Quốc phòng, an ninh quốc gia và trật tự an toàn xã hội (Tập 4): Phần 1 - NXB Tư Pháp

Chia sẻ: Bánh Bèo Xinh Gái | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:163

Thêm vào BST

Báo xấu

32
lượt xem 3
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Quốc phòng, an ninh quốc gia và trật tự an toàn xã hội (Tập 4): Phần 1 giới thiệu cho các bạn về quản lý nhà nước về dân tộc ở chính quyền cấp xã; Quản lý nhà nước về tín ngưỡng, tôn giáo ở chính quyền cấp xã; Biên giới quốc gia và an ninh quốc gia. Mời các bạn cùng tham khảo!

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Quốc phòng, an ninh quốc gia và trật tự an toàn xã hội (Tập 4): Phần 1 - NXB Tư Pháp

ChØ ®¹o biªn so¹n - TS. U«ng Chu Lu Uû viªn Trung ¬ng §¶ng, Bé trëng Bé T ph¸p - TS. Vò §øc KhiÓn Chñ nhiÖm Uû ban Ph¸p luËt Quèc héi - ¤ng TrÇn §¹i Hng Phã Trëng ban thêng trùc Ban Néi chÝnh trung ¬ng - ¤ng TrÇn Ng¸t Phã BÝ th thêng trùc TØnh uû L¹ng S¬n biªn so¹n - TS. NguyÔn §×nh §Æng Lôc Vô trëng Vô Ph¸p luËt, Ban Néi chÝnh trung ¬ng (Chñ biªn) - ¤ng NguyÔn Huy Ng¸t Vô trëng Vô Hîp t¸c quèc tÕ, Bé T ph¸p - Th . NguyÔn H¶i Ninh s Phã Vô trëng Vô Ph¸p luËt, Ban Néi chÝnh trung ¬ng - TS. Lª Thµnh Long Phã Vô trëng Vô Hîp t¸c quèc tÕ, Bé T ph¸p 4
- ThS. Ph¹m Träng Cêng V¨n phßng Quèc héi - ThS. §ång ThÞ Kim Thoa Häc viÖn T ph¸p - ThS. §Æng Hoµng Oanh Bé T ph¸p - ThS. NguyÔn Minh Ph¬ng Bé T ph¸p Tham gia biªn so¹n - TS. Lª §×nh Khiªn - ThS. Th¸i Anh Hïng - GS.TS. §ç Ngäc Quang - TS. NguyÔn Thanh H¶i - TS. NguyÔn C«ng Hång - L¹i V¨n Nghiªn - PGS.TS. Ph¹m TuÊn B×nh - ThS. Cao Quèc ViÖt - PGS.TS. NguyÔn Nh Ph¸t - TS. NguyÔn Kim Thoa 5
Tµi liÖu nµy lµ s¶n phÈm cña TiÓu dù ¸n T¨ng cêng n¨ng lùc ph¸p luËt cho c¸n bé, c«ng chøc cÊp x· cña tØnh L¹ng S¬n do Ban Néi chÝnh trung ¬ng chñ tr× thùc hiÖn. TiÓu dù ¸n lµ mét hîp phÇn cña Dù ¸n VIE/02/015 vÒ hç trî thùc thi chiÕn lîc x©y dùng vµ hoµn thiÖn hÖ thèng ph¸p luËt ViÖt Nam ®Õn n¨m 2010, ®Þnh híng ®Õn n¨m 2020 do UNDP/Sida/DANIDA/Nauy/Ailen tµi trî. Tµi liÖu nµy sö dông cho c¸c líp tËp huÊn n©ng cao n¨ng lùc ph¸p luËt c¸n bé, c«ng chøc cÊp x· ë tØnh L¹ng S¬n do Dù ¸n VIE/02/015 tæ chøc vµ kh«ng ph¶i lµ tµi liÖu gi¶ng d¹y chÝnh thøc cña bÊt kú c¸ nh©n, tæ chøc nµo. 6
Lêi giíi thiÖu C¸n bé, c«ng chøc cÊp c¬ së (x·, phêng, thÞ trÊn) lµ nh÷ng ngêi gÇn d©n nhÊt, s¸t d©n nhÊt. Trong ph¹m vi chøc n¨ng, nhiÖm vô cña m×nh, c¸n bé, c«ng chøc cÊp c¬ së chÝnh lµ nh÷ng ngêi trùc tiÕp truyÒn t¶i ph¸p luËt ®Õn víi nh©n d©n th«ng qua gi¶i quyÕt c¸c c«ng viÖc liªn quan tíi quyÒn vµ lîi Ých cña nh©n d©n, ®ång thêi còng lµ ngêi thÊu hiÓu nhÊt nh÷ng t©m t, nguyÖn väng cña nh©n d©n, nh÷ng víng m¾c, bÊt cËp cña chÝnh s¸ch, ph¸p luËt khi ¸p dông chóng trong thùc tÕ. Chñ tr¬ng, chÝnh s¸ch, ph¸p luËt dï cã ®óng ®¾n ®Õn mÊy nhng sÏ khã cã ®îc hiÖu lùc, hiÖu qu¶ cao nÕu nh kh«ng ®îc triÓn khai thùc hiÖn bëi mét ®éi ngò c¸n bé, c«ng chøc c¬ së cã n¨ng lùc ph¸p luËt tèt. Tuy nhiªn, trªn thùc tÕ, do nhiÒu nguyªn nh©n chñ quan vµ kh¸ch quan, n¨ng lùc ph¸p luËt cña c¸n bé, c«ng chøc c¬ së nh×n chung cßn h¹n chÕ; mét sè c¸n bé, c«ng chøc cha ®¸p øng ®Çy ®ñ yªu cÇu cña nhiÖm vô, nhÊt lµ trong thêi kú ®Èy m¹nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸, më réng d©n chñ vµ x©y dùng