intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Quá trình hình thành và phương pháp phát triển khoa học công nghệ có tính quyết định trong sự phát triển quốc gia p1

Chia sẻ: Vanthi Bichtram | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:9

84
lượt xem
21
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bước vào thiên niên kỷ thứ ba, khoa học và công nghệ đã trở thành yếu tố cốt tử của sự phát triển, là lực lượng sản xuất trực tiếp của nền kinh tế toàn cầu. Điều này được phản ánh rõ trong việc hoạch định các chính sách và chiến lược phát triển khoa học, công nghệ và kinh tế của nhiều nước trên thế giới. Tuy nhiên tuỳ thuộc vào trình độ sự phát triển cụ thể của từng nước mà xây dựng chiến lược, chính sách phát triển khoa học công nghệ mang tính đa dạng và...

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Quá trình hình thành và phương pháp phát triển khoa học công nghệ có tính quyết định trong sự phát triển quốc gia p1

  1. h a n g e Vi h a n g e Vi XC XC e e F- F- w w PD PD er er ! ! W W O O N N y y bu bu to to k k lic lic C C w w m m w w w w o o .c .c .d o .d o c u -tr a c k c u -tr a c k Quá trình hình thành và phương pháp phát triển Lêi më ®Çu khoa học công nghệ có tính quyết định trong sự phát triển quốc gia TÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tµi: B­íc vµo thiªn niªn kû thø ba, khoa häc vµ c«ng nghÖ ®· trë thµnh yÕu tè cèt tö cña sù ph¸t triÓn, lµ lùc l­îng s¶n xuÊt trùc tiÕp cña nÒn kinh tÕ toµn cÇu. §iÒu nµy ®­îc ph¶n ¸nh râ trong viÖc ho¹ch ®Þnh c¸c chÝnh s¸ch vµ chiÕn l­îc ph¸t triÓn khoa häc, c«ng nghÖ vµ kinh tÕ cña nhiÒu n­íc trªn thÕ giíi. Tuy nhiªn tuú thuéc vµo tr×nh ®é sù ph¸t triÓn cô thÓ cña tõng n­íc mµ x©y dùng chiÕn l­îc, chÝnh s¸ch ph¸t triÓn khoa häc c«ng nghÖ mang tÝnh ®a d¹ng vµ ®Æc thï ®èi víi tõng giai ®o¹n ph¸t triÓn cô thÓ phï hîp víi hoµn c¶nh, ®iÒu kiÖn c¬ së vËt chÊt cña mçi quèc gia. Vµ ®iÒu nçi bËt rót ra ë c¸c chiÕn l­îc, chÝnh s¸ch ®ã ë tÊt c¶ c¸c n­íc trªn thÕ giíi tõ nh÷ng n­íc cã nÒn kinh tÕ hiÖn ®¹i ®øng hµng ®Çu thÕ giíi nh­ Mü, NhËt, Ph¸p,...cho ®Õn nh÷ng n­íc cã nÒn kinh tÕ chËm ph¸t triÓn vµ l¹c hËu nh­ ViÖt Nam , Lµo , Campuchia, mét sè n­íc Trung §«ng ...®ã chÝnh lµ quan ®iÓm:"Sù ph¸t triÓn khoa häc vµ c«ng nghÖ lµ mét ph­¬ng h­íng quan träng míi , cã tÝnh quyÕt ®Þnh trong viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ quèc gia"Bëi vËy viÖc nghiªn cøu kinh nghiÖm x©y dùng c¸c chÝnh s¸ch vµ chiÕn l­îc ph¸t triÓn khoa häc vµ c«ng nghÖ cña c¸c n­íc trªn thÕ giíi vµ trong khu vùc ®Ó ¸p dông vµ ph¸t huy mét c¸ch s¸ng t¹o vµo hoµn c¶nh cña ®Êt n­íc m×nh cã ý nghÜa ®Æc biÖt quan träng ®èi víi c¸c n­íc trªn con ®­êng c«ng nghiÖp ho¸- hiªn ®¹i ho¸ nãi chung vµ ®èi víi ViÖt Nam nãi riªng hiÖn nay. Trong thêi ®¹i ngµy nay, khi nÒn v¨n minh n«ng nghiÖp dÇn dÇn nh­êng chç cho nÒn v¨n minh c«ng nghiÖp th× t­¬ng øng víi nã thuËt ng÷ ''c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸" còng Ýt ®­îc sö dông mµ thay thÕ vµo ®ã lµ c¸c thuËt ng÷ khoa häc mang tÝnh chÊt hiÖn ®¹i ,phï hîp víi xu thÕ cña mét thêi ®¹i míi "thêi ®¹i tri thøc" nh­ "t¨ng tr­ëng", "ph¸t triÓn"," cÊt c¸nh theo lèi ho¸ rång"…MÆc
