Sách cũ

Chia sẻ: đức Phúc | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:3

Thêm vào BST

Báo xấu

104
lượt xem 2
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tác giả tìm được cái chìa khoá để mở cánh cửa ký ức chiến tranh từ căn phòng đọc nghèo ở Yaly. Đó là những cuốn sách của đồng đội anh, những người lính đã mang nó qua trận mạc... Những cuốn sách giờ đây đã không còn chỉ là sách mà người, là chân dung mỗi người đang hiển hiện trên từng trang sách cũ. Thư viện nằm trong khuôn viên "Nhà văn hoá" của một đơn vị thi công Thuỷ điện Yaly là một căn phòng nhỏ, cửa xập xệ với vài bốn giá sách tự tạo, chiếc...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sách cũ

vietmessenger.com Phạm Ngọc Tiến Sách cũ Tác giả tìm được cái chìa khoá để mở cánh cửa ký ức chiến tranh từ căn phòng đọc nghèo ở Yaly. Đó là những cuốn sách của đồng đội anh, những người lính đã mang nó qua trận mạc... Những cuốn sách giờ đây đã không còn chỉ là sách mà người, là chân dung mỗi người đang hiển hiện trên từng trang sách cũ. Thư viện nằm trong khuôn viên "Nhà văn hoá" của một đơn vị thi công Thuỷ điện Yaly là một căn phòng nhỏ, cửa xập xệ với vài bốn giá sách tự tạo, chiếc bàn dài bày những chồng báo, tạp chí ngất ngọn. Ngọc bước vào, vừa ngập ngừng vừa lơ đãng, nếu là mấy ngày trước hẳn anh đã nhủ thầm, tất cả chỉ là mỹ từ phô phang bởi cái gọi "Nhà văn hoá" kia đáng kể nhất chỉ là hội trường hơn trăm ghế xếp, dùng để họp hành giao ban hơn là sinh hoạt văn hoá. Nhưng không, chỉ mấy ngày, cùng đoàn nhà văn vào từ Hà Nội, Ngọc đã kịp chui vào đường hầm lép nhép bùn đất, không khí đặc ngột, tai ù ran vì vô vàn tiếng động phát ra từ máy ủi, máy xúc ầm ĩ, tiếng máy khoan gầm gào, tiếng choàng búa cuốc xẻng... chứng kiến những người thợ trong nhịp điệu lao động gấp gáp, hối hả, tốt lắm rồi, như thế này là tốt lắm rồi. Mắt Ngọc lướt qua những giá sách. Cô thủ thư trẻ, rất trẻ, nụ cười từ lúc Ngọc bước vào chưa hề ngắt nghỉ một giây. Ngọc gật đầu hài lòng. Anh dừng lại trước một ngăn sách nhỏ có kính, trong đó hiện ra những gáy sách cũ mèm, xơ xác. - Đó là sách cũ anh ạ. Cô thủ thư theo sát Ngọc, thấy anh dừng lại chăm chú, bèn giải thích một cách ngượng ngập. Ngọc gật đầu, tay quờ quạng vô thức vào cửa kính. - Anh cần cuốn gì, ở ngoài kia, em tìm giúp. Ngọc không trả lời cô thủ thư tay anh rút vội một cuốn, lật nhanh bìa sách đã rách tướp được dán lại bằng nilông. Toàn thân anh run rẩy, tay cào cào vớ bừa những cuốn sách khác một cách gấp gáp. Tay lật giở, miệng lẩm nhẩm, Ngọc đã lấy ra mấy chục cuốn sách. Những cuốn sách cũ đen sì, nằm lẫn lộn ngổn ngang trên bàn, người Ngọc thõng hẳn, lòng khòng như cây cong vì bão táp. Cô thủ thư sửng sốt, đứng nhìn anh như hoá đá.
