Quá trình thành lập cơ sở lý luận để chuyển sang nền kinh tế thị trường từ điểm xuất phát thấp p8

Chia sẻ: Saf Wgtewgt | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:7

Thêm vào BST

Báo xấu

63
lượt xem 3
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tham khảo tài liệu 'quá trình thành lập cơ sở lý luận để chuyển sang nền kinh tế thị trường từ điểm xuất phát thấp p8', luận văn - báo cáo phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Quá trình thành lập cơ sở lý luận để chuyển sang nền kinh tế thị trường từ điểm xuất phát thấp p8

lêi nãi ®Çu NÒn kinh tÕ ViÖt Nam ®ang chuyÓn sang ho¹t ®éng theo c¬ chÕ thÞ trêng cã sù qu¶n lý cña nhµ níc. Sù nghiÖp ®æi míi kinh tÕ dßi hái ph¶i nhanh chãng tiÕp cËn nh÷ng lý luËn vµ thùc tiÔn qu¶n lý kinh tÕ cña nhiÒu níc trªn thÕ giíi. Qu¸ tr×nh ®æi míi kinh tÕ cÇn cã nh÷ng c¸n bé kinh tÕ cã kiÕn thøc cã ph¬ng ph¸p thÝch hîp víi kinh tÕ thÞ trêng. Vµo cuèi nh÷ng n¨m 80 cña thÕ kû 20, vÒ c¬ b¶n nÒn kinh tÕ cña ViÖt Nam s¶n xuÊt nhá vÉn cßn lµ phæ biÕn, tr¹ng th¸i kinh tÕ tù nhiªn hiÖn vËt, tù cung, tù cÊp cßn chiÕm u thÕ, vËn hµnh theo c¬ chÕ qu¶n lý tËp trung quan liªu bao cÊp vµ cã nhiÒu sai lÇm trong nhËn thøc vÒ m« h×nh x· héi chñ nghÜa. ViÖt Nam ®· kh«ng nhËn thøc ®óng vÒ kinh tÕ thÞ trêng, cho r»ng s¶n xuÊt hµng ho¸ lµ h×nh thøc tæ chøc cña Chñ nghÜa t b¶n, ®ång nhÊt h×nh thøc së h÷u víi h×nh thøc tæ chøc kinh tÕ vµ thµnh phÇn kinh tÕ; coi nhÑ qui luËt gi¸ trÞ, qui luËt c¹nh tranh; chØ thÊy mÆt tiªu cùc cña thÞ trêng. X· héi ViÖt Nam vÉn dùa trªn nÒn t¶ng cña v¨n minh n«ng nghiÖp lóa níc, n«ng d©n chiÕm ®¹i ®a sè. V× vËy ViÖt Nam vÉn lµ níc nghÌo nµn, l¹c hËu vµ kÐm ph¸t triÓn. Do ®ã ph¸t triÓn trë thµnh nhiÖm vô, môc tiªu sè 1 ®èi víi toµn §¶ng, toµn d©n ta trong nh÷ng bíc ®êng ®i tíi. Muèn vËy ph¶i chuyÓn nÒn kinh tÕ quèc d©n sang tr¹ng th¸i cña sù ph¸t triÓn, lµ ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ thÞ trêng cïng víi nã lµ thùc hiÖn c«ng cuéc c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc. §Ó lµm ®îc ®iÒu ®ã chóng ta cÇn ph¶i ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn theo ®Þnh híng XHCN. §©y lµ gi¶i ph¸p c¬ b¶n ®Ó chuyÓn tõ s¶n xuÊt nhá lªn s¶n xuÊt lín ë ViÖt Nam hiÖn nay. ChuyÓn nÒn kinh tÕ tõ ho¹t ®éng theo c¬ chÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung, hµnh chÝnh, quan liªu bao cÊp 1
