zunia.vn

Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z

zunia.vn

» Kinh Tế - Quản Lý

» Quản lý Nhà nước

Quản lý nhà nước đối với du lịch cộng đồng trên địa bàn tỉnh Yên Bái

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:10

Báo xấu

10
lượt xem 6
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Trên cơ sở đánh giá đầy đủ thực trạng, bài viết "Quản lý nhà nước đối với du lịch cộng đồng trên địa bàn tỉnh Yên Bái" đề xuất các giải pháp nhằm tăng cường quản lý nhà nước đối với du lịch cộng đồng trên địa bàn tỉnh Yên Bái trong tương lai.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Quản lý nhà nước đối với du lịch cộng đồng trên địa bàn tỉnh Yên Bái

TẠP TẠP CHÍ KHOA HỌC VÀCHÍ CÔNGKHOA NGHỆHỌC VÀ CÔNG NGHỆ JOURNAL OF SCIENCE NguyễnANDHoàng TECHNOLOGY Long và ctv. TRƯỜNG ĐẠI HỌC HÙNG VƯƠNG HUNG VUONG UNIVERSITY Tập 30, Số 1 (2023): 24 - 33 Vol. 30, No. 1 (2023): 24 - 33 Email: tapchikhoahoc@hvu.edu.vn Website: www.jst.hvu.edu.vn QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC ĐỐI VỚI DU LỊCH CỘNG ĐỒNG TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH YÊN BÁI Nguyễn Hoàng Long1, Lê Văn Cương2, Phạm Thái Thủy3* 1 Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Yên Bái 2 Khoa KT&QTKD, Trường Đại học Hùng Vương, Phú Thọ 3 Phòng Hợp tác quốc tế, Trường Đại học Hùng Vương, Phú Thọ Ngày nhận bài: 04/01/2022; Ngày chỉnh sửa: 11/3/2022; Ngày duyệt đăng: 06/7/2022 Tóm tắt D u lịch cộng đồng là loại hình du lịch đã và đang phát triển khá phổ biến tại Việt Nam nhằm mục đích nâng cao vai trò và lợi ích của cộng đồng trong việc tham gia vào hoạt động du lịch. Quản lý nhà nước đối với du lịch cộng đồng nói chung và tỉnh Yên Bái nói riêng vẫn còn gặp một số khó khăn vì nhiều lý do chủ quan cũng như khách quan dẫn đến chưa khai thác hiệu quả được loại hình du lịch này. Thống kê năm 2021, toàn tỉnh có 209 hộ tham gia làm du lịch cộng đồng trong đó có nhiều hộ là đồng bào dân tộc thiểu số. Quản lý nhà nước đối với du lịch cộng đồng còn khá lỏng lẻo nên chưa thực sự huy động được tham gia của người dân, cơ chế chia sẻ lợi ích và phát triển du lịch cộng đồng theo chuỗi chưa được thể chế hóa, sự hợp tác giữa các địa phương để liên kết sản phẩm du lịch còn rất hạn chế, hoạt động quản lý nhà nước về du lịch cộng đồng giữa chính quyền cấp tỉnh, cấp huyện và cấp xã còn thiếu tính đồng bộ,... Trên cơ sở đánh giá đầy đủ thực trạng, bài viết đề xuất các giải pháp nhằm tăng cường quản lý nhà nước đối với du lịch cộng đồng trên địa bàn tỉnh Yên Bái trong tương lai. Từ khóa: Du lịch cộng đồng, quản lý nhà nước, tỉnh Yên Bái. 1. Đặt vấn đề đang được phát triển khá phổ biến tại Việt Nam Du lịch cộng đồng (DLCĐ) là một loại hình nhằm mục đích nâng cao vai trò và lợi ích của phát triển du lịch, trong đó người dân và cộng cộng đồng trong việc tham gia vào hoạt động du đồng đóng vai trò cung cấp các sản phẩm dịch vụ lịch, thực hiện mục tiêu lớn của Đảng và Nhà cho khách du lịch, người dân và cộng đồng địa nước về phát triển du lịch trở thành kinh tế mũi phương có trách nhiệm bảo vệ tài nguyên du lịch nhọn (Nghị quyết số 08-NQ/TW của Bộ Chính và được chia sẻ các lợi ích kinh tế do phát triển trị). Do vậy, công tác quản lý nhà nước (QLNN) DLCĐ tạo ra dựa trên mức độ tham gia và đóng đối với DLCĐ tại Việt Nam cần được quan tâm góp [1]. Phát triển DLCĐ góp phần tạo công ăn kịp thời để tạo điều kiện cho hoạt động này đạt việc làm và tăng thêm thu nhập cho người dân hiệu quả cao hơn nữa trong thực tế [3, 4]. bản địa, góp phần cho việc xóa đói giảm nghèo Yên Bái là tỉnh miền núi, nằm ở phía Tây và phát triển kinh tế - xã hội (KT - XH) của địa Bắc của Tổ quốc với sự đa dạng về văn hóa cũng phương [2]. DLCĐ là loại hình du lịch đã và như phong phú về tài nguyên du lịch. Phát triển 24 *Email: phamthaithuy@hvu.edu.vn
