Ranh giới giữa phân tích kinh tế độc lập và hoạt động chính trị tích cực, ở đâu?

Tác phẩm dịch DC-13<br /> <br /> Ranh giới giữa phân tích kinh tế độc lập<br /> và hoạt động chính trị tích cực, ở đâu?<br /> Kornai János<br /> Nguyễn Quang A dịch<br /> <br /> © 2011 Trung tâm Nghiên cứu Kinh tế và Chính sách<br /> <br /> Tác phẩm dịch DC-13<br /> <br /> Trường Đại học Kinh tế, Đại học Quốc gia Hà Nội<br /> <br /> Ranh giới giữa phân tích kinh tế độc lập<br /> và hoạt động chính trị tích cực, ở đâu?<br /> Kornai János<br /> Nguyễn Quang A1 dịch<br /> <br /> Quan điểm được trình bày trong bài nghiên cứu này là của (các) tác giả và không nhất thiết<br /> phản ánh quan điểm của người dịch và VEPR.<br /> <br /> 1<br /> <br /> Email: anguyenquang@gmail.com<br /> <br /> Mục lục<br /> Thí dụ của các hội đồng ngân sách độc lập……………………………………………………….1<br /> “Nhà nước lớn” hay “Nhà nước nhỏ” (Những thay đổi cơ cấu)…….…………………………….2<br /> “Nhà nước năng động” hay “nhiều tự do hơn cho thị trường” (Chính sách tài khóa ngắn hạn)….5<br /> Vai trò của nhà kinh tế……………………………………………………..……………………...7<br /> <br /> Ranh giới giữa phân tích kinh tế độc lập<br /> và hoạt động chính trị tích cực, ở đâu?<br /> Thí dụ của các hội đồng ngân sách độc lập⃰<br /> Kornai János<br /> <br /> Việc viết các lập luận dưới đây được thúc đẩy bởi việc người ta mời tôi mở đầu một cuộc hội thảo. †<br /> Trong ngày càng nhiều nước, trong đó có Hungary của chúng ta, đã hình thành các hội đồng ngân sách<br /> độc lập với chính phủ và với các đảng chính trị, và các cộng tác viên hàng đầu của các hội đồng này tụ<br /> tập tại Budapest để trao đổi kinh nghiệm. Thí dụ đạo Luật, mà theo đó Hội đồng Ngân sách Hungary<br /> được lập ra, quy định – và dư luận cũng mong đợi – rằng Hội đồng phải độc lập với chính phủ mọi thời<br /> và độc lập với đảng cầm quyền và các đảng đối lập, và hãy đứng xa các cuộc chiến chính trị nội địa.<br /> Tôi giả thiết rằng các quy định pháp lý và những mong đợi ở các nước khác cũng tương tự.<br /> Tôi đã thử suy nghĩ kỹ: tính độc lập này có nghĩa là gì? Ranh giới giữa hoạt động chính trị liên<br /> quan đến công việc tài khóa và hoạt động phân tích tài khóa độc lập nằm ở đâu? Nói chung liệu có thể<br /> vạch ra đường ranh giới như vậy hay không?<br /> Trong khi các lập luận của tôi, theo ngôn từ, chỉ liên quan trực tiếp đến phạm vi vai trò của một loại<br /> định chế độc lập đặc biệt, điều tôi muốn nói là tổng quát hơn và có thể áp dụng – với những sự hiệu<br /> chỉnh cần thiết – cho các định chế độc lập khác nữa. Vì thế, tôi cũng cố gắng để đừng công bố bài viết<br /> này trong một tạp chí chuyên ngành tài chính tiền tệ, mà công bố nó trong tạp chí đến với giới rộng hơn<br /> của những người quan tâm đến công việc chung.<br /> ⃰<br /> <br /> Hol a határ a független közgazdasági elemzés és az aktív politikai tevékenység között?<br /> A független költségvetési tanácsok példája.