Sáng kiến kinh nghiệm Mầm non: Kinh nghiệm phát triển ngôn ngữ cho trẻ 3-4 tuổi thông qua hoạt động làm quen văn học, nhằm nâng cao chất lượng giáo dục trẻ trường mầm non Xuân Khang, huyện Như Thanh

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:22

Thêm vào BST

Báo xấu

10
lượt xem 5
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu sáng kiến "Kinh nghiệm phát triển ngôn ngữ cho trẻ 3-4 tuổi thông qua hoạt động làm quen văn học, nhằm nâng cao chất lượng giáo dục trẻ trường mầm non Xuân Khang, huyện Như Thanh" nhằm nâng cao chất lượng giáo dục cho trẻ 3-4 tuổi A1 trường mầm non Xuân Khang, huyện Như Thanh.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm Mầm non: Kinh nghiệm phát triển ngôn ngữ cho trẻ 3-4 tuổi thông qua hoạt động làm quen văn học, nhằm nâng cao chất lượng giáo dục trẻ trường mầm non Xuân Khang, huyện Như Thanh

1 1. MỞ ĐẦU: 1.1. Lý do chọn đề tài: Như chúng ta đã biết các tác phẩm văn học là món ăn tinh thần không thể thiếu đối với trẻ thơ nhất là lứa tuổi mẫu giáo. Nó đem lại cho trẻ những hiểu biết đầu tiên về cuộc sống xung quanh. Văn học nuôi dưỡng và phát triển ở trẻ trí tưởng tượng, sáng tạo nghệ thuật. Vì vậy việc đem tác phẩm văn học đến cho trẻ là một việc rất quan trọng và cần thiết. Từ khi lọt lòng mẹ đến lúc chập chững tập đi, tập nói, trẻ biết viết, đọc thì văn học là chiếc cầu nối, là phương tiện dẫn dắt trẻ. Nói những tiếng nói, đi những bước đi đầu tiên, ngôn ngữ trau chuốt của trẻ, ca dao, chuyện kể là tấm gương mẫu mực về lời ăn tiếng nói cho trẻ học tập,là phương tiện hữu hiệu trong việc giáo dục trẻ lòng yêu thiên nhiên, yêu quê hương, đất nước, tình yêu mến bạn bè, với những người thân, biết được việc làm tốt, biết yêu cái đẹp, cái thiện, gét cái ác độc, phê phán những việc xấu, kính yêu Bác Hồ, thật thà, ngoan ngoãn… và còn là phương tiện hình thành các phẩm chất đạo đức trong sáng ở trẻ. Đối với trẻ mẫu giáo, quá trình được tiếp xúc với tác phẩm văn học phải từ dễ đến khó, từ đơn giản đến phức tạp, để từ đó trẻ bộc lộ khả năng cảm thụ văn học của mình. Khả năng cảm thụ đó là sự phát triển trực tiếp của trẻ về các lĩnh vực: Nhận thức – ngôn ngữ - tình cảm xã hội. Tuy nhiên khi đưa tác phẩm đến cho trẻ đòi hỏi người giáo viên phải có những suy nghĩ sáng tạo và lựa chọn những tác phẩm hay phù hợp với lứa tuổi, có ý nghĩa giáo dục trẻ để từ đó đưa ra những biện pháp thích hợp nhằm giúp trẻ phát triển tốt khả năng cảm thụ tác phẩm văn học. Từ lúc ra trường đến nay, tôi được phân công đứng lớp bé và nhỡ. Tôi thấy đa số trẻ từ nhà trẻ chuyển lên đều đã được làm quen với một số tác phẩm văn học ở khối bé nhỡ. Song không vì thế mà đa số trẻ đều cảm nhận được cái hay cái đẹp trong mỗi tác phẩm văn học. Do đó trong quá trình giảng dạy cũng như việc truyền thụ những kiến thức kỹ năng cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học tôi thấy: Khả năng cảm thụ văn học của trường tôi nói chung và khối 3- 4 tuổi nói riêng, vẫn còn nhiều hạn chế, kết quả trên tiết học chỉ đạt 50- 65%. Với kết quả trên, bản thân tôi thấy mình cần có những biện pháp cụ thể nhằm giúp trẻ phát triển tốt khả năng cảm thụ văn học theo hướng đổi mới. Đó là lý do tôi chọn đề tài: “Kinh nghiệm phát triển ngôn ngữ cho trẻ 3-4 tuổi thông qua hoạt động làm quen văn học, nhằm nâng cao chất lượng giáo dục trẻ trường mầm non Xuân Khang, huyện Như Thanh” 1.2. Mục đích nghiên cứu: Nâng cao chất lượng giáo dục cho trẻ 3-4 tuổi A1 trường mầm non Xuân Khang, huyện Như Thanh. 1.3. Đối tượng nghiên cứu: Năm học 2021- 2022 bản thân được ban giám hiệu phân công đứng lớp 3-4 Tuổi vì vậy tôi chọn “Kinh nghiệm phát triển ngôn ngữ cho trẻ 3-4 tuổi thông qua hoạt động làm quen văn học, trường mầm non Xuân Khang, huyện Như Thanh” 1.4. Phương pháp nghiên cứu: - Phương pháp nghiên cứu lý luận - Phương pháp nghiên cứu thực tiễn
2 - Phương pháp điều tra. - Phương pháp phỏng vấn - Phương pháp thực nghiệm sư phạm. 2. NỘI DUNG 2.1. Cơ sở lý luận: Trẻ làm quen với tác phẩn văn học góp phần mở rộng nhận thức, phát triển trí tuệ, giáo dục đạo đức, giáo dục thẩm mĩ, phát triển ngôn ngữ, phát triển ở trẻ hứng thú “đọc sách” kỹ năng đọc và kể tác phẩm. Thông qua nội dung các tác phẩm văn học trẻ biết được những điều hay lẽ phải, giáo dục trẻ biết yêu quý người hiền lành, biết ơn và kính yêu ông bà, bố mẹ, anh chị em, bạn bè, biết nhường nhịn em nhỏ biết làm theo những việc thiện, việc tốt căm ghét phê phán cái ác. Xuất phát từ những vai trò cụ thể đó cho nên hoạt động dạy trẻ làm quen với văn học là môn học không thể thiếu trong chương trình chăm sóc giáo dục trẻ. Vì vậy việc nâng cao chất lượng dạy trẻ làm quen với tác phẩm văn học là rất quan trọng trong chương trình chăm sóc và giáo dục trẻ mầm non. Làm quen với tác phẩm văn học chỉ ra mức độ, giới hạn, yêu cầu của việc cho trẻ tiếp xúc với tác phẩm văn học qua nghệ thuật đọc và kể chuyện của cô giáo. Hoạt động này nhằm dẫn dắt, hướng dẫn trẻ cảm nhận những giá trị nội dung, nghệ thuật phong phú trong tác phẩm, khơi gợi ở