TẠP CHÍ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ Tập 30, Số 1 (2023): 24-33 DLCĐ trên địa bàn tỉnh luôn được quan tâm chú 2. Phương pháp nghiên cứu trọng và là thế mạnh trong phát triển du lịch của Nghiên cứu được thực hiện chủ yếu dựa trên tỉnh, Tỉnh ủy Yên Bái đã ban hành Nghị quyết số phương pháp phân tích thống kê và phương pháp 35-NQ/TU ngày 18/10/2016 về đẩy mạnh phát so sánh. Dữ liệu được tổng hợp từ các văn bản, triển du lịch tỉnh Yên Bái giai đoạn 2016 - 2020, nghị quyết, báo cáo, số liệu liên quan tới tình định hướng đến năm 2025. Hội đồng nhân dân hình phát triển du lịch nói chung và DLCĐ nói tỉnh Yên Bái đã ban hành Nghị quyết số 14/2018/ NQ-HĐND ngày 02/8/2018, trong đó có các nội riêng của tỉnh Yên Bái từ các cơ quan: Tỉnh ủy, dung chính sách hỗ trợ phát triển du lịch như: Hỗ HĐND, UBND tỉnh Yên Bái, Sở Văn hóa, Thể trợ tổ chức bồi dưỡng, tập huấn kỹ năng nghề du thao và Du lịch tỉnh Yên Bái, Cục Thống kê tỉnh lịch cho nhân lực hoạt động trong lĩnh vực du Yên Bái và Phòng Văn hóa Thông tin của các lịch. Bên cạnh đó, nhiều lớp bồi dưỡng kỹ năng huyện/thị xã/thành phố trên địa bàn tỉnh. Từ đó phục vụ DLCĐ, kỹ năng hướng dẫn viên du lịch đánh giá thực trạng hiệu quả QLNN về DLCĐ tại tại điểm, ngoại ngữ giao tiếp cho hàng trăm học tỉnh Yên Bái. viên tại thị xã Nghĩa Lộ và các huyện: Văn Yên, Ngoài ra nghiên cứu cũng tiến hành phỏng vấn Văn Chấn, Trạm Tấu, Mù Cang Chải. Đặc biệt, trao đổi trực tiếp với 03 chuyên gia để thu thập ý ngày 26/11/2019, Tỉnh ủy Yên Bái đã ban hành kiến và giải pháp nâng cao hiệu quả QLNN đối Chương trình hành động số 190-Ctr/TU trong đó với DLCĐ trên địa bàn tỉnh Yên Bái và giải pháp đã giao cho các cơ quan chức năng và các địa nâng cao hiệu quả QLNN đối với DLCĐ trên địa phương chỉ tiêu cụ thể về xây dựng, phát triển bàn tỉnh trong những năm tiếp theo. sản phẩm DLCĐ gắn với tìm hiểu văn hóa dân tộc bản địa trên địa bàn tỉnh trong năm 2020 [5]. Qua khảo sát thực tế tại các địa phương trong 3. Kết quả nghiên cứu và thảo luận tỉnh, hoạt động QLNN còn khá lỏng lẻo nên chưa thực sự huy động được tham gia của người dân, 3.1. Thực trạng QLNN với DLCĐ trên địa bàn cơ chế chia sẻ lợi ích và phát triển DLCĐ theo tỉnh Yên Bái chuỗi chưa được thể chế hóa, sự hợp tác giữa 3.1.1. Cụ thể hóa luật pháp, chính sách của các địa phương để liên kết sản phẩm DLCĐ còn Nhà nước và ban hành những quy định, quy chế, rất hạn chế, tỉnh Yên Bái bước đầu đã có những cơ chế đặc thù để quản lý DLCĐ của địa phương cơ chế chính sách để hỗ trợ thúc đẩy phát triển Trong thời gian vừa qua, dựa trên văn bản DLCĐ (chủ yếu là lồng ghép), hoạt động QLNN về DLCĐ giữa chính quyền cấp tỉnh, cấp huyện Luật Du lịch năm 2017, cùng với các nghị định, và cấp xã còn thiếu tính đồng bộ,... Bên cạnh đó, thông tư hướng dẫn, kết hợp với đặc điểm, tiềm vấn đề giữ gìn cảnh quan, môi trường, phá hủy năng sẵn có của tỉnh Yên Bái, Hội đồng nhân dần những nét văn hóa bản địa đặc sắc ở rất nhiều dân, UBND tỉnh Yên Bái đã ban hành rất nhiều nơi phát triển DLCĐ chưa được quan tâm đúng các nghị quyết, quyết định, kế hoạch triển khai mức [5, 6]. đối với các hoạt động du lịch, quản lý DLCĐ Với những lý do trên, bài viết tập trung trả trên địa bàn tỉnh được thể hiện trong bảng 1. lời 2 câu hỏi: (1) Thực trạng quản lý nhà nước Hoạt động này của tỉnh Yên Bái được đánh giá về DLCĐ tại tỉnh Yên Bái hiện nay như thế nào? là triển khai khá tốt, rõ ràng, minh bạch, tạo (2) Tỉnh Yên Bái cần làm gì để nâng cao hiệu quả ra nhiều chuyển biến tích cực trong hoạt động QLNN về DCLĐ tại tỉnh Yên Bái? QLNN đối với DLCĐ. 25
TẠP CHÍ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ Nguyễn Hoàng Long và ctv. Bảng 1. Các văn bản của tỉnh Yên Bái về hoạt động DLCĐ STT Năm Nội dung văn bản Nghị quyết Đại hội XVIII của Đảng bộ tỉnh Yên Bái nhiệm kỳ 2015 - 2020 đã xác định du lịch là 1 2015 một thế mạnh cần được tập trung chỉ đạo của tỉnh Nghị quyết số 35-NQ/TU ngày 18/10/2016 của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh Yên Bái khóa XVIII 2 2016 về đẩy mạnh phát triển du lịch tỉnh Yên Bái giai đoạn 2016 - 2020, định hướng đến năm 2025 Nghị quyết 08/2016/NQ-HĐND của Hội đồng nhân dân tỉnh về kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 3 2016 5 năm 2016 - 2020 Nghị quyết số 14/2017/NQ-HĐND ngày 10/4/2017 của Hội đồng nhân dân tỉnh Yên Bái về chính 4 2017 sách khuyến khích đầu tư vào lĩnh vực công nghiệp, dịch vụ, du lịch, nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao trên địa bàn tỉnh Yên Bái giai đoạn 2017 - 2020 Nghị quyết số 14/2018/NQ-HĐND của Hội đồng nhân dân tỉnh Yên Bái ngày 02/8/2018 Ban hành 5 2018 Quy định một số chính sách thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới trên địa bàn tỉnh Yên Bái đến năm 2020 Chương trình hành động số 190-CT/TU ngày 16/11/2019 của Tỉnh ủy cụ thể từng mục tiêu, nhiệm 6 2019 vụ cụ thể đối với DLCĐ từng địa phương Nguồn: Nhóm tác giả tự tổng hợp, 2021 3.1.2. Xây dựng các quy hoạch, kế hoạch phát hoạch tổng thể phát triển Khu du lịch quốc gia triển du lịch cộng đồng của