Nhµ níc ph¸p quyÒn x· héi chñ nghÜa cña d©n, do d©n, v× d©n. Do vËy, n©ng cao n¨ng lùc ph¸p luËt cho c¸n bé, c«ng chøc c¬ së lµ mét yªu cÇu bøc thiÕt nh»m gãp phÇn x©y dùng ®éi ngò c¸n bé, c«ng chøc c¬ së trong s¹ch, v÷ng m¹nh, ®ñ kh¶ n¨ng thùc thi chøc n¨ng, nhiÖm vô theo ®óng ph¸p luËt, b¶o vÖ quyÒn vµ lîi Ých hîp ph¸p cña c¸ nh©n, tæ chøc trªn ®Þa bµn. NhËn thøc tÇm quan träng cña vÊn ®Ò trªn trong bèi c¶nh ph¸t triÓn hÖ thèng ph¸p luËt ViÖt Nam ®Õn n¨m 2010, ®Þnh híng ®Õn n¨m 2020 vµ c¨n cø vµo kh¶ n¨ng cña Dù ¸n, Ban ChØ ®¹o Dù ¸n VIE/02/015 ®· chän tØnh L¹ng S¬n lµ ®Þa bµn ®Ó thùc 7
hiÖn thÝ ®iÓm viÖc t¨ng cêng n¨ng lùc ph¸p luËt cho c¸n bé, c«ng chøc c¬ së, giao cho Ban Néi chÝnh trung ¬ng lµ c¬ quan chñ tr× thùc hiÖn TiÓu dù ¸n T¨ng cêng n¨ng lùc ph¸p luËt cho c¸n bé, c«ng chøc c¬ së tØnh L¹ng S¬n. Thùc hiÖn kÕ ho¹ch ho¹t ®éng cña TiÓu dù ¸n, C«ng ty t vÊn luËt Vision & Associates ®îc lùa chän lµ ®¬n vÞ t vÊn ®éc lËp kh¶o s¸t, ®¸nh gi¸ thùc tr¹ng n¨ng lùc ph¸p luËt cña c¸n bé, c«ng chøc c¬ së tØnh L¹ng S¬n. Trªn c¬ së nh÷ng ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ cña ®¬n vÞ t vÊn vµ nhu cÇu cña tØnh L¹ng S¬n, c¸c chuyªn gia ph¸p luËt ®· ®îc TiÓu dù ¸n cña Ban Néi chÝnh trung ¬ng tËp hîp ®Ó x©y dùng bé tµi liÖu tËp huÊn cho c¸n bé, c«ng chøc c¬ së cña tØnh L¹ng S¬n. Bé tµi liÖu nµy gåm n¨m tËp KiÕn thøc ph¸p luËt vµ bèn tËp T×nh huèng ph¸p luËt cho c¸n bé, c«ng chøc c¬ së. Do n¨ng lùc, thêi gian h¹n chÕ vµ khèi lîng kiÕn thøc, c«ng viÖc rÊt lín nªn bé tµi liÖu cã thÓ cßn khiÕm khuyÕt. Ban Qu¶n lý Dù ¸n VIE/02/015 vµ TiÓu dù ¸n Ban Néi chÝnh trung ¬ng c¶m ¬n nh÷ng ý kiÕn ®ãng gãp vµ xin tr©n träng tiÕp thu ®Ó tiÕp tôc hoµn thiÖn bé tµi liÖu nµy. §îc sù ®ång ý cña Ban Qu¶n lý Dù ¸n VIE/02/015 vµ TiÓu dù ¸n Ban Néi chÝnh trung ¬ng, Nhµ xuÊt b¶n T ph¸p xuÊt b¶n tËp 4 Quèc phßng, an ninh quèc gia vµ trËt tù, an toµn x· héi trong bé s¸ch KiÕn thøc ph¸p luËt dµnh cho c¸n bé, c«ng chøc cÊp x· cña tØnh L¹ng S¬n. Xin tr©n träng giíi thiÖu cïng b¹n ®äc! Th¸ng 02 n¨m 2007 Nhµ xuÊt b¶n T ph¸p 8
preface Officials and public servants at grassroots level (communes, precincts, and towns) are the closest to ordinary people. Within their scope of functions, and duties, they directly bring the laws to the people through dealing with matters relating to the legiti- mate rights and benefits of the people, at the same time, official and public servant at grassroots level understand the most expec- tations and needs of the peoples, understand well problems and shortcomings of the States policies, laws and regulations in appli- cation in the real life. Although policies and laws of the State are proper, its implementation will be less effective if they are not applied by competent public servants. However, because of various objective and subjective reasons, capacity of officials and public servants at grassroots level are limited, there are a part of them are not capable to meet with requirement, especially in the context of industrialisation, modernisation and building of a socialist rule of law State of the people, for the people and by the people. Accordingly, improvement of legal capacity for official and public servants at grassroots level is a pressing need to