trẻ sự rung động, hứng thú đối với văn học, có ấn tượng về những hình tượng nghệ thuật, cái hay cái đẹp của tác phẩm và thể hiện sự cảm nhận đó qua các hoạt động mang tính chất văn học nghệ thuật như đọc thơ. Kể chuyện, chơi trò chơi đóng kịch; Cao hơn là tiến tới sáng tạo ra những vần thơ, câu chuyện theo tưởng tượng của mình, góp phần hình thành và phát triển toàn diện nhân cách trẻ. Trong mỗi tác phẩm văn học, thề giới mới của cuộc sống thực tại bao gồm thiên nhiên, xã hội, con người được diển tả, biểu đạt, truyền đạt trong những hình thức đa dạng độc đáo. Văn học nói về thế giới loài vật, cỏ cây, hoa lá, mọi hiện tượng thiên nhiên, vũ trụ mà trẻ nhìn thấy được, cũng nói về những gì gần gũi trong môi trường sống của trẻ như làng quê, cánh đồng, dòng sông, phiên chợ, lớp học, khu phố,…Qua tác phẩm văn học, trẻ bắt đầu nhận ra trong xã hội những mối quan hệ, những tình cảm gia đình, tình bạn tình cô cháu,…Trẻ cũng dần dần nhận ra có một xã hội ràng buộc con người với nhau trong lịch sử đấu tranh cách mạng, trong tình làng nghĩa xóm. Văn học có thể cần đề cặp đến những lực lượng siêu nhiên như thần linh, ông bụt, cô tiên, phù thủy, quỷ sứ và cả những phép màu còn tồn đọng trong tâm thức dân tộc. Đây cũng là đối tượng miêu tả của văn học làm nên sự phong phú, hấp dẫn của đời sống tinh thần. Nhờ được nghe, tiếp xúc với một số lượng văn học, có những hiểu biết sơ đẳng về văn học, đó là khả năng mô tả cuộc sống xung quanh phong phú, hấp dẫn bằng những cách thức khác nhau. Bước đầu trẻ sẽ nhận biết được sự khác nhau về nội dung và hình thức giữa các thể loại thơ, chuyện. Không những giúp trẻ cảm nhận được cái đặc sắc của cách diễn đạt hình tượng, nhà sư phạm còn cần giúp trẻ phân biệt được hình tượng nghệ thuật với hiện thực, hình thành một số khái niệm văn học như: Thơ, chuyện, nhân vật, hình ảnh…, giúp trẻ trao đổi
3 những điều đã được nghe và bộc lộ những suy nghĩ của mình về tác phẩm, nhằm phát triển đời sống tinh thần của trẻ. Tác phẩm văn học là một chỉnh thể nghệ thuật, cấn giúp trẻ nhận biết các mối quan hệ biểu hiện giữa hoàn cảnh, trạng thái, tình huống và nhân vật; giữa lời kể, lời thuật và ngôn ngữ nhân vật; Giữa không khí, âm sắc, giọng điệu chung của tác phẩm văn học và hành động văn học. Chưa yêu cầu trẻ phải nhớ hết mối quan hệ phức tạp và chưa đòi hỏi trẻ phân biệt quan hệ chính phụ trong truyện mà chỉ nhằm giúp trẻ nhận ra tính liên tục của cốt truyện trong các mối liên quan đến nhân vật trung tâm của tác phẩm. Với truyện kể, ta hãy giúp trẻ nhận ra, nhớ được sắc thái cơ bản trong giọng kể, lời thuật, phân biệt ngữ điệu lời nói các loại nhân vật, giúp trẻ nhận ra ngôn ngữ đời thường (khẩu ngữ) và ngôn ngữ thơ giàu nhạc tính. Qua tác phẩm văn học, trẻ quen dần tính chất nhiều ý nghĩa và tinh luyện của ngôn ngữ văn hoá, dần dần tiến tới hiểu được nghĩa thực đến nghĩa bóng, từ nghĩa văn cảnh đến ý tưởng nhà văn muốn truyền đạt. Văn học là môn học rất quan trọng đối với trẻ mầm non, là phương tiện phát triển ngôn ngữ cho trẻ có đủ vốn từ để nói năng lưu loát, diễn đạt gãy góc biết sử dụng từ đúng lúc, đúng chỗ, không những thế mà việc dạy trẻ làm quen với những từ ngữ nghệ thuật như từ tượng hình, từ tượng thanh giúp trẻ phát triển trí tưởng tượng, óc quan sát, khả năng tư duy độc lập trong suy nghĩ. 2.2. Thực trạng của vấn đề: 2.2.1. Thuận lợi: Trường Mầm non Xuân Khang là địa bàn vùng núi thấp cách trung tâm của huyện Như Thanh 8 km về phía Tây chạy dọc theo quốc lộ 45, lãnh đạo địa phương, các ban ngành đoàn thể cũng như các bậc phụ huynh đặc biệt quan tâm ủng hộ. Cơ sở vật chất nhà trường tương đối ổn định. Năm học 2021 – 2022 tôi được nhà trường phân công phụ trách lớp mẫu giáo bé với sĩ số 30 cháu, đa số các cháu đã qua nhóm trẻ nên có nề nếp tốt. Lớp luôn luôn được sự quan tâm của Ban Giám hiệu nhà trường, các cấp uỷ Đảng và chính quyền địa phương luôn quan tâm chăm lo cho công tác giáo dục. Lớp được trang bị bàn ghế ngồi học đúng quy cách của Bộ Giáo dục và Đào tạo đề ra, được trang bị ti vi thuận lợi cho việc dạy và học. Bản thân là một giáo viên nhiệt tình, yêu nghề và có nhiều năm liên tục dạy mẫu giáo, nên cũng có nhiều kinh nghiệm trong việc chăm sóc giáo dục cũng như hình thành nề nếp thói quen cho trẻ, được phụ huynh tin tưởng ủng hộ. 2.2.2. Khó khăn: Một số trẻ chưa qua lớp nhà trẻ nên còn nhút nhát, nhận thức về sự vật, hiện tượng còn hạn chế. - Phương tiện dạy học của cô, đồ dùng dạy thơ chuyện chưa đa dạng và phong phú về chủng loại và mầu sắc. Đa số trẻ trong lớp là gia đình có hoàn cảnh khó khăn nên ít được tiếp cận với những đồ dùng, đồ chơi và vốn hiểu biết còn hạn chế gặp nhiều khó khăn. Nhiều phụ huynh còn chưa nắm được những phuơng pháp giáo dục khoa học và đổi mới. - Năm học 2021-2022 lại là năm học đặc biệt với tình hình dịch bệnh covid bùng