địa phương Hồ Thác Bà, tỉnh Yên Bái đến năm 2025, tầm Từ năm 2017 đến nay, Đảng bộ, chính quyền nhìn đến năm 2030; năm 2019, UBND tỉnh Yên tỉnh Yên Bái đã tham mưu, đề xuất, xây dựng Bái đã phê duyệt đề án Xây dựng thương hiệu và được 03 đề án, dự án quy hoạch phát triển du phát triển du lịch tỉnh Yên Bái giai đoạn 2018 - lịch tỉnh Yên Bái. Cụ thể: năm 2017, UBND tỉnh 2020, tầm nhìn đến 2025. Yên Bái đã điều chỉnh cục bộ Quy hoạch khu Bên cạnh đó, ngành du lịch tỉnh Yên Bái đã chủ du lịch Suối Giàng, xã Suối Giàng, huyện Văn động xây dựng một kế hoạch rõ ràng để phát triển Chấn, phối hợp với Công ty Quy hoạch Hà Nội các cơ sở DLCĐ và điều đặc biệt của tỉnh Yên Bái xây dựng Quy hoạch tổng thể phát triển Khu du là tập trung hướng vào khách du lịch quốc tế, mục lịch quốc gia Hồ Thác Bà, tỉnh Yên Bái đến năm tiêu đến năm 2019 đạt 70% tổng khách du lịch. Bên 2030; năm 2018, đã đề xuất với Chính Phủ phê cạnh đó, doanh thu từ DLCĐ cũng được xây dựng duyệt quy hoạch xây dựng Đề án phát triển sản kế hoạch tăng bình quân 26%, cho thấy quyết tâm phẩm du lịch đặc thù miền Tây Yên Bái đến năm mạnh mẽ của chính quyền tỉnh và các địa phương 2020, tầm nhìn đến năm 2030, xây dựng Quy về phát triển DLCĐ. Bảng 2. Kế hoạch phát triển DLCĐ của tỉnh Yên Bái giai đoạn 2017 - 2019 TT Chỉ tiêu kế hoạch Năm 2017 Năm 2018 Năm 2019 Kế hoạch phát triển các cơ sở kinh doanh DLCĐ 1 100,0 120,0 160,0 homestay (Cơ sở) Số lượt khách du lịch sử dụng sản phẩm DLCĐ 2 60,0 85,0 150,0 (nghìn lượt khách) Trong đó, tỷ lệ khách quốc tế (%) 60,0 65,0 70,0 Doanh thu từ hoạt động DLCĐ tại các địa phương 3 45,0 56,8 79,0 trong tỉnh (tỷ đồng) Nguồn: Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Yên Bái, các năm 2017 - 2019 26
TẠP CHÍ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ Tập 30, Số 1 (2023): 24-33 3.1.3. Triển khai thực hiện kế hoạch phát triển sơ), Lục Yên (09 hồ sơ), Trạm Tấu (09 hồ sơ), DLCĐ trên địa bàn tỉnh Yên Bái Mù Cang Chải (12 hồ sơ), Trấn Yên (02 hồ sơ). Để phát triển DLCĐ trên địa bàn tỉnh Yên Bái, (5) Hỗ trợ 59 đội văn nghệ tại các huyện, thị chính quyền tỉnh đã triển khai 4 hoạt động chính: xã: Yên Bình (06 hồ sơ), Nghĩa Lộ (17 hồ sơ), (1) Đầu tư và hỗ trợ đầu tư kết cấu hạ tầng, cơ Văn Chấn (07 hồ sơ), Lục Yên (03 hồ sơ), Trạm sở vật chất - kỹ thuật du lịch; (2) Xúc tiến, quảng Tấu (10 hồ sơ), Mù Cang Chải (14 hồ sơ), Văn bá và hợp tác phát triển du lịch; (3) Đào tạo, bồi Yên (01 hồ sơ), Trấn Yên (01 hồ sơ). dưỡng và hỗ trợ đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân Thứ hai, về xúc tiến, quảng bá và hợp tác phát lực cho hoạt động DLCĐ; (4) Đa dạng hóa và triển du lịch. nâng cao chất lượng sản phẩm DLCĐ. Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Yên Bái Thứ nhất, về đầu tư và hỗ trợ đầu tư kết cấu hạ đã phối hợp với các Sở, ngành, địa phương trong tầng, cơ sở vật chất - kỹ thuật du lịch. và ngoài tỉnh thực hiện công tác tuyên truyền, Cùng với sự lãnh đạo của chính quyền các xúc tiến, quảng bá phát triển du lịch ở những cấp, sự góp sức của các doanh nghiệp và sự vào vùng trọng điểm như: Vùng du lịch hồ Thác Bà cuộc của cộng đồng dân cư trong những năm qua và sông Chảy, vùng du lịch thành phố Yên Bái và ngành du lịch Yên Bái đã đạt được nhiều kết quả, vùng phụ cận, vùng du lịch miền Tây, vùng du đặc biệt hai năm 2019 - 2020. Theo thống kê của lịch Trấn Yên - Văn Yên; đồng thời xây dựng và Sở văn hóa thể thao và du lịch tỉnh Yên Bái, tổng hoàn thiện những sản phẩm du lịch đặc sắc hấp số tiền đã hỗ trợ được: 7,474 tỷ đồng, trong đó, dẫn du khách như: Khám phá danh thắng ruộng năm 2019, hỗ trợ 1,678 tỷ đồng; năm 2020 đã hỗ bậc thang Mù Cang Chải; Săn mây trên đỉnh Tà trợ 5,796 tỷ đồng, cụ thể: Xùa, Tà Chì Nhù; Chinh phục đỉnh cao Púng (1) Hỗ trợ 15 lớp bồi dưỡng, tập huấn với Luông; Trải nghiệm dù lượn bay trên mùa vàng 566 học viên, tại các huyện, thị xã: Yên Bình (05 tại đèo Khau Phạ; Trải nghiệm du lịch sinh thái lớp), Nghĩa Lộ (01 lớp), Văn Chấn (02 lớp), Lục mênh mông hồ Thác Bà; Du ngoạn rừng chè cổ Yên (01 lớp), Trạm Tấu (02 lớp), Mù Cang Chải thụ Suối Giàng,... (04 lớp). Trong đó có: 02 lớp marketing du lịch; Các hình thức quảng bá được triển 02 lớp nghiệp vụ lễ tân, buồng bàn; 06 lớp kỹ khai như: Thông qua các kênh truyền thông năng phục vụ DLCĐ; 04 lớp ngoại ngữ giao tiếp; (dulichyenbai.gov.vn; yenbai.gov.vn; yenbaitv. 