contribute to strengthen local staff to be qualified and capable to fulfill imple- ment and enforce their duties and tasks as provided for by laws and to protect legitimate rights and benefits of individuals and organisation in the local area. Aware of importance of the issue in the context of develop- ment of a legal system for Viet Nam until 2010 and orientation up to 2020, under the framework of Project VIE/02/015, Project Steering Committee selected Lang Son province as the pilot site to 9
implement a sub-project on strengthening the legal capacity for officials and public servants at grassroots level and assigned Central Internal Affairs Committee to deploy the sub-project. In accordance with sub-project work plan, Vision & Associates- an independent legal consultancy firm-was hired to conduct a based- line survey and prepare an assessment report on current status of legal capacity of officials and public servants in Lang Son province. Based on this assessment and based on needs officials at Lang Son province, legal consultants of the sub-project develop a set of train- ing materials for officials and public servants at grassroot level of Lang Son province. These materials comprise of five volumes named Legal Knowledge for officials and public servants at grassroots level and the other four volumes named Legal Case Studies for officials and public servants at grassroots level. Because of limit of time and complexity of work, the materi- als will certainly have errors or mistakes. Management Unit of Project VIE/02/015 and Sub-project of the Central Internal Affairs Committee sincerely thank for any comments and opinions from the readers to improve the materials. With permission of Management Unit of Project VIE/02/015 and Sub-project of the Central Internal Affairs Committee, Judicial Publishing House publishes Volume 4 titled National Defence, Security, Social Order and Safety of the Legal Knowledge for Officials and Public Servants at Grassroots Level of Lang Son Province. We kindly introduce this book to the readers! Hanoi, February 2007 The Judicial Publishing house 10
MôC LôC Lêi giíi thiÖu 7 1. PhÇn I: Qu¶n lý nhµ níc vÒ d©n téc ë chÝnh quyÒn cÊp x· 13 2. PhÇn II: Qu¶n lý nhµ níc vÒ tÝn ngìng, t«n gi¸o ë chÝnh quyÒn cÊp x· 65 3. PhÇn III: Biªn giíi quèc gia vµ an ninh quèc gia 97 4. PhÇn IV: NghÜa vô qu©n sù vµ d©n qu©n tù vÖ 126 5. PhÇn V: Qu¶n lý nhµ níc vÒ xuÊt, nhËp c¶nh 164 6. PhÇn VI: Phßng, chèng téi ph¹m vµ tÖ n¹n x· héi t¹i ®Þa bµn x·, thÞ trÊn 214 7. PhÇn VII: Phßng, chèng tÖ n¹n m¹i d©m vµ téi ph¹m mua b¸n phô n÷, trÎ em 274 8. PhÇn VIII: Ph¸p luËt vÒ xö lý vi ph¹m hµnh chÝnh t¹i chÝnh quyÒn cÊp x· 330 11
12
PhÇn I. Qu¶n lý nhµ níc vÒ d©n téc ë chÝnh quyÒn cÊp x· PhÇn I QU¶N Lý NHµ N¦íC VÒ D¢N TéC ë CHÝNH QUYÒN CÊP X· I. NH÷NG VÊN §Ò CHUNG 1. Kh¸i niÖm d©n téc HiÖn nay, kh¸i niÖm d©n téc ®îc sö dông trong c¸c v¨n kiÖn chÝnh trÞ, v¨n b¶n ph¸p luËt hoÆc trªn ph¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng ®îc hiÓu theo hai nghÜa kh¸c nhau: Theo nghÜa thø nhÊt, d©n téc ®îc hiÓu lµ téc ngêi. Víi nghÜa nµy, d©n téc lµ kh¸i niÖm dïng ®Ó chØ céng ®ång ngêi cã c¸c ®Æc trng c¬ b¶n vÒ ng«n ng÷, v¨n ho¸ vµ ý thøc tù gi¸c vÒ céng ®ång cã tÝnh bÒn v÷ng