Quá trình hình thành giáo trình đánh giá hợp tác kỹ thuật giữa việt nam và các nước trong khu vực ASEAN p4

Chia sẻ: Fasfa Afasf | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:6

Thêm vào BST

Báo xấu

73
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Trong giai đoạn ngay sau khi Liên Xô tan r∙, HTKT được cung cấp chủ yếu từ Hệ thống LHQ và một số ít các nhà tài trợ song phương như ốt-xtrây-lia, Thuỵ Điển và Phần Lan là những nước đ∙ liên tục giúp đỡ Việt Nam từ những năm 70. Một thành tựu quan trọng của các hoạt động HTKT trong Chương trình quốc gia lần thứ III của LHQ (1987-1991) là việc chuẩn bị và ấn hành Báo cáo về tình hình kinh tế của Việt Nam , đánh giá quốc tế đầu tiên được xuất bản lúc...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Quá trình hình thành giáo trình đánh giá hợp tác kỹ thuật giữa việt nam và các nước trong khu vực ASEAN p4

nµy, LHQ nhËn ®îc sù trî gióp vÒ tµi chÝnh cña c¸c nhµ tµi trî song ph¬ng (th«ng qua c¸c Quü uû th¸c) nhiÒu h¬n hiÖn nay. Còng trong giai ®o¹n nµy, mét sè NGO ®∙ b¾t ®Çu ho¹t ®éng t¹i ViÖt Nam. Trong giai ®o¹n ngay sau khi Liªn X« tan r∙, HTKT ®îc cung cÊp chñ yÕu tõ HÖ thèng LHQ vµ mét sè Ýt c¸c nhµ tµi trî song ph¬ng nh èt-xtr©y-lia, Thuþ §iÓn vµ PhÇn Lan lµ nh÷ng níc ®∙ liªn tôc gióp ®ì ViÖt Nam tõ nh÷ng n¨m 70. Mét thµnh tùu quan träng cña c¸c ho¹t ®éng HTKT trong Ch¬ng tr×nh quèc gia lÇn thø III cña LHQ (1987-1991) lµ viÖc chuÈn bÞ vµ Ên hµnh B¸o c¸o vÒ t×nh h×nh kinh tÕ cña ViÖt Nam , ®¸nh gi¸ quèc tÕ ®Çu tiªn ®îc xuÊt b¶n lóc ®ã vÒ triÓn väng cña nÒn kinh tÕ ViÖt Nam trong thêi kú §æi Míi. Mét lo¹t c¸c Nghiªn cøu tæng quan ngµnh vµ Quy ho¹ch tæng thÓ4 còng ®∙ ®îc chuÈn bÞ, víi sù hç trî cña c¸c chuyªn gia quèc tÕ dµi h¹n vµ ng¾n h¹n. Nh÷ng tµi liÖu nµy ®∙ ®ãng gãp cã hiÖu qu¶ vµo viÖc so¹n th¶o c¸c kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ dµi h¹n cña ViÖt Nam vµ cho viÖc tæ chøc Héi nghÞ lÇn thø nhÊt c¸c nhµ tµi trî cho ViÖt Nam ®îc triÖu tËp t¹i Pa-ri th¸ng 11 n¨m 1993. 