Phương pháp giảng dạy và kỹ thuật tập luyện bóng rổ: Phần 1

Chia sẻ: Hoa La Hoa | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:244

Thêm vào BST

Báo xấu

284
lượt xem 71
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tài liệu Giảng dạy và kỹ thuật tập luyện bóng rổ do Phạm Văn Thảo (chủ biên) biên soạn có kết cấu gồm 9 chương và được chia làm 2 phần. Phần 1 gồm nội dung 6 chương đầu tiên, trình bày phương pháp giảng dạy kỹ thuật bóng rổ, giảng dạy và tập luyện kỹ thuật di chuyển, giảng dạy và tập luyện kỹ thuật bắt bóng, giảng dạy và tập luyện kỹ thuật ném bóng rổ, giảng dạy và tập luyện kỹ thuật dẫn bóng, giảng dạy và tập luyện kỹ thuật đột phá.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Phương pháp giảng dạy và kỹ thuật tập luyện bóng rổ: Phần 1

B Ộ V Ă N H O Á , T H Ể T H A O V À D U L ỊC H TR Ư Ờ N G Đ Ạ I H Ọ C T H E D ỤC T H E T H A O B ẮC N IN H KỸ THUQT BÓNG Rổ w NHÀ XUẤT BẢN THỂ DỤC THE THAO
BỘ VÃN HÓA, THỂ THAO VÀ DU LỊCH TRƯỜNG ĐẠI HỌC TH Ể DỤC TH Ể t h a o b ắ c n i n h GIẢNG DẠY • VÀ TẬP • LUYỆN • KỸ THUẬT BÉNG Rũ NHÀ XUẤT BẢN T H Ể DỤC T H Ể THAO HÀ N ỘI - 2012
Chu bién: PHẠM VÃN THẢO - Trường ĐH TDTT Bắc Ninh Tham gia biên soạn: ĐINH QUANG NGỌC - Trường ĐH TDTT Bấc Ninh NGUYÊN VĂN HAI - Trường ĐH TDTT Bắc Ninh PHẠM Yẳ\ N THÁNG - Trường ĐH TDTT Bắc Ninh
Lòi nói đầu Bóng rổ là một trong những môn thể thao được đông đảo người dân trên thế giới tham gia tập luyện và thi đấu. Cùng với sự phát triển của Bóng rổ hiện đại, trình độ kỹ chiến thuật của người chơi ngày càng được nâng cao và hoàn thiện. Tính hấp dẫn, đẹp mắt của Bóng rổ cùng với tác dụng to lớn, phát triển thê chất con người toàn diện đã làm cho Bóng rổ không ngừng phát triển và lan rộng ra toàn thế giới tới mọi đối tượng, từ người già cho tới các em nhỏ... Do vậy nhu cầu được giảng dạy, tập luyện kỹ thuật cơ bản một cách khoa học và hiệu quả đã ngày càng đòi hỏi phải phong phú hơn, cụ thể và chi tiết hơn. Trong trường Đại học TDTT Bắc Ninh, ngay từ những buổi đầu khi thành lập trường, Bóng rổ đã được coi là một trong những môn học quan trọng và được đưa vào chương trình giảng dạy. Bộ môn Bóng rổ, cùng với hơn 50 nãm xây 3
dựng và trường thành cùa nhà truờng. đã phát triển lớn mạnh cả về só lượng và chất lượng đào tạo. Hàng ngàn sinh viên chuyên sâu bóng rổ. sau khi tót nghiệp ra trường, tham gia công tác giảng dạy. huấn luyện ờ khắp mọi miền tổ quốc, đã góp phán không nhò vào sự nghiệp phát triển thể dục thể thao nói chung và mòn Bóns rổ nói riêng cùa nước nhà. Cho tới nay. các tài liệu chuyên mòn phục vụ cho công tác giảng dạy và học tập của sinh viên ngày càng được bổ sung hoàn thiện và tươns đối đầy đù như: Sách Bóne rổ: Giáo trình Bóng rổ; Nhữne bài tập kỹ chiên thuật; Ngân hàng càu hòi; Hòi và trả lời Luật Bóng rổ hiên đai... Tuy nhiên sách về phươns pháp và trình tự giảng dạy kỹ thuật còn chưa đầy đủ. Do vậy bộ môn Bóns rổ sau nhiéu năm nghiên cứu eiảns day. đúc rút kinh nshiệm và tham khảo nhiều nsuổn tài liệu trong và nsoài nước, đã tiến hành bién soạn cuốn sách “Giảng dạy và tập luyện kỹ thuàt bóne rổ”, nhằm giúp giáo viên, sinh viên có thém tài liệu tham khảo phục vụ cho cỏne tác eiảns dạy và học tập. Nội dung cuốn sách gồm 9 chươns. mỗi chươne trình bày về một loại kỹ thuật cơ ban. trons đó tập trung đi sâu vào phương pháp, trình tự giảng dạy và hệ thống các bài tập tươns ứng. nhầm giúp người đọc hiểu sâu hơn vé kỹ thuàt độns lác và cách thức tổ chức gians dạy. tãp luyện kỹ thuât bóng rổ. 4
