Phương ngữ Nam Bộ - Nét đặc sắc của văn học đồng bằng sông Cửu Long cần lưu giữ

Chia sẻ: Thao Uyen | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:4

Thêm vào BST

Báo xấu

70
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài viết nghiên cứu về phương ngữ Nam Bộ, phân tích nét đặc sắc của văn học đồng bằng sông Cửu Long cần lưu giữ và một số vấn đề khi sử dụng phương ngữ Nam Bộ để giữ gìn và phát huy bản sắc dân tộc và ngôn ngữ trước sự xâm thực của ngôn ngữ ngoại trong bối cảnh hội nhập quốc tế.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Phương ngữ Nam Bộ - Nét đặc sắc của văn học đồng bằng sông Cửu Long cần lưu giữ

I NGHIEN CUIU-TRAO BOI I CD r' - oy Imong ngif Nam bo N E T D A C S A C C U A V A N HOC D O N G BANG SONG C L A J LONG - C A N L U u GlQ • Li Xudn Hoi Ngdn ngff hoc Viet Nam 1- "Ngdn ngff la thd cda cdi vd cdng quy bdu trd cua cdc nhd vdn. nhd thd. nhffng ngffdi da ddng vd lau ddi cua dan tdc" (Bdc H i ) . Vi thd'vide bdo ngdn ngff todn dan, ngdn ngff bdc hpc de dffa vdo vd sff trong sdng cda tid'ng Viet Id ra't quan trpng tdc pha'm vdn chffdng, phan dnh cupc sd'ng mudn vd c i n thie't. Tuy nhidn, trong qud trinh giao thoa mau mudn ve cua con ngffdi va xa hpi. Ridng d van hda giffa cdc vdng, cdc miln, cde nffdc... mpt Nam bd, phffdng ngff thi hien khd ro trong cde tdc bd phan ngdn ngff cung bi "cdi cdch" theo, hodc bi ph£m van hpc, trdn cac phffdng dien ngff dm, ngff bien dang, bidn the theo chieu htfdng cd Idi, hodc phdp, ngff nghia va phong cdch diln dat. cd hai. Nd se Idm rdi thdm, Idm mat di ban sdc dan 2- Ve mat dia ly. Nam bd dffdc tinh tff cdc tinh tdc cda tCfng vdng, tffng miln trdn mdt d^t nffdc tff Binh Phffdc, Tay Ninh ddn Ca Mau. Phffdng ngff Idu da cd stf thdng nha't v l chff vid't vd ngdn ngff. Nam bp c6 nhffng net khu biet vdi phffdng ngff B^c Trong thdi ky hpi nhap qud'c tdhien nay, nhilu bd hay Trung bd, md nhffng phffdng ngff khac khd thff cd thd "hda tan", "hda hdp", "bid'n mau", "bid'n xdm nhdp. Neu d miln B3C tid'ng Hd Ndi khdc chat", thi ngdn ngff hdu cd thodt khdi guing quay tidng Hffng Ydn. Hai Dffdng. Thdi Binh. Thanh dd? Song, chdng ta cung khdng ddng lo ngai I^m Hda. Nghd An, Quang Binh... thi d Nam bd tid'ng v l sff "xdm thffc" cda ngdn ngff ngoai lai, nhd't Sdi Gdn vd tidng 13 tinh, thanh khu vtfc DBSCL Id thff ngdn ngff "chdt" tren mang cda thd' hd 8x, ndi chung khdng khdc nhau ma'y. Nghia Id chdng 9x... Bdi ddn tdc ta td lau da cd qud trinh giff gin cd stf thdng nha't tffdng dd'i cao. Ndu phan Idn cdc vd phdt trien vdn ngdn ngff cda todn ddn. Bdng