01 lớp nghiệp vụ hướng dẫn viên tại điểm. org.vn), báo chí, các sự kiện lễ hội trong và ngoài (2) Hỗ trợ 15 điểm thu gom rác thải tại các tỉnh, đẩy mạnh việc thực hiện các chuyên mục, huyện, thị xã: Yên Bình (05 hồ sơ), Nghĩa Lộ (03 chuyên đề, tin, bài viết về du lịch nhằm quảng bá hồ sơ), Văn Chấn (03 hồ sơ), Lục Yên (01 hồ sơ), hình ảnh, sản phẩm DLCĐ Yên Bái và hỗ trợ cơ Trạm Tấu (01 hồ sơ), Trấn Yên (01 hồ sơ), Mù sở kinh doanh DLCĐ quảng bá thương hiệu đến Cang Chải (01 hồ sơ). khách du lịch, các doanh nghiệp lữ hành và các nhà đầu tư phát triển du lịch trong và ngoài nước. (3) Hỗ trợ xây dựng 03 nhà vệ sinh công cộng đạt chuẩn tại: thị xã Nghĩa Lộ (01 hồ sơ), huyện Bên cạnh đó, Sở Văn hóa, Thể thao và Du Văn Chấn (01 hồ sơ), huyện Mù Cang Chải (01 lịch tỉnh Yên Bái đã tham mưu cho UBND tỉnh hồ sơ). Yên Bái tổ chức nhiều Chương trình giới thiệu hình văn hóa, du lịch của đất và người Yên Bái (4) Hỗ trợ 89 hộ kinh doanh dịch vụ nhà ở như Giới thiệu sắc màu Văn hóa Mông tại Hà (homestay) tại các huyện, thị xã: Yên Bình (29 Nội (2019); Tham gia các Hội chợ, sự kiện Du hồ sơ), Nghĩa Lộ (13 hồ sơ), Văn Chấn (15 hồ 27
TẠP CHÍ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ Nguyễn Hoàng Long và ctv. lịch như Hội chợ du lịch quốc tế VITM Hà Nội Như vậy, với vai trò tham mưu, giúp việc cho (2017, 2018, 2019); Ngày hội du lịch thành phố UBND tỉnh Yên Bái, Sở Văn hóa, Thể thao và Du Hồ Chí Minh, Hội chợ du lịch quốc tế thành phố lịch Yên Bái đã chỉ đạo đẩy mạnh tổ chức các hoạt Hồ Chí Minh ITE (2017, 2018), Lễ hội Hoa ban động văn hóa, thể thao và du lịch, tổ chức các hoạt tỉnh Điện Biên (2019)... động lữ hành, đẩy mạnh công tác tuyên truyền, Định kỳ hằng năm nhiều hoạt động khác được quảng bá tiềm năng du lịch Yên Bái. Thông qua các tỉnh Yên Bái tổ chức nhằm tạo điểm nhấn thu hút hoạt động này đã góp phần thu hút khách du lịch khách du lịch như: Festival Bay trên mùa nước đổ; trong nước và quốc tế đến với Yên Bái, tạo sự phát Bay trên mùa vàng tại đèo Khau Phạ, huyện Mù triển đột phá về du lịch, góp phần thúc đẩy phát Cang Chải; Tuần văn hóa, du lịch Mường Lò và triển kinh tế - xã hội tại địa phương. Đây cũng là cơ Lễ hội khám phá Danh thắng quốc gia ruộng bậc hội để thúc đẩy sự hợp tác, liên kết phát triển du lịch thang Mù Cang Chải,... Các hoạt động của Tuần các tỉnh Tây Bắc, hợp tác với các khu vực và địa văn hóa, du lịch Mường Lò được tổ chức với nhiều phương khác trong cả nước, tạo điều kiện thu hút hoạt động hấp dẫn như: Hội thi thuyết minh viên mạnh mẽ các nguồn lực để phát triển du lịch khu du lịch; Lễ hội đường phố; Triển lãm ảnh Nét đẹp vực Tây Bắc nói chung và tỉnh Yên Bái nói riêng, Tây Bắc; Tổ chức màn đại xòe; Hội chợ thương trong đó có DLCĐ. mại, văn hóa ẩm thực Mường Lò,... Cũng vào trung Thứ ba, về đào tạo, bồi dưỡng và hỗ trợ đào tạo, tuần tháng 9 hàng năm, tại đỉnh Tà Xùa và đỉnh Tà bồi dưỡng nguồn nhân lực cho hoạt động DLCĐ. Chì Nhù, huyện Trạm Tấu; bản Pang Cáng, xã Suối Trong giai đoạn từ 2017 đến 2020, tỉnh đã chỉ Giàng, huyện Văn Chấn; bản Sà Rèn, xã Nghĩa Lợi, đạo tổ chức 46 lớp đào tạo về quản trị du lịch và thị xã Nghĩa Lộ; bản Kim Nọi, huyện Mù Cang nghiệp vụ hướng dẫn du lịch, nghiệp vụ khách Chải, tổ chức các hoạt động DLCĐ và giới thiệu sạn, nâng cao nhận thức về du lịch có trách nhiệm các hoạt động du lịch mạo hiểm, khám phá. Lễ hội cho cộng đồng và cho gần 2.000 cán bộ quản lý, Bưởi Đại Minh và đua thuyền trên hồ Thác Bà với nhân viên của các cơ sở lưu trú, nhà hàng, người nhiều hoạt động tôn vinh cây bưởi tổ Đại Minh, đua dân làm DLCĐ tại các điểm làm du lịch. thuyền trên hồ Thác Bà, triển lãm Ảnh đẹp Thác Tỉnh cũng đã quan tâm đầu tư trang thiết bị nghề Bà; Chương trình du lịch về miền đất Ngọc huyện du lịch cho Trường Cao đẳng Văn hóa, Nghệ thuật Lục Yên; Festival Tín ngưỡng thờ Mẫu tại Lễ hội và Du lịch Yên Bái. Đối với cơ quan quản lý cấp Quế huyện Văn Yên,... tỉnh thường xuyên cử cán bộ, chuyên viên làm công Về hợp tác quốc tế để phát triển DLCĐ, tỉnh tác QLNN về du lịch tham dự các lớp tập huấn do Yên Bái đã ký kết thỏa thuận hợp tác hỗ trợ phát Tổng cục Du lịch tổ chức; cử lãnh đạo các doanh triển du lịch với tỉnh Val-de-Marne - Cộng hòa nghiệp tham gia các chương trình bồi dưỡng kiến Pháp (tháng 4/2019), một số hộ gia đình kinh thức phát triển du lịch (Chương trình phát triển đào doanh dịch vụ nhà ở có phòng cho khách du lịch tạo hướng dẫn viên; Hội thảo giới thiệu tiêu chuẩn thuê (homestay) tại huyện Mù Cang Chải đã kỹ năng nghề du lịch (VTOS); Hội thảo nâng cao được tình nguyện viên của tỉnh Val-de-Marne hỗ chất lượng sản phẩm du lịch ba tỉnh Phú Thọ - Yên trợ dạy tiếng Pháp cơ bản để phục vụ giao tiếp Bái - Lào Cai...). với khách du lịch. Ngoài ra, tỉnh còn ký kết thỏa Thứ tư, về đa dạng hóa và nâng cao chất lượng thuận hợp tác hữu nghị với thành phố Mimasaka sản phẩm DLCĐ. - Nhật Bản (tháng 11/2019), trong đó có các hoạt động hợp tác sâu rộng trên nhiều lĩnh vực bao Những năm gần đây, bên cạnh việc nâng cao gồm văn hóa và du lịch. chất lượng dịch vụ và chất lượng môi trường du 28