Hy vọng cuốn sách này sẽ đáp ứng được phần nào nhu cầu của bạn đọc, góp phần làm phong phú hơn nguồn tài liệu cũng như những kinh nghiệm trong giảng dạy và tập luyện bóng rổ. Trong quá trình biên soạn mặc dù đã có nhiều cố gắng xong không tránh khỏi những thiếu sót. Rất mong được sự đóng góp quý báu của các đồng nghiệp, những độc giả gần xa để cuốn sách có thể hoàn thiện hơn nữa. Xin chân thành cảm ơn! BỘ MÔN BÓNG RỔ TRƯ Ờ N G ĐẠI HỌC TD TT BẮC NINH 5
KÝ H IỆU CHUYÊN MÔN o VĐV tấn công A VĐV phòng thủ © VĐV tấn công sô 5 A VĐV phòng thủ số 5 o Người cầm bóng < s> Chướng ngại vật © Huấn luyện viên --------- ► Đường di chuyển của VĐV -------- ► Đường chuyển bóng Đường dẫn bóng ----- K* Ném rổ ------------( Yểm hộ - Đột phá — ► - Quay người 6
CHƯƠNG I PHƯƠNG PHÁP G IẢNG DẠY KỸ THUẬT BÓNG RỔ I. CÁC PHƯ ƠNG PH Á P GIẢNG DẠY KỸ THUẬT BÓNG RỔ 1. Đặc điểm của giảng dạy bóng rổ Giảng dạy kỹ thuật bóng rổ cũng như các môn thể thao khác, phải tuân theo các nguyên tắc chung của qúa trình sư phạm, qúa trình nhận thức, quá trình hình thành kỹ năng, kỹ xảo vận động. Giảng dạy kỹ thuật bóng rổ cũng phải theo nguyên tắc đó và tiến hành từ dễ đến khó, từ đơn giản đến phức tạp, từ biết ít đến biết nhiều... Đồng thời phải tuân theo nguyên tắc cơ bản trong giáo dục thể chất đó là: Nguyên tắc trực quan, nguyên tắc hệ thống, nguyên tắc cá biệt hoá và nguyên tắc tự giác tích cực... Giảng dạy kỹ thuật bóng rổ nhằm giúp người học nắm bắt và hiểu rõ từng động tác kỹ thuật, muốn vậy cần phải có sự 7
lựa chọn và thể hiện một cách tốt nhất các động tác mảu từ chính diện, nghiêng đến sau lưng. Sự mô phỏng phải cãn cứ trên trình tự kết cấu động tác kỹ thuật và tốc độ thực hiện phải chậm. Giữa làm mẫu (mô phỏng) và giảng giải phải có sự kết hợp chặt chẽ, ngắn gọn, rõ ràng. Như vậy mới giúp người học có thể kết hợp giữa nhìn, nghe, tư duy từ đó hình thành nhanh chóng và định hình chính xác các biểu tượng kỹ thuật động tác. Do kỹ thuật động tác có sự khác nhau về độ khó cũng như những thời điểm quan trọng, bởi vậy người học cần được hướng dẫn và giảng giải kỹ về kỹ thuật động tác để từ đó mới có thể nắm vững và hình thành chính xác kỹ thuật. / ẵ7. Phương pháp tập luyện mô phỏng động tác. Sau khi sơ bộ tạo lập các khái niệm về kỹ thuật, người tập cần căn cứ trên kết cấu, trình tự động tác để tập luyện. Khi tập luyện sẽ có tác động trực tiếp tới cơ bắp và các giác quan do vậy người tập dễ dàng cảm nhận hơn về kỹ thuật động tác, từ đó thiết lập và hình thành chính xác biểu tượng động tác. 1.2. Phương pháp tập luyện lặp lai. Trong thể thao để hiểu và nắm vững kỹ thuật đỏno tác đương nhiên phải trải qua tập luyện nhiều lán mới có ihể 8