  2. h a n g e Vi h a n g e Vi XC XC e e F- F- w w PD PD er er ! ! W W O O N N y y bu bu to to k k lic lic C C w w m m w w w w o o .c .c .d o .d o c u -tr a c k c u -tr a c k dï vËy,chóng ta kh«ng thÓ phñ nhËn c«ng nghiÖp ho¸- hiÖn ®¹i ho¸ lu«n lu«n lµ vÊn ®Ò hµng ®Çu trong c¸c lÝ luËn vÒ sù ph¸t triÓn kinh tÕ cña c¸c quèc gia trªn thÕ giíi .ThËt vËy ,lÞch sö ph¸t triÓn cña nh©n lo¹i trong vµi tr¨m n¨m tr­íc ®ã ®· cho thÊy con ®­êng mµ c¸c n­íc chËm tiÕn cÇn ph¶i ®i theo,kh«ng thÓ lµ c¸i g× kh¸c ngoµi viÖc biÕn ®æi nÒn kinh tÕ theo c¬ cÊu hîp lý ,ph¸t triÓn n¨ng ®éng dùa trªn c¬ së khoa häc c«ng nghÖ hiÖn ®¹i .§Ó ®¹t ®­îc môc ®Ých ®ã,®iÒu tÊt yÕu lµ ph¶i ®­a ®Êt n­íc ®i lªn con ®­êng c«ng nghiÖp ho¸- hiªn ®¹i ho¸ bëi ®ã lµ ph­¬ng thøc duy nhÊt ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ thÕ giíi, vµ bÊt k× mét quèc gia nµo bá qua qu¸ tr×nh nµy ®Òu sÏ trë nªn qu¸ chËm , qu¸ l¹c hËu so víi b­íc ®i cña thÕ giíi.Cã thÓ coi ®ã lµ quy luËt ViÖt Nam kh«ng thÓ ®øng ngoµi. Chóng ta ®Òu biÕt ,c«ng nghiÖp ho¸ ®­îc coi lµ s¶n phÈm trùc tiÕp cña cuéc c¸ch m¹ng c«ng nghiÖp cuèi thÕ kû XVII, cßn hiÖn ®¹i ho¸ lµ s¶n phÈm tÊt yÕu cña cuéc c¸ch m¹ng khoa häc kü thuËt gi÷a thÕ kû XX. Ngµy nay, trong bèi c¶nh cña cuéc c¸ch m¹ng khoa häc c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, c«ng nghiÖp ho¸ g¾n liÒn víi hiÖn ®¹i ho¸ ®­îc xem lµ nÊc thang ®¸nh dÊu tr×nh ®é ph¸t triÓn míi cña nÒn v¨n minh nh©n lo¹i. Chóng ta kh«ng thÓ phñ nhËn nh÷ng thµnh tùu vÒ khoa häc còng nh­ nhiÒu lÜnh vùc kh¸c trong ®êi sèng kinh tÕ x· héi .Ch¼ng h¹n, viÖc sö dông n¨ng l­îng nguyªn tö, n¨ng l­îng mÆt trêi ®· lµm gi¶m sù phô thuéc cña con ng­êi vµo nguån n¨ng l­îng kho¸ng s¶n, viÖc chÕ t¹o ra c¸c tªn löa víi c«ng suÊt cùc lín dïng nhiªn liÖu ho¸ häc, hçn hîp ë d¹ng láng hoÆc r¾n. Víi hÖ thèng ®éng lùc míi nµy, con ng­êi ®· t¹o ra ®­îc tèc ®é vò trô cÊp mét (7,9km/s),phãngvÖ tinh nh©n t¹o ®Çu tiªn cña tr¸i ®Êt (n¨m 1957), tèc ®é vò trô cÊp hai (11,2 km/s) phãng c¸c tµu vò trô th¸m hiÓm c¸c hµnh tinh thuéc hÖ mÆt trêi nh­ mÆt tr¨ng, Sao ho¶, Sao kim (n¨m 1959) vµ ®Æc biÖt lµ ®­a con ng­êi ®Æt ch©n lªn mÆt tr¨ng (n¨m 1981) më ra kû nguyªn chiÕn l­îc chinh phôc vò trô. Sù ra ®êi cña c¸c vËt liÖu tæng hîp kh«ng nh÷ng gióp con ng­êi gi¶m sù phô thuéc vµo tµi nguyªn thiªn nhiªn kh«ng t¸i sinh ®­îc mµ cung cÊp cho con ng­êi nguån vËt liÖu míi cã tÝnh n¨ng ­u viÖt h¬n vµ t¸i sinh ®­îc Do ®ã vÊn ®Ò ®Æt ra cho mçi quèc gia trªn con ®­êng thùc hiÖn c«ng nghiÖp ho¸- hiªn ®¹i ho¸ lµ ë 1