sang ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn vËn hµnh theo c¬ chÕ thÞ trêng, cã sù qu¶n lý cña nhµ níc, theo ®Þnh híng XHCN lµ néi dung, b¶n chÊt vµ ®Æc ®iÓm kh¸i qu¸t nhÊt ®èi víi nÒn kinh tÕ cña ViÖt Nam trong hiÖn t¹i vµ trong t¬ng lai ®Ó ®Èy m¹nh qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu theo híng c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ®Ó huy ®éng søc m¹nh cña toµn d©n vµo viÖc kh¾c phôc nguy c¬ tôt hËu ngµy cµng xa, cÇn ph¶i ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn theo ®Þnh híng XHCN. §ã lµ chñ tr¬ng cã tÝnh chiÕn lîc trong c«ng cuéc x©y dùng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña ViÖt Nam hiÖn nay mµ §¶ng vµ nhµ níc ViÖt Nam ®· x¸c ®Þnh. VÊn ®Ò ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn theo ®Þnh híng XHCN lµ gi¶i ph¸p c¬ b¶n ®Ó chuyÓn tõ s¶n xuÊt nhá lªn s¶n xuÊt lín ë níc ViÖt Nam hiÖn nay vµ nã sÏ ®îc gi¶i quyÕt ë trong tiÓu luËn nµy víi nh÷ng néi dung chÝnh nh sau: I. Lý luËn chung ®Þnh híng xhcn cña nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn trong thêi kú qu¸ ®é ë viÖt Nam. Nãi ®Õn quan ®iÓm nÒn kinh tÕ hµng hãa nhiÒu thµnh phÇn th× tríc hÕt ta ph¶i hiÓu nÒn kinh tÕ hµng hãa lµ g× ? x· héi chñ nghÜa lµ g× ? thÕ nµo lµ thµnh phÇn kinh tÕ vµ t¹i sao ph¶i ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa mµ kh«ng theo mét ®Þnh híng kh¸c. 1.1 Kh¸i niÖm vÒ x· héi chñ nghÜa . T¹i ®¹i héi §¶ng lÇn thø VIII vµo th¸ng 6 – 1996 ®· x¸c ®Þnh x· héi chñ nghÜa ë ViÖt Nam lµ mét x· héi do nh©n d©n lao ®éng lµm chñ, cã nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn cao dùa trªn lùc lîng s¶n xuÊt hiÖn ®¹i vµ chÕ ®é c«ng h÷u vÒ t liÖu s¶n xuÊt, chñ yÕu cã nÒn v¨n hãa ®Ëm ®µ b¶n s¾c d©n téc, con ngêi ®îc gi¶i phãng khái ¸p bøc bãc lét mäi ngêi cã quyÒn lµm chñ b¶n th©n 2
m×nh vµ lµm theo n¨ng lùc hëng theo lao ®éng. Lµ x· héi mµ ngêi d©n cã cuéc sèng Êm no h¹nh phóc, tù do trong khu«n khæ ph¸p luËt, cã ®iÒu kiÖn ®Ó ph¸t triÓn toµn diÖn c¸ nh©n, c¸c d©n téc trong níc ®oµn kÕt, b×nh ®¼ng vµ gióp ®ì lÉn nhau ®Ó cïng tiÕn bé vµ hîp t¸c víi nh©n d©n ë c¸c níc trªn thÕ giíi. Theo M¸c x· héi chñ nghÜa ®¸ng lÏ ph¶i ra ®êi tõ c¸c níc t b¶n v¨n minh cã nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn cao, song do lÞch sö ViÖt Nam ®· chÞu ¸ch thèng trÞ cña phong kiÕn vµ thùc d©n, §¶ng céng s¶n ViÖt Nam ra ®êi ®· l·nh ®¹o nh©n d©n giµnh ®éc lËp d©n téc ®a ®Êt níc ®i lªn x· héi chñ nghÜa. V× vËy ViÖt Nam lµ níc cã nÒn kinh tÕ cha ph¸t triÓn cßn nghÌo nµn l¹c hËu. Do vËy §¶ng vµ Nhµ níc ®· ®Ò ra ®êng lèi x©y dùng kinh tÕ x· héi chñ nghÜa ®Ó ViÖt Nam theo kÞp c¸c níc ph¸t triÓn trªn thÕ giíi. 1.2 ThÕ nµo lµ nÒn kinh tÕ hµng hãa ? NÒn kinh tÕ hµng hãa lµ kiÓu tæ chøc kinh tÕ x· héi mµ s¶n xuÊt ra ®Ó b¸n, trao ®æi trªn thÞ trêng. Trong kiÓu tæ chøc mµ toµn bé qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ph©n phèi, trao ®æi tiªu dïng s¶n xuÊt ra c¸i g×, cho ai ®Òu th«ng