hình thành và từng bước định hình chính xác động tác. Phương pháp tập luyện lặp lại muốn đạt kết quả tốt cần phải căn cứ trên thực tế của người tập như cơ sở tuổi tác, giới tính và thể trạng cá nhân đồng thời phải được kết hợp với tập luyện có trọng tâm. Ở giai đoạn nắm vững kỹ thuật đơn giản không yêu cầu người học phải thực hiện động tác quá nhiều lần mà chủ yếu cần phải tập trung chú trọng tới các yếu tố như: cự ly, vị trí và tốc độ khác nhau để tập luyện nhiều lần nhằm hoàn chỉnh về kỹ thuật động tác. 1.3. Phương pháp phân chia. Phương pháp này giúp người học hiểu và nắm chắc được kỹ thuật động tác đặc biệt giúp hiểu hơn về những động tác quan trọng. Do vậy trong quá trình luyện tập nên chia kỹ thuật động tác theo thứ tự các tiết học. Nhưng trong mỗi tiết học phải chú ý kết hợp luyện tập một cách hoàn chỉnh kỹ thuật động tác và có tính kế thừa. 1.4. Phương pháp thay đổi động tác. Cách biến hoá động tác được thực hiện thông qua việc thay đổi về cự ly, tốc độ, vị trí, phương hướng cũng như các tổ hợp tập luyện giúp cho phần đông người học dễ dàng tiếp thu và hoàn thành được độ khó của kỹ thuật động tác. 1.5. Phương pháp luyện tập cá biệt (riêng lẻ). 9
Đây là phương pháp mà trong quá trình huấn luyện giáo viên cần chú ý sửa chữa những sai lầm kỹ thuật của người tập mà trong thực tế những sai sót đó thường là không phổ biến. Tuy nhiên thời gian dành cho phương pháp tập này không nên quá dài. 2ệ Nắm vững cấu trúc kỹ thuật trong bóng rổ Việc theo dõi và thống kê từ tập luyện thông qua sự phối hợp bằng kỹ thuật tấn công phòng thủ của toàn đội đều được thể hiện qua hình thức của các cấu trúc kỹ thuật. Cấu trúc và hình thức cơ bản của kỹ thuật mà vận động viên sử dụng trong quá trình thi đấu. Do đó trong quá trình huấn luyện giáo viên cần giúp người học sao cho sau khi nắm vững được số lượng nhất định kỹ thuật động tác phải huấn luyện các cấu trúc động tác kỹ thuật, nắm vững các cấu trúc động tác tấn công phòng thủ khác nhau. Việc nắm vững càng nhiều các tổ hợp động tác càng giúp người học có khả năng ứng biến nhanh trong quá trình thi đấu. 2.1. Nắm vững thứ tự các bước cấu trúc động tác. Đây là khâu rất quan trọng và trước khi bước vào học một kỹ thuật động tác mới hoàn chỉnh thông thường phải có: Giai đoạn chuẩn bị, giai đoạn cơ bản và giai đoạn kết thúc. Trong đó giai đoạn chuẩn bị hết sức quan trọ n s vì nó có ảnh hướng trực tiếp tới các giai đoạn sau. 10
2.2. Nắm vững tiết tấu của cấu trúc kỹ thuật. Cấu trúc kỹ thuật đa phần đều thể hiện bằng những tiết tấu trong quá trình di chuyển như: di chuyển nhanh, chậm , dừng, khởi động.v.v... 2.3. Khống ch ế trọng tâm trong quá trình thực hiện cấu trúc động tác. Khi chuyển đổi giữa các động tác kỹ thuật thì cũng là lúc tạo ra sự thay đổi trọng tâm của cơ thể, trong quá trình di chuyển trọng tâm này thì cũng đổng thời hình thành quá trình khống chế trọng tâm. Nếu khả năng khống chế trọng tâm tốt thì sẽ ảnh hưởng lớn tới sự hoàn thiện của cấu trúc kỹ thuật: Ví dụ khi chạy nhanh đột nhiên dừng lại, không thể nào dừng đột ngột