intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Quá trình hình thành tư liệu nghiên cứu phát triển kinh tế thị trường trong định hướng hình thành XHCN p1

Chia sẻ: Fnakjnf Sfbsjb | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:9

70
lượt xem
6
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Xác định định hướng xây dựng nền kinh tế nước ta thành nền kinh tế thị trường mang tính xã hội chủ nghĩa đã trở thành mục tiêu cho tất cả các hoạt động quản lý và phát triển đất nước. Chính vì vậy mà em lựa chọn đề tài cho đề án kinh tế chính trị của mình là Quỏ triển kinh tế thị tư liệu nghiờn cứu phỏt chủ “Phát trỡnh hỡnh thành trường định hướng xã hộitriển kinh tế thị trường trong định hướng hỡnh thành XHCN nghĩa ở Việt Nam”...

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Quá trình hình thành tư liệu nghiên cứu phát triển kinh tế thị trường trong định hướng hình thành XHCN p1

  1. Lêi nãi ®Çu KÓ tõ §¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn thø VI, cïng víi viÖc ®­a ra ®­êng lèi ®æi míi vÒ kinh tÕ, nhê hµng lo¹t chÝnh s¸ch tÝch cùc cô thÓ ho¸ chñ tr­¬ng c¶i c¸ch s©u réng nÒn kinh tÕ mµ nhê ®ã n­íc ta ®· ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh tùu to lín kh«ng chØ trong ph¸t triÓn kinh tÕ mµ c¶ trong c¶i c¸ch vµ ph¸t triÓn x· héi. X¸c ®Þnh ®Þnh h­íng x©y dùng nÒn kinh tÕ n­íc ta thµnh nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng mang tÝnh x· héi chñ nghÜa ®· trë thµnh môc tiªu cho tÊt c¶ c¸c ho¹t ®éng qu¶n lý vµ ph¸t triÓn ®Êt n­íc. ChÝnh v× vËy mµ em lùa chän ®Ò tµi cho ®Ò ¸n kinh tÕ chÝnh trÞ cña m×nh lµ “Ph¸t trình hình thành tr­êng ®Þnh h­íng x· héitriển Quá triÓn kinh tÕ thÞ tư liệu nghiên cứu phát chñ kinh tế thị trường trong định hướng hình thành XHCN nghÜa ë ViÖt Nam”. Trong khu«n khæ bµi viÕt nµy em kh«ng cã ý ®Þnh ®i qua s©u vµo bÊt cø vÊn ®Ò g× mµ chØ dùa trªn c¬ së kiÕn thøc ®· ®­îc trang bÞ vµ thùc tr¹ng nÒn kinh tÕ th«ng qua c¸c sè liÖu thèng kª ®Ó ®¸nh gi¸ nÒn kinh tÕ n­íc nhµ. Do ®ã còng thËt dÔ hiÓu nÕu cã nh÷ng khiÕm khuyÕt kh«ng thÓ tr¸nh khái trong qu¸ tr×nh viÕt bµi. Nh©n ®©y em còng xin ch©n 1
  2. thµnh c¶m ¬n thÇy gi¸o TS T« §øc H¹nh ®· nhiÖt t×nh h­íng dÉn vµ gióp ®ì em trong qu¸ tr×nh lµm bµi. CÊu tróc ®Ò ¸n ®­îc chia lµm ba phÇn: I. Ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa ë ViÖt Nam lµ mét tÊt yÕu kh¸ch quan. II. Thùc tr¹ng nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa ë ViÖt Nam III. Gi¶i ph¸p hoµn thiÖn nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa ë ViÖt Nam. C¬ së lý luËn cña bµi viÕt dùa trªn gi¸o tr×nh kinh tÕ chÝnh trÞ tËp 2, gi¸o tr×nh lÞch sö c¸c häc thuyÕt kinh tÕ vµ nhÊt lµ v¨n kiÖn §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø IX §¶ng céng s¶n ViÖt Nam. C¸c sè liÖu th«ng kª tr×nh bµy trong bµi ®­îc chän läc vµ ph©n tÝch trªn c¬ së chñ yÕu lµ Niªn gi¸m thèng kª 2001 vµ mét sè tµi liÖu kh¸c bao gåm b¸o c¸o th­êng kú chÝnh phñ vÒ t×nh h×nh ph¸t triÓn kinh tÕ-x· héi, c¸c b¸o §Çu t­, diÔn dµn doanh nghiÖp... 2