tinh phia B^c gpi cdi bdt, Nghd An, Hd Tinh gpi chdng ro nhd't Id chff Hdn cda Trung Hoa mpl thdi Id cdidgi, thi d Nam bd gpi Id cdichen. Neu d cdc gian ddi ma'y thd ky dffdc ddng Idm vdn tff, nhiftig tinh phia Bdc ndi lhi gpi cha-me, bd-me, thdy-u, sau dd dng cha ta cung chi "mffdn" de sdng tao ra ndi gpi Id cdu-ma, bd-bdm, thdy-bu, di- em (ngffdi chff Ndm. Mdt sd tff tidng Phdp. tid'ng Anh, tidng Thdi)... thi d Nam bd gpi Id ba- md, tia-dii. Ngffdc Nga... khi vdo Viet Nam cung bi "bidn dii" cho lai, cd mdt so' tff ngff d mien B^e. miln Trung gpi phd hdp vdi cdch cdm, cdch nghi cda ngffdi Viet. bdng mdt ten, nhff: thuyen hay do thi d Nam bd Nhffng ngffdi cd cdng trong vide "Viet hda" mdt lai cd nhilu ten gpi khac nhau de r' ,*""' sd tff ngff dd, phan Idn Id tang Idp tri thffc cd trinh cdng dung, kich cd cda moi • dp cao. Va chdng ta khdng thd khdng kd' ddn vai thdng thuy. nhff; tdu,gh' TAP C H l .
I NGHIEN CUfU - TRAO DOi | hdn chiic ien goi' ghe chdi, ghe be. ghc hdu, ghe Hay nghe ldi mdt chdng trai Nam bd chpc gheo cui, ghe rUa, ghf gidn, ghe long, ghe lutl/n, ghe ngo. ed gdi: Con cd nd m^ eon luan/ Bd chj ghe lui/n ghe tam hdn, roi xudng bald, rd Idi, tt'ic ning. Ircl.. mud'n ffa tdi hdn ? Hay: Anh thuang em tU ddu tdi Chi ghc Ihffdng ho cda ngifdi Ciia i-Jinh, ca dao dit/ Dinn anh mud'n nhti khUbin em. Hodc: Gid cd cau: dua budn ngu lin bd/ Miing cm ed rpng cho qua Ghe ai do mdi xanh ludn ngu nhd mot dim'! Hay: Xdn qudn em Ipi qua lung/ Phai ghc dia Dinh .\uong vudn tlulm em. Qudn em Id tut anh hun chS ndo?/Anh hun thi hun md ddo/ Qudn em Id tut cdm .sdo ngu ludn. Goi nifdc/e/i hayJCH
I NGHIEN CQU-TRAO DOI I Vdn cda Nguyen Ngpc Tff cd nhilu so sdnh, d "Cdnh ding ba't tan" gipng vdn that day dffl. mieu ta dpc ddo: Nhi^g trdi dua hd'u bdng mdy trdn trd: Sau gid'e ngu ddi. bdn ndng nd khdng ltd thdm xanh chd't tang tdng trSn cha (Giao thffa), day. Trdi lim nd chi Id hdn than nhd, khdng the Td ddng sdng nhff mdt ngffdi ban tdm tinh vdi hdm ndng lai caiheda ngd mdu tro. Sai ddy xuc nhilu tff Idy: Dim sdng trdng, ngdi trin nhd cd the nhin thd'y mot ddng chdy Uu riu, sdng hdng. Ban cdm nhu ldi di Idu Idm khdng ngUdi lui Idi, ed dai dim, con song frudc nhd idi khdng ngu, nd thUe mpe bit mdt. dudng dUl, cdu gdy 6 dd ludn ^n chffa theo nhitng chii'c Idu rdm ri chdy qua, theo licng nhffng Irdn trd, suy tff vd nil niem ydu thffdng: Ddn mdi chko quay ehdch bup rd't deu. Cd nhffng cdu bd, vdi cha, cdng trdi nghiim cdng chdn ehUdng. vdn k l xen ta that a'n tffdng, gdi cdm: Bdy gid, gid Cdng gieo rdc cdng dau. Vi't thUUng cd