Những cuốn sách cũ bất ngờ gặp ở thư viện đã hoàn toàn choán hết tâm trí Ngọc, phiêu diêu thả anh về với năm tháng của tuổi trẻ. Ngày đó đã lùi xa, thật xa nằm đông đặc ở một miền ký ức, không thể nói là quên nhưng thực lòng Ngọc không còn nhớ những cuốn sách này nữa, trong đó có cuốn sách của anh với lời đề tặng ngày nhập ngũ của cô bạn gái thân, cũng đã xa lắc lơ trong ký ức mù thẳm. Những cuốn sách riêng của từng người lính nằm sâu trong đáy balô theo sáng kiến của chính trị viên, một ông giáo làng, được gom lại thành tài sản chung của cả đại đội. Người được giao giữ số tài sản quý giá này không ai khác chính là Ngọc. Tòng teng chiếc balô sách cùng ít tư trang, Ngọc đã rong ruổi cùng đại đội đi hầu hết những cánh rừng miền Đông trong những năm tháng chiến tranh. Một vết thương đã cắt ngang đời chiến trận của anh. Ngọc bàn giao lại số sách cho đơn vị, anh đã kịp đọc hết và thông thuộc chủ nhân của từng cuốn sách. Đã có không ít cuốn sách trở thành vô chủ. Bây giờ, sau giây phút choáng ngợp, Ngọc đã choàng tỉnh. Tay Ngọc lần sờ từng cuốn sách. Cứ mỗi lần anh lật trang, từ trong lồng ngực mình anh lại thấy những âm thanh vừa lạ, vừa quen bủa siết lấy trái tim đang quẫy đập từng nhịp. Hiện trước mắt Ngọc những khuôn mặt vừa ảo mờ, vừa xác thực. Đây là Lượng ở Thủ Lệ, là thợ máy trước khi ngập ngũ, nhiều tuổi nhưng chẳng hiểu sao lại thủ đi cuốn sách thiếu nhi duy nhất "Cuộc phiêu lưu của chú Hành" của nhà vănÕÝ J.Rodari. "Tớ là chú Hành đấy hiểu không?". Quả vậy, đến đâu Lượng cũng làm mọi người cười chảy nước mắt vì những lời tếu táo nhưng thâm thuý và những trò nghịch khôn lường. Anh là người ngã xuống sau cùng đại đội, tháng ba năm bảy nhăm ở mặt trận Chơn Thành. Ngọc vuốt nhẹ cuốn sách nhỏ có chiếc bìa vẽ chú Hành tinh nghịch. Thoảng sực mùi hành tươi cay nồng, trong tích tắc mắt Ngọc mờ phủ. Còn đây "Thép đã tôi thế đấy" của N.A-stơ-rốp-ski, Thành "con" phố Tạ Hiện vừa là chủ nhân vừa là tín đồ của cuốn sách dày cộp. Thành sống bừng bừng như ngọn lửa của thép trong chiến trận nhưng lại gục ngã không hồi cứu vãn trong hoà bình, trong đủ đầy no ấm hôm nay. Đây nữa, cuốn sách mất bìa, mãi sau này Ngọc mới biết là cuốn "Tư bản luận". Thắng béo giữ khư khư bên mình, mãi mới chịu nộp, bị sốt rét đến cữ rụng hết tóc, mới tòi ra mấy ngàn đồng phụ cấp dành dụm, nhờ mua giúp thực phẩm bồi dưỡng, để chịu mang tiếng đến tận bây giờ. Ngọc luôn tay lật giở. Những cuốn sách nham nháp, dầu dãi. Hiển "đốm" vì tóc bạc sớm, ngẩn ngơ với "Truyện Kiều", giờ là nhà báo, tịnh chẳng một lần bàn luận đến thơ nữa. Cuốn sách cũ "Xóm Cầu Mới" (Nhất Linh - Khái Hưng) phải cương quyết lắm, chính trị viên Cương mới giữ lại được cho Bình. Con người mê "Tự lực văn đoàn" ấy nếu còn sống hẳn sẽ theo đuổi nghiệp văn chương và ít nhất anh phải là một tiểu thuyết gia tên tuổi. Mỗi lúc Ngọc càng như mê mụ đi. Nguyên chết vì bạo bệnh năm trước. Long đang đeo hàm đại tá... - Đến rồi anh ạ. Lời cô thủ thư cắt ngang dòng suy tưởng của Ngọc. Sau khi biết gốc gác những cuốn sách cũ, cô xăng xái dẫn Ngọc đến nhà người đã mang cuốn sách nhập vào thư viện. Đó là một kỹ sư điện sống cùng với gia đình trong khu nhà tập thể. Cô thủ thư giới thiệu chủ, khách, vị kỹ sư có vẻ ngạc nhiên. - Anh tìm tôi có việc gì? - Tôi muốn gặp người chủ của những cuốn sách cũ. Vị kỹ sư ồ lên khẽ nhún vai. - Tôi hiểu rồi cha tôi có nói nhiều về anh. Ông cụ vẫn đùa yêu rằng, hoá ra anh là kẻ kiếm chác được ở chiến tranh nhiều nhất, thảo nào anh mang vào chiến trường sách của Rơ-mác, cuốn gì nhỉ?