2. Hîp t¸c kü thuËt vµ tiÕn tr×nh §æi Míi ViÖc thùc hiÖn chñ tr¬ng §æi Míi vµ héi nhËp quèc tÕ ®èi víi nÒn kinh tÕ ViÖt Nam ®∙ ®Æt ®Êt níc tríc nh÷ng ®ßi hái to lín lµ ph¶i hiÓu biÕt vµ ®iÒu chØnh cho phï hîp víi nh÷ng ®iÒu kiÖn míi. Nh÷ng ®ßi hái n¶y sinh tõ tiÕn tr×nh §æi Míi vµ ®îc HTKT ®¸p øng bao gåm: a) Nhu cÇu chung cÇn hiÓu biÕt c¬ chÕ kinh tÕ míi, bao gåm kiÕn thøc vµ kinh nghiÖm quèc tÕ cã liªn quan ®Õn viÖc qu¶n lý mét nÒn kinh tÕ theo ®Þnh híng thÞ trêng; b) Nhu cÇu ®iÒu chØnh c¸c thÓ chÕ cho phï hîp víi nÒn kinh tÕ míi; c) Nhu cÇu x©y dùng c¸c bé luËt c¬ b¶n nh»m hç trî cho nÒn kinh tÕ míi; d) Nhu cÇu ®µo t¹o nh»m n©ng cao n¨ng lùc cho c¸c bé vµ c¬ quan chñ yÕu; e) Nhu cÇu nghiªn cøu t¸c ®éng cña ChÝnh s¸ch më cöa, vÞ trÝ míi cña ViÖt Nam trong nÒn kinh tÕ quèc tÕ, th©m nhËp vµo c¸c lÜnh vùc míi trong c¸c c¬ cÊu vµ c¸c h×nh thøc liªn kÕt míi ë cÊp toµn cÇu, vïng vµ tiÓu vïng; f) Nhu cÇu ®iÒu chØnh kh«ng chØ trªn lÜnh vùc kinh tÕ mµ ë c¶ c¸c lÜnh vùc x∙ héi. §èi víi hÇu hÕt nh÷ng ho¹t ®éng nh vËy, râ rµng ®∙ cã sù chuyÓn giao kh¸ nhiÒu kiÕn thøc. MÆc dï rÊt khã ®Þnh lîng c¸c kÕt qu¶, nhng qua quan s¸t nÒn kinh tÕ ViÖt Nam vµo thêi ®iÓm n¨m 1989 vµ mét thËp kû sau ®ã cho thÊy ®∙ cã nh÷ng thay ®æi s©u s¾c trong chÝnh s¸ch, luËt ph¸p vµ c¸c thiÕt chÕ kh¸c. Trong khi tiÕn tr×nh §æi Míi nµy ®îc c¸c nhµ chøc tr¸ch ViÖt Nam khëi xíng vµ kiÓm so¸t, th× trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn cô thÓ ngêi ViÖt Nam ®∙ tiÕp thu ®îc nhiÒu ®iÒu bæ Ých tõ nh÷ng c¬ héi ®îc nghiªn cøu vµ ®óc rót kinh nghiÖm cña c¸c níc kh¸c trªn thÕ giíi. 4 Nghiªn cøu tæng thÓ ngµnh N«ng nghiÖp, N¨ng lîng, Giao th«ng vËn t¶i, L©m nghiÖp, Ng nghiÖp , vµ Gi¸o dôc. Quy ho¹ch tæng thÓ cho §ång b»ng s«ng Cöu Long, §ång b»ng s«ng Hång, ngµnh Du lÞch, Hµng kh«ng 19
Mét bµi häc rót ra tõ kinh nghiÖm cña nh÷ng n¨m ®Çu vÒ hiÖu qu¶ cña HTKT lµ mét møc ®é hç trî HTKT rÊt khiªm tèn cã thÓ mang l¹i hiÖu qu¶ to lín, nÕu ho¹t ®éng HTKT hç trî trùc tiÕp cho mét ch¬ng tr×nh ®æi míi ®îc quèc gia ®Ò ra vµ râ rµng do quèc gia “lµm chñ”. Nh÷ng thµnh tùu ®Çy Ên tîng cña tiÕn tr×nh §æi Míi ®∙ ®¹t ®îc trong