qua sù ph¸t triÓn l©u dµi cña lÞch sö. VÝ dô: d©n téc Th¸i, d©n téc Tµy, d©n téc Si La, d©n téc Ba Na, d©n téc Ch¨m... HiÓu theo nghÜa nµy, kÕt cÊu d©n c cña mét quèc gia cã thÓ bao gåm nhiÒu d©n téc (téc ngêi) kh¸c nhau, trong ®ã cã nh÷ng d©n téc chiÕm ®a sè trong thµnh phÇn d©n c vµ cã nh÷ng d©n téc thiÓu sè. Trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña m×nh, trong b¶n th©n mçi d©n téc cã thÓ cã sù ph©n chia thµnh c¸c nhãm ngêi cã nh÷ng ®Æc ®iÓm kh¸c nhau vÒ n¬i c tró, v¨n ho¸, lèi sèng, phong tôc tËp qu¸n, nhng ®Òu ®îc coi lµ cïng mét d©n téc, bëi cã chung ba ®iÓm ®Æc trng cña mét d©n téc nh nãi trªn ®©y. VÝ dô: d©n téc Dao bao gåm nhiÒu nhãm ngêi, nh c¸c nhãm Dao ®á, Dao tiÒn, Dao tuyÓn, Dao quÇn chÑt, Dao thanh ph¸n, Dao thanh y, Dao quÇn tr¾ng. 13
kiÕn thøc ph¸p luËt TËp 4: Quèc phßng, an ninh quèc gia vµ trËt tù, an toµn x· héi Theo nghÜa thø hai, d©n téc ®îc hiÓu lµ quèc gia d©n téc. VÝ dô: d©n téc ViÖt Nam, d©n téc Trung Hoa, d©n téc §øc... Theo nghÜa nµy, d©n téc lµ kh¸i niÖm dïng ®Ó chØ céng ®ång chÝnh trÞ - x· héi ®îc hîp thµnh bëi nh÷ng téc ngêi kh¸c nhau trªn l·nh thæ cña mét quèc gia nhÊt ®Þnh. Nh vËy, kh¸i niÖm d©n téc ë ®©y ®îc hiÓu ®ång nghÜa víi quèc gia ®a téc ngêi vµ còng ®ång nghÜa víi nhµ níc thèng nhÊt cña c¸c téc ngêi trªn mét l·nh thæ cã chñ quyÒn quèc gia. Còng theo nghÜa nµy, d©n c cña d©n téc nµy ®îc ph©n biÖt víi d©n c cña d©n téc kh¸c bëi yÕu tè quèc tÞch. Do ®ã, mét téc ngêi cã thÓ cã ë nh÷ng quèc gia d©n téc kh¸c nhau theo sù di c cña téc ngêi ®ã. VÝ dô, trong kÕt cÊu d©n c cña d©n téc ViÖt Nam vµ d©n téc Trung Hoa ®Òu cã téc ngêi HM«ng vµ téc ngêi Dao. Trong chuyªn ®Ò nµy, kh¸i niÖm d©n téc ®îc sö dông theo nghÜa thø nhÊt, tøc lµ téc ngêi. 2. Kh¸i qu¸t vÒ ®Æc ®iÓm vµ t×nh h×nh d©n téc ë níc ta C¸c d©n téc cã quy m« d©n sè kh¸c nhau, sèng xen kÏ nhau Níc ta lµ céng ®ång chÝnh trÞ - x· héi thèng nhÊt cña 54 d©n téc anh em. C¨n cø vµo d©n sè cña tõng d©n téc th× d©n téc ®a sè ë níc ta lµ d©n téc Kinh, cßn l¹i lµ d©n téc thiÓu sè. Theo sè liÖu tæng ®iÒu tra d©n sè n¨m 1999 th× d©n téc Kinh gåm 65,7 triÖu ngêi, chiÕm tû lÖ 86,2% d©n sè, cßn d©n sè cña 53 d©n téc cßn l¹i lµ 10,5 triÖu ngêi, chiÕm tû lÖ 13,8% d©n sè cña c¶ níc. Mçi d©n téc thiÓu sè ë níc ta ngoµi tªn gäi chÝnh thøc cßn cã nh÷ng tªn gäi kh¸c. Cô thÓ lµ: 14
PhÇn I. Qu¶n lý nhµ níc vÒ d©n téc ë chÝnh quyÒn cÊp x· Danh môc c¸c d©n téc ë ViÖt Nam Tªn gäi Tªn gäi STT Tªn gäi kh¸c STT Tªn gäi kh¸c chÝnh thøc chÝnh thøc X¸ Cha, X¸ Bung, X¸ B¬ N©m, Roh, Kon Khao, X¸ T¸u Nh¹, 1 Ba Na K®e, Ala K«ng, 28 La ha X¸ Poäng, X¸ Uèng , Kpang K«ng Bñ H, P«a X¸ l¸ vµng, Cß Xung, Chñng Ch¸, Träng 2 Bè y 29 La hñ Khï Sung, Kha Quy, Gia... Cä Sä, Nª Thã 3 Br©u Brao 30 Lµo Phu Thay, Phu Lµo Mïn Di, Di, Mµn Di, Bru - V©n 4 Bru, V©n KiÒu 31 L« l« La Ha, Qua La, ¤ KiÒu man, Lu LÐc Mµn Chµm, Chiªm, Ch¨m Phï Lâ, Nhuån, 5 Chiªm thµnh, Ch¨m 32 Lï (Chµm) Duån Pa, Hªi... Ch©u Ro, D¬ Ro, Ch©u M¹, Ch« M¹, 6 Ch¬ ro 33 M¹ Chro, Thîng Chª M¹ Ch¬ Ru, Kru, M¶ng ¦, X¸ M¶ng, 7 Chu ru 34 M¶ng Thîng Niãng O, X¸ B¸ O 8 Chøt R«c, Arem, S¸ch 35 Mêng 9 Co Cua, TrÇu 36 Mn«ng Ng¸i H¾c C¸, Ng¸i 10 Cèng 37 Ng¸i LÇu MÇn, HÑ, S Ýn, §¶n, Lª, XuyÕn 15
