Phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực xây dựng theo Nghị định 139/2017/NĐ-CP và Thông tư số 03/2018/TT-BXD một số khó khăn, vướng mắc từ thực tiễn quản lý

VẤN ĐỀ HÔM NAY<br /> <br /> <br /> <br /> PHẠT VI PHẠM HÀNH CHÍNH TRONG LĨNH VỰC XÂY DỰNG<br /> THEO NGHỊ ĐỊNH 139/2017/NĐ-CP<br /> VÀ THÔNG TƯ 03/TT-BXD<br /> <br /> - MỘT SỐ KHÓ KHĂN, VƯỚNG MẮC TỪ THỰC TIỄN QUẢN LÝ<br /> Ths. Trần Thị Kim Oanh*<br /> <br /> <br /> Nghị định 139/2017/NĐ-CP đã chính thức có hiệu lực từ ngày 15/1/2018. Tiếp theo đó, Bộ Xây dựng đã ban hành<br /> Thông tư số 03/2018/TT-BXD ngày 24/4/2018 quy định chi tiết một số điều của Nghị định 139/2017/NĐ-CP nhằm hạn<br /> chế tình trạng tình trạng vi phạm trật tự xây dựng. Tuy nhiên, việc thiết lập lại kỷ cương và tăng cường công tác quản lý<br /> trật tự xây dựng đã và đang là nhiệm vụ trọng tâm không chỉ riêng ngành Xây dựng mà còn cả các cấp, các ngành có liên<br /> quan, nhằm hạn chế tối đa tình trạng vi phạm trật tự xây dựng diễn ra…<br /> <br /> <br /> <br /> lĩnh vực xây dựng. Đặc biệt, điểm nhấn diện tích không phải để ở trong nhà<br /> TỪ CHẾ TÀI MẠNH VÀ MỨC PHẠT<br /> của Nghị định 139 là mức phạt “khủng” chung cư có mục đích hỗn hợp; tính<br /> “KHỦNG”…<br /> với nhiều hành vi vi phạm, ví dụ các vi diện tích căn hộ hoặc phần diện tích<br /> Nghị định 139/2017/NĐ-CP Quy phạm trong quản lý chung cư. Cụ thể, khác trong nhà chung cư thuộc sở hữu<br /> định xử phạt vi phạm hành chính phạt tiền từ 250 - 300 triệu đồng nếu riêng sai quy định; không bố trí diện<br /> trong hoạt động đầu tư xây dựng, sản chủ đầu tư tự ý chuyển đổi công năng, tích để làm nhà sinh hoạt cộng đồng<br /> xuất, kinh doanh khoáng sản làm vật mục đích sử dụng phần sở hữu chung, theo quy định.<br /> liệu xây dựng, sản xuất, kinh doanh sử dụng chung hoặc tự ý chuyển đổi Phạt tiền từ 100 - 150 triệu đồng<br /> vật liệu xây dựng; quản lý công trình công năng, mục đích sử dụng phần đối với chủ đầu tư khi không tổ chức<br /> hạ tầng kỹ thuật, kinh hội nghị nhà chung cư<br /> doanh bất động sản, lần đầu theo quy định.<br /> phát triển nhà ở, quản Phạt tiền từ 50 - 60 triệu<br /> lý sử dụng nhà và công đồng đối với ban quản<br /> sở có hiệu lực thi hành trị nhà chung cư có<br /> kể từ ngày 15/1/2018. một trong các hành vi:<br /> Có thể nói Nghị định Quản lý, sử dụng kinh<br /> 139/2017/NĐ-CP (gọi phí bảo trì phần sở hữu<br /> tắt là Nghị định 139) chung không đúng<br /> với nội dung bao trùm quy định; Tự quyết<br /> lên hết các lĩnh vực định mức giá dịch vụ<br /> quản lý Nhà nước về quản lý ận hành nhà<br /> xây dựng. Trên thực chung cư mà không<br /> tế, Nghị định 139 quy thông qua hội nghị<br /> định chi tiết, cụ thể các nhà chung cư; Tự quyết<br /> chế tài tương ứng với định lựa chọn đơn vị<br /> Nghị định 139/2017/NĐ-CP là mức phạt “khủng” với nhiều hành<br /> hành vi vi phạm trong vi vi phạm, ví dụ các vi phạm trong quản lý chung cư để ký kết hợp đồng<br /> <br /> *Giảng viên Khoa QL Nhà & TTBĐS<br /> Học viện AMC<br /> <br /> 32<br /> 32 HỌC VIỆN CÁN BỘ QUẢN LÝ XÂY DỰNG VÀ ĐÔ THỊ<br />  VẤN ĐỀ HÔM NAY<br /> <br /> cung cấp dịch vụ quản lý vận hành nhà<br /> chung cư mà không thông qua hội nghị<br /> nhà chung cư; Tự quyết định lựa chọn<br /> đơn vị để ký kết hợp đồng cung cấp<br /> dịch vụ quản lý vận hành nhà chung<br /> cư mà không thông qua hội nghị nhà<br /> chung cư; Không báo cáo hội nghị nhà Nghị định 139/2017/NĐ-CP theo hướng vừa đảm bảo quyền, lợi ích của người dân vừa hạn chế được<br /> chung cư về việc thu, chi theo quy định; tối đa các hành vi vi phạm, vừa thống nhất các bước xử lý vi phạm trật tự xây dựng<br /> <br /> Thực hiện sai quy chế hoạt động hoặc Mặc dù Bộ Xây dựng đã ban của Nghị định 139 và yêu cầu tổ chức,<br /> quy chế thu chi tài chính đã được hội hành Thông tư số 03/2018/TT-BXD cá nhân chấm dứt ngay hành vi vi<br /> nghị nhà chung cư thông qua. Phạt tiền để hướng dẫn một số điều của Nghị phạm, dừng ngay mọi hoạt động thi<br /> từ 80 - 90 triệu đồng đối với chủ đầu định 139 song những vướng mắc, bất công xây dựng công trình.<br /> tư có một trong các hành vi: Bán, cho cập khi thực hiện một số quy định này - Trong thời hạn 60 ngày kể từ<br /> thuê chỗ để xe ô tô trong nhà chung cư trong công tác xử phạt vi phạm hành ngày lập biên bản vi phạm hành chính,<br /> không đúng quy định. Phạt tiền từ 10 - chính đối với hoạt động đầu tư xây tổ chức, cá nhân có hành vi vi phạm<br /> 20 triệu đồng nếu không thành lập Ban dựng; khai thác, chế biến, kinh doanh phải làm thủ tục đề nghị cơ quan có<br /> quản trị nhà chung cư theo quy định. khoáng sản làm vật liệu xây dựng, sản thẩm quyền điều chỉnh hoặc cấp Giấy<br /> Phạt các phần thuộc sở hữu chung xuất, kinh doanh vật liệu xây dựng; phép xây dựng;<br /> hoặc lấn chiếm các phần thuộc sở hữu quản lý công trình hạ tầng kỹ thuật; - Hết thời hạn 60 ngày, tổ chức,<br /> riêng của chủ sở hữu khác. kinh doanh bất động sản, phát triển cá nhân vi phạm không xuất trình với<br /> Tuy nhiên, trên thực tế dù mức nhà ở, quản lý sử dụng nhà và công người có thẩm quyền xử phạt Giấy<br /> phạt cao, rõ ràng như vậy nhưng có rất sở tại nhiều địa phương vẫn gặp rất phép xây dựng hoặc Giấy phép xây<br /> ít chủ đầu tư, Ban quản trị bị xử phạt với nhiều khó khăn, nhất là về quy trình xử dựng được điều chỉnh thì bị áp dụng<br /> các mức phạt trên và được thông tin lý, gây không ít lúng túng cho người có biện pháp buộc tháo dỡ công trình,<br /> công khai để phát huy tác dụng phòng thẩm quyền xử lý trong quá trình thực phần công trình xây dựng vi phạm.