nh÷ng n¨m 1989-1993 khi nguån trî gióp tõ bªn ngoµi cho ViÖt Nam lµ rÊt khiªm tèn. ViÖt Nam còng ®øng tríc mét nhu cÇu hÕt søc thiÕt thùc lµ ph¶i lµm quen víi c¸c thñ tôc rÊt ®a d¹ng vµ thêng rÊt phøc t¹p, nhng l¹i rÊt cÇn thiÕt cho viÖc thùc hiÖn c¸c ch¬ng tr×nh viÖn trî cña nhiÒu nhµ tµi trî míi ®Õn ViÖt Nam. §∙ cã sù gia t¨ng nhanh chãng c¸c dù ¸n HTKT ®éc lËp nh»m chuyÓn giao kiÕn thøc vÒ c¸c tËp qu¸n kinh tÕ vµ luËt ph¸p, nghiªn cøu nh÷ng vÊn ®Ò then chèt vÒ chÝnh s¸ch kinh tÕ, t¨ng cêng n¨ng lùc quèc gia trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn c¸c ch¬ng tr×nh viÖn trî. Cïng víi viÖc t¨ng thªm sè lîng c¸c nhµ tµi trî, thay ®æi tÝnh chÊt vµ më réng quy m« c¸c ho¹t ®éng cña hä, ®∙ xuÊt hiÖn nhu cÇu t¨ng cêng n¨ng lùc ®iÒu phèi vµ qu¶n lý viÖn trî. Tèc ®é t¨ng viÖn trî, c¶ vÒ con sè tuyÖt ®èi vµ sè lîng c¸c nhµ tµi trî, ®∙ lµm cho kh¶ n¨ng qu¶n lý cña ChÝnh phñ khã mµ ®¸p øng ®îc yªu cÇu ®iÒu phèi viÖn trî mét c¸ch hiÖu qu¶. §iÒu ®ã còng ®Æt chÝnh céng ®ång c¸c nhµ tµi trî tríc søc Ðp ph¶i ®iÒu phèi nh÷ng ho¹t ®éng cña m×nh. 3. Nh÷ng xu híng lín trong hîp t¸c kü thuËt vµ c¸c nguån viÖn trî kh¸c tõ n¨m 1994 ®Õn nay Nguån vèn ODA cung cÊp cho ViÖt Nam ®∙ t¨ng lªn nhanh chãng tõ sau n¨m 1993. T¹i 6 Héi nghÞ CG tæ chøc tõ n¨m 1993 ®Õn n¨m 1998, cam kÕt viÖn trî ®∙ ®¹t møc trung b×nh kho¶ng 2,2 tû USD mçi n¨m vµ ®¹t tæng sè lµ 15,14 tû USD. Cho ®Õn nay, ®∙ cã kho¶ng 10,6 tû USD trong tæng sè cam kÕt trªn ®∙ ®îc ®a vµo c¸c ch¬ng tr×nh vµ dù ¸n ®∙ ký kÕt, chiÕm kho¶ng 70% tæng møc viÖn trî cam kÕt. Tæng møc gi¶i ng©n ODA ®∙ t¨ng lªn mét c¸ch v÷ng ch¾c, tõ díi 600 triÖu USD n¨m 1994 lªn gÇn 1,2 tû USD n¨m 1998. N¨m 1999, møc gi¶i ng©n íc tÝnh ®¹t 1,25 - 1,3 tû USD. Sè liÖu cña UNDP cho thÊy trong vßng 6 n¨m ®Õn cuèi n¨m 1999 th× con sè ®ã íc tÝnh ®¹t kho¶ng 5,8 tû USD5. Bé KH§T íc tÝnh møc gi¶i ng©n ODA giai ®o¹n 1993-1999 ®¹t kho¶ng 6,3 tû USD, chiÕm 40% tæng sè vèn ODA cam kÕt6. Møc gi¶i ng©n HTKT, c¶ HTKT ®éc lËp vµ hç trî ®Çu t, t¨ng tõ 210 triÖu USD n¨m 1995 lªn ®Õn 297 triÖu USD n¨m 1998. ¦íc tÝnh tæng