QUẦN THỂĐỊNH NGHĨA

Chia sẻ: Nguyen Uyen | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:6

Thêm vào BST

Báo xấu

49
lượt xem 6
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Các cá thể sinh vật thường quần tụ thành từng đa`n (đa`n chim), từng nhóm (đồi cọ) trong môi trường. Các tập hợp cá thể cùng loài được gọi là những quần thể. Vậy: Quần thể là một nhóm cá thể cùng loài cùng sinh sống trong một khoảng không gian xác định, vào một thời điểm nhất định và có khả năng giao phối sinh ra con cái (những loài sinh sản vô tính hay trinh sản thì không qua giao phối). ...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: QUẦN THỂĐỊNH NGHĨA

QUẦN THỂ ĐỊNH NGHĨA Các cá thể sinh vật thường quần tụ thành từng đa`n (đa`n chim), từng nhóm (đồi cọ) trong môi trường. Các tập hợp cá thể cùng loài được gọi là những quần thể. Vậy: Quần thể là một nhóm cá thể cùng loài cùng sinh sống trong một khoảng không gian xác định, vào một thời điểm nhất định và có khả năng giao phối sinh ra con cái (những loài sinh sản vô tính hay trinh sản thì không qua giao phối). Mỗi quần thể được đặc trưng bởi một số chỉ tiêu như mật độ, tỉ lệ đực cái, tỉ lệ các nhóm tuổi, sức sinh sản, tỷ lệ tử vong, kiểu tăng trưởng, đặc điểm phân bố, khả năng thích ứng và chống chịu với nhân tố sinh thái của môi trường. Khi cá thể hoặc quần thể không thể thích nghi được với sự thay đổi của môi trường, chúng sẽ bỏ đi tìm chỗ thích hợp hơn hoặc bị tiêu diệt. Những cá thể của quần thể khác thích nghi được với những điều kiện sống mới sẽ
phát triển và hình thành một quần thể thay thế. Ví dụ, ở vùng đất bồi tụ khi còn ngập nước thì thường có các quần thể bèo ong, bèo Nhật Bản, bèo cái; khi đất bồi nhô lên thì có nghể, cỏ nến hay lau, cói thay thế... ẢNH HƯỞNG CỦA NGOẠI CẢNH TỚI QUẦN THỂ Tác động tổng hợp của các nhân tố ngoại cảnh sẽ ảnh hưởng tới sự phân bố, sự biến động số lượng và cấu trúc của quần thể. Tập hợp các nhân tố vô sinh đã tạo nên các vùng địa lý khác nhau trên trái đất: vùng lạnh, vùng ấm, vùng nóng, vùng sa mạc... Ứng với từng vùng có những quần thể phân bố đặc trưng. Các nhân tố của ngoại cảnh ảnh hưởng đến sự sinh trưởng và biến động của quần thể thông qua tác động của sự sinh sản (làm tăng số lượng cá thể), sự tử vong (làm giảm số lượng cá thể) và sự phát tán các cá thể trong quần thể. Không những thế các nhân tố này còn có thể ảnh hưởng tới cấu trúc quần thể qua những tác động làm biến đổi thành phần đực, cái, các nhóm tuổi và mật độ cá thể trong quần thể. Do tác động tổng hợp của các nhân tố ngoại cảnh (đặc biệt nạn phá rừng và săn bắn bừa bãi) mà quần thể bò xám Kuprey vốn chỉ có ở rừng giáp Việt Nam, Lào, Thái Lan, Campuchia nay chỉ còn thưa thớt vài chục con.