4 phát học sinh đi học không đều dẫn đến việc chăm sóc giáo dục trẻ đặc biệt khó khăn nhất là giáo dục văn học cho trẻ 3- 4 tuổi. 2.2.3. Kết quả khảo sát đầu năm: * Đối với giáo viên: - Cô chưa thực sự đầu tư vào phương pháp tổ chức hoạt động cho trẻ làm quen tác phẩm văn học .Giọng kể khô khan, chưa diễn cảm, chưa hài hoà giữa cử chỉ điệu bộ với đồ dùng trực quan nên chưa hấp dẫn trẻ. Đồ dùng trực quan chưa phong phú sinh động đối với trẻ.Cô chưa linh hoạt tích hợp các hoạt động văn học vào các hoạt động trong ngày của trẻ * Đối với trẻ: - Một số trẻ còn nhút nhát, chưa mạnh dạn tự tin thể hiện cử chỉ, điệu bộ trước một câu chuyện mặc dù trẻ có thể làm được. - Số trẻ em con nông thôn ít có điều kiện tiếp xúc với những câu truyện nên tỷ lệ ham muốn được nghe - đọc kể lại chuyện hạn chế, nếu có thì chỉ biết sơ qua một số câu chuyện trong chương trình chăm sóc giáo dục. - Trẻ nhàm chán vì đồ dùng phương tiện cũ, hình thức tổ chức hoạt động làm quen tác phẩm văn học chưa thay đổi dẫn đến không hấp dẫn trẻ, trẻ không hứng thú tham gia dẫn đến sự cảm thụ cái hay, cái đẹp từ câu chuyện chưa cao. Trước khi áp dụng kinh nghiệm vào tổ chức tiết học tôi đã tiến hành khảo sát chất lượng giờ kể chuyện ở lớp tôi và kết quả khảo sát như sau: Bảng khảo sát chất lượng đầu năm Trẻ Số Trẻ đạt chưa đạt T trẻ Nội dung khảo sát Tốt Khá TB YẾU T khảo Số Số Số Số sát % % % % trẻ trẻ trẻ trẻ Trẻ phát âm đúng, to, 1 30 10 33 10 33 8 26 2 6 rõ ràng, mạch lạc Trẻ sử dụng từ ngữ 2 linh hoạt, phong phú 30 10 33 9 30 8 26 3 10 trong giao tiếp Trẻ biết thể hiện ngôn ngữ, giọng điệu trong 3 30 10 33 10 33 7 27 3 10 kể chuyện sáng tạo và kể chuyện theo trí nhớ Trẻ biết đọc thơ diễn 4 30 10 22 9 30 8 26 3 10 cảm Trẻ mạnh dạn trả lời 5 30 10 33 10 33 8 26 2 6 câu hỏi của giáo viên. Trẻ tự tin thể hiện tác 6 30 10 33 10 33 7 27 3 10 phẩm văn học * Đối với phụ huynh: Vẫn còn những bậc phụ huynh cho rằng việc chăm sóc giáo dục trẻ ở trường mầm non chỉ đơn thuần là trông trẻ chứ có học hành gì đâu. Nên dẫn đến
5 công tác phối hợp tuyên truyền chưa tốt, chưa tạo sự thống nhất về nội dung và phương pháp tổ chức chăm sóc giáo dục trẻ nói chung và nhất là việc kể chuyện - đọc chuyện cho trẻ nghe, khuyến khích trẻ kể lại chuyện nói riêng. Kết quả khảo sát trước khi thực hiện quá thấp điều này đã làm cho tôi phải suy nghĩ và tìm ra những giải pháp, biện pháp để nâng cao hiệu quả giờ dạy Qua kết quả ở bảng khảo sát tôi nhận thấy kết quả chưa cao. Trẻ còn phát âm chưa đúng, đọc thơ chưa diễn cảm, chưa có khả năng kể chuyện, chưa mạnh dạn trả lời các câu hỏi của cô giáo. Chính vì vậy cô cần phải có kế hoạch, phương pháp giảng dạy để nâng cao kết quả giáo dục cho trẻ, 2.3. Các biện pháp thực hiện: Biện pháp1: Rèn nề nếp học tập cho trẻ. Việc rèn nề nếp của trẻ là một yếu tố quyết định đến hoạt động đó đạt được kết quả, nếu trẻ không có nề nếp thì dù cô giáo có nói hay, dạy giỏi mấy đi chăng nữa thì giờ dạy cũng không đem lại được kết quả. Khi trẻ có nề nếp tốt cùng với sự hướng dẫn khoa học của cô, ngay ban đầu trẻ đã say mê với giờ học, luôn thể hiện cảm xúc, trí tưởng tượng cho hoạt động. Ví dụ: Tôi đã rèn luyện nề nếp bằng cách: Xếp xen kẽ cháu mạnh dạn với cháu nhút nhát, cháu nam với cháu nữ. Chia tổ đặt tên cho tổ “Tổ hoa sen, tổ hoa hồng, tổ hoa cúc” và bầu ra tổ trưởng để quán xuyến nhắc nhở các bạn của mình. Tôi luôn động viên trẻ trong hoạt động uốn nắn tác phong ngồi học cho trẻ, trẻ ngồi học đúng tư thế, không nói chuyện, không nói leo, nói phải xin phép cô, nói rõ ràng, mạch lạc đủ câu,… Với cách xắp xếp ngồi học, rèn nề nếp cho trẻ như vậy các cháu mạnh dạn, cháu giỏi kèm cặp được cháu yếu, cháu nhút nhát cũng nhìn bạn để cố gắng học tập và thực hiện các yêu cầu của cô cùng với các bạn, cùng với lời động viên của cô giáo trẻ mạnh dạn tự tin hơn, hứng thú tiếp thu bài tốt hơn Khi sắp xếp trẻ ngồi tôi luôn quán xuyến nhắc nhở trẻ chú ý lên cô bằng các thủ thuật như vỗ tay, tạo tình huống. Biện pháp 2: Tạo môi trường hoạt động cho trẻ làm quen tác phẩm văn học. Để giúp trẻ nâng cao khả năng cảm thụ văn học thì việc tạo môi trường cho trẻ làm quen với các tác phẩm văn học phải thường xuyên. Ngay từ đầu năm học tôi đã chú ý xây dựng “Góc văn học” ở đây trẻ được xem tranh truyện, tạp chí, họa báo, các hình ảnh của các nhân vật trong truyện mà trẻ yêu thích. Khi xây dựng “ Góc văn học” thì mục đích chính của tôi là từ “ Góc văn học” tôi muốn giới thiệu thêm nhiều các tác phẩm văn học trong chương trình và ngoài chương trình giáo dục để giới thiệu đến trẻ, bởi trong tiết học thì việc cho trẻ được tiếp xúc với các tác phẩm văn học cũng có nhưng chưa đáp ứng đủ nhu cầu ham học hỏi của trẻ ở lứa tuổi này. Qua “Góc văn học” tôi tổ chức các hoạt động đọc thơ, kể chuyện, cho trẻ tập đóng kịch để trẻ được nói những ngôn ngữ của các nhân vật trong truyện để từ đó trẻ làm giàu vốn từ của bản thân. Để gây được sự hứng thú của trẻ khi tham gia vào các hoạt động đó thì việc tạo không gian mang đậm tính văn học là rất cần thiết, ngay từ đầu năm học tôi đã vận động phụ huynh đóng góp tranh thơ, truyện tranh ngoài chương trình để kể cho trẻ nghe vào các hoạt động chiều và cho trẻ chơi trong các giờ hoạt động góc.