møc gi¶i ng©n HTKT nh sau: • Møc gi¶i ng©n HTKT, c¶ HTKT ®éc lËp vµ hç trî ®Çu t, ®∙ t¨ng lªn nhanh chãng, tõ 76,7 triÖu USD (12,9% tæng ODA) n¨m 1992 lªn 209,4 triÖu USD (34,2% tæng ODA) n¨m 1995, gi¶m xuèng cßn 24,4% trong n¨m 1998 víi 287 triÖu USD ®îc gi¶i ng©n. • Tû träng HTKT trong tæng sè vèn ODA ®¹t møc 25-30%, tøc lµ t¬ng ®¬ng víi con sè do OECD thu thËp ®îc tõ c¸c níc ®ang ph¸t triÓn kh¸c trªn kh¾p thÕ giíi. • PhÇn vèn vay trong HTKT chØ chiÕm kho¶ng 4% tæng nguån HTKT (1996-1998); 5 ¦íc tÝnh dùa theo n¨m lÞch - Tæng quan vÒ ODA t¹i ViÖt Nam, UNDP, 11/1999. 6 B¸o c¸o cña Bé KH§T t¹i Héi nghÞ vÒ Qu¶n lý c¸c dù ¸n ®Çu t tµi trî b»ng ODA, §å S¬n, 12-13/4/2000. 20
• §Õn n¨m 1996, c¬ së d÷ liÖu trong HÖ thèng DCAS cña UNDP cho thÊy cã 899 dù ¸n HTKT víi ng©n s¸ch tõ 100.000 USD trë lªn7. • Gi¶i ng©n HTKT ®éc lËp ®¹t møc æn ®Þnh trong n¨m 1997. Tuy nhiªn, víi møc gi¶i ng©n 285 triÖu USD, HTKT ®éc lËp vÉn cßn chiÕm mét tû träng ®¸ng kÓ trong tæng møc gi¶i ng©n ODA. • Y tÕ vµ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc tiÕp tôc nhËn ®îc mét phÇn kh¸ lín HTKT, mçi lÜnh vùc chiÕm 18% tæng møc chi tiªu HTKT. C¸c dù ¸n HTKT ®∙ gãp phÇn ®¸ng kÓ vµo tiÕn tr×nh §æi Míi, t¨ng cêng c¸c dù ¸n ®Çu t vµ n©ng cao n¨ng lùc tiÕp nhËn viÖn trî. Tuy nhiªn, cÇn thÊy r»ng giai ®o¹n c¶i c¸ch m¹nh mÏ nhÊt ë ViÖt Nam lµ vµo c¸c n¨m 1989-1993, khi viÖn trî tõ bªn ngoµi ®ang gi¶m xuèng vµ chÝnh s¸ch cña ChÝnh phñ lµ thùc hiÖn nguyÖn väng cña nh©n d©n ViÖt Nam mµ kh«ng cã søc Ðp cña c¸c nhµ tµi trî (Xem Hép 2). 4. Ph©n tÝch hîp t¸c kü thuËt theo ngµnh vµ theo vïng l·nh thæ Ph©n bæ hîp t¸c kü thuËt theo ngµnh: Sö dông sè liÖu cña UNDP ph©n chia HTKT thµnh 16 ngµnh/lÜnh vùc kh¸c nhau, ph¸t triÓn nguån nh©n lùc ®∙ nhËn ®îc tû träng cao nhÊt víi 21,4%, sau ®ã lµ y tÕ víi 17,3%, n«ng nghiÖp víi 12,1%, ph¸t triÓn kinh tÕ víi 7,8%, ph¸t triÓn kinh tÕ vïng víi 7,7%, qu¶n trÞ ph¸t triÓn víi 6,6%, vµ qu¶n lý tµi nguyªn thiªn nhiªn víi 6,2%. Do c¸ch ph©n lo¹i nµy dùa theo quan niÖm cña c¸c nhµ tµi trî, nã cã thÓ kh«ng ®îc vËn dông mét c¸ch