md miing chUdng non xdp xde trin khdp cdnh ddng bd't tdn. toang hodc, khdng da thit ndo cd thi Id'p ddy... Ven cdc bd rudng, bong cd mUc nhu nhifng dudng Vdi ky Ue Ud'ng Iran, ho phai phdi ra di, edn minh viin nho Uu riu Idm diu lai mdng rUc vdng eua liia. Ihi nhd hodi, dau hoai. Hdng loat cau hoi tu tff Chat gipng dac set cda midl vffdn Nam bp budng ra nhff tid'ng keu thdng thidt irffdc cudc ddi khdng Ian vdo dau dffdc: Buoi chieu di Idm mudn da doan: Cd ai chd chung ldi tren nhifng cdnh ddng ve, hp tut xud'ng ao tdm tdp thd nude chua lit vi khai, Dem nay Idi sao the ndy? Vi nhin thdy niem phhi, roi xd'i lai dung hai gdu. Nude vo cam ddng hy vpng U? Vd ldi ngu Irong ndi xdn xang... Md, de rUa rau, rUa rau xong ddnh rUa cd. Cdnh sdc dd ngd'm, dd xe toang ldng vdi ndi dau chia cdi rdi Nam bd Iran vdo trong tdc phlm cff gan gdi, tff chua sa sao ?. nhien nhff chinh vdng dd't d'y: Cd lao Mul Cd Tha nam gdn cud'i song Ddi, trin nd mdt chut cd mot Nha van Nguydn Ngpc da nhan xdt vl vdn nhdnh song khdc re ve phia mat trdi, rqn rip dUdc Nguyen Ngpc Tff: Mdy ndm nay chdng la deu rdt doan dd roi thdi. thich Nguyin Ngpc Tu. Co dy nhu moi cdi cdy lu Cdn day Id midu ta tam ly nhan vat cd so' phdn nhien mpc lin giffa rUng tram hay rffng dudc Nam him hiu, eo le: Bifa kia mdi dc, thd'y Bi Ion ton chai bp vay. luai tdn la thudng, dem de'n cho vdn hpc mot minh ngodi sdn, bong khong kim duac, Xuyen mot luong gid mat rai, tinh le'md chdn chd't, chdn xdc Bi lin chay mpt doan rdi that thdn difng sifng chdt md linh le, ddc biet "Nam bd" mpt cdch nhu lai, keu lin hai tieng, trdi
I NGHIEN cau - TRAO B6| | PimongngONambo- Vd day la nhffng cau Ihd d^y dm anh cda nha Ihd tre Huynh Thdy Kilu d Cd Mau: (Tii'p theo Irang .U) Cd lim kim ruat nhau xe ddng vpng tUdng Hay trong bdi k^J "Rdm ra dai khd", vdn cua Vo Chdu thd budn thkm vUc khuc dd quyin. D^c Danh nhff "thd vdn xiidi", rd't gidu so sdnh lidn (Theo em ve vdng c l tich) tffdng, nhip dieu: Chj mac bd bd ba mdu den. cdi Bong ngUa cd ddng cao cao,... tffng can gid Ida qua, chi nghting Ao do cdn ngUc sdm vdnh thung, lUa hot ludn xudng. lua Up bay bay, Ddm cudng phong bui ram bay bay, td do chi cung hay bay,... nguae Vdc cudc bifa mdu chiiu. Iheo chieu gid Id..., nhffng dUdng n^t cong cda Con di'nhui khdc dim thanh vdng vdng eo, vdng ngifc cdng trdn. Tdi cU nhin ngdn Le ban linh nUdc mdt chdy trdng non. nga... vd, tdi khdng ngd khi minh khdng cdn "dai (Ndi vdi qud hffdng) khd" nhu chi nghl lhi dd lai Id mda liia cud'i cdng Nghiing vat gid hUng dnh trdng tU dlnh trdi ldi duac gdn gui chi... khi