  3. h a n g e Vi h a n g e Vi XC XC e e F- F- w w PD PD er er ! ! W W O O N N y y bu bu to to k k lic lic C C w w m m w w w w o o .c .c .d o .d o c u -tr a c k c u -tr a c k hiÖn nay ®Ó ph¸t triÓn khoa häc vµ c«ng nghÖ phï hîp víi vµi trß "Lµ lùc l­îng s¶n xuÊt hµng ®Çu trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸- hiªn ®¹i ho¸ " th× chóng ta ph¶i lµm g×? §ã lµ mét vÊn ®Ò rÊt bøc b¸ch hiÖn nay tr­íc thùc trang khoa häc - c«ng nghÖ cña ®Êt n­íc cßn ph¸t triÓn chËm vµ ch­a ®i vµo cuéc sèng mÆc dï tiÒm n¨ng lµ kh«ng nhá. Nghiªn cøu vÒ vÊn ®Ò khoa häc vµ c«ng nghÖ trong sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸- hiÖn ®¹i ho¸ kh«ng chØ lµ c«ng tr×nh khoa häc cña c¸c c¬ quan, tæ chøc, c¸ nh©n, mµ cßn lµ cña toµn thÓ x· héi. Vµ cho tíi nay, chóng ta còng ®· thu ®­îc nhiÒu kÕt qu¶ kh«ng nhá trong viÖc nghiªn cøu, gãp phÇn gióp cho ®Êt n­íc hoµn thµnh môc tiªu lµ mét n­íc c«ng nghiÖp vµo nh÷ng n¨m 2020. Lµ mét sinh viªn, em còng muèn gãp mét phÇn nhá c«ng søc cña m×nh vµo sù nghiÖp nghiªn cøu khoa häc cña ®Êt n­íc. Nghiªn cøu vÒ ®Ò tµi "Khoa häc vµ c«ng nghÖ lµ lùc l­îng s¶n xuÊt hµng ®Çu trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸- hiªn ®¹i ho¸ ë n­íc ta" lµ mét vÊn ®Ò lín cÇn cã thêi gian vµ sù hiÓu biÕt còng nh­ sù ®Çu t­ nhiÒu. MÆc dï rÊt cè g¾ng nh­ng em kh«ng thÓ tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt trong viÖc thu thËp th«ng tin . Song víi sù gióp ®ì tËn t×nh cña thÇy em ®· hoµn thµnh bµi viÕt nµy. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n thÇy ! ch­¬ng i Nguån gèc vµ c¬ së lý luËn 1. Lùc l­îng s¶n xuÊt trong lý luËn h×nh th¸i kinh tÕ - x· héi cña M¸c: 3
  4. h a n g e Vi h a n g e Vi XC XC e e F- F- w w PD PD er er ! ! W W O O N N y y bu bu to to k k lic lic C C w w m m w w w w o o .c .c .d o .d o c u -tr a c k c u -tr a c k XuÊt ph¸t tõ quan niÖm cho r»ng lÞch s÷ x· héi loµi ng­êi lµ qu¸ tr×nh con ng­êi th­êng xuyªn s¶n xuÊt vµ t¸i s¶n xuÊt, M¸c ®· x©y dùng nªn häc thuyÕt vÒ h×nh th¸i kinh tÕ -x· héi . Ho¹t ®éng s¶n xuÊt bao gåm: s¶n xuÊt vËt chÊt, s¶n xuÊt tinh thÇn vµ s¶n xuÊt ra chÝnh b¶n th©n con ng­êi lµ ®Æc tr­ng vèn cã cña x· héi loµi ng­êi mµ trong ®ã s¶n xuÊt vËt chÊt ®ãng vai trß cùc k× quan träng. Nã lµ ®éng lùc, lµ nÒ n t¶ng cña c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt cßn l¹i cña x· héi. Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vËt chÊt, con ng­êi sö dông c¸c c«ng cô lao ®éng thÝch hîp vµ t¸c ®éng c¶i t¹o giíi tù nhiªn nh»m t¹o ra cña c¶i vËt chÊt ®Ó tho¶ m·n nhu cÇu cña m×nh. Trong s¶n xuÊt, con ng­êi kh«ng chØ quan hÖ víi giíi tù nhiªn mµ gi÷a nh÷ng con ng­êi cÇn ph¶i cã mèi liªn hÖ vµ quan hÖ nhÊt ®Þnh víi nhau, tøc lµ viÖc s¶n xuÊt chØ diÔn ra trong khu«n khæ cña nh÷ng mçi liªn hÖ vµ quan hÖ x· héi. Cã nh­ vËy con ng­êi míi cã thÓ biÕn ®æi ®­îc giíi tù nhiªn, biÕn ®æi ®êi sèng x· héi ®ång thêi biÕn ®æi chÝnh b¶n th©n con ng­êi.Trong biÖn chøng tù nhiªn, ¡nghen ®· viÕt "Lao ®éng lµ ®iÒu kiÖn c¬ b¶n ®Çu tiªn cña toµn bé ®êi sèng loµi ng­êi vµ nh­ thÕ ®Õn mét møc mµ trªn mét ý nghÜa nµo ®ã ta ph¶i nãi :lao ®éng ®· s¸ng t¹o ra b¶n th©n con ng­êi ". Nh­ vËy theo quan niÖm cña c¸c nhµ s¸ng lËp chñ nghÜa M¸c, trong lÞch sö s¶n xuÊt vËt chÊt cña nh©n lo¹i ®· h×nh thµnh nªn mèi quan hÖ phæ biÕn ®ã lµ: lùc l­îng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt hîp thµnh ph­¬ng th øc s¶n xuÊt. Trong ®ã lùc l­îng s¶n xuÊt "biÓu hiÖn cho mèi quan hÖ gi÷a con ng­êi víi tù nhiªn, thÓ hiÖn n¨ng lùc thùc tiÔn cña con ng­êi trong qóa tr×nh s¶n xuÊt ra cña c¶i vËt chÊt". Lùc l­îng s¶n xuÊt bao gåm ng­êi lao ®éng víi kÜ n¨ng lao ®éng cña hä vµ t­ liÖu s¶n xuÊt mµ tr­íc hÕt lµ c«ng cô lao ®éng . Søc lao ®éng cña con ng­êi vµ t­ liÖu s¶n xuÊt, kÕt hîp víi nhau t¹o thµnh lùc l­îng s¶n xuÊt. Vµ quan hÖ s¶n xuÊt lµ "quan hÖ gi÷a ng­êi víi ng­êi trong qóa tr×nh s¶n xuÊt". Mçi ph­¬ng thøc s¶n xuÊt ® Æc tr­ng cho mét h×nh th¸i kinh tÕ -x· héi nhÊt ®Þnh, nã lµ sù thèng nhÊt gi÷a lùc l­îng s¶n xuÊt ë mét tr×nh ®é nhÊt ®Þnh vµ quan hÖ s¶n xuÊt t­¬ng øng, ®ãng vai trß quyÕt ®Þnh ®èi víi tÊt c¶ c¸c mÆt cña ®êi sèng x· héi: kinh tÕ, chÝnh trÞ, v¨n ho¸ vµ x· héi. Vµ lÞch sö x· héi loµi ng­êi ch¼ng qua lµ lÞch sö ph¸t triÓn kÕ tiÕp nhau cña c¸c ph­¬ng thøc s¶n xuÊt. Ph­¬ng thøc s¶n xuÊt cò, l¹c hËu ®­îc thay thÕ b»ng ph­¬ng 4
  5. h a n g e Vi h a n g e Vi XC XC e e F- F- w w PD PD er er ! ! W W O O N N y y bu bu to to k k lic lic C C w w m m w w w w o o .c .c .d o .d o c u -tr a c k c u -tr a c k thøc s¶n xuÊt míi tiÕn bé h¬n. Trong mçi ph­¬ng thøc s¶n xuÊt th× lùc l­îng s¶n xuÊt lµ yÕu tè ®éng ®ãng vai trß quyÕt ®Þnh. Lùc l­îng s¶n xuÊt lµ th­íc ®o n¨ng lùc thùc tiÔn cña con ng­êi trong qu¸ tr×nh c¶i t¹o tù nhiªn nh»m ®¶m b¶o cho sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn x· héi loµi ng­êi, lµm thay ®æi mèi quan hÖ gi÷a ng­êi víi ng­êi vµ tõ ®ã dÉn t íi sù thay ®æi c¸c mèi quan hÖ x· héi. Trong t¸c phÈm "Sù khèn cïng cña triÕt häc", M¸c viÕt: " Nh÷ng quan hÖ x· héi ®Òu g¾n liÒn mËt thiÕt víi nh÷ng lùc l­îng s¶n xuÊt míi, loµi ng­êi thay ®æi ph­¬ng thøc s¶n xuÊt, c¸ch kiÕm sèng cña m×nh, loµi ng­êi thay ®æi tÊt c¶ nh÷ng mèi quan hÖ x· héi cña m×nh". Khi lùc l­îng s¶n xuÊt tr­íc hÕt lµ t­ liÖu s¶n xuÊt thay ®æi vµ ph¸t triÓn th× quan hÖ s¶n xuÊt tÊt yÕu còng thay ®æi vµ ph¸t triÓn theo, khi ®ã b¾t ®Çu thêi ®¹i cña mét cuéc c¸ch m¹ng