kiÕn thøc ph¸p luËt TËp 4: Quèc phßng, an ninh quèc gia vµ trËt tù, an toµn x· héi Tªn gäi Tªn gäi STT Tªn gäi kh¸c STT Tªn gäi kh¸c chÝnh thøc chÝnh thøc 11 C¬ ho 38 Nïng Tø §, Ho Ki, Voa 12 C¬ Lao 39 ¥ ®u Tµy H¹t §ß M×o Lµi, M×o Hoa, 13 C¬ Tu Ca Tu, Ka Tu 40 Pµ thÎn M×o §¸, B¸t tiªn tÐc... 14 Dao M¸n 41 Phï l¸ X¸ Ph·, CÇn Thin An¨k £ §ª, Ra §ª, 15 £ ®ª 42 Pu P§o La Qu¶, Penti L« L« £ §ª-£gar, §ª 16 Gi¸y Nh¾ng, Gi¶ng 43 Raglay 17 Gia rai Gi¬ Ray, Ch¬ Ray 44 R¬ m¨m S¸n chay Cµ Tang, Giang Hªn B¸n, Chïng, 18 GiÎ - Triªng 45 (Cao lan- RÉy Tr¹i... S¸n chØ) Tr¹i, Tr¹i §Êt, M¸n 19 Hµ nh× U Ný, X¸ U Ný 46 S¸n d×u QuÇn Céc, M¸n V¸y xÎ Hoa (H¸n) Kh¸ch, H¸n, Tµu 20 47 Si la Kha PÎ Ch¨m Rª, Chom, Thîng Ba T¬, Luü, S¬n Phßng, §¸ 21 Hrª 48 Tµy Thæ V¸ch, Ch¨m Qu¶ng Ng·i, Chßm, Rª, Man Th¹ch BÝch . T«i ¤i, Pa C«, Tµ H M«ng MÑo, M×o, MiÕn Ha, 22 49 Tµ «i Uèt, Kan Tua, Pa Hi (M×o) M¸n Tr¾ng ... 16
PhÇn I. Qu¶n lý nhµ níc vÒ d©n téc ë chÝnh quyÒn cÊp x· Tªn gäi Tªn gäi STT Tªn gäi kh¸c STT Tªn gäi kh¸c chÝnh thøc chÝnh thøc Tay Thanh, Man Thanh, Tay Mêi, 23 Kinh (ViÖt) Kinh 50 Th¸i Tay Mêng, Hµng Tæng, Tay Dä, Thæ Ngêi Nhµ lµng, 24 Kh¸ng H¸ng, BrÓn , X¸ 51 Thæ Mêng, Con Kha, X¸ L¸ Vµng Cur, Cul, Cu, Thæ, 25 Khmer ViÖt gèc Miªn, 52 Xinh mun Puéc, X¸, Pn¹ Khmer K'r«m X¸ CÊu, Kh¹ KlÈu , Xª §¨ng, Kmr©ng, M¨ng CÊu, Tµy 26 Kh mã 53 Xª ®¨ng Con Lan, Brila H¹y, Møn Xen, Pu ThÒnh, TÒnh 27 La chÝ Thæ §en, M¸n, X¸ 54 Xtiªng Xa §iªng, Xa Chiªng C¸c d©n téc thiÓu sè ë níc ta cã quy m« d©n sè kh«ng ®ång ®Òu vµ c tró xen kÏ nhau, kh«ng cã d©n téc nµo ë vïng l·nh thæ riªng. Cã nh÷ng d©n téc cã d©n sè trªn mét triÖu ngêi (Tµy, Th¸i, Mêng, Khmer), nhng l¹i cã nh÷ng d©n téc d©n sè rÊt Ýt, ®Æc biÖt lµ n¨m d©n téc cã d©n sè díi 1.000 ngêi: Si La (840), PuPÐo (705), R¬ M¨m (352), Br©u (313) vµ ¥ ®u (301). C¸c d©n téc ë níc ta cã truyÒn thèng ®oµn kÕt g¾n bã l©u ®êi, trªn c¬ së ®Þa vÞ ph¸p lý b×nh ®¼ng gi÷a c¸c d©n téc, t¹o nªn mét céng ®ång d©n téc ViÖt Nam thèng nhÊt Trong lÞch sö h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn céng ®ång d©n téc ë 17
kiÕn thøc ph¸p luËt TËp 4: Quèc phßng, an ninh quèc gia vµ trËt tù, an toµn x· héi níc ta, cã nh÷ng d©n téc b¶n ®Þa, h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn trªn l·nh thæ ViÖt Nam tõ ban ®Çu, nhng còng cã nhiÒu d©n téc di c ®Õn råi ®Þnh c ë níc ta, trë thµnh mét bé phËn kh«ng thÓ t¸ch rêi trong céng ®ång d©n téc ViÖt Nam. Qua lÞch sö dùng níc vµ ®Êu tranh gi÷ níc, c¸c d©n téc ®· h×nh thµnh khèi ®oµn kÕt anh em, g¾n bã keo s¬n víi nhau trong chinh phôc thiªn nhiªn, chèng giÆc ngo¹i x©m, x©y dùng ®Êt níc, t¹o nªn mét quèc gia d©n téc thèng nhÊt, bÒn v÷ng. TruyÒn thèng ®oµn kÕt c¸c d©n téc ngµy cµng ®îc cñng cè, ph¸t triÓn vµ ®îc §¶ng ta x¸c ®Þnh lµ nh©n tè quan träng nhÊt quyÕt ®Þnh mäi th¾ng lîi cña sù nghiÖp c¸ch m¹ng ViÖt Nam. Trong kÕt cÊu d©n téc ë níc ta, d©n téc Kinh lµ d©n téc ®a sè, chiÕm tû lÖ lín nhÊt trong d©n c c¶ níc, cã tr×nh ®é ph¸t triÓn cao h¬n, cã vai trß lµ lùc lîng ®oµn kÕt, hç trî c¸c d©n téc anh em cïng ph¸t triÓn, cñng cè vµ ph¸t triÓn céng ®ång d©n téc ViÖt Nam. Mèi quan hÖ g¾n bã gi÷a c¸c d©n téc ë níc ta ®îc ®Æt trªn c¬ së bÒn v÷ng cña quan ®iÓm c¸c d©n téc b×nh ®¼ng vÒ ®Þa vÞ ph¸p lý, kh«ng cã t×nh tr¹ng d©n téc ®a sè cìng bøc, ®ång ho¸, th«n tÝnh c¸c d©n téc thiÓu sè, do ®ã còng kh«ng cã t×nh tr¹ng d©n téc Ýt ngêi chèng l¹i d©n téc ®a sè. PhÇn lín c¸c d©n téc thiÓu sè ë níc ta c tró trªn ®Þa bµn réng lín, ë khu vùc miÒn nói, biªn giíi cã vÞ trÝ chiÕn lîc ®Æc biÖt quan träng vÒ chÝnh trÞ, kinh tÕ, quèc phßng vµ m«i trêng sinh th¸i C¸c d©n téc thiÓu sè sinh sèng chñ yÕu ë miÒn nói, víi ®Þa bµn réng lín chiÕm 3/4 diÖn tÝch c¶ níc, bao gåm 21 tØnh miÒn nói, vïng cao, 23 tØnh cã miÒn nói; 7 tØnh cã tuyÕn biªn giíi ViÖt Nam - 18