6 Bản thân tôi luôn tìm tòi, sưu tầm sách truyện, các họa báo, tạp chí cũ, tìm tòi cách làm rối từ các nguyên liệu bỏ đi như vỏ chai, lõi cuộn chỉ, các mảnh vải vụn làm rối tay để làm các nhân vật trong truyện phục vụ cho tiết học. Để tạo hứng thú cho trẻ khi tham gia hoạt động văn học thì làm đồ dùng, đồ chơi các nhân vật ngộ nghĩnh cho trẻ được làm quen là rất cần thiết. Tôi đã sử dụng những chiếc môi nhựa trắng để làm khuôn mặt của cô gái, dùng những sợi len tết thành những bím tóc. Để thu hút trẻ tham gia vào các hoạt động kể chuyện và tập đóng kịch tôi dùng các vỏ của hộp sữa để ghép lại thành những cây tre, các vật liệu bằng len để làm gà 1 mảng tường để trang trí thành 1 sân khấu mi ni chỉ với 1 mảnh vải làm khung sân khấu đằng sau là 1 bảng nhám dính để tôi có thể dễ dàng trang trí khung cảnh sao cho phù hợp với từng cảnh trong truyện Hình ảnh đồ chơi tự làm
7 Mô hình bài thơ “Thăm nhà bà” Qua việc tạo môi trường cho trẻ làm quen với văn học như vậy tôi thấy được trẻ rất hào hứng tham gia các hoạt động đọc thơ, kể chuyện để từ đó ngôn ngữ của trẻ được phát triển một cách tự nhiên mà có hiệu quả cao nhất. Biện pháp 3: Phát triển ngôn ngữ cho trẻ thông qua việc cho trẻ kể lại chuyện Dạy trẻ kể lại truyện là một nội dung của chương trình làm quen văn học ở trường mầm non. Đây là hoạt động cơ bản giúp trẻ rèn luyện, thực hành, trải nghiệm nghệ thuật nó có ý nghĩa to lớn trong việc phát triển nhân cách, chuẩn bị cho trẻ bước vào trường phổ thông trong mọi lĩnh vực nhất là ngôn ngữ. Để giúp trẻ kể lại và nhớ nội dung truyện một cách tốt nhất, ngoài việc đọc kể cho trẻ nghe, tôi còn ứng dụng thêm công nghệ thông tin vào trong giảng dạy để mang lại kết quả tốt nhất. Ví dụ: Câu chuyện “Cáo, Thỏ và Gà trống” tôi đã xây dựng đoạn phim hoạt hình về nội dung câu chuyện ngoài ra tôi còn làm đoạn phim về các con vật kết hợp với nhạc đệm rất hứng thú làm cho trẻ nhớ lời thoại của các nhân vật trong truyện. Mục đích của tôi khi sử dụng công nghệ thông tin vào trong giảng dạy là để trẻ được trực tiếp xem các hành động, cử chỉ của các nhân vật và qua đấy trẻ được tiếp xúc với giọng kể hay với ngôn từ phong phú và đúng với tính cách nhân vật. Qua cách làm quen như vậy, trẻ biết nhận xét, đánh giá về đặc điểm tính cách của các nhân vật thông qua ngôn ngữ nói của mình. Bên cạnh việc kể chuyện cho trẻ nghe và cho trẻ xem băng truyện, tôi còn chú ý đến việc giúp trẻ ghi nhớ cốt chuyện với nội dung và các tình tiết chính, các nhân vật chính của câu chuyện thông qua hệ thống câu hỏi, nhắc trẻ logic của câu chuyện, mối quan hệ và tác động của các nhân vật. Ngoài việc sử dụng các hình ảnh sống động trên máy vi tính tôi còn tận dụng chức năng ghi âm của chiếc máy điện thoại để ghi lại giọng kể của trẻ khi trẻ kể chuyện. Sau đó tôi dùng dây kết nối giữa điện thoại với loa thùng để bật lại cho trẻ nghe. Ngoài việc ghi âm giọng kể của trẻ bằng điện thoại tôi còn tận dụng chức năng quay phim để quay lại những vở kịch mà các cháu đã đóng. Qua việc sử dụng chiếc điện thoại để quay phim và ghi âm giọng kể của trẻ tôi thấy được hiệu quả rõ ràng trẻ hào hứng tham gia được tập kể chuyện và đóng kịch hơn, trẻ biết trau chuốt lời nói của nhân vật và nhập vai tốt hơn. Sau khi trẻ xem các vở kịch mà trẻ đóng tôi cho trẻ nhận xét đánh giá giọng kể của các bạn trong lớp Có rất nhiều hình thức dạy trẻ kể lại chuyện; Kể chuyện theo tranh, kể chuyện bằng rối tay, kể chuyện sáng tạo ... a/ Hình thức kể lại chuyện theo tranh Trước khi cho trẻ kể lại chuyện theo tranh tôi cho trẻ làm quen với câu chuyện qua các hoạt động góc, hoạt động chiều. tôi kể cho trẻ nghe chuyện bằng những quyển truyện tranh to với những hình ảnh của các nhân vật rõ ràng, sống động, đẹp mắt, nội dung câu chuyện rõ ràng, ngắn gọn. Ngoài ra, tôi còn cho trẻ xem băng truyện trước giờ trả trẻ với mục đích giúp trẻ ghi nhớ nội dung truyện, nhớ nhân vật truyện và lời thoại của các nhân vật trong truyện.
8 Ví dụ 1: Câu chuyện “Chuyện của dê con” Trước khi tổ chức cho trẻ kể lại câu chuyện tôi kể cho trẻ nghe và cho trẻ xem băng truyện ở hoạt động chiều trước khi trả trẻ. Tôi đàm thoại với trẻ về các nhân vật và tính cách của các nhân vật trong truyện. + Các con thấy chú Dê con trong câu chuyện như thế nào? + Dê mẹ dặn Dê con điều gì? + Khi Dê con vào rừng, Dê con đã gặp ai? + Dê con tưởng Sóc là ai? + Cuối cùng thì Dê con đã gặp ai? + Ai đã cứu Dê con? + Từ đó Dê con có nghe lời mọi người không? Sau khi đàm thoại xong, tôi tổ chức cho trẻ lên kể lại theo các hình ảnh có trong truyện tranh, dạy trẻ khi kể đến nhân vật nào thì dùng que chỉ vào từng hình ảnh trong truyện sao cho phù hợp với nội dung truyện. Khi trẻ kể xong truyện, tôi cho các bạn trong nhóm nhận xét bạn kể, trẻ được thoải mái thể hiện giọng kể của mình, sử dụng ngôn ngữ sáng tạo trong khi kể không bị gò bó. Qua hoạt động ở góc văn học, trẻ được đàm thoại, tranh luận trực tiếp với nhau để từ đó ngôn ngữ của trẻ được phát triển. Qua việc kể chuyện mà còn giúp trẻ biết thể hiện các cử chỉ, điệu bộ trong giao tiếp để tăng tính linh hoạt, sáng tạo, hiệu quả trong giao tiếp. Cô tổ chức kể chuyện theo tranh Ví dụ 2: Với câu chuyện “Chú thỏ thông minh”, tôi sử dụng mô hình sân khấu là một đầm lầy nhỏ, có hoa, cỏ, cây....nhân vật trong truyện được cách điệu đầu chú thỏ là một quả bóng nhỏ, tôi dùng len móc thành chiếc váy cho chú thỏ thêm ngộ nghĩnh. Khi dạy trẻ kể chuyện bằng rối, trước tiên tôi cũng cung cấp nội dung câu chuyện cho trẻ nghe vào hoạt động chiều, hoạt động góc. Bên cạnh