x· héi. Nh­ vËy, lùc l­îng s¶n xuÊt kh«ng chØ lµ yÕu tè kh¸ch quan, n¨ng ®éng nhÊt cña ph­¬ng thøc s¶n xuÊt mµ cßn lµ yÕu tè cÊu thµnh nÒn t¶ng vËt chÊt cña toµn thÓ nh©n lo¹i. Trong sù ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt, khoa häc ®ãng vai trß ngµy cµng to lín. Sù ph¸t triÓn cña khoa häc g¾n liÒn víi s¶n xuÊt vµ lµ ®éng lùc m¹nh mÏ thóc ®Èy s¶n xuÊt ph¸t triÓn. Ngµy nay, khoa häc ph¸t triÓn vµ ®¹t ®­îc nhiÒu thµnh tùu to lín. Khi mµ con ng­êi ®· tr¶i qua ba cuéc ®¹i c¸ch m¹ng c«ng nghiÖp lÇn thø nhÊt, lÇn thø hai vµ lÇn thø ba th× khoa häc trë thµnh nguyªn nh©n trùc tiÕp cña nhiÒu biÕn ®æi to lín trong s¶n xuÊt, trong ®êi sèng vµ trë thµnh "lùc l­îng s¶n xuÊt hµng ®Çu", lµ yÕu tè kh«ng thÓ thiÕu ®­îc ®Ó lµm cho lùc l­îng s¶n xuÊt cã ®éng lùc ®Ó t¹o nªn nh÷ng b­íc ph¸t triÓn nh¶y vät t¹o thµnh cuéc c¸ch m¹ng khoa häc vµ c«ng nghÖ hiÖn ®¹i. Cã thÓ nãi r»ng :"khoa häc vµ c«ng nghÖ hiÖn ®¹i lµ ®Æc tr­ng cho lùc l­îng s¶n xuÊt hiÖn ®¹i. CacM¸c ®· tõng dù b¸o: " Theo ®µ ph¸t triÓn cña ®¹i c«ng nghiÖp, viÖc t¹o ra cña c¶i thùc tÕ trë nªn Ýt phô thuéc vµo tr×nh ®é chung cña khoa häc vµ vµo sè l­îng lao ®éng ®· chi phÝ h¬n vµo søc m¹nh cña nh÷ng t¸c nh©n ®­îc khëi ®éng trong thêi gian lao ®éng, vµ b¶n th©n nh÷ng t¸c nh©n, ®Õn l­ît chóng ( hiÖu qu¶ to lín cña chóng ) tuyÖt ®èi kh«ng t­¬ng øng víi thêi gian lao ®éng trùc tiÕp cÇn thiÕt ®Ó 5
  6. h a n g e Vi h a n g e Vi XC XC e e F- F- w w PD PD er er ! ! W W O O N N y y bu bu to to k k lic lic C C w w m m w w w w o o .c .c .d o .d o c u -tr a c k c u -tr a c k s¶n xuÊt ra chóng mµ ®óng ra chóng phô thuéc vµo tr×nh ®é chung cña khoa häc vµ vµo sù tiÕn bé cña kü thuËt, hay lµ phô thuéc vµo viÖc øng dông khoa häc Êy vµo s¶n xuÊt " vµ trong thêi ®¹i ngµy nay ®· kh¼ng ®Þnh: ph¸t triÓn x· héi héi kh«ng thÓ dùa trªn nÒn t¶ng v÷ng ch¾c cña khoa häc- c«ng nghÖ hiÖn ®¹i. Theo quan niÖm cña M¸c, mçi h×nh th¸i kinh tÕ-x· héi ®­îc h×nh thµnh tõ nhiÒu yÕu tè, nhiÒu mèi quan hÖ nh­: mèi quan hÖ gi÷a lùc l­îng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt, gi÷a c¬ së h¹ tÇng vµ kiÕn tróc th­îng tÇng C¸c yÕu tè, c¸c mèi quan hÖ nµy lu«n cã sù t¸c ®éng qua l¹i lÉn nhau t¹o thµnh ®éng lùc néi t¹i cña sù ph¸t triÓn x· héi, thóc ®Èy tiÕn bé x· héi. XuÊt ph¸t tõ quan niÖm ®ã, CacM¸c ®· cho r»ng ngay trong cïng mét h×nh th¸i kinh tÕ-x· héi th× kh«ng ph¶i bÊt cø lóc nµo nã còng ®­îc thÓ hiÖn d­íi mét h×nh thøc gièng nhau. ChÝnh v× lÏ ®ã, M¸c ®ßi hái ph¶i vËn dông ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch lÞch sö cô thÓ khi sö dông ph¹m trï h×nh th¸i kinh tÕ-x· héi vµo vÖc xem xÐt, ph©n tÝch mét x· héi cô thÓ, ph¶i lµm râ ®­îc vai trß, vÞ trÝ vµ sù t¸c ®éng cña nh÷ng quan hÖ x· héi ®ã trong ®êi sèng x· héi. ChØ cã nh­ vËy chóng ta míi