PhÇn I. Qu¶n lý nhµ níc vÒ d©n téc ë chÝnh quyÒn cÊp x· Trung Quèc, 10 tØnh cã tuyÕn biªn giíi ®Êt liÒn ViÖt Nam - Lµo, 10 tØnh cã tuyÕn biªn giíi ViÖt Nam - Campuchia. Do ®ã, cã thÓ kh¼ng ®Þnh ®Þa bµn c tró tËp trung cña c¸c d©n téc thiÓu sè lµ nh÷ng ®Þa bµn cã vÞ trÝ quan träng vÒ an ninh quèc phßng cña ®Êt níc. §ång thêi, ®©y còng lµ nh÷ng ®Þa bµn cã nguån tµi nguyªn ®Êt, rõng, kho¸ng s¶n... giµu cã, nhiÒu tiÒm n¨ng ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ. Mét sè ®Þa bµn tô c cña ®ång bµo d©n téc thiÓu sè lµ ®Çu nguån c¸c dßng s«ng lín, gi÷ vai trß ®Æc biÖt quan träng vÒ c©n b»ng sinh th¸i. Do ®Æc ®iÓm nãi trªn nªn chÝnh s¸ch d©n téc cña §¶ng vµ Nhµ níc ta ®îc x©y dùng kh«ng chØ v× lîi Ých cña c¸c d©n téc thiÓu sè mµ cßn v× lîi Ých chung cña quèc gia vµ lu«n tÝnh tíi c¸c yÕu tè vÒ chÝnh trÞ, an ninh, quèc phßng, kinh tÕ, v¨n ho¸, x· héi, m«i trêng. Tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña c¸c d©n téc thiÓu sè kh«ng ®ång ®Òu Do nhiÒu nguyªn nh©n kh¸c nhau, nhÊt lµ nh÷ng nguyªn nh©n lÞch sö ®Ó l¹i vµ do ®iÒu kiÖn ®Þa lý, tù nhiªn kh¾c nghiÖt ë ®Þa bµn c tró cña ®ång bµo d©n téc thiÓu sè, nªn tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña c¸c d©n téc kh«ng ®ång ®Òu. Mét sè d©n téc ®· ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi t¬ng ®èi cao, nhng nhiÒu d©n téc vÉn cßn trong t×nh tr¹ng l¹c hËu, chËm ph¸t triÓn. PhÇn lín c¸c d©n téc thiÓu sè cã møc sèng thÊp, tû lÖ ®ãi nghÌo cao, chËm ph¸t triÓn h¬n so víi d©n téc ®a sè. Mét sè d©n téc vÉn cßn trong t×nh tr¹ng tù cung tù cÊp, du canh du c, ®êi sèng cßn bÞ ¶nh hëng nÆng nÒ bëi c¸c phong tôc tËp qu¸n l¹c hËu. Do ®Æc ®iÓm nµy nªn viÖc kh¾c phôc t×nh tr¹ng ph¸t triÓn kh«ng ®ång ®Òu vÒ kinh tÕ - x· héi gi÷a c¸c d©n téc lµ mét trong nh÷ng môc tiªu träng t©m nhÊt cña chÝnh s¸ch d©n téc ë níc ta. 19
kiÕn thøc ph¸p luËt TËp 4: Quèc phßng, an ninh quèc gia vµ trËt tù, an toµn x· héi Mçi d©n téc cã b¶n s¾c v¨n ho¸ riªng, t¹o nªn sù phong phó cña nÒn v¨n ho¸ ViÖt Nam Mçi d©n téc, mÆc dï cã sù kh¸c nhau vÒ quy m« d©n sè, vÒ tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi, nhng ®Òu cã b¶n s¾c v¨n ho¸ truyÒn thèng riªng (tiÕng nãi, ch÷ viÕt, v¨n häc, nghÖ thuËt, kiÕn tróc, trang phôc, phong tôc, tËp qu¸n...) víi nhiÒu gi¸ trÞ tèt ®Ñp. Do ®ã, nÒn v¨n ho¸ ViÖt Nam, víi sù hîp thµnh cña 54 b¶n s¾c v¨n ho¸ d©n téc, võa cã tÝnh ®a d¹ng, võa cã tÝnh thèng nhÊt. Do ®Æc ®iÓm nµy nªn viÖc b¶o tån vµ ph¸t triÓn b¶n s¾c v¨n ho¸ cña tõng d©n téc nh»m x©y dùng nÒn v¨n ho¸ chung ®Ëm ®µ b¶n s¾c d©n téc cña céng ®ång c¸c d©n téc ViÖt Nam lµ vÊn ®Ò ®îc §¶ng vµ Nhµ níc ta rÊt quan t©m. 3. Quan ®iÓm cña §¶ng vµ Nhµ níc vÒ d©n téc Quan ®iÓm nhÊt qu¸n cña §¶ng vµ Nhµ níc ta vÒ d©n téc, xuyªn suèt mäi thêi kú c¸ch m¹ng lµ: C¸c d©n téc b×nh ®¼ng, ®oµn kÕt, t¬ng trî nhau cïng ph¸t triÓn; Nhµ níc Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam lµ Nhµ níc thèng nhÊt cña c¸c d©n téc cïng sinh sèng trªn ®Êt níc ViÖt Nam. V¨n kiÖn §¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn thø X kh¼ng ®Þnh: C¸c d©n téc trong ®¹i gia ®×nh ViÖt Nam b×nh ®¼ng, ®oµn kÕt, t«n träng vµ gióp nhau cïng tiÕn bé; cïng nhau thùc hiÖn th¾ng lîi sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸, x©y dùng vµ b¶o vÖ Tæ quèc ViÖt Nam x· héi chñ nghÜa. Cã thÓ tæng kÕt quan ®iÓm cña §¶ng vµ Nhµ níc ta vÒ vÊn ®Ò d©n téc, ®oµn kÕt d©n téc vµ thùc hiÖn chÝnh s¸ch d©n téc ë nh÷ng néi dung c¬ b¶n sau: - Thø nhÊt, b×nh ®¼ng gi÷a c¸c d©n téc trong mäi lÜnh vùc ®êi sèng x· héi. 20
PhÇn I. Qu¶n lý nhµ níc vÒ d©n téc ë chÝnh quyÒn cÊp x· B×nh ®¼ng gi÷a c¸c d©n téc lµ néi dung cèt lâi cña chÝnh s¸ch d©n téc. C¸c d©n téc kh«ng ph©n biÖt ®a sè hay thiÓu sè, tr×nh ®é ph¸t triÓn cao hay thÊp, ®Òu cã ®Þa vÞ ph¸p lý ngang nhau vÒ quyÒn lîi vµ nghÜa vô trong mäi lÜnh vùc ho¹t ®éng cña ®êi sèng x· héi. QuyÒn b×nh ®¼ng gi÷a c¸c d©n téc ®îc ghi nhËn víi tÝnh chÊt lµ mét nguyªn t¾c hiÕn ®Þnh trong HiÕn ph¸p vµ ®îc thÓ hiÖn thèng nhÊt trong toµn bé hÖ thèng ph¸p luËt. QuyÒn b×nh ®¼ng gi÷a c¸c d©n téc, tríc hÕt lµ quyÒn b×nh ®¼ng vÒ chÝnh trÞ, chèng mäi biÓu hiÖn chia rÏ, kú thÞ d©n téc, d©n téc hÑp hßi, d©n téc cùc ®oan, tù ty d©n téc... §ång bµo c¸c d©n téc ®Òu ®îc quyÒn tham gia bÇu cö, øng cö vµo c¬ quan quyÒn lùc nhµ níc, lµm viÖc trong c¸c c¬ quan nhµ níc, tham gia ®ãng gãp ý kiÕn vµo c¸c chÝnh s¸ch cña Nhµ níc. QuyÒn b×nh ®¼ng vÒ kinh tÕ b¶o ®¶m sù b×nh ®¼ng trong quan hÖ lîi Ých gi÷a c¸c d©n téc. Nhµ níc cã tr¸ch nhiÖm ®Çu t nguån lùc ®Ó thóc ®Èy viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ ®èi víi c¸c d©n téc cã kinh tÕ chËm ph¸t triÓn, ®Ó cïng ®¹t tr×nh ®é ph¸t triÓn chung víi c¸c d©n téc kh¸c trong c¶ níc. B×nh ®¼ng vÒ v¨n ho¸, x· héi b¶o ®¶m cho viÖc gi÷ g×n vµ ph¸t huy b¶n s¾c v¨n ho¸ cña c¸c d©n téc, lµm phong phó, ®a d¹ng nÒn v¨n ho¸ ViÖt Nam. C¸c d©n téc cã quyÒn dïng tiÕng nãi, ch÷ viÕt, gi÷ g×n b¶n s¾c d©n téc vµ ph¸t huy nh÷ng phong tôc, tËp qu¸n, truyÒn thèng vµ v¨n ho¸ tèt ®Ñp cña m×nh. Nhµ níc ®Çu t cho sù nghiÖp ch¨m sãc vµ b¶o vÖ søc khoÎ nh©n d©n, duy tr× nßi gièng, ph¸t triÓn gi¸o dôc cho ®ång bµo c¸c d©n téc. Do phÇn lín c¸c d©n téc thiÓu sè ë níc ta hiÖn nay cã tr×nh ®é ph¸t triÓn thÊp, nªn bªn c¹nh viÖc b¶o ®¶m quyÒn b×nh ®¼ng toµn diÖn vÒ chÝnh trÞ, kinh tÕ, v¨n ho¸, x· héi cÇn ph¶i t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó cho ®ång bµo c¸c d©n téc thiÓu sè cã c¬ héi ph¸t triÓn b×nh ®¼ng víi c¸c d©n téc kh¸c. Sù quan t©m t¬ng trî, gióp 21
kiÕn thøc ph¸p luËt TËp 4: Quèc phßng, an ninh quèc gia vµ trËt tù, an toµn x· héi ®ì nhau cïng ph¸t triÓn chÝnh lµ thùc hiÖn quyÒn b×nh ®¼ng gi÷a c¸c d©n téc. - Thø hai, ®oµn kÕt d©n téc lµ vÊn ®Ò chiÕn lîc c¬ b¶n, l©u dµi vµ cÊp b¸ch cña c¸ch m¹ng ViÖt Nam. NhÊt qu¸n trong ®êng lèi vÒ ®oµn kÕt d©n téc, V¨n kiÖn §¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn thø X tiÕp tôc kh¼ng ®Þnh m¹nh mÏ quan ®iÓm bÒn v÷ng: §¶ng ta lu«n coi vÊn ®Ò d©n téc vµ ®oµn kÕt c¸c d©n téc lµ vÊn ®Ò chiÕn lîc, c¬ b¶n, l©u dµi cña sù nghiÖp c¸ch m¹ng níc ta. §ång thêi, ®©y