  3. I. Ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa ë ViÖt Nam lµ mét sù tÊt yÕu kh¸ch quan. 1.1. NÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ë ViÖt Nam hiÖn nay. §Ó t×m hiÓu vÒ nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ë ViÖt Nam hiÖn nay chóng ta quan t©m ®Õn hai vÊn ®Ò quan träng nhÊt cña mét nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng lµ nÒn kinh tÕ hµng ho¸ vµ vÊn ®Ò c¬ chÕ thÞ tr­êng. 1.1.1. Kh¸i niÖm nÒn kinh tÕ hµng ho¸. ë ViÖt Nam hiÖn nay phæ biÕn quan ®iÓm vÒ nÒn kinh tÕ hµng ho¸ vÒ nÒn kinh tÕ hµng ho¸ ®­îc ®­a ra trong v¨n kiÖn §¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn thø IX. Theo v¨n kiÖn nµy th× nÒn kinh tÕ hµng ho¸ lµ mét kiÓu tæ chøc kinh tÕ x· héi 3
  4. mµ trong ®ã h×nh th¸i phæ biÕn lµ s¶n xuÊt ra hµng ho¸ ®Ó b¸n, ®Ó trao ®æi trªn thÞ tr­êng. NÒn kinh tÕ hµng ho¸ râ rµng ®èi lËp víi nÒn kinh tÕ tù nhiªn ë môc ®Ých s¶n xuÊt cña nÒn kinh tÕ. NÕu trong nÒn kinh tÕ tù nhiªn s¶n phÈm ®­îc s¶n xuÊt ®Ó phôc vô cho nhu cÇu cña chÝnh ng­êi s¶n xuÊt th× trong nÒn kinh tÕ hµng ho¸ ng­êi s¶n xuÊt s¶n xuÊt hµng ho¸ ®Ó ®em trao ®æi trªn thÞ tr­êng. Còng tõ ®ã mµ ph­¬ng thøc trao ®æi trong nÒn kinh tÕ tù nhiªn lµ trao ®æi hµng ®æi hµng cßn trong nÒn kinh tÕ hµng ho¸ lµ trao ®æi T-H-T. NÒn kinh tÕ hµng ho¸ còng ®èi lËp víi nÒn kinh tÕ chØ huy bëi nÒn kinh tÕ hµng ho¸ ®­îc ®iÒu tiÕt bëi c¬ chÕ thÞ tr­êng trong khi nÒn kinh tÕ chØ huy ®­îc ®iÒu tiÕt bëi c¬ chÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung. Thùc tÕ nÒn kinh tÕ n­íc ta trong giai ®o¹n 1975-1986 vµ giai ®o¹n sau 1986 kÓ tõ §¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn thø VI ®Õn nay ®· cho thÊy sù yÕu kÐm cña nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ so víi nÒn kinh tÕ hµng ho¸. Do ®ã thËt dÔ hiÓu khi §¶ng vµ Nhµ n­íc ViÖt Nam l¹i quyÕt t©m x©y dùng nÒn kinh tÕ n­íc ta thµnh nÒn kinh tÕ hµng ho¸. 1.1.2. VÊn ®Ò thÞ tr­êng theo quan ®iÓm hiÖn ®¹i. 4
  5. Trong nÒn kinh tÕ hµng ho¸, mäi s¶n phÈm hµng ho¸ vµ dÞch vô ®Òu ®­îc mua b¸n trªn thÞ tr­êng. ThÞ tr­êng cã vai trß quan träng trong sù ph¸t triÓn cu¶ nÒn kinh tÕ hµng ho¸ bëi mét lý do quan träng nhÊt lµ thÞ tr­êng chÝnh lµ lµ trung t©m cña c¶ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt hµng ho¸. Nã ®ãng vai trß lµm m«i tr­êng vµ ®iÒu kiÖn cho tÊt c¶ c¸c ho¹t ®éng trao ®æi hµng ho¸ vµ qua ®ã gi¶i quyÕt vÊn ®Ò c¬ b¶n nhÊt cña nÒn kinh tÕ lµ s¶n xuÊt mÆt hµng g×, sè l­îng bao nhiªu. Ban ®Çu ng­êi ta tin r»ng thÞ tr­êng lµ mét phÇn tÊt yÕu cña nÒn kinh tÕ hµng ho¸, ra ®êi vµ ph¸t