TẠP CHÍ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ Tập 30, Số 1 (2023): 24-33 lịch, Yên Bái còn chú trọng đa dạng hóa các sản Yên Bái, gà xương đen Mù Cang Chải, vịt bầu phẩm. Nhiều sản phẩm DLCĐ, tour du lịch độc Lâm Thượng, mật ong Mù Cang Chải, khoai sọ đáo, hấp dẫn mang nét đặc trưng riêng có của nương Trạm Tấu, các loại cá vùng Mường Lò địa phương ra đời, thu hút sự quan tâm của đông và vùng hồ Thác Bà, gạo nếp Tú Lệ, gạo Bạch đảo du khách trong và ngoài nước như: Du lịch Hà - Yên Bình, hồng chùm không hạt Lục Yên, sinh thái; du lịch nghỉ dưỡng; du lịch thể thao; cam sành Lục Yên, cam Văn Chấn, miến đao du lịch khám phá rừng; du lịch mạo hiểm; du Giới Phiên. Đến hết năm 2020, tỉnh đã hỗ trợ tư lịch văn hóa, tín ngưỡng; du lịch nông nghiệp; vấn về thủ tục đăng ký bảo hộ nhãn hiệu hàng du lịch kết hợp nghiên cứu khoa học; các loại hóa sản phẩm, quảng bá sản phẩm cho 17 sản hình vui chơi giải trí. Bên cạnh đó, tỉnh Yên Bái phẩm của tỉnh Yên Bái đã được bảo hộ sở hữu luôn quan tâm đến phát triển ngành nghề nông trí tuệ, hơn 70 sản phẩm OCOP cấp tỉnh. Các thôn, làng nghề gắn với phát triển du lịch trên sản phẩm được chứng nhận OCOP đã được giới địa bàn tỉnh. Đến năm 2020, đã công nhận 15 thiệu, quảng bá tại nhiều hội chợ, hội nghị xúc làng nghề, nghề truyền thống vừa mục đích sản tiến đầu tư, chương trình kết nối cung cầu trên xuất gắn với phát triển DLCĐ, cụ thể như sau: toàn quốc. Du lịch tham quan làng nghề truyền thống được 3.1.4. Hoạt động thanh, kiểm tra của các cơ hình thành và phát triển: chợ đá quý Lục Yên, quan chủ quản đối với DLCĐ xưởng chế tác sản phẩm từ đá quý Lục Yên; khu chế tác đá cảnh huyện Lục Yên; đá cảnh Công tác kiểm tra, thanh tra hoạt động du Suối Giàng, huyện Văn Chấn; làng nghề đan rọ lịch nói chung và DLCĐ nói riêng trong tỉnh tôm, xã Phúc An, huyện Yên Bình, làng nghề được duy trì thường xuyên, xử lý kịp thời đơn trồng, chế biến, bảo quản chè Suối Giàng,... thư khiếu nại, tố cáo của nhân dân, không để tồn Tập trung phát triển các sản vật, đặc sản tại các đọng kéo dài; công tác đảm bảo an ninh, trật tự, địa phương thành sản phẩm làm quà tặng cho vệ sinh môi trường, an toàn thực phẩm, an toàn khách du lịch như: chè Suối Giàng, bưởi Đại tính mạng và tài sản cho khách du lịch được duy Minh, sơn tra Mù Cang Chải, măng tre Bát độ trì có hiệu quả. Bảng 3. Kết quả kiểm tra, thanh tra hoạt động du lịch và xử lý vi phạm trong lĩnh vực du lịch ở tỉnh Yên Bái ĐVT: Hoạt động TT Nội dung 2017 2018 2019 1 Số hoạt động kiểm tra, thanh tra 38 46 52 Số hoạt động kiểm tra, thanh tra cơ sở kinh doanh DLCĐ 02 02 02 2 Số lượng cơ sở được kiểm tra, thanh tra 38 46 60 Số cơ sở kinh doanh DLCĐ được kiểm tra, thanh tra 14 12 20 3 Số cơ sở vi phạm 0 01 0 Số cơ sở kinh doanh DLCĐ vi phạm 0 0 0 Nguồn: UBND tỉnh Yên Bái, 2020 Trong thời gian qua Thanh tra Sở Văn hóa, Bái, thị xã Nghĩa Lộ, huyện Trạm Tấu, Mù Cang Thể thao và Du lịch đã kết hợp với các phòng Chải, nội dung kiểm tra chủ yếu tập trung vào chức năng kiểm tra 182 cơ sở hoạt động kinh việc thực hiện Luật du lịch và các văn bản hướng doanh du lịch trên các địa bàn như thành phố Yên dẫn, công tác thống kê, báo cáo định kỳ... 29
TẠP CHÍ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ Nguyễn Hoàng Long và ctv. Trong đó có 01 cơ sở kinh doanh du lịch có (1) việc triển khai xây dựng và cụ thể hóa chiến vi phạm trong việc thực hiện quy định của pháp lược, quy hoạch, kế hoạch phát triển du lịch nói luật về cơ sở lưu trú, xử lý phạt tiền là 4 triệu chung, trong phát triển kết cấu hạ tầng và cơ sở vật đồng, nhắc nhở đối với các cơ sở còn lại kịp thời chất - kỹ thuật nói riêng còn chưa theo kịp yêu cầu điều chỉnh thực hiện nghiêm các quy định của phát triển; (2) việc cụ thể hóa luật pháp, ban hành pháp luật hiện hành... Qua đó, đã góp phần đáng các cơ chế, chính sách thuộc thẩm quyền để quản kể vào việc nâng cao ý thức chấp