qua mua b¸n vµ hÖ thèng thÞ trêng quyÕt ®Þnh. Do nÒn kinh tÕ nhµ níc gi÷ vai trß chñ ®¹o kÐm hiÖu qu¶ cha lµm tèt vai trß l·nh ®¹o, kinh tÕ hîp t¸c chËm ®æi míi. NhiÒu h×nh thøc hîp t¸c míi ra ®êi cha ®îc ®¸nh gi¸ cao, cha cã sù gióp ®ì cña nhµ níc nªn ho¹t ®éng cßn kÐm cha ph¸t triÓn. Bªn c¹nh ®ã c¸c doanh nghiÖp tiªu cùc do viÖc qu¶n lý doanh nghiÖp cßn nhiÒu s¬ hë... Do vËynhiÖm vô cña nh©n d©n lµ tËp trung mäi lùc lîng, tranh thñ thêi c¬, ®Èy m¹nh c«ng cuéc ®æi míi mét c¸ch toµn 3
diÖn vµ ®ång bé tiÕp tôc ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn vËn hµnh theo c¬ chÕ thÞ trêng cã sù qu¶n lý cña nhµ níc theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa. 1.3 ViÖc ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ hµng hãa nhiÒu thµnh phÇn theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa. ViÖc ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ hµng hãa nhiÒu thµnh phÇn theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa lµ ®i ®Õn môc tiªu kh«ng cßn ¸p bøc, bãc lét, ®i ®Õn chÕ ®é c«ng h÷u c¸c t liÖu s¶n xuÊt thùc hiÖn ®îc c«ng b»ng x· héi vµ x· héi cã møc sèng cao. §i theo kinh tÕ t b¶n chñ nghÜa lµ kh¸c víi c¬ chÕ t b¶n chñ nghÜa lµ kh¶ n¨ng tõng bíc rót ng¾n kho¶ng c¸ch giÇu nghÌo trong khi chñ nghÜa t b¶n cã thÓ dÉn ®Õn tiªu cùc. “ §Þnh híng x· héi chñ nghÜa trong nÒn kinh tÕ ®ßi hái ph¶i gi¶i quyÕt ®óng ®¾n mèi quan hÖ gi÷a viÖc ph¸t triÓn lùc lîng s¶n xuÊt x©y dùng quan hÖ s¶n xuÊt míi, ph¶i kh¾c phôc ®îc nguy c¬ tôt hËu vÒ kinh tÕ, x©y dùng thµnh c«ng c¬ së vËt chÊt kü thuËt cña chñ nghÜa x· héi. Ph¶i cã nh÷ng c¶i c¸ch míi c¸c h×nh th¸i kinh tÕ x· héi thay thÕ chÕ ®é së h÷u nµy b»ng chÕ ®é së h÷u kh¸c nhng sù thay thÕ ®ã kh«ng diÔn ra trong mét lóc mµ cã tÝnh kÕ thõa lÞch sö trong thêi kú qu¸ ®é, l©u dµi cã mét chÕ ®é së h÷u thuÇn nhÊt theo quy luËt phñ ®Þnh cña phñ ®Þnh. Mçi sù vËt - mét hiÖn tîng míi ra ®êi ®Òu kÕ thõa nh÷ng yÕu tè tÝch cùc vµ tõng bíc th¶i lo¹i nh÷ng nh©n tè tiªu cùc cña h×nh th¸i c¸i míi vµ c¸i cò ®an kÕt víi nhau trong mçi sù vËt vµ t¸c 4
®éng lÉn nhau. Qu¸ tr×nh ®æi míi nÒn kinh tÕ theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa lµ mét nguyªn t¾c mét vÊn ®Ò quan träng nhÊt, c¬ b¶n nhÊt cña t duy kinh tÕ míi cña §¶ng ViÖt Nam ”. Thùc hiÖn môc tiªu ®ã lµ mét nhiÖm vô l©u dµi cña nhiÒu thÕ hÖ, ph¶i gi¶i quyÕt b»ng nhiÒu biÖn ph¸p kh«ng lµm tæn h¹i ®Õn lîi Ých hîp ph¸p cña c«ng d©n. V× vËy chØ ph¶i lµ x· héi hãa x· héi chñ nghÜa trong thùc tÕ nÒn s¶n xuÊt x· héi. 1.4 C¬ cÊu së h÷u trong thêi kú qu¸ ®é ë ViÖt Nam : a- Quan ®iÓm míi trong viÖc ®¸nh gi¸, xem xÐt c¬ cÊu së h÷u ë VN _ Ph¶i xem xÐt së h÷u lµ nÒn t¶ng