nhÊt qu¸n nhng vÉn cho thÊy bøc tranh tæng thÓ. Nh÷ng con sè trªn ®©y cho thÊy HTKT hç trî qu¸ tr×nh c¶i c¸ch vµ ph¸t triÓn thÓ thÕ (ph¸t triÓn nguån nh©n lùc, qu¶n lý kinh tÕ, qu¶n trÞ ph¸t triÓn) vµ ph¸t triÓn x∙ héi (y tÕ, ph¸t triÓn x∙ héi, n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn kinh tÕ vïng) ®∙ ®îc ChÝnh phñ còng nh céng ®ång tµi trî dµnh u tiªn cao. Ph©n bæ hîp t¸c kü thuËt theo vïng l∙nh thæ: Sè liÖu hiÖn cã vÒ ph©n bæ HTKT theo vïng l∙nh thæ cÇn ®îc xö lý mét c¸ch thËn träng. NhiÒu Dù ¸n phôc vô toµn quèc cã thÓ ®îc thùc hiÖn ë mét sè tØnh/thµnh nªn khã cã thÓ dùa vµo sè liÖu hiÖn cã ®Ó ph©n tÝch sù ph©n bæ chi tiªu theo vïng l∙nh thæ cña c¸c dù ¸n nµy. ThËm chÝ c¶ c¸c Dù ¸n phôc vô trung ¬ng mµ chi tiªu chñ yÕu ®îc thùc hiÖn t¹i Hµ Néi, còng mang l¹i lîi Ých gi¸n tiÕp cho cÊp tØnh, do ®ã kh«ng thÓ ®o lêng t¸c ®éng cña chóng theo vïng l∙nh thæ. Tû träng HTKT trùc tiÕp cung cÊp cho c¸c tØnh ®∙ t¨ng lªn ®¸ng kÓ trong n¨m 1998 víi 48% tæng møc HTKT (so víi 38% trong n¨m 1995). Sau ®©y lµ sù ph©n bæ HTKT tÝnh theo ®Çu ngêi (1994-1998) cung cÊp cho 7 vïng l∙nh thæ cña ViÖt Nam vµ hai thµnh phè lín: 7 LÊy sè liÖu tõ DCAS tõ 1994 ®Õn 1999. 21
Vïng nói phÝa B¾c 10,27 USD §ång b»ng s«ng Hång 5,62 USD Duyªn h¶i B¾c Trung bé 9,89 USD Duyªn h¶i Nam Trung bé 5,45 USD T©y Nguyªn 7,58 USD MiÒn §«ng Nam bé 4,79 USD §ång b»ng s«ng Cöu Long 2,88 USD Hµ Néi 20,08 USD Thµnh phè Hå ChÝ Minh 7,05 USD hép 2 Nghiªn cøu cña Ng©n hµng ThÕ giíi vÒ hiÖu qu¶ cña viÖn trî vµ ViÖt Nam WB võa tiÕn hµnh nghiªn cøu vÒ hiÖu qu¶ viÖn trî. B¸o c¸o nghiªn cøu “§¸nh gi¸ viÖn trî” (1998)* tËp trung chñ yÕu vµo tÇm quan träng trung t©m cña m«i trêng chÝnh s¸ch vµ thÓ chÕ trong viÖc quyÕt ®Þnh viÖn trî cã hiÖu qu¶ hay kh«ng. Nh÷ng néi dung chñ yÕu cña b¸o c¸o lµ hiÖu qu¶ viÖn trî ®ßi hái ph¶i ®óng thêi c¬ vµ ph¶i cã sù kÕt hîp hµi hoµ gi÷a tiÒn b¹c vµ ý tëng. §«i khi ý tëng cßn quan träng h¬n c¶ tiÒn b¹c. Mét sè kÕt luËn cña c«ng tr×nh nghiªn cøu lµ: • ViÖn trî ph¸t huy hiÖu qu¶ trong mét m«i trêng chÝnh s¸ch tèt. • C¸c thÓ chÕ vµ chÝnh