hành pháp luật lý, điều hành hoạt động DLCĐ còn chậm, nội dung của các doanh nghiệp kinh doanh du lịch của chưa sát với điều kiện, tiềm năng phát triển du lịch tỉnh trong thời gian gần đây. Có thể thấy công của Yên Bái; (3) hoạt động liên kết, hợp tác phát tác kiểm tra, thanh tra hoạt động du lịch trong triển du lịch với các địa phương khác mới dừng ở tỉnh đã được phát huy có hiệu quả, tuy nhiên khâu ký kết và hoàn thiện các văn bản về hợp tác; (4) việc tuyên truyền, phổ biến chính sách và pháp vẫn còn số lượng lớn các cơ sở kinh doanh dịch luật về DLCĐ cho chủ cơ sở kinh doanh, người dân vụ du lịch chưa thực hiện đầy đủ các quy định địa phương hiệu quả vẫn còn thấp; (5) công tác tổ hoặc chỉ khi có đoàn kiểm tra mới thực hiện, chức đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực cho hoạt do đó trong thời gian tới cần phải tăng cường động du lịch đã được quan tâm nhưng còn nhiều tuyên truyền, chấn chỉnh việc nắm bắt và thực hạn chế, chất lượng nguồn nhân lực thấp, thiếu lao thi pháp luật của các tổ chức, cá nhân tham gia động được đào tạo bài bản, chất lượng phục vụ của hoạt động du lịch, DLCĐ. các cơ sở kinh doanh chưa đồng đều và chưa mang 3.1.5. Đánh giá thực trạng QLNN đối với tính chuyên nghiệp cao; (6) hoạt động thanh tra, DLCĐ trên địa bàn tỉnh Yên Bái kiểm tra hoạt động DLCĐ và xử lý vi phạm trong lĩnh vực du lịch còn nhiều bất cập, hiệu quả chưa Trong thời gian qua tỉnh Yên Bái đã rất nỗ cao, công tác xử lý sau kiểm tra đôi khi còn chưa lực trong công tác quản lý, phát triển DLCĐ trên dứt khoát, để kéo dài. địa bàn tỉnh và đã được một số kết quả khả quan: công tác triển khai quy hoạch và kế hoạch phát 3.2. Giải pháp nâng cao hiệu quả QLNN đối với triển du lịch của tỉnh trong những năm qua đã DLCĐ trên địa bàn tỉnh Yên Bái có sự đổi mới cả về nội dung, phương pháp và Thứ nhất, nhóm giải pháp về tổ chức quản lý. tổ chức thực hiện; kết cấu hạ tầng và cơ sở vật Thành lập ban quản lý, hợp tác xã, tổ hợp tác chất - kỹ thuật du lịch tiếp tục được tỉnh quan tâm ở các điểm có hoạt động DLCĐ. đầu tư; công tác tổ chức bộ máy QLNN về du lịch cấp tỉnh, cấp huyện tiếp tục được quan tâm Chính quyền địa phương và cơ quan quản lý triển khai có hiệu quả; Việc gắn kết liên ngành, cũng cần làm công tác thẩm tra, đánh giá hiện liên vùng, liên quốc gia trong hoạt động du lịch, trạng trang thiết bị và các điều kiện cơ sở vật chất giữa địa phương và Trung ương trong QLNN đối của các hộ gia đình làm dịch vụ đón và phục vụ với DLCĐ có sự chuyển biến tích cực; hoạt động khách, tổ chức giúp đỡ các hộ thiếu trang thiết bị. đào tạo, bồi dưỡng và hỗ trợ đào tạo, bồi dưỡng Quản lý hoạt động kinh doanh du lịch của các nguồn nhân lực cho hoạt động du lịch của tỉnh điểm DLCĐ bảo đảm đúng quy định, pháp luật được chú trọng; hoạt động thanh tra, kiểm tra các và hướng dẫn, tập huấn cho người dân một số kỹ cơ sở kinh doanh DLCĐ luôn được chú trọng, năng trong phục vụ du khách, hướng dẫn, gợi ý thường xuyên tiến hành thanh tra, kiểm tra các tổ các hình thức kinh doanh bổ sung (phục vụ nấu chức, cá nhân hoạt động du lịch trên địa bàn tỉnh. ăn, hàng thủ công...), hỗ trợ công tác xúc tiến Bên cạnh đó trong hoạt động quản lý DLCĐ quảng bá du lịch tại điểm DLCĐ, đặc biệt phải trên địa bàn tỉnh Yên Bái vẫn còn một số hạn chế: bảo đảm quyền lợi kinh doanh cho hộ dân. 30
TẠP CHÍ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ Tập 30, Số 1 (2023): 24-33 Các cơ quan chuyên ngành cần tăng cường Chính quyền các cấp cần bám sát các chính tuyên truyền vận động các hộ gia đình kinh sách hỗ trợ đào tạo của Trung ương, của tỉnh để doanh dịch vụ DLCĐ tham gia thực hiện ký cam nâng cao trình độ chuyên môn cho các cán bộ cấp kết giữ gìn về an ninh trật tự và thực hiện nếp xã, hộ dân kinh doanh tại địa phương. Cần xây sống văn minh, văn hóa. dựng các chương trình đào tạo phù hợp thông Để đảm bảo trật tự và an toàn cho du khách, qua việc điều tra, đánh giá nhu cầu và mong định kỳ hàng tháng cần duy trì thường xuyên hội muốn các lĩnh vực được đào tạo tại địa phương. nghị giao ban giữa lực lượng an ninh trật tự với Đối với cán bộ cấp xã: Triển khai kế hoạch UBND cấp xã, ban quản lý DLCĐ, hợp tác xã, các bồi dưỡng nghiệp vụ chuyên môn cho họ. Tập cơ sở kinh doanh để có biện pháp kịp thời đối với trung vào các hình thức đào tạo ngắn hạn, thăm các tình huống có thể xảy ra, đồng thời cũng rút quan nghiên cứu mô hình hoạt động DLCĐ trong kinh nghiệm trong công tác