Trong nhiều trường hợp sự tác động tổng hợp trong một thời gian dài làm thay đổi cả các đặc điểm cơ bản của quần thể, thậm chí dẫn tới huỷ diệt quần thể. Đacuyn đã nghiên cứu thấy những cơn gió mạnh thường xuyên nổi lên ở một số đảo đã thổi bạt những sâu bọ bay là là mặt đất ra biển cả. Những cá thể có cánh dài bị loại bỏ. Ngược lại, những quần thể sâu bọ cánh ngắn hoặc không có cánh thì tồn tại và phát triển. Kết quả là trên đảo Croxet có 14 giống sâu bọ không có cánh trong số 17 giống sâu bọ ở đây. Các nhân tố hữu sinh cũng ảnh hưởng lên phân bố, mật độ, sinh trưởng và cấu trúc quần thể qua những tác động của mối quan hệ dinh dưỡng và nơi ở. SỰ BIẾN ĐỘNG SỐ LƯỢNG CÁ THỂ CỦA QUẦN THỂ A. Biến động do sự cố bất thường Năm nào có mùa đông giá rét thì trâu, gà rừng bị chết rét nhiều. Lụt bão, cháy rừng, dịch bệnh hoặc môi trường bị ô nhiễm nghiêm trọng sẽ làm cho số lượng cá thể của nhiều quần thể sinh vật bị giảm đột ngột. Ngược lại, số lượng cá thể có thể tăng lên mạnh mẽ do quần thể gặp được môi trường sống thuận lợi mà không có đối thủ cạnh tranh.
B. Biến động theo mùa Ở nước ta biến động theo mùa là phổ biến: muỗi phát triển từ thành 3 tới tháng 6; ếch nhái phát triển mạnh vào mùa mưa. C. Biến động theo chu kỳ nhiều năm Các loài cá ở bờ biển Pêru, cứ 7 năm lại một lần biến động lớn về số lượng cá thể. Nguyên nhân là cứ 7 năm lại có dòng nước nóng Nino chảy qua bờ biển Pêru về phía nam làm nhiệt độ nước tăng 5oC và nồng độ muối thay đổi khiến cho các động vật nổi bị chết, làm nước biển chứa nhiều chất hữu cơ phân huỷ, nên cá biển chết nhiều và phải di cư đi xa. D. Nguyên nhân gây biến động Nguyên nhân gây biến động số lượng cá thể của quần thể là do một hoặc một tập hợp nhân tố sinh thái đã tác động đến tỷ lệ sinh đẻ, tỷ lệ tử vong và sự phát tán của quần thể. Tác động của nhân tố vô sinh vào mùa sinh sản hay giai đoạn còn non của sinh vật làm cho quần thể biến động mạnh mẽ nhất.
Tác động của các nhân tố hữu sinh thể hiện rõ ở sức sinh sản của quần thể, ở mật độ động vật ăn thịt, vật kí sinh, con mồi, loài cạnh tranh. Nhân tố quyết định sự biến động số lượng có thể khác nhau tuỳ từng quần thể và tuỳ từng giai đoạn trong chu kỳ sống. Ví dụ, đối với sâu bọ ăn thực vật thì các nhân tố khí hậu có vai trò quyết định, còn đối với chim nhân tố quyết định lại thường là thức ăn vào mùa đông và s ự cạnh tranh nơi làm tổ vào mùa hè. Như vậy, sự biến động số lượng cá thể trong quần thể là kết quả tác động tổng hợp của các nhân tố sinh thái của môi trường, trong đó một hoặc một số nhân tố sinh thái có vai trò chủ yếu, mặt khác là phản ứng thích nghi của quần thể đối với sự tác động tổng thể các điều kiện của môi trường. TRẠNG THÁI CÂN BẰNG CỦA QUẦN THỂ Mỗi quần thể sống trong một môi trường xác định đều có xu hướng được điều chỉnh ở một trạng thái số lượng cá thể ổn định gọi là trạng thái cân bằng.
Đôi khi quần thể có biến động mạnh, ví dụ, tăng số lượng cá thể do nguồn thức ăn phong phú, vượt khỏi mức bình thường. Số lượng cá thể vọt lên cao khiến cho sau một thời gian nguồn thức ăn trở nên thiếu hụt (cây bị phá hại mạnh, con mồi hiếm hoi), nơi đẻ và nơi ở không đủ, do đó nhiều cá thể bị chết. Quần thể lại được điều chỉnh về mức 1. Cơ chế điều hoà mật độ của quần thể là sự thống nhất mối tương quan giữa tỉ lệ sinh sản và tỉ lệ tử vong, nhờ đó mà tốc độ sinh trưởng của quần thể được điều chỉnh.