còng lu«n ®îc coi lµ nhiÖm vô cÊp b¸ch, ph¶i quan t©m thùc hiÖn. ChÝnh s¸ch d©n téc lu«n ®îc coi lµ chÝnh s¸ch quan träng trong sù quan t©m cña §¶ng vµ Nhµ níc, thÓ hiÖn trªn c¶ ph¬ng diÖn ®èi néi vµ ®èi ngo¹i. Díi sù l·nh ®¹o thèng nhÊt cña §¶ng, c¸c d©n téc ®ang ph¸t huy truyÒn thèng ®oµn kÕt, cïng nhau x©y dùng ®Êt níc víi môc tiªu d©n giµu, níc m¹nh, x· héi c«ng b»ng, d©n chñ, v¨n minh. Mçi d©n téc trªn ®Êt níc ViÖt Nam ®Òu ph¶i cã tr¸ch nhiÖm ch¨m lo vun ®¾p, cñng cè, t¨ng cêng khèi ®oµn kÕt d©n téc. - Thø ba, c¸c d©n téc t¬ng trî gióp ®ì nhau cïng ph¸t triÓn. HiÖn nay tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña c¸c d©n téc ë níc ta vÉn cßn kho¶ng c¸ch kh¸ xa. Kinh tÕ ë miÒn nói vµ c¸c vïng d©n téc thiÓu sè cßn chËm ph¸t triÓn, nhiÒu n¬i cßn lóng tóng trong chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ, tËp qu¸n canh t¸c cßn l¹c hËu, tû lÖ ®ãi nghÌo cßn cao so víi b×nh qu©n chung cña c¶ níc. Chªnh lÖch vÒ møc sèng gi÷a c¸c vïng, gi÷a c¸c d©n téc ngµy cµng t¨ng. ChÊt lîng, hiÖu qu¶ gi¸o dôc vµ ®µo t¹o ë vïng d©n téc thiÓu sè cßn thÊp. C«ng t¸c ch¨m sãc søc kháe cho ®ång bµo ë vïng s©u, vïng xa cßn nhiÒu khã kh¨n. Mét sè tËp qu¸n l¹c hËu, mª tÝn dÞ ®oan cña d©n téc thiÓu sè cã xu híng ph¸t triÓn. B¶n s¾c tèt ®Ñp trong v¨n hãa cña c¸c d©n téc thiÓu sè ®ang bÞ mai mét. Møc hëng thô v¨n hãa cña ®ång bµo cßn thÊp. Do ®ã, §¶ng vµ Nhµ níc ta 22
PhÇn I. Qu¶n lý nhµ níc vÒ d©n téc ë chÝnh quyÒn cÊp x· ®· coi t¬ng trî gióp ®ì nhau cïng ph¸t triÓn gi÷a c¸c d©n téc lµ mét nguyªn t¾c c¬ b¶n trong chÝnh s¸ch d©n téc trong thêi kú x©y dùng chñ nghÜa x· héi. C¸c d©n téc cã tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cao h¬n cã tr¸ch nhiÖm gióp ®ì c¸c d©n téc cã ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi khã kh¨n h¬n. T¬ng trî gióp ®ì lÉn nhau kh«ng ph¶i chØ gióp ®ì mét chiÒu, ngîc l¹i chÝnh sù ph¸t triÓn cña d©n téc nµy lµ ®iÒu kiÖn ®Ó cho d©n téc kh¸c cïng ph¸t triÓn. ViÖc ®Çu t ph¸t triÓn ®èi víi c¸c d©n téc thiÓu sè ®îc thÓ hiÖn râ ë quan ®iÓm chØ ®¹o sau ®©y: + Ph¸t triÓn toµn diÖn chÝnh trÞ, kinh tÕ, v¨n hãa, x· héi vµ an ninh - quèc phßng trªn ®Þa bµn vïng d©n téc vµ miÒn nói; g¾n t¨ng trëng kinh tÕ víi gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò x· héi, thùc hiÖn tèt chÝnh s¸ch d©n téc; quan t©m ph¸t triÓn, båi dìng nguån nh©n lùc; ch¨m lo x©y dùng ®éi ngò c¸n bé d©n téc thiÓu sè; gi÷ g×n vµ ph¸t huy nh÷ng gi¸ trÞ, b¶n s¾c v¨n hãa truyÒn thèng c¸c d©n téc thiÓu sè trong sù nghiÖp ph¸t triÓn chung cña céng ®ång d©n téc ViÖt Nam thèng nhÊt; + ¦u tiªn ®Çu t ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi ë c¸c vïng d©n téc vµ miÒn nói, tríc hÕt, tËp trung vµo ph¸t triÓn giao th«ng vµ c¬ së h¹ tÇng, xãa ®ãi, gi¶m nghÌo; khai th¸c cã hiÖu qu¶ tiÒm n¨ng, thÕ m¹nh cña tõng vïng, ®i ®«i víi b¶o vÖ bÒn v÷ng m«i trêng sinh th¸i; ph¸t huy néi lùc, tinh thÇn tù lùc, tù cêng cña ®ång bµo c¸c d©n téc, ®ång thêi t¨ng cêng sù quan t©m hç trî cña trung ¬ng vµ sù gióp ®ì cña c¸c ®Þa ph¬ng trong c¶ níc. - Thø t, c«ng t¸c d©n téc vµ thùc hiÖn chÝnh s¸ch d©n téc lµ nhiÖm vô cña toµn §¶ng, toµn d©n, toµn qu©n, cña c¸c cÊp, c¸c ngµnh, cña toµn bé hÖ thèng chÝnh trÞ. C«ng t¸c d©n téc ®îc x¸c ®Þnh cã vÞ trÝ träng yÕu ®èi víi sù 23