ÕÀ phải, "Phía tây không có gì lạ". Ngọc nhấp nhổm vì sốt ruột. - Thế ông cụ đâu, mà tôi cũng chưa biết tên ông cụ. - Cha tôi bảo hồi anh còn là lính gùi sách, ông là chính trị viên. - Anh Cương! Ngọc bật hẳn người khỏi ghế, khi nghe con trai của chính trị viên cũ nói những lời không
thay đổi ngữ điệu. - Tiếc rằng anh đến quá muộn. Nếu được gặp anh hẳn cha tôi sẽ mừng lắm. Ngọc thập thõm bước dọc bờ dòng Sê San. Đập đã chặn dòng nhưng phía hạ lưu nước Sê San vẫn ục ục cuộn xoáy. Tối và lạnh, những khóm cúc quỳ vàng nhạt, Ngọc ngước nhìn về phía công trường thuỷ điện đèn sáng như sao, nhay nháy chớp loé của lửa hàn. Những gì anh vừa biết về người chính trị viên cũ đã khiến Ngọc chấn động tâm tưởng, ký ức lô xô đuổi bắt chắp nối những hình ảnh không trọn vẹn. Đã gần ba mươi năm họ xa nhau, Ngọc cố hình dung nhưng không tài nào hình dung nổi. Ông giáo làng Cương hết chiến tranh lại trở về bục giảng với những đứa trẻ chân đất ở làng. Hành trang chiến trận ông mang theo về, tất nhiên có cả những cuốn sách cũ dù đã mấy lần ông gắng sức tìm trả chủ nhân của chúng. Sức khoẻ suy kiệt, ông nghỉ dạy rồi theo con trai vào Yaly lập nghiệp, những ngày cuối đời bị căn bệnh ác tính hành hạ. Ngọc rùng mình, anh tưởng tượng đêm đêm người chính trị viên cũ lại mở ra balô sách, lần giở, sờ sẫm từng cuốn, từng khuôn mặt đồng đội, nhiều người đã ra đi lúc đầu xanh tuổi trẻ, để thầm thì chuyện trò với họ. Ký ức được lưu giữ bằng sự hiện hữu của những cuốn sách như một thứ bùa ngải làm mê mẩn người lính già khiến con trai, cả con dâu ông phát hoảng. Họ làm đủ mọi cách nhưng không thể tách được ông ra khỏi những cuốn sách kỷ vật. Khi ông nhắm mắt đã mấy lần con trai ông định hoá số sách trên bên mộ nhưng như có một sự níu kéo từ linh hồn của người đã chết, buộc lòng anh ta phải mang số sách đó hiến vào thư viện. - Tôi không hiểu, ừ thì đó chính là những kỷ vật nhưng tại sao lại phải làm thế? Quá khứ tốt đẹp đáng được trân trọng nhưng tôi không chấp nhận cái cách quá khứ gặm nhấm hiện tại. Vị kỹ sư đã thẳng thừng nói như vậy với Ngọc. Anh ta đúng, đúng một cách tàn nhẫn, dù rằng Ngọc biết anh ta là con người tốt, ngày hôm nay, cần có nhiều người như anh ta. Ngọc ngồi bệt hẳn xuống một vạt cúc quỳ, lắng nghe tiếng nước Sê San xoáy xiết va đập. Chợt lòng cồn quặn. Trước hôm trở ra Hà Nội, Ngọc xin lại toàn bộ số sách cũ của đơn vị ở thư viện, anh mang những cuốn sách ra thắp hương tại mộ của người lính già, thầm hứa với ông sẽ mang những cuốn sách kỷ vật suốt đoạn đời còn lại. Đăm đăm nhìn vào những tàn hương đang rạc lửa, anh hiểu rằng, rồi cũng như ông giáo làng kia, anh sẽ lại gắn bó, lại thầm thì tâm tình đêm đêm với những cuốn sách, lại sờ sẫm những khuôn mặt bạn bè để rồi vĩnh viễn không thể rời rứt khỏi những ký ức chiến trận, như thể đó là định mệnh của đời anh... Pleiku 1996 - Hà Nội 2001 Hết