triÓn cïng víi sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña s¶n xuÊt vµ l­u th«ng hµng ho¸. Theo nghÜa ®ã thÞ tr­êng g¾n liÒn víi ®Þa ®iÓm nhÊt ®Þnh trªn ®ã diÔn ra nh÷ng qu¸ tr×nh trao ®æi, mua b¸n hµng ho¸. Cïng víi sù ph¸t triÓn cña s¶n xuÊt hµng ho¸, thÞ tr­êng còng ®­îc më réng vµ quan niÖm thÞ tr­êng còng ®­îc hiÓu ®µy ®ñ h¬n. §ã lµ lÜnh vùc trao ®æi hµng ho¸ th«ng qua tiÒn tÖ lµm m«i giíi. Trªn thÞ tr­êng ng­êi mua vµ ng­êi b¸n t¸c ®éng qua l¹i lÉn nhau ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ vµ sè l­îng hµng ho¸ l­u th«ng trªn thÞ tr­êng. Ngµy nay c¸c nhµ kinh tÕ häc thèng nhÊt víi nhau vÒ quan ®iÓm thÞ tr­êng nh­ sau: ThÞ tr­êng lµ mét qu¸ tr×nh 5
  6. mµ trong ®ã ng­êi b¸n vµ ng­êi mua t¸c ®éng qua l¹i lÉn nhau ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ c¶ vµ s¶n l­îng. Còng theo quan ®iÓm kinh tÕ häc hiÖn ®¹i thÞ tr­êng ®­îc chia thµnh thÞ tr­êng hµng ho¸ tiªu dïng, dÞch vô vµ thÞ tr­êng c¸c yÕu tè ®Çu vµo, thÞ tr­êng trong n­íc vµ thÞ tr­êng quèc tÕ. 1.2. C¬ chÕ thÞ tr­êng 1.2.1.§Þnh nghÜa c¬ chÕ thÞ tr­êng. Chóng ta biÕt r»ng hai vÊn ®Ò quan träng nhÊt cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng lµ nÒn kinh tÕ hµng ho¸ vµ c¬ chÕ thÞ tr­êng. Theo ®Þnh nghÜa cña Samuelson viÕt trong cuèn Kinh tÕ häc th× c¬ chÕ thÞ tr­êng lµ mét h×nh thøc tæ chøc kinh tÕ trong ®ã c¸ nh©n ng­êi tiªu dïng vµ c¸c nhµ kinh doanh t¸c ®éng lÉn nhau qua thÞ tr­êng ®Ó x¸c ®Þnh ba vÊn ®Ò trung t©m cña tæ chøc kinh tÕ lµ s¶n xuÊt c¸i g×, nh­ thÕ nµo vµ cho ai? Theo Samuelson c¬ chÕ thÞ tr­êng “kh«ng ph¶i lµ sù hçn ®én mµ lµ trËt tù kinh tÕ”, “lµ mét bé m¸y tinh vi phèi hîp mét c¸ch kh«ng tù gi¸c nh©n d©n vµ doanh nghiÖp”. Do ®ã nãi ®Õn thÞ tr­êng vµ c¬ chÕ thÞ tr­êng lµ ph¶i nãi tíi ng­êi b¸n, ng­êi mua vµ gi¸ c¶, hµng ho¸ vµ gi¸ c¶ hµng ho¸. Hµng ho¸ bao gåm hµng tiªu dïng, dÞch vô 6
  7. vµ c¸c yÕu tè s¶n xuÊt nh­ lao ®éng, ®Êt ®ai, t­ b¶n. B¸n c¸c yÕu tè s¶n xuÊt ®ã mang l¹i thu nhËp th«ng qua gi¸ c¶. Vµ mçi ng­êi l¹i sö dông thu nhËp ®ã ®Ó mua hµng ho¸ dÞch vô m×nh cÇn. Th«ng qua sù c©n ®èi gi÷a cung vµ cÇu c¬ chÕ thÞ tr­êng sÏ cã mét hÖ thèng tù c©n b»ng gi÷a gi¸ c¶ vµ s¶n xuÊt, trong ®ã cung cÇu chÝnh lµ sù kh¸i qu¸t gi÷a hai lùc l­îng ng­êi b¸n vµ ng­êi mua trªn thÞ tr­êng. §ã còng lµ néi dung quy luËt cung cÇu hµng ho¸. Theo quan ®iÓm cña §¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn thø IX th× c¬ chÕ thÞ tr­êng lµ c¬ chÕ tù ®iÒu tiÕt nÒn kinh tÕ hµng ho¸ do sù t¸c ®éng cña c¸c quy luËt kinh tÕ vèn cã cña nã, c¬ chÕ ®ã gi¶i quyÕt ba vÊn ®Ò c¬ b¶n cña tæ chøc kinh tÕ lµ c¸i g×, nh­ thÕ nµo vµ cho ai. C¬ chÕ thÞ tr­êng bao gåm c¸c yÕu tè c¬ b¶n lµ cung, cÇu vµ gi¸ c¶ hµng ho¸. MÆc dï cßn kh¸ nhiÒu quan ®iÓm kh¸c nh­ng vÒ c¬ b¶n chóng ta cã thÓ hiÓu c¬ chÕ thÞ tr­êng chÝnh lµ c¬ chÕ ®iÒu chØnh cña nÒn kinh tÕ hµng ho¸ cho phÐp x¸c ®Þnh c¸c vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ l­îng hµng ho¸, gi¸ b¸n cho c¸c thµnh phÇn c¬ b¶n tham gia vµo nÒn kinh tÕ lµ ng­êi mua vµ nhµ s¶n xuÊt. Khi so s¸nh c¬ chÕ nµy víi c¬ chÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung mÖnh lÖnh hµnh chÝnh cña nÒn kinh tÕ chØ huy th× 7