<br /> ngừa, răn đe của chế tài pháp luật. Gần hiện nhiệm vụ. Theo đó, tại Điều 5 của Thông tư<br /> đây, nhiều vi phạm trong quản lý, sử Theo quy định tại Khoản 12 Điều 03/2018/TT-BXD quy định chi tiết một<br /> dụng chung cư diễn ra tràn lan và phức 15 Nghị định 139/2017/NĐ-CP: Đối với số điều của Nghị định số 139/2017/<br /> tạp, dư luận và các cư dân tại những dự hành vi xây dựng công trình sai nội NĐ-CP có nói như sau: Trong thời hạn<br /> án có vi phạm vô cùng bức xúc. Muốn dung Giấy phép xây dựng được cấp tối đa 60 ngày kể từ ngày lập biên bản<br /> các chế tài của Nghị định 139 thực sự trong trường hợp sửa chữa, cải tạo; vi phạm hành chính, cá nhân, tổ chức<br /> đi vào cuộc sống, nhất thiết phải xây trường hợp cấp phép xây dựng mới; vi phạm có trách nhiệm thực hiện thủ<br /> dựng một cơ chế quản lý chặt chẽ từ hành vi tổ chức thi công xây dựng tục đề nghị cấp Giấy phép xây dựng<br /> các tổ chức, cá nhân có trách nhiệm, công trình không có Giấy phép xây hoặc điều chỉnh Giấy phép xây dựng<br /> có thẩm quyền, phải xử phạt nghiêm dựng (theo quy định phải có) nhưng và xuất trình người có thẩm quyền xử<br /> minh và từng bước đưa chế tài pháp đang thi công xây dựng thì xử lý như phạt Giấy phép xây dựng được cấp<br /> luật vào thực tiễn cuộc sống. sau: Trong thời hạn tối đa 60 ngày - hoặc được điều chỉnh.<br /> ... ĐẾN NHỮNG KHÓ KHĂN, BẤT Lập biên bản vi phạm hành chính theo Như vậy, theo Nghị định<br /> CẬP TRONG CÔNG TÁC XỬ LÝ VI mẫu số 01 Phụ lục ban hành kèm theo 139/2017/NĐ-CP và Thông tư<br /> PHẠM TRẬT TỰ XÂY DỰNG Thông tư số 03/2018/TT-BXD. Đồng 03/2018/TT-BXD, đối với công trình vi<br /> Khó khăn trong việc xử lý các vi thời, Thông tư 03 cũng nêu rõ mẫu này phạm về trật tự xây dựng được phát<br /> phạm trật tự xây dựng đối với các công chỉ sử dụng để lập biên bản vi phạm hiện mà đang thi công xây dựng thì<br /> trình xây dựng khi phát hiện đã hoàn hành chính về trật tự xây dựng quy không phân biệt trường hợp đủ điều<br /> thành định tại Khoản 12, Khoản 13, Điều 15 kiện cấp phép hay không đủ điều kiện<br /> <br /> <br /> Số 64.2019 XÂY DỰNG & ĐÔ THỊ 33<br />  VẤN ĐỀ HÔM NAY<br /> <br /> cấp phép đều có thời hạn 60 ngày tổ Cưỡng chế tháo dỡ công trình phần đem lại an ninh trật tự tại địa<br /> chức, cá nhân vi phạm phải làm thủ tục vi phạm trật tự xây dựng nên rõ ràng phương, giảm thiệt hại cho cá nhân, tổ<br /> xin cấp Giấy phép xây dựng, nếu quá 60 về thẩm quyền, cơ chế phối hợp, chức nói riêng và cho xã hội nói chung.<br /> ngày mà không có Giấy phép xây dựng quy trình cưỡng chế Không áp dụng biện pháp buộc<br /> hoặc không điều chỉnh Giấy phép xây Từ thực tiễn áp dụng pháp Luật nộp lại số lợi bất hợp pháp tính theo<br /> dựng thì bị áp dụng biện pháp buộc thiết nghĩ tổ chức, cá nhân có thẩm tỷ lệ giá trị phần xây dựng sai phép,<br /> tháo dỡ công trình, phần công trình quyền cũng cần sớm nghiên cứu không phép đối với trường hợp<br /> vi phạm. Tuy nhiên, đối với những vi điều chỉnh áp dụng biện pháp buộc xây dựng nhà ở riêng lẻ<br /> phạm trật tự xây dựng mà khi phát khắc phục hậu quả tháo dỡ công Một nội dung khác đáng lưu ý<br /> hiện hành vi đã kết thúc, công trình xây trình, phần công trình xây dựng vi theo Nghị định 139 đó là đối với những<br /> dựng đã hoàn thành, được đưa vào sử phạm quy định tại Điều 15 Nghị định trường hợp vi phạm sai nội dung Giấy<br /> dụng thì Thông tư 03/2018/TT-BXD lại 139/2017/NĐ-CP theo