s¸ch kinh tÕ cã hiÖu qu¶ lµ ®iÒu kiÖn then chèt ®Ó xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo nhanh chãng vµ c¸c dù ¸n ph¸t triÓn nªn t¨ng cêng c¸c thÓ chÕ vµ chÝnh s¸ch ®Ó cã thÓ cung cÊp c¸c dÞch vô mét c¸ch hiÖu qu¶. • §ãng gãp quan träng nhÊt cña c¸c dù ¸n kh«ng ph¶i lµ t¨ng thªm kinh phÝ cho mét ngµnh nµo ®ã mµ lµ gãp phÇn c¶i thiÖn viÖc cung cÊp dÞch vô th«ng qua t¨ng cêng c¸c thÓ chÕ cña ngµnh vµ ®Þa ph¬ng. • Cã thÓ khuyÕn khÝch c¶i c¸ch ngay c¶ trong nh÷ng m«i trêng khã kh¨n - nhng ®iÒu ®ã ®ßi hái ph¶i kiªn nhÉn vµ tËp trung vµo ý tëng, kh«ng ph¶i lµ tiÒn b¹c - kh¶ n¨ng lµm viÖc cña c¸c nhµ tµi trî trong nh÷ng m«i trêng nh vËy bÞ h¹n chÕ bëi “nÒn v¨n ho¸ duyÖt vµ chi” vèn kh«ng coi träng c¸c ho¹t ®éng cã quy m« nhá vµ cÇn nhiÒu nh©n lùc. • Sù hç trî tõ bªn ngoµi cho c¶i c¸ch chÝnh s¸ch vµ thÓ chÕ ®ßi hái nhiÒu nh©n lùc cña c¸c c¬ quan tµi trî, dÉn ®Õn møc gi¶i ng©n thÊp. Sù hç trî thµnh c«ng gióp c¸c níc ®ang c¶i c¸ch ph¸t triÓn vµ thö nghiÖm c¸c ý tëng cña m×nh. C«ng tr×nh nghiªn cøu nh×n nhËn r»ng ho¹t ®éng viÖn trî cÇn ®îc ®iÒu chØnh cho phï hîp víi ®iÒu kiÖn cña ®Êt níc vµ cña ngµnh. Sù ph©n bæ chi tiªu kh«ng th«i kh«ng b¶o ®¶m sù thµnh c«ng, bëi v× chÊt lîng chi tiªu c«ng céng còng quan träng nh sè lîng. ë nh÷ng níc cã sù qu¶n lý kinh tÕ ®óng ®¾n (c¶ vÒ chÝnh s¸ch kinh tÕ vÜ m« vµ cung cÊp dÞch vô c«ng céng), cã thÓ cung cÊp thªm viÖn trî díi h×nh thøc hç trî ng©n s¸ch, gãp phÇn ®¬n gi¶n ho¸ thñ tôc 22
hµnh chÝnh vµ gi¶m bít chi phÝ hµnh chÝnh. B¸o c¸o nµy còng nªu mét vÝ dô ®iÓn h×nh vÒ kinh nghiÖm ë ViÖt Nam. B¸o c¸o ghi nhËn nh÷ng thµnh tùu cña c«ng cuéc §æi Míi trong viÖc khuyÕn khÝch t¨ng trëng vµ xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo, nhng còng cho r»ng trong giai ®o¹n c¶i c¸ch quan träng 1989-1993, ViÖt Nam chØ ®îc tiÕp nhËn mét khèi lîng viÖn trî Ýt ái. Trong giai ®o¹n ®ã, ý tëng quan träng h¬n tiÒn b¹c. Mét vai trß chñ chèt cña c¸c nhµ tµi trî lµ chia sÎ víi ngêi ViÖt Nam nh÷ng kinh nghiÖm vÒ chÝnh s¸ch kinh tÕ cña c¸c níc trªn thÕ giíi còng nh trong khu vùc. (*) T¸c