cã thÓ rót ra nh÷ng kÕt luËn cã tÝnh quy luËt cña mét x· héi cô thÓ khi ¸p dông ph¹m trï h×nh th¸i kinh tÕ-x· héi vµo viÖc nghiªn cøu x· héi ®ã. Vµ xÐt cho ®Õn cïng, th× sù s¶n xuÊt vµ t¸i s¶n xuÊt ra ®êi sèng hiÖn thùc x· héi míi lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh tiÕn tr×nh ph¸t lÞch sö cña nh©n lo¹i hµng ngh×n n¨m qua. Ph.Anghen nãi: '' Theo quan niÖm duy vËt vÒ lÞch sö, nh©n tè quyÕt ®Þnh trong qu¸ tr×nh lÞch sö xÐt ®Õn cïng lµ s¶n xuÊt vµ t¸i s¶n xuÊt ®êi sèng hiÖn thùc. C¶ t«i lÉn M¸c ch­a bao giê kh¼ng ®Þnh g× h¬n thÕ ". LÞch sö ph¸t triÓn cña x· héi loµi ng­êi tr¶i qua nhiÒu giai ®o¹n kh¸c nhau, øng víi mçi giai ®o¹n cña sù ph¸t triÓn ®ã lµ mét h×nh th¸i kinh tÕ x· héi nhÊt ®Þnh, vµ sù tiÕn bé x· héi chÝnh lµ sù vËn ®éng theo h­íng hoµn thiÖn dÇn cña c¸c h×nh th¸i kinh tÕ x· héi, lµ sù thay ®æi h×nh th¸i kinh th¸i kinh tÕ l¹c hËu lçi thêi b»ng h×nh th¸i kinh tÕ x· héi tiÕn bé, hiÖn ®¹i h¬n mµ gèc rÔ s©u xa cña nã lµ sù ph¸t triÓn kh«ng ngõng cña lùc l­îng s¶n xuÊt. Nã lµ nÒn t¶ng, lµ c¬ së vËt chÊt-kÜ thuËt, lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh sù h×nh thµnh, ph¸t triÓn vµ thay thÕ lÉn nhau cña c¸c h×nh th¸i kinh tÕ -x· héi. M¸c viÕt: ''T«i coi sù ph¸t triÓn cña nh÷ng h×nh th¸i 6
  7. h a n g e Vi h a n g e Vi XC XC e e F- F- w w PD PD er er ! ! W W O O N N y y bu bu to to k k lic lic C C w w m m w w w w o o .c .c .d o .d o c u -tr a c k c u -tr a c k kinh tÕ-x· héi lµ mét qóa tr×nh lÞch sö tù nhiªn" nh­ng sù ph¸t triÓn x· héi ch¼ng nh÷ng cã thÓ diÔn ra b»ng con ®­êng ph¸t triÓn tuÇn tù tõ h×nh th¸i kinh tÕ-x· héi nµy lªn h×nh th¸i kinh tÕ - x· héi kh¸c, mµ cßn cã thÓ diÔn ra b»ng con ®­êng bá qua mét giai ®o¹n ph¸t triÓn nµo ®ã, mét h×nh th¸i kinh tÕ-x· héi nµo ®ã trong nh÷ng ®iÒu kiÖn kh¸ch quan vµ hoµn c¶nh lÞch sö cô thÓ. Dùa trªn nh÷ng t­ t­ëng cô thÓ cña häc thuyÕt M¸c vÒ h×nh th¸i kinh tÕ-x· héi víi vai trß then chèt cña lùc l­îng s¶n xuÊt lµ c¬ së lý luËn cho phÐp chóng ta kh¼ng ®Þnh sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ theo ®Þnh h­íng XHCN lµ nhiÖm vô trung t©m xuyªn suèt trong thêi kú qu¸ ®é lªn CNXH bá qua giai ®o¹n ph¸t triÓn CNTB, lµ quy luËt kh¸ch quan trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña d©n téc ta. 2. Khoa häc vµ c«ngnghÖ trong nÒn kinh tÕ toµn cÇu. Trong nöa thÕ kû qua, viÖc duy tr× tèc ®é t¨ng tr­ëng kinh tÕ vµ t¹o ra c«ng ¨n viÖc lµm lu«n lu«n ®øng ë vÞ trÝ cao trong trong danh môc nh÷ng ­u tiªn hµng ®Çu cña nhiÒu n­íc trªn thÕ giíi, ®Æc biÖt lµ c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn. KÕt qu¶ cña nhiÒu c«ng tr×nh nghiªn cøu cña c¸c nhµ khoa häc ®· cho thÊy r»ng Ýt nhÊt mét nöa møc t¨ng tr­ëng kinh tÕ toµn cÇu lµ nhê nh÷ng tiÕn bé khoa häc-c«ng nghÖ ®em l¹i th«ng qua viÖc