hướng vừa phép xây dựng, không có Giấy phép<br /> chưa có quy định hướng dẫn cụ thể dẫn đảm bảo quyền, lợi ích của người dân xây dựng, sai thiết kế được phê duyệt,<br /> tới một số địa phương áp dụng không vừa hạn chế được tối đa các hành vi vi sai quy hoạch xây dựng đối với trường<br /> đúng mẫu biên bản, quyết định xử phạt phạm, vừa thống nhất các bước xử lý hợp miễn Giấy phép xây dựng theo<br /> vi phạm hành chính. vi phạm trật tự xây dựng. Đối với các Luật Xây dựng 2014 nếu đủ các điều<br /> Có nên quy định thời hạn 60 trường hợp vi phạm mà xem xét thấy kiện về thời gian quy định tại Điểm<br /> ngày để xin điều chỉnh, cấp mới đủ điều kiện cấp Giấy phép xây dựng a Khoản 1 Điều 6 Thông tư 03/2018/<br /> Giấy phép xây dựng thì tạo điều kiện cho cá nhân, tổ chức TT-BXD, không vi phạm chỉ giới xây<br /> Trên thực tế, nhiều trường hợp vi đó có 60 ngày để làm thủ tục cấp, điều dựng, không gây ảnh hưởng các công<br /> phạm trật tự xây dựng khi lập biên bản chỉnh Giấy phép xây dựng. Còn đối trình lân cận, không có tranh chấp, xây<br /> vi phạm hành chính, người có thẩm với những trường hợp xem xét không dựng trên đất thuộc quyền sử dụng<br /> quyền xử phạt có thể đã biết trường đủ điều kiện cấp hoặc điều chỉnh hợp pháp thì ngoài việc bị xử phạt vi<br /> hợp này không thể hoặc không được Giấy phép xây dựng thì quy định theo phạm hành chính, còn bị buộc nộp lại<br /> cấp Giấy phép xây dựng. Do đó, việc hướng áp dụng biện pháp khắc phục số lợi bất hợp pháp có được. Sau khi<br /> quy định thời hạn 60 ngày theo nội hậu quả buộc tháo dỡ công trình ngay chủ đầu tư hoàn thành việc nộp phạt<br /> dung của Nghị định 139 để xin, điều mà không nên quy định 60 ngày xin, thì cơ quan có thẩm quyền cấp Giấy<br /> chỉnh Giấy phép xây dựng sẽ gây khó điều chỉnh Giấy phép xây dựng. Quy phép xây dựng hoặc điều chỉnh Giấy<br /> khăn, chậm trễ cho việc xử lý vi phạm định theo hướng này bảo đảm xử phép xây dựng. Quy định này không<br /> trật tự xây dựng. Trong khi đó, một lý kịp thời, chấm dứt ngay hành vi áp dụng với công trình xây dựng là nhà<br /> trong những nguyên tắc xử lý vi phạm vi phạm các công trình xây dựng sai ở riêng lẻ. Có thể nói rằng, đây là một<br /> hành chính được quy định trong Luật phép, không phép đã và đang diễn trong những quy định mang tính nhân<br /> Xử lý vi phạm hành chính là mọi hành trên hầu hết các địa bàn quản lý, góp văn cao khi cho phép người dân vẫn<br /> vi vi phạm phải được phát hiện, ngăn<br /> chặn kịp thời và phải bị xử lý nghiêm<br /> minh, mọi hậu quả do vi phạm hành<br /> chính gây ra phải được khắc phục theo<br /> đúng quy định của pháp luật. Bởi vậy,<br /> theo hướng phù hợp với thực tiễn và<br /> nhằm siết chặt công tác quản lý trật<br /> tự xây dựng trên phạm vi cả nước, quy<br /> định này của Nghị định nên sửa đổi,<br /> bổ sung để đảm bảo tính thống nhất<br /> trong công tác xử lý vi phạm về trật tự Nghị định 139/2017/NĐ-CP theo hướng vừa đảm bảo quyền, lợi ích của người dân vừa hạn chế được<br /> tối đa các hành vi vi phạm, vừa thống nhất các bước xử lý vi phạm trật tự xây dựng<br /> xây dựng.