nếu không biết khống chế trọng tâm tốt. Ngoài ra việc khống chế không tốt trọng tâm sẽ không thể thay đổi phương hướng một cách có hiệu quả.v.v... Bất kể là từ không bóng thành có bóng hay có bóng chuyển thành không bóng thì vấn đề khống chế trọng tâm cơ thể trong quá trình hoàn thành kỹ thuật động tác cũng rất quan trọng vì nó có ảnh hưởng trực tiếp đến kỹ thuật động tác. Để có thể thực hiện tốt việc khống chế vị trí trọng tâm cơ thể, căn cứ trên yêu cầu thực tiễn, trong quá trình giảng dạy giáo viên cần giúp người học lun ý: 11
+ Khống chế tốt hướng di chuyển trọng tâm , vì phương hướng di chuyển trọng tâm sẽ ảnh hưởng trực tiếp tới phương hướng của động tác. + Trong quá trinh khống chế đó cần thay đổi độ cao, sự biến hoá của trọng tâm, cố gắng duy trì sự ổn định trọng tâm trong khi thực hiện động tác. + Kết hợp với động tác giả trong các tổ hợp kỹ thuật nhằm nâng cao năng lực thay đổi kỹ thuật. Nắm vững các động tác giả, có thể khiến đôi thủ gặp bất lợi trong mọi tình huống. Động tác giả cần phải thực hiện tốt giông như thật, từ đó giúp cho vận động viên nâng cao được năng lực biến hoá trong quá trình thi đấu. 3Ề Phương pháp tập luyện đôi k háng náng cao khả năng vận dụng kỹ th u ậ t Trên cơ sở nấm vững phương pháp và cấu trúc kỹ thuật động tác, sử dụng phương pháp tập luyện đối kháng để hình thành các phản xạ có điều kiên trong tấn công và phòng thủ, kịp thời, chính xác nhằm tấn công hoặc khống chế đối phương. 3.1. Luyện tập kỹ thuật đôi kháng cô định trong các tình huống tiêu cực. Trong tình huống đỏi kháng tiêu cực (bất lợi) việc huấn luyện các cấu trúc kỹ thuật đối kháng công thù cỏ định 12
chủ yếu giúp cho vận động viên hiểu được rằng trong tình huống nào thì vận dụng kỹ thuật tổ hợp công thủ nào. Ví dụ luyện tập kỹ thuật tấn công đầu tiên cần di chuyển thấp, bất ngờ phá thế phòng thủ bằng cách thay đổi động tác, phương hướng nhanh, chậm để thoát khỏi sự phòng thủ của đối phương. 3.2ế Phôi hợp luyện tập nâng cao khả năng vận dụng kỹ thuật trong các tình huống tiêu cực và tích cực. Trong tình huống đối kháng tiêu cực, người giảng dạy cần tiến hành phối hợp bằng tổ hợp các bài tập kỹ thuật công thủ khác nhau từ đó giúp người học nâng cao năng lực vận dụng kỹ thuật. 3.3. N àng cao năng lực ứng dụng kỹ thuật thông qua phương pháp thi đấu. Phương pháp thi đấu có thể được tiến hành bằng các bài tập đối kháng như: 1 kèm 1, 1 kèm 2, 2 kèm 2, 2 kèm 3, 4 đấu 4 đến 5 đấu 5. Để giúp người tập trên cơ sở từ việc nắm vững số lượng nhất định các tổ hợp động tác tấn công phòng thủ, trong các tình huống khác nhau, sau khi tạo lập các phản xạ điều kiện sẽ dùng phương pháp thi đấu nhằm nâng cao nâng lực vận dụng kỹ thuật là điều rất quan trọng. Thông qua giảng dạy và thực tiễn thi đấu luôn luôn phát hiện ra nhiều vấn đề, từ đó có thể dùng các bài 13
tập 1 đấu 1, 2 đấu 2, 3 đấu 3 v.v... để không ngừng nâng cao chuyên môn trong giảng dạy kỹ thuật bóng rổ. Các bước và trình tự tiến hành giảng dạy không nhất thiết phải cố định m à cần được vận dụng một cách linh hoạt. 14