chóng gãp phÇn lµm t¨ng thªm hiÖu qu¶ ®Çu t­ cña c¸c nguån vèn vµ n¨ng suÊt lao ®éng x· héi còng nh­ t¹o ra s¶n phÈm vµ dÞch vô míi tho¶ m·n nhu cÇu ngµy cµng cao cña x· héi. ChÝnh v× vËy khoa häc vµ c«ng nghÖ ®ãng vai trß rÊt lín trong c¸c chiÕn l­îc t¨ng tr­ëng kinh tÕ cña c¸c n­íc ph¸t triÓn va ®ang ph¸t triÓn. Sù thµnh c«ng cña c¸c n­íc trong viÖc ®¹t tíi nh÷ng môc tiªu vÒ khoa häc c«ng nghÖ ®Ó t¹o ra t¨ng tr­ëng kinh tÕ ®· t¸c ®éng trùc tiÕp tíi søc c¹nh tranh vµ dÉn tíi kÕt qu¶ lµ lµm t¨ng tèc ®é t¨ng tr­ëng kinh tÕ. NÕu nh­ trong thiªn niªn kû thø nhÊt, than ®¸, søc giã, søc n­íc, søc m¹nh c¬ b¾p cña ng­êi vµ gia sóc lµ nguån n¨ng l­îng chñ yÕu th× tíi gÇn thiªn niªn kû thø hai, ®ã lµ dÇu khÝ, m¸y h¬i n­íc, ®iÖn, n¨ng l­îng nguyªn tö ph©n h¹ch. HiÖn nay nh©n lo¹i ®ang tiÕn vµo thiªn niªn kû thø ba dùa trªn nÒn t¶ng cña c¸c 7
  8. h a n g e Vi h a n g e Vi XC XC e e F- F- w w PD PD er er ! ! W W O O N N y y bu bu to to k k lic lic C C w w m m w w w w o o .c .c .d o .d o c u -tr a c k c u -tr a c k nghµnh c«ng nghiÖp cao nh­ c«ng nghÖ th«ng tin, c«ng nghÖ n¨ng l­îng h¹t nh©n, tæng hîp nhiÖt h¹ch, c«ng nghÖ nan«… Cã thÓ nãi r»ng tõ vÞ trÝ ®i sau, tæng hîp c¸c kinh nghiÖm ë hai thiªn niªn kû ®Çu, khoa häc vµ c«ng nghÖ ®· trë thµnh ®éng lùc ph¸t triÓn hµng ®Çu cña nhiÒu quèc gia trªn thÕ giíi, lµ lùc l­îng dÉn ®­êng vµ lµ lùc l­îng s¶n xuÊt trùc tiÕp cña nÒn kinh tÕ toµn cÇu ho¸. Cã thÓ nãi ®©y lµ cuéc c¸ch m¹ng khoa häc c«ng nghÖ míi nhÊt trong khoa häc tù nhiªn, lµ cuéc c¸ch m¹ng khoa häc c«ng nghÖ hiÖn ®¹i. §Ó lµm râ vai trß cña khoa häc c«ng nghÖ trong nÒn kinh tÕ toµn cÇu, ta cÇn t×m hiÓu thÕ nµo lµ khoa häc, c«ng nghÖ, lµ cuéc c¸ch m¹ng khoa häc c«ng nghÖ hiÖn ®¹i. Khoa häc lµ mét kh¸i niÖm thÓ hiÖn ë nhiÒu néi dung kh¸c nhau: khoa häc lµ mét h×nh th¸i ý thøc x· héi, lµ mét c«ng cô nhËn thøc; khoa häc lµ mét lÜnh vùc ho¹t ®éng x· héi; khoa häc lµ mét hÖ thèng tri thøc cña nh©n lo¹i ®­îc thÓ hiÖn b»ng nh÷ng kh¸i niÖm, ph¸n ®o¸n, häc thuyÕt…Tuy nhiªn ®Þnh nghÜa cho r»ng khoa häc lµ mét hÖ thèng chØnh thÓ c¸c tri thøc cña tiÕn tr×nh lÞch sö x· héi ®­îc coi lµ ®Þnh nghÜa ®Çy ®ñ nhÊt d­íi gãc ®é lÞch sö ph¸t triÓn cña khoa häc. Ngoµi ra, khoa häc cßn ®­îc hiÓu lµ qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cña con ng­êi ®Ó cã ®­îc hÖ thèng tri thøc vÒ thÕ giíi víi chøc n¨ng lµm cho con ng­êi n¾m ®­îc nh÷ng quy luËt cña hiÖn thùc kh¸ch quan ,ngµy cµng lµm chñ ®­îc nh÷ng ®iÒu kiÖn sinh ho¹t tù nhiªn vµ x· héi C«ng nghÖ tr­íc hÕt lµ tËp hîp tri thøc g¾n liÒn vµ t­¬ng øng víi mét tËp hîp kü thuËt (Nh­ m¸y mãc, thiÕt bÞ, ph­¬ng tiÖn )bao gåm c¸c tri thøc vÒ ph­¬ng ph¸p, kü n¨ng, bÝ quyÕt, kinh nghiÖm ®­îc sö dông theo mét quy tr×nh hîp lý ®Ó vËn hµnh, tËp hîp kü thuËt ®ã, t¸c ®éng vµo ®èi t­îng lao ®éng t¹o ra s¶n phÈm phôc vô cho nhu cÇu cña con ng­êi. C«ng nghÖ tõ chç chØ dïng trong c¸c ho¹t ®éng lao ®éng s¶n xuÊt ra cña c¶i vËt chÊt theo sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña nÒn kinh tÕ toµn cÇu th× giê ®©y kh¸i niÖm ®ã ®­îc sö dông víi nghÜa réng h¬n vµ trong nhiÒu lÜnh vùc ho¹t ®éng cña con ng­êi . 8