gi¶ chÝnh cña c«ng tr×nh nghiªn cøu nµy lµ «ng David Dollar , ngêi rÊt quen biÕt víi nhiÒu quan chøc ViÖt Nam. ¤ng lµ Chuyªn viªn kinh tÕ cña Ng©n hµng ThÕ giíi phô tr¸ch theo dâi ViÖt Nam trong nh÷ng n¨m ®Çu cña thËp kû 90. Cã thÓ gi¶i thÝch sù chªnh lÖch gi÷a Hµ Néi vµ c¸c vïng kh¸c lµ do c¸c ho¹t ®éng phôc vô trung ¬ng mµ nhÊt thiÕt ph¶i diÔn ra ë Thñ ®«. Tuy nhiªn, khã cã thÓ gi¶i thÝch sù chªnh lÖch gi÷a c¸c vïng kh¸c trong níc. ë phÝa Nam, trong khi Thµnh phè Hå ChÝ Minh ®îc cung cÊp nguån HTKT t¬ng ®èi nhiÒu th× ®ång b»ng s«ng Cöu Long vµ miÒn §«ng Nam Bé dêng nh ®∙ bÞ l∙ng quªn. Møc ®é HTKT tÝnh theo ®Çu ngêi t¬ng ®èi cao ë T©y Nguyªn, duyªn h¶i B¾c Trung bé vµ T©y Nguyªn ph¶n ¸nh thùc tÕ lµ c¸c nhµ tµi trî còng nh ChÝnh phñ ®Æc biÖt quan t©m ®Õn nh÷ng vïng gÆp khã kh¨n vµ cßn l¹c hËu nµy. §oµn chuyªn gia t vÊn c¶m thÊy sÏ rÊt bæ Ých nÕu cã thÓ ph©n tÝch HTKT theo c¸c hîp phÇn cña dù ¸n (vÝ dô: chi tiªu cho chuyªn gia níc ngoµi, chuyªn gia trong níc, thiÕt bÞ, ®µo t¹o, tham quan kh¶o s¸t v.v ). RÊt tiÕc, kh«ng cã sè liÖu ®Ó ph©n tÝch nh vËy, do ®ã rÊt khã ®¸nh gi¸ vÒ mÆt ®Þnh lîng nh÷ng b¨n kho¨n cña phÝa ViÖt Nam vÒ t×nh tr¹ng mÊt c©n ®èi trong chi tiªu HTKT (tøc lµ dµnh qu¸ nhiÒu vèn cho c¸c chuyªn gia níc ngoµi víi gi¸ ®¾t ®á). 23
phÇn iv: nh÷ng ph¸t hiÖn 1. Thµnh c«ng chung cña ch¬ng tr×nh hîp t¸c kü thuËt MÆc dï B¸o c¸o nµy cã nªu mét sè c©u hái vÒ viÖc thiÕt kÕ vµ qu¶n lý ch¬ng tr×nh HTKT, nhng qua th¶o luËn chi tiÕt víi c¸c nhµ tµi trî còng nh c¸c c¬ quan tiÕp nhËn viÖn trî cho thÊy mét bøc tranh râ rµng r»ng phÇn lín c¸c dù ¸n HTKT ë ViÖt Nam ®∙ ®îc thùc hiÖn thµnh c«ng. DÉn chøng cho thµnh c«ng nµy, nh×n mét c¸ch tæng thÓ, nh sau: Trong h¬n mét thËp kû qua, ViÖt Nam ®∙ qu¶n lý thµnh c«ng mét qu¸ tr×nh ®æi míi kinh tÕ s©u s¾c vµ ®¹t ®îc ®µ t¨ng trëng ®Çy Ên tîng. HTKT ®∙ gãp phÇn cã ý nghÜa vµo nh÷ng thµnh tùu nµy. Mét ®ãng gãp quan träng trong giai ®o¹n ®Çu cña qu¸ tr×nh c¶i c¸ch lµ HTKT ®∙ t¹o c¬ héi cho c¸c quan chøc cao cÊp cña ViÖt Nam ®îc tiÕp cËn víi kinh nghiÖm quèc tÕ, ®Ó hä cã thÓ x©y dùng