗ trợ cho ngƣời sản xuất, doanh nghiệp đẩy<br /> mạnh hoạt động xúc tiến thƣơng mại; đẩy mạnh<br /> và phát triển thƣơng mại điện tử, công tác cung<br /> cấp thông tin thƣơng mại và thị trƣờng.<br /> - Xúc tiến thƣơng mại điện tử: Các tổ chức,<br /> doanh nghiệp, cá nhân Gạo Nếp vải Phú<br /> Lƣơng có thể thành lập một website chuyên<br /> về Gạo nếp vải vảo bằng tiếng Việt và tiếng<br /> Anh. Trong đó, trang web cung cấp các thông<br /> tin: thông tin thị trƣờng, thông tin về công<br /> nghệ, thông tin về sản xuất… Đây là nơi<br /> quảng bá và tiếp thị sản phẩm Gạo Nếp Vải<br /> Phú Lƣơng ra thị trƣờng, đồng thời cũng là<br /> nơi giúp các ngƣời kinh doanh gạo Nếp vải<br /> nhận đƣợc những đơn hàng.<br /> - Quảng cáo tại điểm mua hàng: Hình thức<br /> quảng cáo này bởi các siêu thị, các cửa hàng<br /> bán lẻ. Bằng cách đƣa những hình ảnh giới<br /> thiệu về gạo Nếp vải.<br /> Thứ tƣ, xây dựng hệ thống phân phối ổn định<br /> và rộng khắp. Xây dựng và phát triển mối liên<br /> hệ giữa ngƣời sản xuất gạo Nếp vải với các<br /> đơn vị phân phối sản phẩm (siêu thị, các cửa<br /> hàng bán sỉ), các doanh nghiệp chế biến nông<br /> sản để hình thành vùng nguyên liệu. Tăng<br /> cƣờng hình thức bán sản phẩm theo hình thức<br /> hợp để nông dân chủ động trong đầu ra sản<br /> phẩm. Khuyến khích hình thức ứng vốn hỗ<br /> trợ, chuyển giao kỹ thuật, công nghệ tạo sự<br /> gắn kết bền vững giữa nông dân và doanh<br /> nghiệp kinh doanh, chế biến gạo. Bên cạnh<br /> đó, phát triển mạng lƣới tiêu thụ gạo Nếp vải<br /> qua các tiểu thƣơng bán lẻ. Củng cố và mở<br /> rộng mạng lƣới này là một phƣơng hƣớng<br /> cần quan tâm do tính khả thi cao và là giải<br /> pháp đảm bảo độ bao phủ rộng khắp của hệ<br /> thống phân phối gạo Nếp vải trong thời gian<br /> trƣớc mắt.<br /> <br /> 118(04): 123 - 126<br /> <br /> Thứ năm, tăng cƣờng quản lý và đƣa ra các<br /> chính sách để hỗ trợ phát triển thƣơng hiệu<br /> Gạo Nếp vải Phú Lƣơng. Huyện Phú Lƣơng<br /> cần tập trung quy hoạch vùng sản xuất trong<br /> vùng để từ đó tạo ra các vùng sản xuất đủ lớn<br /> kết hợp với thực hiện tốt việc đăng ký hợp<br /> đồng sản xuất và tiêu thụ nông sản hàng hóa,<br /> thực hiện theo chủ trƣơng liên kết bốn nhà.<br /> Có chính sách hỗ trợ phù hợp đặc biệt về<br /> giống, phân bón, vốn, chuyển giao khoa học<br /> kỹ thuật cho hộ nông dân. Tăng cƣờng công<br /> tác kiểm soát chất lƣợng sản phẩm tại các<br /> điểm bán sản phẩm, ngƣời thu gom, ngƣời<br /> mua buôn.<br /> Ngoài ra, Huyện cần có cơ chế chính sách để<br /> thu hút vốn đầu tƣ của mọi thành phần kinh tế<br /> để mở rộng quy mô sản xuất, tăng cƣờng<br /> công tác xúc tiến thƣơng mại, tìm kiếm mở<br /> rộng thị trƣờng trong và ngoài nƣớc, thông tin<br /> kịp thời giá cả, nhu cầu các loại nông sản cho<br /> hộ nông dân nắm bắt để tổ chức sản xuất,<br /> cung ứng và xây dựng thƣơng hiệu cho gạo<br /> Nếp vải Phú Lƣơng. Kiểm soát chặt chẽ việc<br /> chế biến, vận chuyển sản phẩm nhằm đảm<br /> bảo vệ sinh an toàn thực phẩm. Tăng cƣờng<br /> công tác thanh tra, kiểm tra chất lƣợng sản<br /> phẩm tại các cơ sở chế biến và tiêu thụ sản<br /> phẩm. Đầu tƣ nâng cấp hệ thống thủy lợi,<br /> giao thông và các công trình hạ tầng phục vụ<br /> sản xuất nông nghiệp.