kinh tÕ cña 1 chÕ ®é XH. _ Ph¶i xuÊt ph¸t tõ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña LLSX ®Ó lùa chän c¸c h×nh thøc së h÷u vµ liªn kÕt trong mét c¬ cÊu së h÷u chung. _ Lêy hiÖu qu¶ KTXH lµm thíc ®o viÖc x¸c lËp c¬ cÊu së h÷u trong XH loµi ngêi. _ §Ó cho së h÷u kh«ng chØ dõng l¹i vÒ mÆt ph¸p lý mµ cßn thùc hiÖn vÒ mÆt kinh tÕ, cÇn g¾n së h÷u víi kinh tÕ. _ Kh«ng nªn chØ dõng l¹i ë kÕt cÊu bªn ngoµi cña së h÷u mµ cÇn ph¶i ®æi míi c¶ kÕt cÊu bªn trong cña së h÷u tøc lµ ph¶i t×m ra ®îc c¬ chÕ thÝch hîp ®Ó hiÖn thùc ho¸. 5
b- C¸c lo¹i h×nh së h÷u ®ang tån t¹i : _ Së h÷u c«ng céng: + Nã lµ së h÷u cña nh÷ng ngêi lao ®éng ®îc gi¶i phãng vµ liªn kÕt l¹i. + Kh«ng dÉn ®Õn bãc lét + Nã ph¶i cã tÝnh chÊt x· héi trùc tiÕp M¸c vµ ¡nghen hay gäi së h÷u c«ng céng lµ së h÷u x· héi. Së h÷u c«ng céng víi néi dung nh vËy th× nã ®îc thiÕt lËp 1 c¸ch ®Çy ®ñ trong giai ®o¹n cao cu¶ chñ nghÜa céng s¶n ( LLSX & NSL§ ph¸t triÓn cao, cña c¶i XH dåi dµo nh lùc lîng tù nhiªn, XH kh«ng cßn giai cÊp, kh«ng cßn NN ). Khi cha ®ñ 2 ®iÒu kiÖn nµy th× cha cã së h÷u c«ng céng theo nghÜa ®Çy ®ñ. Cã së h÷u NN, së h÷u tËp thÓ th× míi chØ cã nh©n tè cña së h÷u c«ng céng. Tuy nhiªn trong khu«n khæ nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn theo ®Þnh híng XHCN vµ dùa trªn sù ®a d¹ng vÒ h×nh thøc së h÷u ta còng cã thÓ coi së h÷u NN vµ së h÷u tËp thÓ lµ ®¹i diÖn cho së h÷u c«ng céng nhng nã cha ph¶i lµ së h÷u c«ng céng. _ Së h÷u t nh©n: Lµ h×nh thøc SH mµ tµi s¶n, vèn, thuéc vÒ c¸c chñ t nh©n ( cã thÓ lµ nhµ t b¶n t nh©n, 1 tiÓu chñ ). VÒ xuÊt xø SH t nh©n ko ph¶i do NN vµ ph¸p luËt t¹o ra, nã cã tríc NN vµ ph¸p luËt, cã t nh©n råi míi cã sù ph©n chia giai cÊp XH. 6
Trong c¸c quan ®iÓm kinh tÕ cña ph¬ng T©y ngêi ta rÊt t«n träng t nh©n. SH t nh©n g¾n víi c¸ nh©n cña con ngêi, biÕt khai th¸c yÕu tè c¸ nh©n vµ t¹o ra ®îc sù t¨ng trëng kinh tÕ. _ Së h÷u hçn hîp: Lµ lo¹i h×nh SH dùa trªn c¬ së liªn kÕt vÒ vèn, vÒ tµi s¶n gi÷a kinh tÕ vµ NN hoÆc gi÷a hîp t¸c kinh doanh. C¬ cÊu s¬ h÷u cña thêi kú qu¸ ®é ë VN hiÖn nay chÝnh SH hçn hîp lµ SH trung gian ®Ó kÕt nèi t nh©n vµ hçn hîp ®ª ®¶m b¶o ®Þnh híng ph¸t triÓn cña SH t nh©n. Trong SH hçn hîp cã h×nh thøc SH cæ phÇn, nã míi xuÊt hiÖn trë l¹i ë VN. Cã thÓ nãi lµ sù xuÊt hiÖn trë l¹i cña nã cã ý nghÜa rÊt quan träng ®èi víi qu¸ tr×nh chuyÓn sang KTTT ®Þnh híng XHCN ë VN. Trong c¬ së 3 lo¹i h×nh SH nµy trong ®iÒu kiÖn ë VN hiÖn nay xuÊt ph¸t tõ thùc tr¹ng vÒ LLSX còng nh vÒ n¨ng lîng qu¶n lý, tiÒm n¨ng vÒ vèn trong d©n c, sù t¸c ®éng cña xu thÕ héi nhËp. 3 lo¹i h×nh SH trªn sÏ ®îc ®a d¹ng ho¸ thµnh 6 h×nh thøc cô thÓ nh sau : SHNN SH tËp thÓ SH c¸ thÓ SH t b¶n t nh©n 7