c¸c biÖn ph¸p c¶i c¸ch phï hîp víi hoµn c¶nh cña ®Êt níc. §iÒu ®ã cho phÐp c¸c quan chøc ViÖt Nam tiÕp thu ®îc mét sù hiÓu biÕt c¨n b¶n vÒ c¬ chÕ thÞ trêng vµ nh÷ng ®ßi hái vÒ mÆt chÝnh s¸ch ®Ó c¬ chÕ ®ã cã thÓ vËn hµnh cã hiÖu qu¶. Sau ®ã, HTKT ®∙ cung cÊp nh÷ng ý kiÕn t vÊn cô thÓ vÒ nh÷ng ®ßi hái cña c«ng cuéc ®æi míi ë nh÷ng lÜnh vùc nh lËp ph¸p, c¶i c¸ch tµi chÝnh vµ ng©n hµng, c¶i c¸ch doanh nghiÖp Nhµ níc vµ c¶i c¸ch hµnh chÝnh c«ng. 2. Qu¶n lý hîp t¸c kü thuËt: HiÖu qu¶, ý thøc lµm chñ quèc gia vµ tr¸ch nhiÖm gi¶i tr×nh 1. C«ng t¸c qu¶n lý viÖn trî cña ChÝnh phñ: MÆc dï phÇn lín nguån lùc lµ viÖn trî kh«ng hoµn l¹i, nhng ®©y cÇn ®îc coi lµ mét nguån lùc khan hiÕm. BÊt cø sù l∙ng phÝ nµo còng lµ mét c¬ héi bÞ mÊt ®i vµ phÇn lín c¸c dù ¸n ®Òu cã nguån ®ãng gãp vèn ®èi øng ®¸ng kÓ vÒ c¸c yªu cÇu qu¶n lý vµ nhu cÇu tµi trî cho c¸c ®Çu vµo hç trî. §iÒu nµy cho thÊy ChÝnh phñ cÇn quan t©m ®Çy ®ñ ®Õn viÖc qu¶n lý vµ theo dâi c¸c ho¹t ®éng HTKT. Bëi v× phÇn lín HTKT ®Òu ®îc cung cÊp díi d¹ng viÖn trî kh«ng hoµn l¹i, nªn cã nguy c¬ lµ mét sè c¬ quan ChÝnh phñ kh«ng coi ®ã lµ nguån lùc khan hiÕm cÇn ®îc sö dông mét c¸ch t»n tiÖn vµ cã hiÖu qu¶ nh»m mang l¹i nh÷ng lîi Ých tèi ®a cho ViÖt Nam. MÆc dï theo nghÜa réng, nguån vèn HTKT cung cÊp cho ViÖt Nam ®∙ t¸c ®éng tÝch cùc, m¹nh mÏ vµ phÇn lín ®∙ ®¸p øng c¸c u tiªn quèc gia, nhng do ch¬ng tr×nh ngµy cµng ®îc më réng, nªn ChÝnh phñ thÊy khã cã thÓ ®¶m b¶o ®¸p øng nhÞp ®é gia t¨ng cña c¸c ®ßi hái trong viÖc qu¶n lý qu¸ tr×nh nµy mét c¸ch hiÖu qu¶. ChÝnh phñ ®∙ ®¹t ®îc nhiÒu tiÕn bé trong viÖc t¨ng cêng n¨ng lùc qu¶n lý viÖn trî cña m×nh vµ x¸c ®Þnh râ rµng h¬n vai trß cña c¸c c¬ quan cã liªn quan. ChÝnh phñ ®∙ hiÓu biÕt nhiÒu h¬n vÒ c¸c thñ tôc chi tiÕt trong viÖc thùc hiÖn dù ¸n, t¨ng cêng ®¸ng kÓ n¨ng lùc tiÕp thô viÖn trî cña ViÖt Nam vµ ®Èy nhanh h¬n tiÕn ®é thùc hiÖn dù ¸n. Nhng giê ®©y cÇn ph¶i t¨ng cêng n¨ng lùc nhiÒu h¬n n÷a nÕu muèn ph¸t huy tiÒm n¨ng cña ch¬ng tr×nh viÖn trî to lín nµy. Kinh nghiÖm cña c¸c níc kh¸c (vÝ dô Th¸i Lan vµ c¸c níc kh¸c trong khu vùc) 24