<br /> Mozgó Világ, 2010/5 tr. 3-7<br /> Nguyễn Quang A dịch<br /> † Dưới sự tổ chức của Hội đồng Ngân sách Hungary, hội thảo “Các tổ chức Tài chính Độc lập” đã diễn ra ngày 18 và 19<br /> tháng Ba năm 2010 tại Budapest. Đầu tiên Tổng thống Sólyom László đã chào mừng hội thảo; sau đó là đến bài phát<br /> biểu mà là cơ sở cho bài viết này.<br /> <br /> Kornai János: Ranh giới ở đâu?<br /> <br /> “Nhà nước lớn” hay “nhà nước nhỏ”<br /> (Những thay đổi cơ cấu)<br /> Tôi bắt đầu các lập luận của mình bằng phân tích các vấn đề của những thay đổi cơ cấu căn bản và của<br /> những cải cách sâu rộng. Tranh luận xảy ra trên khắp thế giới: trọng lượng, kích thước và ảnh hưởng<br /> đến công việc kinh tế của nhà nước nên là bao nhiêu? Cần đến “nhà nước lớn” hay “nhà nước nhỏ” hay<br /> nhà nước có kích thước ở giữa? Nhiều sự kiện có ý nghĩa lớn đã đưa câu hỏi này lên chương trình nghị<br /> sự.<br /> Trong hệ thống xã hội chủ nghĩa, trọng lượng của nhà nước đã vô cùng lớn. Sự sụp đổ của chủ nghĩa<br /> cộng sản đã dẫn đến sự giảm mạnh mẽ vai trò của nhà nước một cách không thể tránh khỏi tại các nền<br /> kinh tế hậu xã hội chủ nghĩa.<br /> Trước hết ở Tây và Bắc Âu, việc duy trì nhà nước phúc lợi đã vấp phải những khó khăn kinh niên,<br /> và đã bắt đầu việc thu hẹp những đảm lãnh trách nhiệm của nhà nước.<br /> Trong khi hai thay đổi lịch sử lớn được nhắc đến, chỉ theo hướng giảm vai trò của nhà nước, cũng có<br /> các hiện tượng thúc đẩy tăng vai trò của nhà nước. Khảo sát các nguyên nhân của khủng hoảng kinh tế<br /> hiện thời nhiều người cho rằng một nguyên nhân của khủng hoảng là, nhà nước đã rút lui một cách thái<br /> quá khỏi việc điều tiết nền kinh tế. Có các hệ quả tài khóa cụ thể của bất cứ sự mở rộng hay thu hẹp<br /> nào của hoạt động nhà nước. Tỷ số chi tiêu của chính phủ trên GDP – trong cách tiếp cận đầu tiên – là<br /> một chỉ số tốt về tỷ trọng của nhà nước là bao nhiêu.<br /> Việc quy định vai trò của nhà nước là một quyết định chính trị. Trong thực tế người ta không đưa ra<br /> các quyết định liên quan đến “tổng trọng lượng” của nhà nước, người ta nói về về điều này đúng hơn<br /> chỉ trong các khẩu hiệu chính trị. Thế nhưng các quyết định cụ thể có thể ra đời về phải tăng hay giảm<br /> tỷ lệ lương hưu mà nhà nước đảm bảo và tài trợ qua hệ thống hưu bổng bên trong tổng thu nhập tuổi<br /> già của dân cư. Hay một thí dụ khác: phải tăng hay giảm tỷ lệ tài trợ bằng tiền công cộng bên trong<br /> tổng chi tiêu cho chăm sóc sức khỏe. Các quyết định này phải được đưa ra trong khung khổ của quá<br /> trình chính trị, phù hợp với hiến pháp và luật pháp của nước được nói đến, với sự chú ý đến các truyền<br /> thống của quá trình chính trị.<br /> Các quyết định chính trị – nếu phù hợp với các nguyên tắc – dựa trên sự lựa chọn giá trị. Sự bảo<br /> đảm quyền tự do cá nhân và khả năng lựa chọn, sự đoàn kết với các thành viên khác của cộng đồng, sự<br /> 2<br /> <br />