<br /> Thƣơng hiệu đóng một vai trò vô cùng quan<br /> trọng trong khả năng cạnh tranh, có thể góp<br /> phần làm tăng giá trị của hàng hoá hoặc dịch<br /> vụ trong khi giá trị vật chất của hàng hoá<br /> không thay đổi. Giá cả, chất lƣợng là một<br /> nguyên nhân nhƣng còn một vấn đề nữa là<br /> thƣơng hiệu, bởi trong thị trƣờng với sản<br /> phẩm đa dạng nhƣ hiện nay thì sản phẩm nào<br /> thu hút đƣợc sự chú ý của khách hàng thì đó<br /> là thành công bƣớc đầu. Và ấn tƣợng đầu tiên<br /> lôi cuốn khách hàng đó chính là thƣơng hiệu<br /> của sản phẩm. Nhƣ vậy, thƣơng hiệu tuy giá<br /> trị không nhìn thấy đƣợc nhƣng chính là công<br /> cụ cạnh tranh của sản phẩm. Do đó, phát triển<br /> thƣơng hiệu Gạo Nếp vải Phú Lƣơng sẽ giúp<br /> cho sản phẩm này nâng cao năng lực cạnh<br /> tranh trên thị trƣờng. Để phát triển thƣơng<br /> 125<br /> <br /> Ngô Thị Hƣơng Giang và Đtg<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> hiệu Gạo Nếp vải Phú Lƣơng cần phải thực<br /> hiện một cách đồng bộ các giải pháp từ khâu<br /> sản xuất cho đến khâu tiêu thụ, kết hợp với<br /> xây dựng hệ thống thông tin và tăng cƣờng<br /> công tác quản lý của địa phƣơng đối với sản<br /> phẩm Gạo Nếp vải của huyện Phú Lƣơng tỉnh<br /> Thái Nguyên.<br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> 1. Cổng thông tin điện tử huyện Phú Lƣơng tỉnh<br /> Thái Nguyên http://w.w.w.phuluong.org.<br /> <br /> 118(04): 123 - 126<br /> <br /> 2. Nguyễn Thị Thắng, Luận văn thạc sỹ, Xây dựng<br /> và phát triển thương hiệu gạo Nếp vải của huyện<br /> Phú Lương, tỉnh Thái Nguyên, 2013 , ĐH Kinh tế<br /> và QTKDTN.<br /> 3. Philip Kotler(2001), Quản trị Marketing, NXB<br /> Thống Kê.<br /> 4. Phòng thống kê huyện Phú Lƣơng. Niêm giám<br /> thông kê Phú Lƣơng, 2009,2010,2011,2012.<br /> 5. UBND huyện Phú Lƣơng (2012), Đề án số<br /> 01/ĐA-UBND Đề án phát triển vùng chuyên<br /> canh sản xuất hạt giống lúa lai F1 và lúa nếp vải<br /> đặc sản giai đoạn 2012-2015, Thái Nguyên<br /> <br /> SUMMARY<br /> BRAND DEVELOPMENT – SOLUTIONS<br /> TO IMPROVE COMPETITIVE CAPACITY<br /> FOR PHU LUONG‟S GLUTINOUS RICE, PHU LUONG DISTRICT,<br /> THAI NGUYEN PROVINCE<br /> Ngo Thi Huong Giang, Nguyen Van Anh*<br /> College of Economics and Business Administration-TNU<br /> <br /> Phu Luong‟s glutinous rice product has many unique features; the high competitive capacity is the<br /> motivation for Phu Luong looking for markets. By understanding the current local production in<br /> order to improve economic efficiency for farmers is very crucial. In the study, we research and<br /> analyze the current situation of glutinous rice production in Phu Luong District. Based on the<br /> results we suggested some solutions develop the brand for this product in both domestic markets<br /> and exporting.<br /> Key words: Glutinous rice, Phu Luong glutinous rice speciality, glutinous rice competitive<br /> capacity, glutinous rice brand<br /> <br /> Ngày nhận bài:13/3/2014; Ngày phản biện:15/3/2014; Ngày duyệt đăng: 25/3/2014<br /> Phản biện khoa học: TS. Trần Quang Huy – Trường Đại học Kinh tế & Quản trị Kinh doanh - ĐHTN<br /> *<br /> <br /> Tel: 0916 427916, Email: vananhqtkdtn@gmail.com<br /> <br /> 126<br /> <br />