9 việc cung cấp nội dung truyện cho trẻ, tôi còn hướng dẫn trẻ cách sử dung rối tay, tôi dạy trẻ dùng cánh tay lồng vào con rối, điều khiển con rối bằng 3 ngón tay (ngón cái, ngón trỏ, ngón giữa) sao cho những cử chỉ phù hợp với lời thoại trong truyện. Thời gian đầu khi mới làm quen với rối tay, trẻ rất lóng ngóng, khó thực hiện được các động tác theo ý muốn. Để khắc phục được điều này, tôi đã làm thật nhiều những con rối tay đặt ở góc văn học, sắp xếp sao cho trẻ thấy dễ dàng. Khi hoạt động ở góc văn học, trẻ thoải mái sử dụng rối tay. Ban đầu, trẻ sử dụng rối tay theo ý thích của mình, có khi là dùng rối tay để nói chuyện với bạn, từ đó việc sử dụng rối tay với trẻ trở nên dễ dàng hơn, dần dần, tôi yêu cầu trẻ sử dụng rối tay vào từng câu chuyện. Trẻ tập kể chuyện bằng rối tay Nhờ việc sử dụng rối tay trong tiết học mà số trẻ có khả năng cảm thụ văn học đạt cao, đa số trẻ nhớ nội dung truyện, lời thoại của các nhân vật và qua đó, trẻ biết dùng ngôn ngữ của mình để nhận xét đánh giá tính cách của nhân vật trong truyện như: Ai là người xấu, ai là người tốt. b/ Hình thức kể chuyện sáng tạo. Cho trẻ kể chuyện sáng tạo là rất cần thiết trong chương trình giáo dục mầm non. Hiện nay, nếu cô tạo được môi trường cho trẻ hoạt động tốt thì sẽ kích thích trẻ phát triển ngôn ngữ, tham gia vào các hoạt động và kết quả đạt được rất cao. Vì thế tôi đã đi sâu vào tạo môi trường bằng cách đưa hình ảnh nhân vật của các câu chuyện nổi bật vào góc văn học và một số góc trong và ngoài lớp học thể hiện trên các mảng tường. Vẽ và sưu tầm một số bộ truyện tranh ngoài chương trình để đưa vào giảng dạy, vận động phụ huynh đóng góp truyện tranh đưa vào góc văn học cho trẻ hoạt động thường ngày. Những câu chuyện được thể hiện trên các mảng tường trong không gian to đã giúp trẻ dễ tri giác, trẻ được thảo luận, bàn bạc về câu chuyện đó. Từ đó trẻ biết vận dụng những kiến thức đó vào
10 kể chuyện sáng tạo một cách dễ dàng. Ngoài việc tạo những bức tranh trên mảng tường, những tập truyện tranh chữ to tôi còn đi sâu làm một số đồ dung trực quan cho trẻ hoạt động như: một số con rối dẹt có bánh xe, có cử động tay chân và tận dụng những truyện tranh cũ, những sản phẩm vẽ của trẻ, cắt dán bồi bìa cứng cho trẻ ghép tranh kể chuyện sáng tạo hoặc cắt dời các con vật cho trẻ tự chọn các con vật đó để kể chuyện sáng tạo theo ý tưởng của mình. Ví dụ: Có bức tranh to cho trẻ kể chuyện sáng tạo bằng cách; Tranh có chữ hôm nay trời nắng chang chang ( hình ảnh con mèo) đi học chẳng mang thứ gì, chỉ mang một (hình ảnh bánh mì) và mang (hình ảnh bút chì).... trẻ chỉ vào các từ và kể đến hình ảnh nào trẻ tự nói tên hình ảnh đó..... Qua cách nghĩ và làm như vậy tôi đã tạo ra một góc văn học với đầy đủ chủng loại về đồ dùng trực quan đa dạng phong phú, đã giúp trẻ hứng thú tham gia vào hoạt động và nhiều ý tưởng hay khi trẻ kể chuyện sáng tạo. Bên cạnh đó trong giờ hoạt động ngoài trời tôi còn tận dụng những bức tranh tường ở trong trường bằng cách gợi mở cho trẻ cùng nhau kể chuyện về những bức tranh đó hoặc có các bức tượng ở khu vườn cổ tích trong trường tôi cũng gợi mở cho trẻ thi nhau kể chuyện về những hình ảnh đó…hình thức này đã giúp trẻ em có nhiều ý tưởng sáng tạo hay và có ý thức thi đua để đạt kết quả tốt. Cô đang cùng trẻ kể chuyện Tạo môi trường cho trẻ kể chuyện sáng tạo là một việc làm vô cùng quan trọng bởi nó là chỗ dựa, là cơ sở vững chắc cho trẻ kể chuyện sáng tạo. Đòi hỏi cô giáo phải biết tạo cảm xúc cho trẻ bằng các con vật ngộ nghĩnh, đáng yêu, đồng thời cũng phải biết hướng lái, gợi mở cho trẻ có cảm xúc tích cực khi tham gia hoạt động kể chuyện sáng tạo. Qua nội dung các bức tranh, các nhân vật, các con rối trẻ được xem và nói lên nhận xét của mình về các đồ dung đó. Như vậy ngôn ngữ cuả trẻ được phát triển một cách phong phú và đa dạng. Biện pháp 4: Thông qua các bài đồng dao, ca dao Đồng dao, ca dao như một bức tranh với nhiều màu sắc thể hiện sự phong phú, đa dạng của cuộc sống, từ đời sống sinh hoạt vật chất và tinh thần, tình cảm
11 của con người, nó có giá trị về mặt trí tuệ, tình cảm và ngôn ngữ, ảnh hưởng rất lớn đến việc hình thành, phát triển nhân cách trẻ. Các bài đồng dao có 2, 3, 4, 6 chữ... có vần, có nhịp với lối ngắt nhịp 1-1 , 2- 2,... thường có lối kết cấu vòng tròn, trùng điệp. Ngôn ngữ trong đồng dao, ca dao là ngôn ngữ hát, kể, giàu tính nhạc, giàu hình ảnh, có sức tạo hình. Nó rất phù hợp với việc rèn cho trẻ phát âm, tích lũy vốn từ, hiểu nghĩa từ, nắm ngữ pháp, lối nói trôi trảy, uyển chuyển. Để phát huy tính tích cực của ngôn ngữ qua các bài đồng dao, ca dao đối với sự phát triển ngôn ngữ của trẻ thì việc tổ chức các hoạt động cho trẻ đọc thuộc đồng dao, ca dao là rất quan trọng. Hiện nay, hoạt động dạy trẻ đọc đồng dao, ca dao chưa có ở các hoạt động chung, chính vì vậy mà tôi lồng ghép hoạt động đọc đồng dao, ca dao cho trẻ vào các hoạt động chơi trò chơi dân gian được tổ chức ở hoạt động ngoài trời, hoạt động đón và trả trẻ, hoạt động sau khi ngủ dậy. Bên cạnh việc dạy trẻ đọc thuộc những bài đồng dao, ca dao thì tôi luôn tìm tòi những bài đồng dao, ca dao có nội dung cảu các chủ đề mà trẻ đang học Ví dụ : Chủ đề Gia đình: bài ca dao “ Công cha như núi Thái Sơn”; Chủ đề “Thế giới động vật” bài đồng dao “ Con vỏi con voi”. Chủ đề “Thế giới thực vật” bài “ Lúa ngô là cô đậu nành”.... Qua đó tôi thấy được hiệu quả rõ ràng, trẻ hào hứng tham gia đọc đồng dao, ca dao và đọc đúng âm, vần nhịp điệu bài ca dao. a/ Tổ chức đọc đồng dao, ca dao cho trẻ ở hoạt động ngoài trời. Sau mỗi hoạt động học có chủ định là hoạt động ngọài trời. Hoạt động ngoài trời thường kéo dài từ 15- 20 phút chính vì vậy tôi đã tận dụng không gian ngoài trời để cho trẻ cho trẻ đọc đồng dao, ca dao. Bên cạnh việc dạy trẻ đọc đồng dao ca dao tôi lồng ghép các bài đồng dao vào các trò chơi dân gian để tạo hứng thú cho trẻ khi đọc nhằm phát triển ngôn ngữ cho trẻ một cách tốt nhất. Ví dụ: Bài Dung dăng dung dẻ Dung dăng / dung dẻ Dắt trẻ / đi chơi...... Tôi dạy trẻ đọc theo nhịp 2-2, vùa đọc vừa chơi vận động, hoặc tổ chức trò chơi “ Rồng rắn lên mây ”.... Quia