quản lý, chỉ đạo và đặt nước, phối hợp chặt chẽ với Viện nghiên cứu ra những phương hướng nhiệm vụ cho công tác xây phát triển du lịch để tổ chức các khóa đào tạo với dựng và phát triển DLCĐ tại địa phương. những nội dung có tính thực tiễn và chuyên môn Ban quản lý DLCĐ, hợp tác xã nên lập một cao, đồng thời có thể phối hợp với các trường hòm thư góp ý tại UBND cấp xã để kịp thời nắm đào tạo về du lịch như: Trường Cao đẳng Văn bắt được, tâm tư nguyện vọng, đề xuất, kiến nghị hóa Nghệ thuật và Du lịch Yên Bái; Trường Đại của các hộ dân, khách du lịch và những người học Hùng Vương; Trường Cao đẳng du lịch Hà tham gia cung ứng dịch vụ. Nội; Trường đại học Văn hóa Hà Nội. Thứ hai, nhóm giải pháp về cơ chế, chính sách. Đối với các tổ chức, hộ dân đang kinh doanh Về chính sách tín dụng: Cần thực hiện đầy đủ DLCĐ: Tập trung mở các khóa đào tạo về kỹ các quy định của Trung ương và của tỉnh về tín năng phục vụ khách du lịch tại các điểm DLCĐ dụng đối với người dân thuộc khu vực nông thôn các tổ chức, hộ dân trực tiếp tham gia phục vụ và các văn bản có liên quan khác để phát triển khách. Hình thức chủ yếu là: Các khóa đào tạo sản xuất và ổn định đời sống của người dân. ngắn hạn, các lớp tập huấn, hội nghị chuyên đề, Về chính sách quản lý và sử dụng đất đai: Cần các buổi nói chuyện tại nhà văn hóa thôn, bản,... tiếp tục thực hiện điều chỉnh Quy hoạch sử dụng Có sự phối hợp chặt chẽ với Tổng cục Du lịch, đất cấp huyện hàng năm làm cơ sở đáp ứng nhu cầu các trường đại học, cao đẳng có chuyên ngành phát triển kinh tế - xã hội, chủ động lập kế hoạch sử du lịch tại địa phương như trường Cao đẳng dụng đất hàng năm đáp ứng nhu cầu về đất đai cho văn hóa, nghệ thuật du lịch Yên Bái để tổ chức phát triển nông nghiệp và du lịch địa phương. cho cho các hộ dân trực tiếp tham gia hoạt động Về chính sách huy động vốn và đầu tư: Cần DLCĐ. Nội dung của các khóa đào tạo nói chung sử dụng hợp lý nguồn vốn ngân sách chi cho mục này sẽ giúp người dân: Có những hiểu biết về tiêu phát triển kinh tế - xã hội địa phương đồng hoạt động DLCĐ, kỹ năng nghề du lịch (phục thời phát huy tốt vai trò của các trung gian tài vụ khách du lịch, sắp xếp bài trí nhà, nấu ăn,...). chính ở nông thôn, đặc biệt nhấn mạnh vai trò Đồng thời, cũng trang bị cho người dân, cộng của ngân hàng thương mại trong việc tiếp vốn đồng những kiến thức về thị trường, cách tiếp cho kinh tế hộ gia đình và các loại hình kinh cận nguồn khách, hiểu biết về nhu cầu của du doanh du lịch tại địa phương. khách và các vấn đề liên quan đến dịch vụ du Thứ ba, nhóm giải pháp về đào tạo chuyên lịch như chăm sóc khách hàng, dịch vụ bán hàng, môn và nâng cao nhận thức của người dân, cán quảng cáo,... để họ trở thành những người kinh bộ cơ sở. doanh du lịch chuyên nghiệp, có bài bản, góp 31
TẠP CHÍ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ Nguyễn Hoàng Long và ctv. phần thu hút làm tăng lượng khách du lịch đến đánh giá hiệu quả chưa đồng nhất; công tác nghiên thăm quan, trải nghiệm. cứu thị trường, thị hiếu của du khách để xây dựng Thứ tư, nhóm giải pháp về nâng cao hiệu quả các điểm DLCĐ, nghiên cứu khai thác, xây dựng hoạt động kiểm tra, kiểm soát hoạt động DLCĐ. tài nguyên du lịch thành các sản phẩm du lịch mang tính đặc thù, phù hợp với nhu cầu của du khách Để đảm bảo hiệu lực và hiệu quả về QLNN chưa được quan tâm đúng mức. đối với DLCĐ tỉnh Yên Bái cần: Công bố cụ thể, đầy đủ, rõ ràng, minh bạch các quy trình thanh Để giải quyết các tồn tại này tỉnh Yên Bái cần tra, kiểm tra để làm cơ sở cho việc thanh tra, kiểm tiếp tục nghiên cứu để xây dựng cơ chế, chính sách tra có hiệu quả; Áp dụng linh hoạt các hình thức đặc thù cho DLCĐ, cho các hộ gia đình vay vốn kiểm tra, giám sát định kỳ và đột xuất; tập trung với lãi suất thấp hoặc lập các quỹ du lịch hỗ trợ kiểm tra, thanh tra các điểm nóng về du lịch gây cho cộng đồng. Những bài học kinh nghiệm của bức xúc; Kiên quyết xử lý vi phạm đối với các công tác QLNN đối với DLCĐ thời gian qua của hoạt động DLCĐ; Xác lập cơ chế phối hợp với các tỉnh có điều kiện tương đồng và thực tế tại tỉnh các đơn vị có liên quan đến hoạt động DLCĐ; Yên Bái là cơ sở quan trọng để tiếp tục phát triển Thường xuyên kiểm tra, giám sát các hoạt động loại hình này một cách bài bản tương xứng với tiềm của dự án đang thực hiện. năng và thế mạnh vốn có. Tỉnh cũng cần nâng cao năng lực QLNN, cốt lõi là vấn đề nâng cao chất lượng nguồn nhân lực trong bộ máy QLNN đối