<br /> <br /> 34<br /> 34 HỌC VIỆN CÁN BỘ QUẢN LÝ XÂY DỰNG VÀ ĐÔ THỊ<br />  XÂY DỰNG<br /> VẤN ĐỀ HÔM<br /> THẾ GIỚI<br /> NAY<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Nghị định 139/2017/NĐ-CP và Thông tư 03/2018/TT-BXD có hiệu lực và đi vào cuộc sống, công tác đảm bảo trật tự xây dựng đã có nhiều chuyển biến tích cực<br /> <br /> <br /> <br /> được sở hữu tài sản của mình khi “lỡ b) Xây dựng trên nhóm đất chưa cường công tác kiểm tra, giám sát<br /> xây dựng sai phép” một cách trọn vẹn sử dụng theo quy định tại Khoản 3, chặt chẽ hoạt động xây dựng, ngăn<br /> mà không phải đóng một số tiền phạt Điều 10, Luật Đất đai. chặn từ đầu các hành vi vi phạm trật<br /> khá lớn như trước đây. c) Xây dựng lấn chiếm hành tự xây dựng, bước đầu đã thu được<br /> Lúng túng xử phạt hành vi xây lang bảo vệ công trình quốc phòng, kết quả tốt. Song, do nhiều nguyên<br /> dựng công trình trên đất không được an ninh, giao thông, thủy lợi, đê điều, nhân trong đó có việc một số quy<br /> phép xây dựng năng lượng, khu di tích lịch sử – văn định, chế tài chưa thực sự phù hợp,<br /> Vướng mắc phát sinh khi thực hiện các hóa và khu vực bảo vệ công trình khác chưa dự liệu hết các tình huống xảy<br /> quy định về xử phạt vi phạm trật tự theo quy định của pháp luật; xây dựng ra trong thực tiễn, nhiều quy định<br /> xây dựng hiện nay đó là tình trạng xây công trình ở khu vực đã được cảnh còn chồng chéo nhau mà vi phạm về<br /> dựng trên đất nông nghiệp nhiều địa báo về nguy cơ lở đất, lũ quét, lũ ống trật tự xây dựng vẫn còn diễn biến<br /> phương gặp lúng túng trong khâu xử trừ công trình xây dựng để khắc phục khá phức tạp. Một số vi phạm về<br /> lý. Nghị định 139 và Thông tư 03 đều những hiện tượng này). trật tự xây dựng tồn đọng từ trước<br /> không nêu rõ quy định nào xử phạt Tuy nhiên, khi văn bản pháp lý đây vẫn chưa được giải quyết, xử<br /> hành vi xây dựng công trình trên đất chính thức được ban hành đã không lý dứt điểm. Số vi phạm mới vẫn ở<br /> không được phép xây dựng (theo dự có quy định này dẫn tới khó khăn cho mức cao, trường hợp xây dựng trên<br /> thảo khi trình thẩm định có nêu: Xây việc xử phạt. đất nông nghiệp, đất công vẫn còn<br /> dựng công trình trên đất không được Kể từ khi các quy định của Nghị phổ biến. Điều này đòi hỏi cần tăng<br /> phép xây dựng bao gồm: định 139/2017/NĐ-CP và Thông tư cường quản lý một cách sâu rộng,<br /> a) Xây dựng trên nhóm đất nông 03/2018/TT-BXD có hiệu lực và đi thống nhất của chính quyền các cấp<br /> nghiệp theo quy định tại Điểm a, Điểm vào cuộc sống, công tác đảm bảo mục đích là đưa các chế tài, quy định<br /> b, Điểm c, Điểm d, Điểm đ, Điểm e và trật tự xây dựng đã có nhiều chuyển pháp luật được thực hiện một cách<br /> Điểm g, Khoản 1, Điều 10, Luật Đất đai; biến tích cực. Nhiều địa phương tăng nghiêm minh, triệt để.<br /> <br /> <br /> Số 64.2019 XÂY DỰNG & ĐÔ THỊ 35<br />