  8. râ rµng c¬ chÕ thÞ tr­êng cã nhiÒu ®iÓm ­u viÖt h¬n. MÆc dï vËy b¶n th©n c¬ chÕ kinh tÕ thÞ tr­êng còng cßn kh¸ nhiÒu nh÷ng nh­îc ®iÓm nªn cÇn cã thªm c¬ chÕ hç trî cña Nhµ n­íc. Chóng ta sÏ xem xÐt nh÷ng vÊn ®Ò nµy trong c¸c phÇn sau. 1.2.2. ¦u ®iÓm vµ khuyÕt ®iÓm cña c¬ chÕ thÞ tr­êng. C¬ chÕ thÞ tr­êng ®¶m b¶o cho nÒn kinh tÕ vËn ®éng mét c¸ch b×nh th­êng, thóc ®Èy sù ph¸t triÓn vµ t¨ng tr­ëng kinh tÕ, t¹o ra thµnh tùu kinh tÕ to lín mµ c¸c nÒn kinh tÕ tr­íc ®©y kh«ng thÓ nµo ®¹t ®Õn ®­îc. §ã chÝnh lµ ­u ®iÓm to lín nhÊt cña c¬ chÕ thÞ tr­êng mÆc dï b¶n th©n nã còng vÉn tån t¹i nh÷ng nh­îc ®iÓm vèn lµ b¶n chÊt cña nã. Theo quan ®iÓm cña Samuelson nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng chÞu sù ®iÒu khiÓn cña “hai «ng vua”: ng­êi tiªu dïng vµ kü thuËt. Ng­êi tiªu dïng thèng trÞ thÞ tr­êng v× hä chÝnh lµ ng­êi bá tiÒn ra mua hµng ho¸ do c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt ra. Hay nãi mét c¸ch ®¬n gi¶n h¬n, hä chÝnh lµ ng­êi quyÕt ®Þnh sù tån t¹i cña doanh nghiÖp th«ng qua c¸c quyÕt ®Þnh mua vµ sö dông hµng ho¸ dÞch vô cña doanh nghiÖp. 8
  9. Tuy nhiªn ngoµi ng­êi tiªu dïng ra thÞ tr­êng cßn tån t¹i mét «ng vua n÷a, ®ã lµ kü thuËt. Bëi v× viÖc s¶n xuÊt kh«ng thÓ v­ît qu¸ kh¶ n¨ng kü thuËt nªn thùc ra cÇu hµng ho¸ ph¶i chÞu theo cung øng cña ng­êi s¶n xuÊt. Ng­êi s¶n xuÊt s½n sµng chuyÓn sang lÜnh vùc kinh doanh kh¸c nÕu nh­ cã lîi nhuËn h¬n. á ®©y thÞ tr­êng ®ãng vai trß trung gian gi÷a së thÝch ng­êi tiªu dïng vµ h¹n chÕ kü thuËt. Qua ph©n tÝch trªn ta cã thÓ h×nh dung phÇn nµo nh÷ng ­u ®iÓm cña c¬ chÕ thÞ tr­êng. Tr­íc hÕt c¬ chÕ thÞ tr­êng kÝch thÝch vµ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c chñ thÓ kinh tÕ ho¹t ®éng vµ ph¸t triÓn. Do ®ã mµ mäi tiÒm n¨ng cña nÒn kinh tÕ ®­îc sö dông tèi ®a tham gia vµo ho¹t ®éng ph¸t triÓn kinh tÕ. §ång thêi tÝnh c¹nh tranh quyÕt liÖt lu«n tån t¹i trong nÒn kinh tÕ b¾t buéc ng­êi s¶n xuÊt gi¶m chi phÝ lao ®éng ®Õn møc tèi thiÓu b»ng c¸ch t¨ng c­êng ¸p dông khoa häc kü thuËt míi. ChÝnh yÕu tè nµy ®· thóc ®Èy lùc l­îng s¶n xuÊt ph¸t triÓn n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng, n©ng cao chÊt l­îng vµo sè l­îng hµng ho¸, qua ®ã ng­êi tiªu dïng chÝnh lµ nh÷ng ng­êi ®­îc lîi nhiÒu nhÊt. ¦u ®iÓm thø hai lµ tÝnh mÒm dÎo dÔ ®iÒu chØnh cña c¬ chÕ kinh tÕ thÞ tr­êng. ChÝnh sù thay ®æi vÒ gi¸ c¶ trªn thÞ 9
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2