đó trẻ được chơi, được đọc các câu thơ với âm vần nhịp điệu khác nhau sẽ giúp cho trẻ hiểu được nội dung bài thơ một cách hiệu quả hơn b/Tổ chức đọc đồng dao, ca dao cho trẻ trong giờ đón, trả trẻ. Khi dạy trẻ đọc thuộc đồng dao, ca dao tôi thường đọc đi đọc lại nhiều lần để trẻ đọc theo và ghi nhớ, học thuộc sau đó tôi yêu cầu trẻ đọc nhanh dần lên, tổ chức thi đua đọc giữa các tổ với nhau. Đó là cách làm cho trẻ rèn luyện bộ máy phát âm, trau dồi ngôn ngữ, sự nhạy bén, linh hoạt của tư duy. Ví dụ: bài “Lúa ngô là cô đậu nành”, “Chim ri là dì sáo sậu”, “Con kiến mà leo cành đa” là những câu hát đồng dao mà trẻ rất thích đọc vì nó đem lại tiếng cười vui vẻ, tạo không khí thi đua tự nhiên, cởi mở. Ngoài những bài lựa chọn để giúp trẻ học đọc theo chủ đề, tôi còn khích lệ trẻ thi đua đọc ra những câu đồng dao, ca dao trẻ đã thuộc từ cha mẹ, anh chị, bạn bè trong xóm. Hình thức thi đua là động lực lôi cuốn, thúc đẩy trẻ cố gắng nỗ
12 lực, tích cực học tập. việc thi đua có thể kéo dài 1 tuần, sau 1 tuần tôi kiểm tra số lượng bài trẻ thuộc, có tuyên dương, khen thưởng để khuyến khích trẻ trong học tập. c/Tổ chức cho trẻ đọc đồng dao, ca dao sau khi trẻ ngủ dậy Sau khi ngủ dậy, trẻ thường rất mệt mỏi, uể oải vì còn ngái ngủ nên tôi thường cho trẻ đọc các bài đồng dao, ca dao quen thuộc để trẻ lấy lại tinh thần sảng khoái, đầu óc thỏai mái để bước vào giờ học tiếp theo đồng thời, giúp trẻ phát triển thêm khả năng ngôn ngữ. Ví dụ: chơi Nu na nu nống. Dung dăng dung dẻ, Kéo cưa lừa xẻ Trẻ chơi trò chơi “ nu na nu nống” Biện pháp 5: Dạy trẻ đọc thơ diễn cảm Đọc kể diễn cảm là một trong nhiệm vụ có tầm quan trọng hàng đầu ở các lứa tuổi, nó đặc biệt quan trọng trong quá trình tổ chức hoạt động dạy trẻ đọc thơ diễn cảm cho trẻ ở lứa tuổi mầm non. Đó là một trong những phương pháp giúp trẻ hiểu tác phẩm một cách tốt nhất. Khi đọc thuộc thơ trẻ sẽ làm cho vốn hiểu biết của trẻ, cũng làm ngôn ngữ của trẻ thêm sinh động, uyển chuyển, biểu cảm giúp trẻ thể hiện tình cảm, suy nghĩ của trẻ với tác phẩm. Nhận thấy rõ được tầm quan trọng của việc phát triển ngôn ngữ thông qua việc dạy trẻ đọc thơ diễn cảm tôi luôn tìm tòi những phương pháp biện pháp tốt nhất để trẻ phát âm và diễn đạt rõ ràng, mạch lạc. Với lứa tuổi này tôi chọn các bài thơ có sắc thái khác nhau: Êm dịu, nhẹ nhàng, vui vẻ hóm hỉnh...nhằm giúp trẻ cảm nhận cái hay, cái đẹp trong ngôn ngữ tiếng việt và trong cuộc sống, giúp trẻ phát triển đời sống tình cảm. Để trẻ cảm thụ tốt ngôn ngữ của câu thơ, điều quan trọng nhất là phải đọc diễn cảm, thể hiện nhịp điệu, âm điệu và sắc thái của bài thơ. Tôi tập đọc diễn cảm và thuộc bài thơ trước khi đọc cho trẻ nghe Để trẻ cảm thụ tốt bài thơ, nên trò chuyện với trẻ về nội dung bài thơ, giải thích nghĩa của môt số từ, ý của các câu thơ, vẻ đẹp của các câu thơ mô tả, kết
13 hợp với tranh minh họa hoặc làm các động tác minh họa. Tôi đọc cho trẻ nghe nhiều lần, đọc thơ theo cá nhân, theo nhóm, luyện tập cách đọc diễn cảm. Nhằm thu hút trẻ đọc thơ hơn thì việc chuẩn bị đồ dùng trực quuan trong dạy học để gây hứng thú cho trẻ cũng rất quan trọng, trong quá trình dạy trẻ đọc thơ diễn cảm tôi sử dụng các bức tranh thơ, sa bàn, con rối, vật thật. Đồng thời thu hút lôi cuốn trẻ vào giờ học tôi lựa chọn các hình thức tổ chức phù hợp, hấp dẫn như qua tổ chức hội thi “Bé yêu thơ”, câu đố, tham quan và đặc biệt là chọn những hình ảnh đẹp và nhân vật ngộ nghĩnh sáng tạo đưa vào công nghệ thông tin để trẻ hòa nhập và hóa thân vào từng nhân vật. Ví dụ : Dạy trẻ đọc thơ bài “Tình bạn” Cô cùng trẻ hát bài bát “Lớp chúng mình” trò chuyện với trẻ về bài hát, giới thiệu cho trẻ bai thơ “Tình bạn” sau đó đàm thoại với trẻ về nội dung bài thơ: + Bài thơ tên là gì? + Các bạn đến lớp thấy vắng ai? Gấu trả lời như thế nào? + Bạn Thỏ bị làm sao? Các bạn rủ nhau đi đâu? + Bạn Mèo mua gì để đến thăm bạn Thỏ? + Bạn Hươu mua gì? Bạn Nai mua gì? Tổ chức cho trẻ đọc thơ, cô hướng dẫn trẻ đọc sao cho đúng từ thể hiện được nhịp điệu của bài thơ. Khi dạy trẻ đọc thơ giọng của cô phải chuẩn xác, diễn đạt trôi chảy phù hợp với từng bài, cô phát âm không ngọng. Khi dạy trẻ đọc thơ tôi chú ý nghe trẻ đọc và phát hiện ra trẻ nói ngọng, đọc sai để sửa cho trẻ như tôi đọc lại để cho trẻ đọc theo nhiều lần và động viên khyến khích trẻ “Con đọc gần giỏi rồi” để kích thích trẻ hứng thú đọc, đọc diễn cảm, hay hơn…. Quá trình đọc thơ cô dạy trẻ nói đủ câu, rõ lời tôi nhắc lại nhiều lần hoặc cho trẻ khác giúp đỡ các bạn. Trong giờ học tôi luôn chú ý bao quát trẻ để tìm hiểu đặc điểm của từng trẻ để gần gũi động viên trẻ giúp đỡ những trẻ còn yếu kém, đưa trẻ vào hoạt động với các bạn có nề nếp hơn, hứng thú hơn. Biện pháp 6: Ứng dụng công nghệ thông tin vào trong dạy học: Trường Mầm non Xuân Khang là một trong nhiều trường đang chập chửng ứng dụng công nghệ thông tin vào dạy học đặc biết là áp dụng vào môn văn học. Để hoạt động cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học, dù là thơ hay truyện. Muốn đạt kết quả cao thì việc đầu tiên giáo viên phải chuẩn bị tốt đồ dùng dạy học, đồ dùng đẹp hấp dẫn sẽ thu hút sự chú ý của trẻ. Trước đây giáo viên thường sử dụng tranh minh hoạ làm đồ dùng chính trong hoạt động cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học. Song với hình thức đổi mới hiện nay, thời đại CNTT nên việc ứng dụng CNTT vào bài giảng mang lại kết quả rất cao.Biện pháp này luôn gây sự chú ý, tò mò cho trẻ làm đa dạng hoá hình thức dạy học giúp trẻ được thay đổi không khí mới, hấp dẫn, trong giờ học, tạo cho trẻ niềm hứng thú, hăng say tích cực tham gia vào hoạt động, làm cho hiệu quả giáo dục cao. Đặc biêt giúp giảm bớt đồ dùng không cần thiết, giảm bớt sức lao động của giáo viên và giảm bớt chi phí. Vì vậy nên tôi đã đưa ứng dụng CNTT vào giảng dạy và mang lại kết quả cao.