CHƯƠNG II G IẢ N G DẠY ■ VÀ TẬP ■ LUYỆN ■ KỸ THUẬT DI CHUYỂN 1. Phân tích kỹ thuật di chuyển Di chuyển là trong quá trình thi đấu VĐV thay đổi vị trí, phương hướng, tốc độ. Trong tập luyện cũng như thi đấu, việc vận dụng bất kỳ kỹ thuật tấn công hay phòng thủ đều có mối liên hệ mật thiết với di chuyển. Mục đích của di chuyển trong tấn công là nhằm thoát khỏi sự phòng thủ của đối phương, chiếm vị trí, nhận bóng hoặc nhanh chóng hoàn thành các kỹ thuật tấn công như chuyền bóng, ném bóng, đột phá... Mục đích của di chuyển trong phòng thủ là nhằm đảm bảo chiếm được vị trí thuận lợi, ngăn chặn không cho đối phương có khoảng trống, kịp thời cướp bóng, phá bóng, cắt bóng hoặc cướp bóng bật bảng... Kỹ thuật di chuyển là một trong những kỹ thuật cơ bản nhất trong bóng rổ, và cũng là kỹ thuật được vận dụng nhiều nhất trong thi đấu. 15
Kỹ thuật di chuyển chia thành: - Kỹ thuật tịnh tiến: Xuất phát, chạy biến tóc, chạy nghiêng, chạy lùi, dừng nhanh, bước tiến, bước chéo, các bước trượt. - Kỹ thuật quay: Quay trước, quay sau, bước trượt về các hướng, chạy đổi hướng, bước lùi. - Kỹ thuật di chuyển bật nhảy: Bật nhảy một chân, bật nhảy hai chân. / . / . Phán tích góc độ, phương hướng và lực đạp đất trong di chuyển. Di chuyên đạp đất (giậm) có lực, phương hướng và góc độ. Trong khi di chuyển, chân giậm tác động một lực lớn hay nhỏ sẽ quyết định tới tốc độ di chuyển nhanh hay chậm. VĐV trong khi di chuyển chân giậm nhảy tác động lên mặt đất một lực thì sẽ có một lực phản lại tương ứng. Do có lực tác động và lực tương phản cho nên nếu hướng giậm đất sang bên phải thì hướng chuyển động sẽ theo hướng trái và ngược lại. Góc độ giậm đất là chi tác động của lực tại điểm có giao cất với đường trọng tâm của cơ thể với mặt đất. Góc giậm nhảy càng lớn thì sinh lực càng lớn. Ví dụ khi lực tác dụng vuông góc với điểm trọng tám cơ thể thì VĐV có hướng nhảy lên cao. 16
1.2. K hống c h ế trọng tâm cơ th ể trong quá trình di chuyển Khống chế trọng tâm cơ thể có tác dụng rất lớn trong việc hoàn thành kỹ thuật di chuyểnế VĐV trong quá trình thi đấu, khi chạy nhanh và dừng nhanh dễ mất thăng bằng nếu không biết khống chế trọng tâm. Điểm quan trọng của kỹ thuật di chuyển chính là khống chế trọng tâm cơ thể, ví dụ khi dừng gấp cần phải ngả người ra sau, hạ thấp trọng tâm , đạp đất. Các bộ phận của cơ thể phải được khống chế tốt từ đó mới giúp cho trọng tâm cơ thể được thăng bằng. / . 3 ể Nhân tố ổn định tháng bằng trong di chuyển. Việc hoàn thành kỹ thuật di chuyển thường xuyên theo quy luật, cơ thể đang từ trạng thái cân bằng chuyển qua phá vỡ cân bằng rồi nảy sinh cân bằng mới tới duy trì cân bằng rồi phá vỡ cân bằng theo một trình tự nhất địnhử Trong khi di chuyển nhân tố cân bằng ảnh hưởng lớn tới độ cao thấp của trọng tâm cơ thểử Vị trí trọng tâm cao, độ ổn định nhỏ, vị trí trọng tâm thấp, độ ổn định ỉớn. Để VĐV hiểu và nắm chắc được kỹ thuật di chuyển, trong quá trình huấn luyện giáo viên cần lưu ý những vấn đề sau: Lực đạp đất, khống chế trọng tâm, hướng giậm, góc độ giậm , nhân tố duy trì và phá vỡ cân bằng. 1.4 .Phàn loại kỹ thuật di chuyển. 17