  9. h a n g e Vi h a n g e Vi XC XC e e F- F- w w PD PD er er ! ! W W O O N N y y bu bu to to k k lic lic C C w w m m w w w w o o .c .c .d o .d o c u -tr a c k c u -tr a c k NÕu nh­ trong nhiÒu thÕ kû tr­íc ®©y khoa häc chØ ph¸t triÓn mét c¸ch ®éc lËp riªng rÏ th× tíi ®Çu thÕ kû 20 mèi quan hÖ mËt thiÕt gi÷a khoa häc- c«ng nghÖ ®· t¹o nªn cuéc c¸ch m¹ng khoa häc c«ng nghÖ hiÖn ®¹i cña x· héi loµi ng­êi, ®¸nh dÊu "qu¸ tr×nh khoa häc c«ng nghÖ biÕn thµnh lùc l­îng s¶n xuÊt trùc tiÕp lµ ®iÒu kiÖn cÇn ®Ó ®­a lùc l­îng s¶n xuÊt lªn mét b­íc ph¸t triÓn míi". Cho tíi nay ch­a cã mét c«ng tr×nh nµo ®­a ra ®Þnh nghÜa cô thÓ vÒ cuéc c¸ch m¹ng khoa häc c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, song vÒ ®¹i thÓ ta cã thÓ hiÓu ®ã lµ sù thay ®æi c¨n b¶n trong b¶n th©n c¸c lÜnh vùc khoa häc c«ng nghÖ còng nh­ mèi quan hÖ vµ chøc n¨ng x· héi cña chóng, khiÕn cho c¬ cÊu vµ ®éng th¸i ph¸t triÓn cña c¸c lùc l­îng s¶n xuÊt còng bÞ thay ®æi hoµn toµn. ë nÐt kh¸i qu¸t nhÊt cã thÓ ®Þnh nghÜa cuéc c¸ch m¹ng khoa häc c«ng nghÖ hiÖn ®¹i lµ sù biÕn ®æi tËn gèc lùc l­îng s¶n xuÊt cña x· héi hiÖn ®¹i, ®­îc thùc hiÖn víi vai trß dÉn ®­êng cña khoa häc c«ng nghÖ trong toµn bé chu tr×nh: "khoa häc - c«ng nghÖ - s¶n xuÊt- con ng­êi - m«i tr­êng ". Cã thÓ nãi r»ng sù ph¸t triÓn cña khoa häc c«ng nghÖ ®· ®­a v¨n minh nh©n lo¹i qu¸ ®é sang mét giai ®o¹n ph¸t triÓn míi vÒ chÊt. §ã lµ kÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh tÝch luü l©u dµi c¸c kiÕn thøc khoa häc cña viÖc ®æi míi c«ng nghÖ s¶n xuÊt, vµ viÖc t¨ng quy m« sö dông kü thuËt míi. Trong ®ã sù ph¸t triÓn cã tÝnh tiÕn ho¸ vµ c¸c dÞch chuyÓn cã tÝnh chÊt cã tÝnh c¸ch m¹ng ®· cïng t¹o ®iÒu kiÖn cho nhau ph¸t triÓn. Trong lÜnh vùc s¶n xuÊt còng nh­ trong c¸c ngµnh tri thøc khoa häc ®Òu cã thÓ quan s¸t thÊy nh÷ng sù lu©n phiªn ®Æc s¾c cña cuéc nh¶y vät vµ sù ph¸t triÓn tuÇn tù trong nhiÒu lÜnh vùc nh­ : Trong ngµnh n¨ng l­îng, sö dông n¨ng l­îng n­íc, c¬ b¾p, giã, than, ®iÖn, dÇu löa råi n¨ng l­îng nguyªn tö vµ hiÖn nay chÝnh lµ n¨ng l­îng nhiÖt h¹ch. Trong lÜnh vùc s¶n xuÊt, tõ hîp t¸c lao ®éng gi¶n ®¬n qua giai ®o¹n c«ng tr­êng thñ c«ng råi tiÕn lªn ph­¬ng thøc s¶n xuÊt ®¹i c¬ khÝ víi c¸c quy tr×nh s¶n xuÊt vµ c«ng nghÖ ®­îc c¬ giíi ho¸ tæng hîp, xuÊt hiÖn c¸c hÖ thèng m¸y mãc, t¹o ra c¸c m¸y tù ®éng, tù ®éng ho¸ ®ång bé, hÖ thèng s¶n xuÊt linh ho¹t. 9
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2