14 - Ví dụ: Câu chuyện “Vì sao thỏ cụt đuôi” tôi đã xây dựng đoạn phim hoạt hình về nội dung câu chuyện, kết hợp với nhạc đệm rất hứng thú làm cho trẻ dễ nhớ nội dung truyện và thấy được nét đặc trưng của các nhân vật. Bản thân là một giáo viên rất muốn tiếp cận với cái mới sau khi tham gia hội thi giáo viên giỏi cấp huyện năm học 2021- 2022 tôi đã mạng dạn áp dụng công nghề thông tin vào từng giờ dạy. Tôi cảm nhận thấy trẻ vô cùng thích thú tham gia các hoạt động do cô tổ chức. Từ đó đến nay khi nghiên cứu đề tài này tôi đã tìm hiểu và sử dụng giáo án tiện tử thành thạo hơn giúp trẻ được tiếp cận với công nghệ thông tin .Tôi sẽ cô gắng và cô gắng hơn nữa trợ giúp các đồng nghiệp của tôi cũng áp dụng công nghệ thông tin vào công tác giảng dạy. Cô áp dụng công nghệ thông tin vào giảng dạy. Biện pháp 7. Công tác tham mưu với nhà trường. - Để có thể thực hiện tốt nội dung yêu cầu đối với phát triển ngôn ngữ thông qua lĩnh vực văn học thi tôi mạnh dạn tham mưu với ban giám hiệu nhà trường mua thêm đồ dùng trang thiết bị, cơ sở vật chất, làm thêm vườn cổ tích ngoài trời cho trẻ được hoạt động mọi lúc mọi nơi. - Tham mưu với nhà trường hàng năm mở hội thi bé kể chuyện hay để các trẻ được giao lưu học tập và phấn đấu trẻ thành các bé có giỏng kể chuyện hay - Nhà trường nên thường xuyên cho giáo viên được đi thăm quan các trường trọng điểm trong huyện cũng như ngoài huyện để học hỏi và đúc kết kinh nghiệm. Bên cạnh đó để việc áp dụng công nghệ thông tin vào công tác giảng dạy thì điều quan trong là tham mưu với ban giám hiệu phối hợp với hội cha mẹ phụ huynh mua thềm ti vi, máy chiếu để tiện cho việc ứng dụng công nghệ thông tin vào dạy học. Biện pháp 8: Làm tốt công tác tuyên truyền và kết hợp với phụ huynh.
15 Công tác phối hợp với phụ huynh là việc làm rất quan trọng và có hiệu quả cao trong việc giáo dục cho trẻ. Chính vì vậy tôi đã sử dụng rất nhiều các biện pháp để tuyên truyền với phụ huynh để phụ huynh hiểu thấy được việc cho trẻ đọc thơ chuyện là rất cần thiết. Nhằm giúp trẻ hiểu và cảm nhận được tác phẩm văn học khi ở lớp thì về nhà trẻ cũng phải được thường xuyên luyện tập qua đó ngôn ngữ trẻ phát triển. Ví dụ: Tuyên truyền qua giờ đón trả trẻ, qua họp phụ huynh trong năm học, qua góc tuyên truyền của lớp để trao đổi với phụ huynh cho trẻ đọc thơ chuyện để phát triển ngôn ngữ cho trẻ ở nhà như: Hàng ngày phải thường xuyên đọc thơ, kể chuyên cho trẻ, cho trẻ đọc bài thơ, câu chuyện trẻ biết. Tuyên truyền với phụ huynh về các câu chuyện sáng tạo của cô và trẻ. Qua đó phụ huynh thấy ngôn ngữ của trẻ được phát triển như thế nào và có biện pháp kích thích sự phát triển ngôn ngữ cho trẻ tại gia đình Hoặc khi cho trẻ đi chơi phụ huynh có thể chơi trẻ được ngắm nhìn các sự vật hiện tượng, kể cho trẻ nghe các câu chuyện cổ tích, trò chuyện với trẻ nhằm phát triển ngôn ngữ cho trẻ. Bên cạnh đó hướng dẫn cho phụ huynh gợi ý cho trẻ cho trẻ kể chuyện đọc thơ ở nhà. Ví dụ; Tôi cung cấp một số bài thơ để các bậc phụ huynh cùng đọc với trẻ để trẻ được đọc từ chính xác không bị nói ngọng. Tôi trao đổi với phụ huynh về những câu chuyện bài thơ trẻ được học ở trường. Huy động phụ huynh đóng góp những nguyên vật liệu sẵn có, dễ tìm như chai lọ, vỏ cây, tranh ảnh, báo nhi đồng, vải vụn, len vụn, các vỏ hộp, mút xốp… để tạo góc văn học Thông qua biện pháp này giúp cho kiến thức trẻ được khắc sâu và nhớ lâu kiến thức, ngôn ngữ của trẻ được phát triển, trẻ diễn đạt câu rõ rằng mạch lạc hơn. Biện Pháp 9 : Hình thức tổ chức lấy trẻ làm trung tâm. Bên cạnh các biện phát trên thì biện pháp hình thức tổ chức lấy trẻ làm trung tâm là một trong những biện pháp quan trọng không thể thiếu. Bởi mỗi trẻ là một cá thể riêng biệt,chúng khác nhau về thể chất, tình cảm, trí tuệ, hoàn cảnh gia đình, tâm lý.Do đó mỗi trẻ em có hứng thú, cách học và tốc độ học tập khác nhau và chúng đều có thể thành công. Trẻ học bằng chơi tốt nhất khi có người lớn hổ trợ và mở rộng những gì chúng đang hứng thú và đang thực hiện.Vì vậy trong quoá trình tổ chức cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học tôi luôn luôn đổi mới hình thức để trẻ được tự trãi nghiệm tự khám phá.Như hình thức tổ chức luôn được giới thiệu dưới hình thức chơi, hội thi, đan xen giữa động và tĩnh để trẻ không bị nhàm chán khi tham gia hoạt động, đồng thời tôi luôn có những tình huống mở để trẻ được trải nghiệm voà các nhân vât trong các bài thơ, truyện trẻ được học, nhằm cảm thụ văn học được tốt hơn.Trẻ được hoạt động một cách thoải mái, được quan sát thực hành, từ đó nhằm phát triển tư duy và nhân cách trẻ một cách hài hoà.Bên cạnh đó trong giờ hoạt động cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học tôi luôn có hệ thống câu hỏi mở nhằm giúp trẻ khắc sau nội dung tác phẩm văn học mà cô cần truyền đạt đến trẻ. Năm học 2021- 2022 bản thân được tập huấn chuên đề giáo dục lấy trẻ làm trung tâm do phòng giáo dục Huyện Như Thanh mở thấy được lợi ích mà phương pháp này đem lại không nhỏ. Chính vì thế đã mạnh giạn áp dụng voà công tác giảng dayi tại lớp, đơn vị trường mầm non xuân khang nơi mình đang