với 4. Kết luận DLCĐ ở các cấp địa phương trên địa bàn tỉnh. Điều Yên Bái là địa phương đã lựa chọn loại hình này cũng không dễ dàng trong bối cảnh chủ trương DLCĐ là một trong những sản phẩm chủ đạo bởi tinh gọn bộ máy Nhà nước đang diễn ra trên phạm những thế mạnh của sự đa dạng về văn hóa cũng vi toàn quốc. Do đó, việc nỗ lực nâng cao trình độ, như phong phú về tài nguyên du lịch. Song hành bồi dưỡng đội ngũ cán bộ làm công tác QLNN về với đó là sự vào cuộc của hệ thống chính trị, sự du lịch trên địa bàn tỉnh trở thành nhu cầu cấp thiết. góp sức của các doanh nghiệp và hơn hết là sự sáng tạo, thích ứng của cộng đồng dân cư trong phát triển DLCĐ những năm qua. Yên Bái đã và Tài liệu tham khảo đang trở thành điểm đến hấp dẫn thu hút đông [1] Võ Quế (chủ biên) (2006). Du lịch cộng đồng - Lý thuyết và vận dụng (tập1). Nhà xuất bản đảo khách du lịch trong và ngoài nước. Xác định Khoa học kỹ thuật, Hà Nội. được nhu cầu của du lịch trong nước và quốc tế [2] Phạm Thị Hồng Cúc, Ngô Thanh Loan (2016). đang hướng đến những vùng đất còn giữ được Du lịch cộng đồng góp phần xóa đói giảm nghèo giá trị nguyên sơ, với những lợi thế vốn có, tỉnh tại Việt Nam. Tạp chí Phát triển Khoa học và Yên Bái đã tập trung đưa ra nhiều chính sách Công nghệ, Tập 19, Số X5-2016, 5-11. và đổi mới về công tác QLNN để phát triển loại [3] Tran Thu Phuong (2020). Research on state hình DLCĐ. management for community-based tourism development in some Northwestern provinces Tuy nhiên hiệu quả QLNN đối với DLCĐ còn of Vietnam. Tạp chí khoa học, Trường Đại học những bất cập như: Việc định hướng, quy hoạch, Mở Hà Nội, 72(10/2020), 13-25. kế hoạch dài hạn ở cấp huyện, cấp tỉnh và đặc biệt [4] Nguyễn Tùng Linh, Phạm Thái Thủy, Lê Thị từ trung ương chưa rõ ràng, chi tiết; việc ban hành Thanh Thủy (2018). Phát triển du lịch cộng chính sách còn chậm, công tác nghiên cứu bản sắc đồng ở vùng Trung du miền núi phía Bắc: Thực văn hóa và tính đặc thù của từng địa phương chưa trạng và giải pháp. Kỷ yếu Hội thảo quốc tế Du hiệu quả, quy hoạch các điểm DLCĐ, các chỉ tiêu lịch Lâm Bình - Tuyên Quang: Tiềm năng, thực 32
TẠP CHÍ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ Tập 30, Số 1 (2023): 24-33 trạng và giải pháp, NXB Khoa học và Kỹ thuật, [6] Nguyễn Hoàng Long, Phạm Thái Thủy (2021). Hà Nội, 920-933. Bàn về hiệu quả của hoạt động du lịch cộng [5] Sở Văn hóa Thể thao và Du lịch tỉnh Yên Bái đồng tại tỉnh Yên Bái. Tạp chí kinh tế và dự báo, (2015 - 2020). Các Báo cáo, Kế hoạch về phát số 13 (05/2021) (767), 82-85. triển du lịch giai đoạn 2015 - 2020, tỉnh Yên Bái. STATE MANAGEMENT FOR COMMUNITY-BASED TOURISM DEVELOPMENT IN YEN BAI PROVINCE Nguyen Hoang Long1, Le Van Cuong2, Pham Thai Thuy3 1 Department of Culture, Sports and Tourism, Yen Bai 2 Faculty of Economics and Business Administration, Hung Vuong University, Phu Tho 3 Department of International Cooperation, Hung Vuong University, Phu Tho Abstract C ommunity-based tourism is a type of tourism that has been developing strongly in Vietnam with the aim of engaging of the local community in tourism activities. However, the state management for community- based tourism in general and Yen Bai province in particular still faced some difficulties due to many reasons leading to the ineffective exploitation. According to the provincial statistics, the province had 209 households participating in community tourism (in 2021), of which many households are ethnic minorities. In addtition, the state management for community-based tourism has been quite ineffective, so it has not really mobilized local people’s participation. Also, the mechanism of benefit sharing and development of community-based tourism in the value chain has not been institutionalized, and the cooperation among different localities to link their tourism products was still limited. There is also a lack of synchronization in the state management of community tourism among the provincial, district governments and commune authorities. Based on those realities, this article proposes several solutions to strengthen the state management for community-based tourism in Yen Bai province in the future. Keywords: Community-based Tourism, State management, Yen Bai province. 33

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

THÔNG TIN

TRỢ GIÚP

HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG

Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.