ldi bii'l difae linh yeu rdi xud'ng thi hinh dnh ngudi con gdi Irong tdi Id chi. Ld Chuong thdi gian go vd dim thuang ludn Anh dd gal xong mua bao tdp chi vdi nhffng gidc ngu trUa Irong chdi ra giffa Thu vdo mdy bong kinh thdnh budt nu sao hoa. dSng, Id chi vdi ddi ihdng nude, chiec ddn gdnh (Co tich cho em) odn vai di giffa ddng ra khd Irong bdng chieu Mua ha run ndi niem gidp hat Ihd'p thodng, qudn do udl mem bd sdt thdn gdy. Co ngam ddy nu ddng cdnh ddng xUa... Id chi ngdi dudi cdy ram qudn tifng con cui Idm (Thien difdng cay xanh Id) bep um trdu. Id chi ngdi dd't ram sdng bffng cd 3- Tuy nhien, ndu lam dung phffdng ngff Nam mdt khuc song.... Id chi.... ngffc cdng Irdn dUng bd qud nhilu thi se 1dm cho cdu van, cdu thd thdm Iren gidn gii lua... rd'i rdm, khd lulu dd'i vdi nhilu ngffdi d nhffng vdng, miln khac, lam giam sff trong sang cda tidng Cdn thd thi nhilu lac gia dffa phffdng ngff Nam Vidt. Giff gin ban sac van hda ddn lpc trong phffdng bd vdo khd thdnh cdng. Trong dd phai ke de'n cdc ngff Nam bd ndi ridng va ngdn ngff ndi chung Id nha did: Le Chi, Nguyen Ba, Kim Ba, Vd Hong, mpt dieu can thid't trffde sff xam thffc cda ngdn ngff Trinh Bdu Hodi. Phd Sa Lde. Dinh Thi Thu Van, ngoai lai trong thdi hdi nhap qud'c Id'. Ngdy nay, Song Hao, Thu Nguyet. Thai Sac. Hffu Nhan. trffde sff bung nd v l thdng tin trdn cdc phffdng tidn Trffdng Trpng Nghla, Le Ai Siem, Vd Tan Cffdng, truyln thdng nhff bdo ndi. bao hinh, bdo vid't, bao Huynh Thdy Kilu... Xin dan ddi cau thd Vu Hing didn td trdn internet... nhilu ngffdi dffng "ngdn trong bdi "Ngffdi phffdng Nam" de ban dpc rd hdn ngff Idng" d l budn ban, hay "ngdn ngff chdt" cua mpl net tinh cdch cda ngffdi Nam bd - nhffng ngffdi gidi tre de giao IffU, vd sdng tdc trdn cdc website, mang trong minh ddng mdu cda D l Chieu, Bdi blog 1dm mat di ban sac eua ngdn ngff tid'ng Viet. Hffu Nghia, Phan Vdn Tri... ra't hdo phdng, hdo Dd la dilu ddng bdo dpng! hidp, dieu nghd, bao dung: D I kd't thdc bai vid't nhd nay, tdi xin din mot doan trong bai thd vui Tinh yiu lin hpc cda tdc Ngudi phuang Nam khd sdc gia Vdn Thdng dang trdn bao QDND vdi nhiJng Ngudi phuang Nam ngdy xua do tai tff ngff cda gidi Tin hpc da bffdc vao van chffdng: Ddng Hdm giang cudn sdng khdng ldi Miln domain anh vIn mai di tim Bim sdu ddi dm trdn chung rUpu Lac chd'n nao trong hang tridu website Ruau say Um bdc din tdn trdi De'n thdm em bang dja chi email ... Ngudi phuang Nam say thi say trgn Niem thtfdng nhd trai dai trdn keyboard. Ngudi phuang Nam budn thi budn sdu. Chdn tinh em chan? ihe n-'i'" ' '"load - C A N THO