16 công tác và đặc biệt là khi áp dụng voà hoạt động cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học trẻ đã hứng thú hơn. IV. Hiệu quả: * Đối với giáo viên Bản thân tôi tự tin mạnh dạn hơn trong các hoạt động tổ chức tiết dạy kể chuyện cho trẻ bằng những biện pháp, thủ thuật khác nhau. Hình thức trên tiết học, mọi lúc mọi nơi gia đình - nhà trường lồng ghép qua các môn học khác đã thu hút sự chú ý của trẻ. - Cô đã nắm bắt được đặc điểm tâm lý của trẻ lớp mình và nắm vững phương pháp tổ chức tiết dạy kể chuyện theo hình thức mới đạt kết quả caoTừ đó lập kế hoạch cho từng chủ đề phù hợp nội dung cần đạt ở trẻ qua từng giai đoạn. Không ngừng nâng cao trình độ chuyên môn học hỏi đồng nghiệp hay các bồi dưỡng nâng bằng. * Đối với trẻ: - Trẻ thuộc nhiều chuyện, biết kể lại chuyện, thể hiện được tính cách nhân vật trong khi đóng kịch thể hiện tốt vai diễn. Qua đó trẻ được phát triển ngôn ngữ mạch lạc, rõ ràng. Trong giao tiếp nói được những câu, đơn, ghép, câu phức. * Đối với phụ huynh: - Công tác tuyên truyền cha mẹ học sinh đạt kết quả cao, các bậc phụ huynh đã hiểu tầm quan trọng quá trình giáo dục trẻ mầm non qua các môn học nói chung qua tác phẩm văn học nói riêng. Vì thế mà đã tạo điều kiện thuận lợi về cơ sở vật chất có liên quan đến môn học như góp nguyên vật liệu, vải, đồ dùng phế liệu - tiền để thiết kế lên đồ dùng trực quan cũng như trang thiết bị hiện đại phục vụ cho tiết dạy kể chuyện. Bên cạnh đó đã quan tâm đến chương trình để phối hợp cùng giáo viên thống nhất nội dung phương pháp khi cho trẻ tiếp xúc với chuyện. Từ đó dẫn đến chất lượng tiết dạy kể chuyện đạt chất lượng tốt. Sau khi áp dụng các biện pháp trên, tôi tiến hành quan sát khảo sát trên trẻ cuối năm với kết quả như sau: BẢNG KHẢO SÁT SAU KHI ÁP DỤNG SÁNG KIẾN Trẻ Số Trẻ đạt chưa đạt T Nội dung trẻ Tốt Khá TB YẾU T khảo sát khảo Số Số Số Số sát % % % % trẻ trẻ trẻ trẻ Trẻ phát âm đúng, 1 30 15 50 13 43 2 7 to, rõ ràng, mạch lạc Trẻ sử dụng từ ngữ 1 2 linh hoạt, phong 30 17 56,6 10 33 3 0 phú trong giao tiếp Trẻ biết thể hiện ngôn ngữ, giọng điệu trong kể 3 30 15 50 13 43 2 7 chuyện sáng tạo và kể chuyện theo trí nhớ
17 Trẻ biết đọc thơ 1 4 30 16 53 11 37 3 diễn cảm 0 Trẻ mạnh dạn trả lời 5 câu hỏi của giáo 30 15 50 13 43 2 7 viên. Trẻ tự tin thể hiện 6 30 16 53 12 40 2 7 tác phẩm văn học Qua kết quả khảo sát tôi thấy tỷ lệ trẻ phát âm rõ ràng mạch lạc hơn, trẻ mạnh dạn tự tin, hứng thú tham gia các hoạt động một cách tích cực và có hiệu quả. Đặc biệt là trẻ đọc thơ diễn cảm thể hiện được các ngữ điệu giọng khi kể chuyện. ngôn ngữ trẻ phát triển rõ rệt. 3. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 3.1. Kết luận: Từ những kết quả trên tôi rút ra những kinh nghiệm khi dạy trẻ phát triển ngôn ngữ mạch lạc thông qua bộ môn làm quen với văn học Giáo viên cần nâng cao trình độ, ngôn ngữ của bản thân mình, coi ngôn ngữ là một phương pháp giáo dục chủ đạo Giáo viên phải thật sự kiên trì và nhẫn nại, yêu trẻ như con đẻ của mình Giáo viên phải sưu tầm tranh ảnh, các đồ dùng, đồ chơi đẹp, đảm bảo tính thẩm mỹ và khoa học, thu hút được trẻ vào tiết học - Phối hợp với phụ huynh để động viên giáo dục trẻ thực hiện tốt yêu cầu cần đạt của giáo viên . Trên đây là những kinh nghiệm của bản thân để nâng cao chất lượng làm quen văn học cho trẻ 3-4 tuổi ở lớp mẫu giáo nhỡ nói riêng và trẻ mẫu giáo nói chung đạt hiệu quả cao hơn. Rất mong Hội đồng khoa học các cấp và các bạn đồng nghiệp góp ý kiến để tôi có thêm kinh nghiệm và có những bài học bổ ích khi dạy trẻ. 3.2. Kiến nghị: * Đối với nhà trường: - Tổ chuyên môn của nhà trường tổ chức nhiều hơn nữa các tiết học mẫu để chị em giáo viên trong trường được giao lưu học hỏi lẫn nhau. - Đầu tư thêm cơ sơ vật chất phục vụ cho tiết dạy * Đối với phòng giáo dục: Có nhiều tài liệu về các hoạt động giáo dục mầm non đến từng giáo viên nhiều hơn để giáo viên có thể đọc, nghiên cứu, tìm tòi, nâng cao chuyên môn nghiệp vụ của mình. Trên đây là một số kinh nghiệp nhỏ của bản thân đã đúc rút và áp dụng trong quá trình giảng dạy đạt hiệu quả, tuy nhiên do thời gian và hiểu biết cũng như kinh nghiệm chủ quan của bản thân còn hạn chế nên không tránh khỏi những thiếu sót, rất mong được sự đóng góp của bạn bè đồng nghiệp, cấp trên để sáng kiến này hoàn thiện hơn. Tôi xin chân thành cảm ơn!
18 XÁC NHẬN CỦA Xuân Khang, ngày 20 tháng 3 năm 2022. THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ Tôi xin cam đoan đây là sáng kiến kinh nghiệm của mình viết không sao chép nội dung của người khác. NGƯỜI VIẾT SÁNG KIẾN Nguyễn Thị Thái
19 TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Bộ GD&ĐT (2010) “ Hướng dẫn thực hiện chương trình giáo dục mầm non cho trẻ 3-4 tuổi“ 2. Bộ GD&ĐT (2012) : Chương trình bồi dưỡng thường xuyên giáo viên mầm non MN3: “Đặc điểm phát triển ngôn ngữ, những mục tiêu và kết quả mong đợi ở trẻ mầm non về ngôn ngữ
20 MỤC LỤC NỘI DUNG Trang MỤC LỤC 1. MỞ ĐẦU 1 1.1. Lý do chọn đề tài 1 1.2. Mục đích nghiên cứu 1 1.3. Đối tượng nghiên cứu 1 1.4. Phương pháp nghiên cứu 1 2. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM 2 2.1. Cơ sở lý luận của sáng kiến kinh nghiệm 2 2.2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm 3 2.2.1.Thuận lợi 3 2.2.2. Khó khăn 3 2.2.3. Kết quả khảo sát đầu năm 4 2.3. Các biện pháp sử dụng để giải quyết vấn đề 5 Biện pháp 1: Rèn nề nếp học tập cho trẻ 5 Biện pháp 2: Tạo môi trường hoạt động cho trẻ làm quen với tác phẩm 5 văn học Biện pháp 3: Phát triển ngôn ngữ cho trẻ thông qua việc kể lại truyện 7 Biện pháp 4: Thông qua các bài đồng giao ca dao 10 Biện pháp 5: Dạy trẻ đọc diễn cảm 13 Biện pháp 6: Ứng dụng công nghệ thông tin vào dạy học 13 Biện pháp 7: Công tác tham mưu với nhà trường 14 Biện pháp 8: Làm tốt công tác tuyên truyền kết hợp với phụ huynh 14 Biện pháp 9: Hình thức lấy trẻ làm trung tâm 15 2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm 15 3. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ 17 3.1. Kết luận 17 3.2. Kiến nghị 17 TÀI LIỆU THAM KHẢO